Þingey - 19.12.1945, Qupperneq 2

2
Þ I N G E Y
Húsavík, 19. desember 1945
Kosningar
Framh. af 1. síðu.
GREINARGERÐ
Það þykir vel hlýða að láta
nokkra greinargerð fylgja stefnu
skrá þeirri í málefnum Húsavík-
urkauptúns, er Sósíalistafélag
Húsavíkur leggur nú fram í til-
efni hreppsnefndarkosninganna,
sem fram eiga að fara í janúar
í vetur.
Vafalaust munu allir Húsvík-
ingar hafa áttað sig á því, að at-
vinnuhættir þeir, sem nú eru og
verið hafa hér í Húsavík, eru
á þá lund, að ekki verður við
slíkt unað til langframa. í ann-
uman stað vita það allir, að
Húsavík skortir ýms þau þæg-
indi daglegs lífs, sem allir nú á
tímum keppa að. Hér getur því
ekki verið um það að ræða, að
viðhalda óbreyttu ástandi, held-
ur verður Húsavík að fylgjast
með þeirri þróun í atvinnuhátt-
um óg bættum lífsskilyrðpm,
sem þegar er til stofnað í þessu
landi og þjóðarnauðsyn er að
fram nái að ganga.
Húsavík getur ekki haldið á-
fram að vera staður frumstæðra
atvinnuhátta meðan aðrir stað-
ir keppa að því, að afla sér stór-
virkra tækja og hefja atvinnu-
rekstur á grundvelli stórtækni.
í þessu sambandi ber þess að
geta, að við lifum í samkeppnis-
þjóðfélagi, þar sem samkeppnin
er kvað hörðust um sjálfa menn-
ina, og að hver sá staður, sem
ekki heldur sinum hlut í þeirri
samkeppni, verður að sjá á bak
íbúum sínum fyrr eða síðar til
annarra staða, sem meiri dugn-
að hafa sýnt og betri kjör hafa
að bjóða þegnum sínum.
Sum þeirra mála, er um getur
í stefnuskrá þeirri, sem hér ligg-
ur fyrir, eru þegar nokkuð á veg
komin, t. d. hafnargerðin, og að
öðrum hafinn all-verulegur und-
irbúningur, t. d. rafmagnsmálin.
Skal þá vikið nokkuð að ein-
stökum liðum stefnuskrárinnar.
Þó að hafnargarðurinn sé nú
kominn nokkuð áleiðis, eins og
áður er getið, er þó enn mikið
óunnið við hann. Því verki verð-
ur að ljúka á næsta sumri, ef
nokkur kostur er, því að með
því er verið að skapa skilyrði
fyrir því atvinnulífi, sem koma
verður hér á staðnum. í sam-
bandi við hafnargarðinn þarf
svo að koma stór síldarverk-
smiðja. Er það ekki einungis
nauðsyn fyrir Húsavík heldur
og þjóðarnauðsyn.
Byggja verður ennfremur að-
stöðu til síldarsöltunar, svo og
aðstöðu til hverskonar athafna
í sambandi við útgerð.
í janúar
Bygging hraðfrystihúss er hin
mesta nauðsyn og hefir vöntun
hraðfrystihúss á undanförnum
árum verið til hins mesta tjóns
fyrir útgerðina hér. Um aukn-
ingu skipaflotans er það að
segja, að hún verður að koma
að einhverju leyti jafnskjótt og
byggingu hafnarinnar er lokið.
Er ekki um annað að ræða, en
að afla stærri og fullkomnari
tækja en þeirra, er hér liafa ver-
ið til þessa, tækja, er sótt geti
lengra og veitt meira öryggi.
Taka verður til rækilegrar at-
hugunar, hvort hingað eigi ekki
að koma togari, sem gerður sé
út héðan. Hvað sem mönnum
annars kann að sýnast um það,
hvaða skipastærðir séu heppi-
legastar fyrir staðinn, orkar hitt
ekki tvímælis, að sjávarútvegur-
inn verður hér að vera sá grund-
vallaratvinnuvegur, sem gerir
aðrar athafnir mögulegar, og
sem afkoma staðarins grundvall-
ast á. Það er lífsnauðsyn, og
Húsavikiíigum sé þetta Ijóst,
hvaða atvinnu, sem liver og einn
annars stundar. Af þessu leiðir,
að sérhver maður hér á staðnum
verður að styðja að þvi með ráð-
um og dáð að þessi atvinnuveg-
ur nái að þróast og eflast og
verða sá orkugjafi, sem honum
ber að vera.
Eins og vitað er á Húsavík
meira ræktað land en nokkur
annar sambærilegur staður hér
á landi. Þetta ræktunarland hef-
ir verið nytjað á þann hátt sem
ekki verður viðhlýtandi, og ekki
mögulegt þegar öflugt athafna-
líf kemur við útgerðina. Er því
ekki um annað að ræða, en að
gerbreyta rekstri landbúnaðar-
ins hér. Koma verður á fót stór-
um kúabúum og afla öflugra
tækja til reksturs landbúnaðar-
ins. Er það mikið happ fyrir
Húsavík að eiga svo mikið rækt-
að og ræktanlegt land, að geta
framleitt á eigin landi og í nám-
unda við þorpið alla þá mjólk,
sem þorpið þarf, eins og sakir
standa, og ef til vill um all-langa
framtíð.
Vitað er, að með því skipu-
lagi, sem á landbúnaði hér, nýt-
ist áburður, bæði húsdýraáburð-
urinn og slógið mjög illa. Er
þess ekki að vænta að úr þessu
rakni, fyrr en byggðar hafa ver-
ið áburðargeymslur í sambandi
við stór kúabú.
Hversu notadrjúgur, sem land-
búnaðurinn hér hefir verið íbú-
um þorpsins, þá er þess ekki að
dyljast, að það er beinlínis skil-
yrði til þess að hafist geti öflug-
ur rekstur við sjávarsíðuna, að
að skipulagi landbúnaðarins
verði breytt og að mikið af því
vinnuafli, sem nú er bundið í
landbúnaðinum verði flutt yfir
í útgerðina og þau fyrirtæki,
sem við hana verða bundin.
Er því hér um að ræða bæði
þýðingarmikið og stórfellt verk-
efni.
Að því verður að stefna, að
koma hér á fót iðnrekstri öðr-
um en þeim, sem bundinn verð-
ur útgerðinni. Til slíks opnast
möguleikar, þegar staðurinn á
kost nægilegrar raforku. Að
sjálfsögðu verður reynsla að
skera úr um það, hvaða iðn-
greinir eiga hér bezt við. En ekki
er ólíklegt að ullariðnaður gæti
þrifist hér svo og mjólkurvinnsla.
Virðist það nokkuð fráleitt, að
hingað skuli fluttar iðnaðarvör-
ur úr ull (t. d. peysur) í stórum
stíl. Verður hiklaust að stefna
að því að ráða bót á slíku.
Skólamál staðarins eru allvel
á veg komin að ýmsu leyti. En
skilyrði til skólastarfsemi hvað
húsrúm snertir, eiga þó langt í
land að vera sæmileg. Er það
hin mesta nauðsyn að bæta úr
þessu hið bráðasta.
Þá er og hitt ekki síður nauð-
syn, að bæta úr því neyðar-
ástandi, sem börn hér í þorpinu
eiga við að búa. Er með því átt
við þá staðreynd, að börnin
skuli naumast eiga griðland til
leikja en göturnar og skolprenn-
urnar. Nú vita það þó allir, að
slík landrými eru hér í þorp-
inu, að af þeim sökum er auð-
velt að úthluta börnunum leik-
vallasvæðum, hvort sem mönn-
um þætti henta að hafa þan
fleiri eða færri.
Verður naumast annað sagt
en að börnin séu í lífshættu,
hverja þá stund, sem þau eru að
leikjum úti. Lagfæring á þessu
er svo aðkallandi og sjálfsögð
og hlýtur að liggja hverjum
manni svo í augum uppi, að ekki
er ástæða til að ræða þetta at-
riði nánar.
Rafmagnsmálin eru það á veg
komin, að ástæða er til að ætla
að fljótlega verði ráðin bót á
þeim rafmagnsskorti, sem hér
hefir verið síðastliðin ár, en þó
því aðeins, að Húsvíkingar fylgi
málinu fast eftir til loka.
Um vatnsveitukerfið er það
að segja, að ekki verður undan
því ekist, að auka stórlega vatns-
magn það, sem til þorpsins kem-
uiyog það sem fyrst. Nokkuð
sama má segja um skolpræsa-
kerfið. Það er vissulega aðkall-
andi að leggja skolpræsi í þorp-
inu og gera það samkvæmt fyr-
irfram útreiknuðu kerfi. Verk
þau, er hreppurinn þarf árlega
að framkvæma, svo sem vega-
lagningar o. fl., krefjast að sjálf-
sögðu nokkurrar þekkingar þess
manns, sem hefir stjórn þeirra
með höndum. Er svo með flestar
verklegar framkvæmdir nú á
dögum, og verður þorpið að sjá
sér Itorgið í þessu efni.
Það er alkunna, að lítið hefir
verið hirt um að byggja þorpið
skipulega og hagkvæmlega. Á
þessu þarf að verða breyting.
Það er óhagkvæmt, að setja ný-
byggingar á víð og dreif um
þorpið, þó að innan skipulags-
svæðis sé. Hagkvæmara væri
I>æði fyrir hreppsfélagið og þá
einstaklinga, sem byggja, að
byggt væri skipulega á ákveðn-
um svæðum og ekki mörgum
svæðurn samtímis. Fjárhagslega
er með því móti auðveldara fyr-
ir hreppsfélagið að láta mönnum
í té ýmis þægindi: rafmagn,
vatn, skolpræsi o. s. frv., og auð-
veldara er að sjá samfelldum
byggðahverfum fyrir leikvöllum
og öðrum nauðsynlegum skilyrð-
um fyrir börn og unglinga.
Þá er komið að því máli,
sem ef til vill gefur fegurstu fyr-
irheitin um framtíð Húsavíkur,
en það er heita vatnið. Verður
vart með orðum lýst né tölum
talið, hversu margvísleg þæg-
indi og möguleika það skapaði
fyrir þorpið, ef takast mætti að
sjá staðnum fyrir nægilega
miklu heitu vatni. Skal hé engu
um það spáð, hversu það mætti
verða á hagfelldastan hátt. En
sjálfsagt er, að flýta rannsókn-
um. í þessu efni. Skal enn á það
bent, sem Þingey hefir áður vik-
ið að, að sjálfsagt er að knýja
á um það, að notuð verði heim-
ild sú, sem fyrir hendi er til
þess að rannsaka möguleika á
því að leiða heitt vatn hingað
frá hverunum í Reykjahverfi.
Bæjarréttindamálið þyrfti að
koma til framkvæmda þegar á
þessum vetri. Verður Húsvíking-
um að verá það metnaðarmál,
að þetta nái fram að ganga. Ork-
ar ekki tvímælis, að úr því sem
komið er, mun það Húsvíking-
um hollast að standa á eigin fót-
um. Það er líka söguleg reynsla,
að viðleitni allra dugandi
manna beinist að því, að öðlast
sjálfstæði, að verða sínir eigin
húsbændur.
Eðlilega mun ýmsum finnast
sem torvelt muni að framkvæma
svo stórfellda hluti, sem um er
talað í stefnuskránni. Og vissu-
lega er hér um að ræða verkefni,
sem eru stórkostleg á okkar mæli
kvarða. En vitað er það, að fjöl-
margir staðir, sem svipað hefir
verið ástatt um og Húsavík, hafa
eignast það, sem hér um ræðir
og meira en það. Að vísu megna
þessar framkvæmdir ekki bíða
óratíma, mega ekki vera tilvilj-
unum háðar, heldur ber að
stefna að þeim markvisst og með
svo miklum hraða, sem frekast
er kostur. Sú atvinnubylting sem