Þroskaþjálfinn - 2003, Qupperneq 13

Síðar voru hundarnir taldir komnir af
minni úlfastofni, gráúlfum (Canis lupus
pallipes) sem enn er til á Indlandi og þrátt
fyrir nafnið í mörgum litum. Aðrar tilgát-
ur eru þær að hundarnir hafi þróast um
skógarúlfa á N-Indlandi og Tíbet og um
villiúlfa í Mið-Austurlöndum“ (Herbert
Guðmundsson 2000:6).
Heimildir segja einnig að hundar hafi
fylgt manninum í um 12-14 þúsund ár,
löngu áður en við eignuðumst geitur,
nautgripi og sauðfé. „Arið 1997 hrakti
Carles Vilá og rannsóknarmenn við Ro-
bert Waynés rannsóknarstofuna í Kali-
forníuháskóla þessa kenningu. Þeir báru
saman hvatbera DNA úr 67 hundateg-
undum saman við DNA úr úlfum, sléttu-
úlfum og sjakölum. I stuttu máli sagt
leiddu rannsóknirnar það í ljós að viðskil-
in við úlfa, og að þar með að hundurinn
var gerður að húsdýri, hafi orðið fyrir um
135 þúsundum árum. Ef þessar niður-
stöður eru réttar gerðist þetta um svipað
Ieyti og oldtar eigin tegund varð til og
kannski ekki löngu eftir að forfeður okkar
fóru að nota tungumál. Mitt mat er, að
það er raunhæft og sjálfgefið að talca
hundinn fram yfir önnur dýr til að nota í
meðferðarskyni með fullri virðingu fyrir
öðrurn dýrum.
Vettvangsathugunin og
niðurstöður hennar
Eins og fyrr greinir gerði ég vettvangs-
athugun inn á heimili barna og unglinga
með einhverfu hér á Reykjarvíkursvæðinu
en þar búa sex drengir í séríbúðum. Eg fór
ásamt tíkinni minni BIRTU í heimsókn
til fjögurra drengja á sex vikna tímabili,
einu sinni í viku þ.e. sex sinnum til hvers
drengs, þrjátíu mínútur í senn.
Eg skoðaði hegðun og viðbrögð
drengjanna í „nærveru hunds“ og skráði
niður jafnóðum eftir ákveðnum atriðalista
sem ég var búin að setja upp. Einnig lagði
ég fram spurningar til foreldra og tengla
drengjanna um reynslu og þekkt viðbrögð
drengjanna við hundum. Síðan fór ég yfir
atriðalistann, fjöldi viðbragðanna voru tal-
in og gerður samburður á milli heimsókna
t.d. í fyrstu og síðustu heimsókn. Skoðun-
aratriðin voru tuttugu og sex talsins sem
ég skipti í fjórar tegundir viðbragða þ.e.;
viðbrögð er varða sjónina, viðbrögð gagn-
vart þjálfa (mér) viðbrögð er varða snert-
ingu, og svo ýmis viðbrögð.
Niðurstöðurnar voru óyggjandi. Þótt
drengirnir sýndu misjafnlega mikil við-
brögð á mismörgum atriðum innan skoð-
unarlistans þá stendur upp úr athuguninni
niikil jákvæðni og kátína, eftirvænting og
aukið frumkvæði til tjáskipta hjá drengj-
unum. „Snerting við hundinn“ frá því að;
„snerta hundinn snögglega“ í að „faðma
hundinn“ jóks jafnt og þétt hjá drengjun-
um og samtímis dró úr „fyrri iðju“ (hugs-
anlegt þráferli) svo eitthver dæmi séu
nefnd.
Foreldrarnir sýndu flestir mikinn
áhuga, þó eitt foreldri léti í ljós efasemdir
þ.e. „gott þar sem þetta hentar og ef þetta
virkar“. Allir tenglarnir ásamt forstöðu-
þroskaþjálfa heimilisins sýndu meðferðar-
forminu mikinn áhuga og vildu gjarnan
að það yrði sett á laggirnar. Af þessu má
sjá að mjög raunhæft er að halda áfram
með frekari vinnu á þessum vettvangi.
Siðferðilegar vangaveltur —
gagnrýni
Það hefur borið töluvert á gagnrýni
varðandi það að nota hunda eða önnur
dýr í meðferðarskyni. Spurningum og
vangaveltum var varpað fram eins og;
hvernig getur þú farið inn á heimili til
drengjanna, leyft þeim að kynnast hund-
inum og svo þegar þessari athugun er lok-
ið er hundurinn farinn og tengslin slitna?
Ég hef velt þessu töluvert fyrir mér og því
meira sem ég geri það verð ég sannfærðari
um að þetta sé ekki rangt.
Það að missa af því að „eignast", hvort
sem það er tilfinningarlegt eða eitthvað
annað getur eldti verið innihaldsríkt og
þroskandi líf. Að eignast „eitthvað gott“
þrátt fyrir að missa „það“ er þroskandi. Að
upplifa; ástúð, gleði, væntumþykju, eftir-
væntingu, nána snertingu, tilfinninga-
tengsl og tengsl við náttúruna, depurð,
vonbrigði og söknuð er þroskandi og
nauðsynlegt öllum. Það að eignast „ein-
hver tengsl“ en missa þau er hollara en að
missa af þessum tengslum og fá eklu tæki-
færi til að upplifa þau. Þau eru mikilvæg
meðan þau standa yfir og hvert tímabil
skiptir máli eins og eitt foreldrið komst
svo vel að orði í athuguninni.
Islenskur málsháttur gæti hljómað svo;
„sælla er að eignast og missa en missa af
því að eignast“! Með því að vernda börn
og unglinga gegn „missi“ hvort sem þau
eru með einhverfu eða ekki er verið að
hindra þroska, þá sérstaldega dlfmninga-
legan þroska.
Niðurlag
Hér hefur verið fjallað um meðferðar-
form sem henta mörgum hópum einstak-
linga. Vonandi eigum við Islendingar eft-
ir að nýta okkur þessi meðferðarform en
töluverð undir-búningsvinna þarf að eiga
sér stað til að svo geti orðið m.a. þar sem
hér á landi ríkir hundabann með undan-
þágum en annarsstaðar ríkja lög og reglur
um hundahald.
Við gerð þessarar ritgerðar og þann
lestur sem þeirri vinnu fylgdi opnuðust
fyrir mér nýjar „víddir“. Eftir þrjá ártugi í
starfi með fólki með fötlun er ég búin að
finna nýjar „víddir" í starfinu. Hver veit
nema ég verði aðra þrjá áratugi á þessum
nýja vettvangi!
Áhugasömum vil ég benda á að þeir
geta nálgast ritgerðina á bókasafni KHI
undir nafninu „Meðferðarlegt gildi hunda
fyrir hörn og unglinga með einhverfu
Með félagskveðjum,
Halla Harpa Stefánsdóttir, þroskaþjálfi.
Halla útskrifaðist frá Þroskaþjálfaskóla Islands
1980
Deildarþroskaþjálfi á heimiliseiningu á Sólheim-
um í Grimsnesi 1980
Deildarþroskaþjálfi á heimiliseiningu á Endur-
hœfmgar- og hœfingardeild Lsp. í Kópavogi
1981-1990
Forstöðuþroskaþjálfi hjá Svœðisskrifstofu málefha
fatlaðra Reykjanesi 1990 til dagsins í dag
Framhaldsnám við Þroskaþjálfaskóla Islands
1992-1995
B.A. - gráða á þroskaþjálfabraut KHI2003
Heimildarskrá.
(An höfundar). 2002. „Hundar sniðnir að mannshug-
anum. “ Sámur 24,3:32.
Ásta B. Pétursdóttir. 2000. Lokaverkefni til BS prófs í
hjúkrunarfraði. Meðferð með hjálp dýra. Óprent-
uð ritgerð, Háskóli Islands.
Delta Society. 2001, 25. september. „About Animal-
Assisted Activities and Animal-Assisted Therapy. “
Vefslóð: http://wwiv. deltasociety. orglaboutaaat.
html
Halldóra Kristjánsdóttir. 2001. „Næstum mannlegur. “
Sámur 23,2:34.
Halldóra Kristjánsdóttir. 2002. „Nœstum mannlegur,
seinni hluti. “ Sámur 24,1:20.
Herbert Guðmundsson. 2000. Hundabókin okkar.
Muninn bókaútgáfa, (án útgáfustaðar).
Morris Desmond. 1986. Hunde. Gyldendal, Árhus.
Serpell, James. 1986. In the company ofanimals. Basil
Blackwell, London.
Starlife. 2002, 4.júlí. „A History ofPet Therapy and
The Value of Animal Companinship. “ Vefilóð:
http://www.starlifeservices. com/pettherapy. html
The Pet Care Trust. 2002, 11. febrúar. „Autistic
Children and Dogs - Positive Interaction
Documented“ Vefislóð: http://www.petsfor-
um. comlpetscaretrust/PCTNR31. html.