Læknaneminn - 01.04.2022, Blaðsíða 31

29 Blóðleysi
með meðalrauðkornablóðleysi vegna
tveggja kvilla hafa hækkað RDW vegna
fjölbreytileika í stærð rauðkorna.
Mikilvægt er að nefna að blóðþynnandi
og blóðflöguhemjandi lyf skal hafa í huga við
meðalrauðkornablóðleysi þar sem þessi lyf
auka hættu á blæðingu.15
Hafi ofantaldar ástæður verið útil okaðar
skal taka beinmergssýni með tilliti til
ýmissa mergsjúkdóma sem geta sýnt sig
sem meðalrauðkornablóðleysi, til dæmis
merg æxli, bráða hvítblæði, frumu brests­
blóðleysi (aplastic anemia) og mergmisþroski.
Lokaorð
Líkt og áður hefur verið nefnt þá er blóðleysi
feiknarlega stórt vandamál og getur upp­
vinnsla á því verið snúin. Þrátt fyrir að hér
hafi mest verið rætt um uppvinnslu út frá
blóðprufum er nauðsynlegt að minna á
mikilvægi blóðstroks og jafnvel bein mergs ­
sýnatöku þegar kemur að uppvinnslu blóð­
leysis. Því mæli ég með, ef áhugi liggur fyrir,
að kynna sér þessar rann sóknar aðferðir og
vera þannig betur í stakk búin til að takast á
við blóðleysi seinna meir.1,17
Að lokum vil ég þakka fólkinu sem
hjálpaði mér við skrif þessarar greinar. Fyrst
og fremst vil ég þakka Brynjari Viðarssyni
fyrir handleiðslu og kennslu. Einnig vil
ég þakka vinum mínum úr læknadeild og
fjöl skyldumeðlimum sem lásu yfir textann.
Auk þess vil ég þakka sérnámslæknunum
Eggerti Ólafi Árnasyni og Stellu Rún
Guðmunds dóttur fyrir að vekja áhuga minn
á blóðleysi og uppvinnslu á því.
Heimildir
1. Cascio MJ, DeLoughery TG. Anemia:
Evaluation and Diagnostic Tests. Med
Clin North Am 2017; 101(2): 263­284.
2. Ari J. Jóhannesson, Davíð O. Arnar,
Runólfur Pálsson, Sigurður Ólafsson
(ritstj.). (2015). Handbók í lyflæknisfræði
(4. útg.). Háskólaútgáfan.
3. Irwin JJ, Kirchner JT. Anemia in
children. Am Fam Physician 2001; 64(8):
1379­86.
4. Koller O. The clinical significance of
hemodilution during pregnancy. Obstet
Gynecol Surv 1982; 37(11) :649­52.
5. Moore LG. Measuring high­altitude
adaptation. J Appl Physiol (1985). 2017;
123(5): 1371­1385.
6. Koury MJ, Koury ST, Kopsombut P,
Bondurant MC. In vitro maturation of
nascent reticulocytes to erythrocytes.
Blood 2005; 105(5): 2168­74.
7. Piva E, Brugnara C, Spolaore F, Plebani
M. Clinical utility of reticulocyte
parameters. Clin Lab Med 2015; 35(1):
133­63.
8. Phillips J, Henderson AC. Hemolytic
Anemia: Evaluation and Differential
Diagnosis. Am Fam Physician 2018;
98(6): 354­361.
9. Camaschella C. Iron­deficiency anemia.
N Engl J Med 2015; 372(19): 1832­43.
10. Kell DB, Pretorius E. Serum ferritin is
an important inflammatory disease
marker, as it is mainly a leakage product
from damaged cells. Metallomics 2014;
6(4): 748­73.
11. Cappellini MD, Cohen A, Eleftheriou
A, Piga A, Porter J, Taher A. Guidelines
for the Clinical Management of
Thalassaemia [Internet]. 2nd Revised
ed. Nicosia (CY): Thalassaemia
International Federation; 2008.
12. Weatherall DJ. Phenotype­genotype
relationships in monogenic disease:
lessons from the thalassaemias. Nat Rev
Genet 2001; 2(4): 245­55.
13. Green R, Datta Mitra A. Megaloblastic
Anemias: Nutritional and Other Causes.
Med Clin North Am 2017; 101(2): 297­317.
14. Maruyama S, Hirayama C, Yamamoto S,
Koda M, Udagawa A, Kadowaki Y, Inoue
M, Sagayama A, Umeki K. Red blood cell
status in alcoholic and non­alcoholic
liver disease. J Lab Clin Med 2001; 138(5):
332­7.
15. Girdwood RH. Drug­induced anaemias.
Drugs 1976; 11(5): 394­404.
16. Mikhail A, Brown C, Williams JA,
Mathrani V, Shrivastava R, Evans J,
Isaac H, Bhandari S. Renal association
clinical practice guideline on Anaemia
of Chronic Kidney Disease. BMC
Nephrol 2017; 18(1): 345.
17. Ishii K, Young NS. Anemia of Central
Origin. Semin Hematol 2015; 52(4): 321­
38.
Mynd 4. Uppvinnsla á meðalrauðkornablóðleysi (normocytic anemia).
Meðalauðkornablóðleysi (MCV 80–100)
S-Járn ↓
JBG ↓
Ferritín ↑
eða eðlilegt
S-EPO ↓
Kreatínín ↑
GFR ↓
Skortur á bæði
járni og B9/B12
Járnhagur og
nýrnastarfsemi
eðlileg
Bólgusjúkdómar
Mögulegar ástæður:
• Áfengi
• Lyf (t.d. Metótrexat)
• Lifrarsjúkdómar
• Vanstarfsemi í
skjaldkirtli
• Skert upptökugeta
um meltingarveg (t.d.
Coeliac disease)
• Vannæring
• Mergsjúkdómar
(t.d. mergæxli)
• Frumubrestsblóðleysi
(aplastic anemia)
• Mergmisþroski
Blóðleysi vegna
langvarandi
nýrnasjúkdóms
Blóðstrok
Mæla RDW Beinmergssýni