Alþýðublaðið - 13.03.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐID
ALÞÝÐUBL4ÐIÐ
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað oþin kl.
9Va—IOV2 árd. og kl. 8—9 síðd.
Simar: 988 (afgreiðslan) 0g 1294
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan
(í sama húsi, sömu símar).
Alp$ðusambaml íslands
tiu ára.
Með deginum í dag byrjar Al-
þýðusamband Islands 2. áratug
aldurs síns. Það var stofnað i
Reykjavík 12. marz 1916. Stofn-
fund sátu 20 fulltrúar frá 7 verk-
lýðsfélögum, 5 í Reykjavík og 2
í Hafnarfirði. Samlögð meðlima-
tala þessara stofnfélaga Alþýðu-
sambandsins mun hafa verið um
1500.
Á þessum liðnu 10 árum hefir
Alþýðusambandinu farið það fram,
aÖ nú er það skipað 30 verklýðs-
félögum með um 5400 meðlimi
samtals.
Á þessum 10 árum hafa verið
haldin 6 sambandsþing, þar sem
markaðar hafa verið höfuðlínurn-
ar í stefnumálum og fram-
kvæmdamálum verklýðssamtak-
anna.
Með stofnun Alþýðusambands-
ins myndaðist nýr stjórnmála-
flokkur í landinu, Alþýðuflokkur-
inn, sem vaxið hefir að meðlima-
tölu og áhrifum jafnt og stöðugt
síðan, þótt ranglát kosningalög og
kjördæmaskipun hafi getað aftrað
því, að hann fengi sæti á löggjaf-
arþingi þjóðarinnar í réttu hlut-
falli við tölu kjósenda.
Alþýðusambandið hefir með
blöðum sínum og á annan hátt
vakið mikinn fjölda hins vinnandi
lýðs til meðvitundar um afstöðu
sína í þjóðfélaginu. Það hefir eflt
vílja og samtakamátt verkalýðsins
gegn áþján auðvaldsins. Við vit-
um, að lífskjör verkalýðsins hafa
batnað fyrir atbeina þessara sam-
taka. Við vitum ekki, hvað kjörum
verkalýðsins hefði hrakað frá því,
sem áður var, ef þessi samtök
hefðu ekki komist á, en við vitum,
að þeim hlyti að hafa hrakað, svo
erfitt sem gengið hefir að ná því,
sem fengio er, þrátt fyrir sam-
tökin.
En þótt ekki verði bent á mörg
eða mikil afrek Alþýðusambands-
ins á þessum 10 árum, er þó á
það að líta, að verklýðssamtök
hjá öðrum þjóðum munu óvíða
eða jafnvel hvergi hafa náð meiri
viðgangi á fyrstu 10 starfsárun-
um í hlutfalli við fólksfjölda. I
þessu er fólgin trygging fyrir því,
að Alþýðuflokkurinn á íslandi á
mikla framtíð fyrir höndum.
Það rná segja, að þessi liðnu
10 ár hafi verið bernskuskeið al-
þýðusamtakanna. En nú taka
þroskaárin við.
Við, sem skipum Alþýðuflokk-
inn, höfum skyldu til að gæta
þess, að áhrif hans á næstu 10
árum verði ekki að eins jafnmikil,
heldur margfalt meiri. Við eig-
um að ryðja brauíina og sækja
fast fram að settu marki, sem er:
tortíming auðvaldsins, útrýming
fátæktarinnar, fult sjálfræði hins
vinnandi lýðs í atvinnumálum,
mentamáium og stjórnmálum.
P-
Ilpmgi.
Neðri deild.
Þar var í gær deilt um það í
nærri þrjár stundir, hvort ríkið
skyldi sjálft láta byggja strand-
ferðaskip meö kælirúmi. Ætluðu
flutningsmennirnir ríkisskipinu
smáhafnaferðirnar, en Eimskipa-
félags-kæliskipinu hinar. Var 1-
haldsflokkurinn óskiftur andstæð-
ur þvi, að ríkið eignaðist kkipið.
M. a. lýsti Jön Auðunn óánægju
sinni og félaga sinna yfir þeirri
tillögu, að ríkið færi nú að kaupa
skip, og Magnús Guðmundsson
sárbað flutningsmennina að taka
tillöguna aftur. Jón Þorl. hótaði
að verða á móti frv. um tillag
til kæliskips Eimskipafél., ef skips-
kaupin yrðu samþykt, sem viðbóí
við frv. Nú eru Ihaldsflokksmenn
í n. d. 13 eða tæpur helmingur
deildarmanna, en Bjarni f. V. er
veikur. Þá stóð Klemenz upp og
sagði: „Mér er held ég alveg ó-
hætt að fullyrða, aö innan „Fram-
sóknar“-f!okksins eru alveg eins
gætnir menn og íhaldssamir í
fjármálum og í íhaldsflokknum.11
Og svo sem til að sanna orð sín
gekk hann í lið með íhaldinu, og
féll tillagan á atkvæði hans með
14 atkv., en 13 voru með henni,
og var naínakall við haft. Jón
Þorl. hrósaði Klemenzi líka og
kvað hann vera „einn helzta mann
„Framsóknar“-flokksins“. Að lok-
inni skipsslátruninni var frv. um
framlagið til kæíiskipskaupa Eim-
skipafél. samþykt til 3. umr.
Frv. um ellistyrk(tarskrána), al-
þingiskjör(skrána) og vélstjórafrv.
var öllum umræðulaust vísað til
e. d. og tvær umr. ákveðnar um
þingsál.till. um landbúnaðarlög-
gjafar-milliþinganefnd.
Tími vanst ekki til að ræða
fleiri mál, og voru þau því tekin
út af dagskrá, þ. á. m. frv. Jóns
Baldv. um afnám gengisviðauk-
ans og verðtollsins. —
Efri deild.
Kynbótum hesta var vísað til
3. umr.
Ný frumvörp og tillögur.
Ýmsar breytingatill. hafa kom-
ið fram við stj.frv. um útsvör,
þ. á. m. frá Jóni Baldv., að við-
bótarútsvar megi hvergi leggja á
þá, sem hafa eigi meira en 40
kr. í aðalútsvar, og í kaupstöð-
um og kauptúnum, sem eru sér-
stök bæjarfélög, megi ekki leggja
það á þá, sem hafa eigi meira
aðalútsvar en 80 kr. Einnig leggur
hann til, að felt sé burtu ákvæÖi
stj.frv. um, að atvinnumálaráÖu-
neytið hafi æðsta úrskurðarvald
urn útsvarsupphæð, ef kæruúr-
skurði er skotið til þess, og að
íelt sé niður það ákvæði frv., að
ekki megi leggja útsvar bæði á
hlutafélög og hluthafana sérstak-
lega.
Þrjú stjórnarfrv. eru nýkomin
fram: um friðun Þingvalla (nokk-
uð af tillögum Þingvallanefndar,
sem í voru þjóðmenjavörður,
landsverkfræðingur og húsameist-
ari ríkisins), um aukning dönsku-
og ensku-náms í Stýrimannaskól-
anum undir farmannapróf og um
að veita norskum manni, Clausi
Gerhard Nielsen, hafnarverkam.
hér í bænum, og Júlíusi Schopka,
þýzkum manni, verzlunaríulltrúa
hér í bænum, ísl. ríkisborgararétt-