Ljósmæðrablaðið - 01.06.2023, Blaðsíða 42

ljósmæðrablaðið ljósmæðrablaðið
1. tölublað · 101. árgangur · júlí 2023 8382 1. tölublað · 101. árgangur · júlí 2023
Guðrún Anna skoðaði hvort tengsl væru milli áfallastreituein­
kenna í kjölfar fæðingar og tengsla móður við ungbarn sitt.
Sam bærileg rannsókn hefur ekki verið gerð hér á landi áður en
úrtakið innihélt 597 konur. Niðurstöður benda til þess að áfalla­
streitu einkenni í kjölfar fæðingar hafi neikvæð áhrif á tengsl
móður við ungbarn. Því til viðbótar virðast frumbyrjur og mæður
sem glíma við þunglyndiseinkenni vera líklegri til að upplifa
röskun á tengslum við ungbarn sitt samanborið við fjölbyrjur og
mæður án þunglyndiseinkenna. Niðurstöður þessarar rannsóknar
undir strika mikilvægi þess að við ljósmæður hlúum vel að
þessum viðkvæma hópi og séum vakandi fyrir áskorunum við
tengsla myndun.
Hugrún skoðaði hvaða áhrif hækkandi aldur móður hefur á
út komu nýbura. Úrtakið í rannsókninni innihélt 44.019 konur
á aldrinum 15­54 ára og mat á hvernig nýburanum reiddi af
fór fram með því að skoða meðgöngulengd, APGAR­einkunn,
fæðingar þyngd og innlögn á vökudeild eður ei. Niðurstöður
leiddu í ljós að útkoma nýbura á Íslandi er almennt góð, sér í lagi
hjá mæðrum allt að 40 ára. Mæður á aldrinum 30−39 ára voru
með hæsta hlutfall góðrar útkomu nýbura en mæður á aldrinum
≥45 ára voru með lægsta hlutfall góðrar útkomu. Gera má ráð
fyrir að skimun í mæðravernd og inngrip í fæðingu skili þessum
niðurstöðum.
Verkefni Ilmar snerist um að hanna, þróa og forprófa útkomu­
breytulista fyrir fæðingu sem byggir á heilsueflandi hugmynda­
fræði. Innan heilbrigðiskerfisins er stöðugt verið að meta
út komur en af þeim útkomubreytum sem safnað er í barn eignar­
ferlinu eru fáar sem heyra undir heilsueflandi útkomur. Með
hjálp fleiri ljósmæðra var því búinn til útkomubreytulisti sem
nota má í fæðingum og til frekari rannsókna en sá listi inni­
heldur meðal annars breytur eins og samfelld þjónusta, eðlileg
fæðing, hreyfanleiki í fæðingu, upplifun móður af verkjum í
fæðingu og jákvæð fæðingarupplifun ásamt fleiru. Með því er
hægt að skoða barneignarferlið á heildrænni hátt en ef einungis
er notast við útkomubreytur eins og utanbastsdeyfing, keisari,
APGAR­einkunn nýbura eða annað slíkt.
Ragnheiður gerði kerfisbundna samantekt til þess að skoða
tengsl ytra oxýtósíns í fæðingu við þróun einhverfu og ADHD
hjá börnum. Átta rannsóknir stóðust inntökuskilyrði og fjölluðu
um áhrif ytra oxýtósíns í fæðingu á þróun einhverfu barna og
reyndust fimm (62,5%) þeirra sýna einhver tengsl þar á milli.
Tvær af fimm rannsóknum (40%) sýndu einhver tengsl á milli
notkunar ytra oxýtósíns í fæðingu og þróunar á ADHD hjá
börnum. Niðurstöður Ragnheiðar gefa mögulega ástæðu til að
endur skoða þurfi þá miklu notkun sem er á lyfinu í fæðingar­
þjónustu hérlendis sem og erlendis en að sjálfsögðu með
ávinning notkunarinnar því til hliðsjónar.
heiti verkefnis
Tengsl áfallastreitueinkenna í
kjölfar fæðingar við tengsl móður
við ungbarn. Lýsandi þversniðs-
rannsókn.
höfundur
Guðrún Anna Hákonardóttir
leiðbeinendur
Dr. Valgerður Lísa Sigurðardóttir
og Stefanía Birna Arnardóttir
heiti verkefnis
Eldri mæður og útkomur nýbura
á Íslandi á 10 ára tímabili. Lýð-
grunduð gagnagrunnsrannsókn
á gögnum úr fæðingarskrá.
höfundur
Hugrún Jóna Hilmarsdóttir
leiðbeinendur
Dr. Emma Marie Swift og
Dr. Kristjana Einarsdóttir
heiti verkefnis
Heilsueflandi útkomur í ljósmæðra-
þjónustu á Íslandi. Þróun og for-
prófun á útkomubreytum í fæðingu.
höfundur
Ilmur Sól Eiríksdóttir
leiðbeinandi
Embla Ýr Guðmundsdóttir
heiti verkefnis
Tengsl notkunar ytra oxýtósíns
í fæðingu við þróun einhverfu
og ADHD barna. Kerfisbundin
fræðileg samantekt.
höfundur
Ragnheiður Ragnarsdóttir
leiðbeinendur
Dr. Berglind Hálfdánsdóttir og
Bryndís Sunna Jóhannesdóttir
Ragnhildur gerði sameiningu fæðingardeilda Landspítalans að
umfjöllunarefni þar sem tíðni eðlilegra fæðinga, fæðingarinngripa
og fylgikvilla var í brennidepli. Helstu niðurstöður voru þær að
tíðni eðlilegra fæðinga jókst marktækt á Landspítala eftir sam­
einingu. Marktækur munur var á tíðni fæðingarinngripa þar sem
dró úr tíðni belgjarofs og hríðaörvunar með oxýtósíni en tíðni
spangarklippinga og utanbastsdeyfinga jókst á tímabilinu 4­5
árum eftir sameiningu. Lægri tíðni var á innlögnum á vökudeild
og lágum APGAR­stigum 4­5 árum eftir sameiningu, borið
saman við tímabilið fyrir sameiningu. Niðurstöður benda til þess
að hægt sé að standa vörð um eðlilegar fæðingar í áhættu um­
hverfi með markvissum aðgerðum en möguleiki er á að áhrif þess
séu þó farin að sjást að nýju.
Meistaraverkefni Sunnu er hluti af samstarfsrannsókn milli ljós­
mæðraskóla á Norður­ og Eystrasaltslöndunum og er til gangur
hennar að skoða skilgreiningu og viðhorf ljósmæðra til eðlilegrar
fæðingar og hvernig er unnið að verndun þeirra á þver fræði­
legum fæðingardeildum sjúkrahúsa. Sunna tók þess vegna viðtöl
við nýútskrifaðar ljósmæður sem vinna á Landspítalanum og
komst meðal annars að því að ljósmæður voru með fleiri en eina
skilgreiningu á eðlilegri fæðingu en upplifun konunnar var þeim
efst í huga. Yfirsetan reyndist vera grundvöllur þess að vernda
fæðingar að mati þeirra en ýmsar hindranir svo sem aukin
inn gripa tíðni og álag höfðu neikvæð áhrif. Þær kölluðu eftir
auknum stuðningi við nýútskrifaðar ljósmæður og betri undir­
búning í náminu fyrir áhættu umhverfið.
Tinna skoðaði rannsóknir á því af hverju hraustum nýburum
er gefin ábót og í þeim átta rannsóknum sem uppfylltu leitar­
skil yrðin kom í ljós að 16.9−82.5% hraustra nýbura er gefin
ábót án læknisfræðilegra ástæðna fyrstu vikuna eftir fæðingu á
sjúkra húsi. Algengustu ástæður ábótagjafa voru: upplifun móður
um ónóga mjólk, líðan nýbura, þreytt móðir og vandamál tengd
brjósta gjöf. Helstu þættir sem höfðu áhrif á ábótagjafir voru
meðal annars fæðing með keisaraskurði, vandamál tengd brjósta­
gjöf og að vera frumbyrja. Til að sporna við þessu komst Tinna
að því að auka þarf fræðslu til mæðra og ekki síður starfsfólks á
sængur legu deildum um brjóstagjöf, ábótagjafir og eðlilegt at ferli
nýburans fyrstu dagana eftir fæðingu.
heiti verkefnis
Tíðni eðlilegra fæðinga eftir sam-
einingu fæðingardeilda á Land-
spítala. Afturvirk ferilrannsókn
á langtímaáhrifum fyrirbyggjandi
aðgerða.
höfundur
Ragnhildur Anna Ólafsdóttir
leiðbeinendur
Dr. Berglind Hálfdánsdóttir og
Sigurveig Ósk Pálsdóttir
heiti verkefnis
Viðhorf nýlega útskrifaðra ljós-
mæðra til eðlilegra fæðinga og
verndun þeirra á Fæðingarvakt
Landspítala. Eigindleg viðtals-
rannsókn.
höfundur
Sunna Líf Guðmundsdóttir
leiðbeinandi
Dr. Ólöf Ásta Ólafsdóttir
heiti verkefnis
Hverjar eru ástæður þess að
hraustum nýburum er gefin ábót
á fyrstu viku eftir fæðingu á
sjúkrahúsi og hvaða leiðir eru til
úrbóta? Kerfisbundin fræðileg
samantekt.
höfundur
Tinna Halldórsdóttir
leiðbeinendur
Dr. Helga Gottfreðsdóttir og
Hallfríður Kristín Jónsdóttir