Húsgangur - mar 1997, Qupperneq 5

Húsgangur - Mars 1997
5
Islandskort á Alnetinu
Flestir starfsmenn safnsins
þekkja væntanlega til verk-
efnis sem unnið er að hér og felur í sér
að setja gömul íslandskort í eigu
safnsins á stafrænt form og veita að-
gang að þeirn um Alnetið.
Forsaga verkefnisins er að við
opnun safnsins 1.12. 1994 gaf
Nordinfo safninu 50.000 finnsk mörk
(rúmlega 700.000 krónur) og var ætl-
ast til að upphæðin væri notuð í
verkefni á sviði upplýsingatækni.
Eftir talsverðar vangaveltur var
ákveðið að taka fyrir fyrrgreint
verkefni. Það hefur talsvert notagildi
og nýjungargildi og er auk þess hæfí-
lega takmarkað í umfangi. Það var
ljóst að slyrkurinn myndi ekki nægja
og í mars 1996 var ákveðið að senda
umsókn um styrk til Nýsköpunarsjóðs
stúdenta og voru tilgreindir til
verksins þeir Bjöm L. Þórðarson og
Jökull Sævarsson sem vom hér í
hlutastörfum. Styrkur fékkst til 4
mánaða vinnu. Hafa þeir unnið að
þessu verkefni frá því í maí 1996 og
em verklok í augsýn. Verkið hefur
gengið ágætlega og engin vandamál
komið upp sem ekki hefur verið hægt
að leysa.
Markmið
Víða um heim em söfn, þ.e.
einkum þjóðbókasöfn, háskólabóka-
söfn og listasöfn að vinna að því að
setja hluta af safnkostinum á stafrænt
form og veita aðgang að honum um
Alnetið eða með því að gefa út geisla-
diska. Meðal þess ávinnings sem felst
í þessu má nefna að hægt er að bæta
og auka verulega aðgengi notenda að
safnkosti sem er á stafrænu formi,
veita aðgang að ýmsu safnefni sem
vegna lélegs ástands, fágætis eða ein-
hverra annarra takmarkana er ekki
hægt að afhenda til skoðunar og að
unnt er að dreifa safnefni sem er á
stafrænu formi á mun auðveldari hátt
en nú. Til viðbótar má nefna að
stafrænt safnefni getur ef rétt er að
staðið verið þáttur í framtíðar-
varðveislu safnefnisins og annað
hvort komið í stað örfilma eða verið
sú fmmgerð sem örfílmur byggja á.
Helstu markmið með verkefiiinu
em að gera starfsfólki Lands-
bókasafns íslands - Háskólabóka-
safns kleift að stíga fyrsta skrefíð í að
færa safnkostinn yfír á stafrænt form.
Kortin sem um ræðir er safnefni sem
erfitt hefur verið að veita góðan að-
gang að út af varðveislusjónarmiðum,
m.a. vegna þess hversu viðkvæmt það
er fyrir allri notkun. Þessi nýja tækni
gerir safninu kleift að bjóða upp á
ýmsa möguleika varðandi aðgang að
efninu, t.d. við leit og stækkun. Einn-
ig öðlast starfsmenn bókasafnsins
reynslu við meðhöndlun stafrænna
gagna, þ.e.a.s. skráningu, vinnslu og
varðveislu þeirra. Mikilvægt mark-
mið verkefnisins er einnig að koma
skipulagi á kortaeign safnsins, þ.e.
skrá þau í Gegni, rannsaka sögu
þeirra og ljósmynda þau.
Samstarfsaðilar
Verkefnið er unnið í samvinnu við
NDLC (Nordic Digital Library Cen-
ter) sem er ein af þekkingarmiðstöðv-
um NORDINFO (Norræna samvinnu-
nefndin um vísindalegar upplýsing-
ar). NDLC er rekið sem deild innan
Þjóðbókasafns Noregs.
Kortin
Kortadeild Landsbókasafns ís-
lands - Háskólabókasafhs á gott úrval
af sögulegum íslandskortum frá því
um 1540 til 1900. Sú eign jókst
verulega 1994 og 1995 þegar safnið
fékk að gjöf öll íslandskort Kjartans
Gunnarssonar lyfsala. Fjöldi korta frá
upphafi til ársins 1900 sem annað-
hvort eru eingöngu af íslandi, eru
með íhlutakort af íslandi eða eru af
Norður-Atlantshafi er um 230.
Vinnsluferli
Ákveðið var að ljósmynda öll
söguleg kort safhsins og senda ljós-
myndimar til NDLC. Þar vora þær
yfirfærðar á stafrænt form og sendar
til baka sem skrár, ýmist yfir tölvunet
eða á geisladiskum. Einnig var