Læknaneminn - 01.04.2022, Síða 122

LÆKNANEMINN120
persónuár m.v. 2,00 atvik/100 persónuár,
HR 0,63, 95% 0,17­2,32). Dánartíðni var lægri
hjá sjúklingum með dulið heilablóðfall (0,89
atvik/100 persónuár m.v. 3,29 atvik/100
persónuár, HR 0,27, 95% CI 0,06­1,24).
Niðurstöðurnar náðu þó ekki tölfræðilegri
marktækni eftir pörun.
Ályktanir
Tíðni meltingarvegsblæðinga, stórvægilegra
blæðinga, blóðsegareks og ítrekaðs heila­
blóð falls eða skammvinnrar heilablóð­
þurrðar var svipuð meðal sjúklinga á
blóð þynningu eftir greiningu með dulið
heila blóðfall miðað við þá með þekkta undir­
liggjandi orsök. Þannig virðast sjúklingar
með dulið heilablóðfall ekki hafa aukna
áhættu á aukaverkunum blóðþynningar.
Mælingar á mótefnasvari gegn
próteinum SARS-CoV-2 veirunnar
Elín Dröfn Einarsdóttir
Ágrip barst ekki
Snemmkomið heilablóðfall eftir
ósæðarlokuskipti. Tíðni, áhættuþættir
og horfur
Elín Metta Jensen
Ágrip barst ekki
Skemmdir og niðurbrotsmynstur
erfðaefnis í líkamsvökvum BRCA2
arfbera
Elsa Jónsdóttir1, Bjarki Guðmundsson1,2,
Vigdís Stefánsdóttir2, Jón Jóhannes
Jónsson1,2
1Lífefna- og sameindalíffræðistofa
Læknadeildar Háskóla Íslands, 2Erfða- og
sameindalæknisfræðideild Landspítalans
Inngangur
Einstaklingar með kímlínu stökk­
breytinguna c. 767_771delCAAAT í BRCA2
geni eru í aukinni áhættu á að fá brjósta­
krabba mein á lífsleiðinni. BRCA2 tekur
þátt í viðgerðum á krosstengja og tvíþátta
brota skemmdum í erfðaefninu. Norður­
ljósagreining er ný aðferð til greiningar
á DNA skemmdum og byggist aðferðin á
tví víðum þáttháðum rafdrætti kjarnsýra.
Markmið rannsóknarinnar var að kanna
niður brotsmynstur og skemmdir í utan­
frumuerfðaefni hjá BRCA2 arfberum með
Norður ljósagreiningu. Það er annars vegar
til að skilja betur efnaskipti erfðaefnis hjá
BRCA2 arfberum og hins vegar í forvinnu til
uppgötvunar lífmerkja í blóði sem gæti nýst
við eftirlit og meðferð þessa einstaklinga.
Efni og aðferðir
Utanfrumuerfðaefni var einangrað úr
blóðvökva hjá 7 hraustum BRCA2 arfberum.
Til viðmiðunar voru sýni fengin frá
heilbrigðum einstaklingum sem voru
ekki með þekkta breytingu í BRCA2. Þar
að auki var erfðaefni einangrað úr frumu­
botnfalli þvags og blóðfrumum. Styrkur
erfða efnis var mældur og í kjölfarið voru
skemmdar mynstur sýna greind með
Norðurljósagreiningu.
Niðurstöður
Utanfrumuerfðaefni úr blóðvökva hjá
viðmiðunarhópnum samanstóð aðallega
af stórum DNA bútum, með uppruna
frá kaspasa óháðum ferlum, en einnig
af misstórum DNA bútum sem virtust
endurspegla ófullkomið niðurbrot á DNA
í núkleósómal einingar við apoptosis.
Aftur á móti var utanfrumuerfðaefni hjá
BRCA2 arfberum að mestu fullniðurbrotið
í núkleósómal einingar og lítið var um
stóra DNA búta. Til viðbótar voru merki
um einþátta brotaskemmdir í núkleósómal
einingunum hjá BRCA2 arfberum. Í
viðmiðunarsýnum úr frumubotnfalli
þvags var aðallega ósértækt niðurbrot DNA
sameinda sem samræmdist niðurbroti
erfðaefnis frá kaspasa óháðum ferlum
en einnig voru einþátta brotaskemmdir
til staðar. Í sýnum úr frumubotnfalli
þvags BRCA2 arfbera var lítið um ósértækt
niðurbrot DNA sameinda en meira um
einþátta brotaskemmdir.
Ályktun
Um er að ræða fyrstu niðurstöður rannsókna
á niðurbrotsmynstri utanfrumuerfðaefnis
hjá BRCA2 arfberum. Þær veita vísbendingu
um að utanfrumuerfðaefni BRCA2 arfbera
hafi einkennandi niðurbrotsmynstur
sem endurspeglar uppruna frá apoptosis.
Sömuleiðis hafa BRCA2 arfberar meira
af einþátta brotaskemmdum í bæði
utanfrumuerfðaefni og erfðaefni úr
frumubotnfalli þvags. Niðurstöðurnar
styðja því við áframhaldandi kortlagningu á
niðurbrotsmynstri utanfrumuerfðaefnis til
þróunar lífmerkja.
Áhrif hjartaaðgerða í frumbernsku á
virkni T-eitilfrumna
Eygló Káradóttir1, Björn Rúnar Lúðvíksson2
, Helga M. Ögmundsdóttir1, Hróðmar
Helgason3, Inga Skaftadóttir2, Ásgeir
Haraldsson1,3, Jóna Freysdóttir1,2,
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2Ónæmisfræðideild
Landspítalans, 3Barnaspítala Hringsins
Inngangur
Týmus er líffæri sem tilheyrir
ónæmiskerfinu og liggur í efra miðmæti
framan við hjartað. Týmusinn gegnir
lykilhlutverki við myndun starfhæfs
ónæmiskerfis. Hann er uppeldis­ og
þroskastöð T­frumna. Eins og allar aðrar
hvítfrumur eiga T­frumur uppruna sinn
í blóðmyndandi stofnfrumu í beinmerg.
Þaðan ferðast þær með blóðrás til týmuss
þar sem þær taka út þroska sinn. Við
fæðingu er týmus mjög fyrirferðarmikið
líffæri og liggur yfir stóru slagæðunum
sem liggja frá hjartanu. Hann er því fyrir
hjarta skurðlæknum þegar gerðar eru stórar
aðgerðir til þess að lagfæra meðfædda
hjartagalla í ungbörnum og þarf oft að
fjarlægja hann alveg eða að hluta. Fyrir
rúmum 15 árum var gerð rannsókn hér á
landi á ónæmiskerfi íslenskra barna sem
gengist höfðu undir opna hjartaaðgerð
sem ungbörn þar sem týmus þeirra var
fjarlægður að hluta eða allur. Sú rannsókn
leiddi í ljós frávik í svipgerð og fjölda
T­frumna í börnum í rannsóknarhópnum
borið saman við viðmiðunarhóp. Skimun
fyrir sjálfsmótefnum leiddi ekkert óeðlilegt
í ljós og engin merki voru um klínískar
afleiðingar.
Markmið
Markmið þessarar rannsóknar var að fylgja
eftir fyrri rannsókn og var ætlunin að kanna
hvort mælanlegu frávik í svipgerð T­frumna
væru ennþá til staðar eftir að fullorðinsaldri
væri náð og hvort einhver merki um sjálfs­
ónæmi, ofnæmi eða skert viðbrögð við
sýkingum hefðu komið fram.
Efni og aðferðir
Viðfangsefni rannsóknarinnar voru 11
einstaklingar á aldrinum 24­34 ára og voru
úr hópi þeirra 19 sem komu til rannsóknar
í fyrri rannsókn. Til samanburðar voru
fengnir 20 heilbrigðir einstaklingar og var
kynjahlutfall og aldursdreifing hópanna
jöfn. Heilsufar þátttakenda var kannað
með spurningalista. Blóðsýni voru tekin og
blóðhagur, deilitalning hvítfrumna, styrkur
mótefnaflokka og tilvist sjálfsmótefna
mælt. Svipgerð eitilfrumna var metin
með frumuflæðissjárgreiningu og voru
niðurstöður gefnar sem hlutfall einstakra
frumuhópa af öllum eitilfrumum og heildar­
fjöldi frumuhópanna í blóði. Tölfræðilegur
samanburður milli hópa var gerður með
ópöruðu t­prófi og Fisher‘s exact prófi.
Niðurstöður
Hlutfall og fjöldi eitilfrumna var marktækt
lægri í tilfellahópi samanborið við
viðmiðunar hóp. Í samræmi við það var
hlut fall og fjöldi T­frumna marktækt lægri
í tilfellahópnum sem og marktækt færri
bæði CD4+ og CD8+ T­frumur og var þann
mun helst að finna í óreyndum CD4+ og
CD8+ T­frumum. Enginn munur var á magni
ónæmis glóbúlína í blóði milli hópanna
tveggja og einstaklingar í tilfellahópnum
höfðu ekki óeðlileg sjálfsmótefni. Ekki voru
merki um klínískar afleiðingar, s.s. aukna
tíðni sjálfsónæmis, ofnæmi eða sýkingar.