Mímir - 01.12.2016, Side 170

168
Til þess að skilja muninn á hefðbundnum erfi-
Ijóðum og kvæðum sem ort voru í orðastað
syrgjenda, og endurmeta hefðbundna túlkun
á erfiljóðum, notaði ég kenningar um bók-
menntagreinar (e. genre theorý), þ.e. ég notaði
hugtakið bókmenntagrein í hagnýtum tilgangi,
ekki beinlínis til að flokka, þótt vissulega fari
fram flokkun, heldur fremur til þess að túlka og
skilja textana. Hugtakið bókmenntagreín er þá
tæki bókmenntafræðings til að nota á textana.
Aðferðina setur bókmenntafræðingurinn Adena
Rosmarin fram í bók sinni Power of Genre
(1985) þar sem hún bendir m.a. á hve mikilvægt
sé að taka tillit til þess hversu vel tiltekin bók-
menntagrein útskýrir textann sem verið er að
greina, og gildi textans miðað við þá bókmennta-
grein.13 Einnig mætti orða þetta sem svo að
bókmenntagrein (genre) sé eins konar kóði sem
lesendur og bókmenntafræðingar nota til þess að
skilja og túlka einstaka texta. Með því að greina
hlutverk og tilgang kvæðanna út frá hugmyndinni
um bókmenntagreinar kemur í Ijós grundvallar-
munur á erfiljóðum og kvæðum eins og þeim
sem Hallgrímur Pétursson orti eftir dóttur sína og
Stefán Ólafsson eftir bróðurson sinn (í orðastað
föður hans). Slík kvæði kalla ég harmljóð. Ég
held því fram að megintilgangur erfiljóða sé að
sýna hinum látna eða fjölskyldu hans virðingu.
Aftur á móti er meginhlutverk harmljóða að láta
þeim sem misst hafa ástvin sinn í té tæki (texta í
bundnu máli) til að vinna úr sorginni. Það skiptir
máli fyrir lestur og túlkun á einstökum kvæðum
við hvaða kvæðagrein miðað er.
13 Rosmarin, Power ofGenre, bls. 50.