Alþýðublaðið - 10.03.1926, Blaðsíða 3

10. marz. 1926.
ALÞÝÐUBLAÐID
3
ákvæði, sem e. d. hafði breytt, um
að sveita- eða bæja-stjórnir hafi
rétt til eignarnáms á raforkuvirkj-
um einstakra manna eða félaga,
gegn endurgjaldi eftir mati, ef
umdæmi þeirra þurfa virkjananna
með þö að 4/5 leyfistimans séu
ekki útrunnir, — , eins og e. d.
hafði sett að skilyrði. Benti hann
á, að löggjöfin á fyrst og fremst
að vernda fjöldann og réttindi
hans. Leyfishafi fengi og fult end-
urgjald fyrir það, sem af honum
væri tekið. í sama streng tóku
Magnús Torfason og Jak. Möller.
M. T. kvað þingmenn ekki hafa
rétt til að setja neitt það í lög,
er sveitafélögunum væri til skaða,
og ættu þeir að hugsa þar eins
fyrir framtíðinni. Jakob spurði,
hvort þeir, sem væru andstæðir
br.till., ætluðu þá ekki að flytja
stjórnarskrárbreytingartill ögu þess
efnis, að afnema öll eignarnáms-
leyfi, þó að almenningsheill krefði
þeirra. B. Línd. talaði á móti till.,
en tók dæmi af framfaramönnum,
sem sköruðu fram úr íhaldsmönn-
úm í framkvæmdum. Hefir sum-
um flokksmönnum hans naumast
fundist dæmið æskilegt flokksins
vegna. Síðan var breyt.till. feld.
Um sérstakan þingmann fyrir
Hafnarfjörð var mikið rætt. Hafði
P. Ott. framsögu þeirra, er á móti
mæltu. Jón Baldv. sýndi fram á,
að svo sanngjörn sem skifting
Húnavatnssýslu í tvö kjördæmi
hefði verið, og flestir þingmenn
hefðu verið sammála um hana,
þá væri þessi skifting þó þeim
mun sjálfsagðari, sem auk annars
væri mikill munur á atvinnu
manna á hvoru svæðinu um sig,
Hafnarfirði og sýslunum. Ól. Th.
viðurkendi ranglæti kjördæma-
skipunarinnar, en ætlaði henni að
batna bráðum, — sem ólíklegt er
þó að hann ætlist til að verði af
sjálfu sér. Talaði hann fyrst gegn
frv. Reyndi hann í öndverðu að
halda því fram, að fáir Hafn-
firðingar hefðu óskað þess, að
það kæmi fram. Lét hann jafn-
vel líta svo út, sem einn flokks-
maður hans í bæjarstjórninni þar
væri á móti frv., þótt hann hefði
skrifað undir áskorun til alþingis
um að slíkt frv. næði fram að
ganga. Er nú eftir að vita, hvernig
hlutaðeigendur taka slíkri aðdrótt-
un í þingræðu kjördæmis-„full-
trúans“. Þá kom það næst, að
jafnaðarmenn einir sta-ðu að frv.
Loks fékk hann þó ekki neitað
því, að þeir, sem að því stæðu,
væru meiri hluti hafnfirzkra kjós-
enda. Síðar kvaðst hann þó ekki
ætla að verða á móti sérstökum
þingmanni fyrir Hafnarfjörð, ef
Gullbringu- og Kjósar-sýsla haldi
tveimur samt. Bernharð kvaðst
vera með fjölgun þingmanna um
tvo, og fengi Hafnarfjörður ann-
an, en Siglufjörður hinn. Jón
Baldv. skoraði þá á þá Ólaf og
Bemharð, að koma fram með
slíka breytingartillögu, og skyldi
hann verða með henni og ílytja
slíka tillögu með þeim, ef þeir
vildu. Þar eð þeir væru sinn úr
hvorum aðalflokki þingsins, ætti
að vera allvíst um samþykki al-
þingis. Hins vegar benti hann Óí.
Th. á, að þó að frv. sitt yrði felt,
þá væri ekki áreiðanlegt, aÖ Gull-
bringu- og Kjósar-sýsla sendu tvo
íhaldsmenn á þing um aldur og
æfi. Þá benti hann þeirn Bern-
harð á, að ef þeir styddu frv. til
3. umr., þá mætti athuga tillögur
þeirra milli umræðanna. Hann
hefði borið frumv. fram í þessu
formi af því, að hann hefði búist
við betri undirtektum við það i
þinginu, heldur en fjölgun þing-
manna samkv. fyrri reynslu. Ósk-
aði hann síðan nafnakalls og var
það haft um 1. gr. frv. Var húo
samþ. með 14 atkv. gegn 13 og
með sömu atkvæðatölu var frv.
vísað til 3. umræðu. „Já“ sögðu:
Ben. Sv., Jón Baldv., Jakob, M.
Torfason, Ól. Th. og „Framsókn-
ar“-flokksmenn aðrir en Halldór
Stef., en hann sagði „nei“ og
allur íhaldsflokkurinn nema Ól.
Th. Bj. f. V. var veikur. Ól. Th.
tók það tvívegis fram, að hann
greiddi atkv. meö frv. til þriðju
urnr., þ. e., að á fylgi hans lengra
áleiðis væri ekki að reiða sig. —•'
Þá var 4. málið frv. Jóns Baldv.
um, að styrkur vegna ómegðar sé
ekki talinn sveitarstyrkur, með
þeim takmörkunum, sem áður hef-
ir verið skýrt frá. Tók hann fram,
Einar skálaglam: Húsið við Norðurá.
étið þennan fjanda nema þú og landar þínir
og aðrir svipaðir Hottentottar ? Ef við værum
í ófriðnum núna, myndi ég tafarlaust láta
skjóta þig og láta búa til sólaleður úr roð-
inu af þér, en gefa beinagrindina af þér á
náttúrugripasafn, sem sýnishorn af apamanni.
Þegar ég kem á fætur, skal ég mölva í þér
hvert bein.“ Svo kastaði hann stóli í Eirík,
sem brá sér undan út um dyrnar, saup á
whiskyflöskunni og gargaði í Maxwell, sem
tafarlaust gekk inn til hans. — En Eiríkur
flúði niður að á og hélt, að sæludagar hans
þetta sumar og þá næsta vetur líka væru
.á enda, því að hann yrði rekinn úr vistinni.
Eiríkur sat nú þarna í öngum sínum. Hann
vissi ekki hvað lengi, og beið eftir því,
hverju fram yndi. Loks sá hann Maxwell
homa út úr húsinu og banda til sín hendi,
x>g hann tók þegar á rás upp eftir.
„Þér kunnið auðsjáanlega ekki að mat-
ireiða," sagði þjónninn.
„Það hefi ég heldur aldrei sagt,“ anzaði
Eiríkur.
„Því hafið þér þá ráðið yður til elda-
mensku ?“
„Það er af því, að ferðamennirnir heimta
það.“
„Majórrinn er mjög reiður og vill vitan-
lega ekki borða þetta ómeti, sem þér réttið
að honum, svo að nú er ekki annað fyrir
yður að gera en að útvega manneskju úr
nágrenninu til að elda hið fljótasta, sem
þér getið. En þér skuluð forðast að verða á
vegi majórsins í dag. Hann er ekki í sem
beztu skapi.“
Eiríkur vissi, að þetta var heillaráð. Blöðr-
umar undan sjóðheitum grautnum á hálsi
hans og andliti sögðu honum það greini-
lega.
Svo labbaði hann af stað. Hann vissi, að
það var enginn hægðarleikur að fá fói*
svona um hábjargræðistímann. En hann var
frá fvrri ferðum sínum bráðkunnugur n«