Alþýðublaðið - 24.04.1926, Blaðsíða 2

'2
ALÞÝÐUBLAÐID
jALÞÝÐUBLA9IÐ [
< keinur út á hverjum virkum degi. ►
1 Afgreiðsla í Alþýðuhúsinu við j
| Hveríisgötu 8 opin frá ki. 9 árd. ►
| tii kl. 7 síðd. í
] Skrifstofa á sama slað opin ki. ►
| 9 Va—lOý/a árd. og kl. 8 —9 síðd. t
j Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ►
j (skrifstofan).
I Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á |
j mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 ►
j hver mm. eindálka. f
j Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan ►
j (í sama húsi, sömu sírnar). (
Alplngi.
Neðri deild.
Nýi bankinn fyrirhugaði o. fl.
Frv. um að ríkið selji Snærings-
staöi í Vatnsdal, sem hreppurinn
þar ætlar að kaupa til barnaskóla-
selurs, var aígreitt sem lög í n. d.
í gær, frv. um kosningar í mál-
efnum sveita-og kaupstaða (í bæj-
ur-stjórnir og hreppsnefndir) end-
ursent e. d., sökum breytinga
þeirra, er á þýí voru gerðar við
2. umr., frv. um rikisborgararétt,
íiversu menn fá hann og missa,
vísað til 2. Umrs og ailshn. og
frv. um hlunnindi handa væntan-
Tega bankanum til 3. unrr. með
14 atkv. gegn 9 og ákveðnar tvær
urnræÖur um þál.tiil. um kaup á
snjódreka og bifreiðum, sem áður
áöur hefir verið samþ. í e. d. —
Um hlunniijdafrv. fyrir jtann ó-
feoraða urðu miklar umræður,
hlandaðar gengismáli og ýmsu
fleiru. Þ. á. m. deildu þeir Tr.
Þ. og Jón Þorl. um, hvor klofn-
ari væri, l'halds- eða „Framsókn-
ar“-flokkurinn. Hældi Tr. Þ. Ólafi
Thórs fyrir fisksöluvit og dró sér
hann með „stýfðu“. Jón Þorl.
kvað miliiþinganefndina í banka-
málum vera hætta störfum. Það
kom Ásgeiri, sem er í nefndinnll
ólatnnuglega fyrir, því að liann
vissj áður ekki annað en að nefnd-
in héldi starfi áfram í sumar.
ílöfðu báðir formann nefndar-
innar að vitna til. — Tr. Þ. flutti
dagskrártillögu um að vísa hlúnn-
indaboðafrv. frá, en hún var fefd
með 15 atkv. gegn 9 að við höfðu
nafnakalii. Voru íhaldsmenn á
móti, þeir, er viðstaddir voru, og
enn fretnur Jakob, Ben Sv. og
„Framsóknar“-ilokksmennirnir Kl.
J. og H. Stef., en aðrír „Fram-
sóknar“-flokksmehn með, þeir ,er
inni voru, og Jón Baldv. og M.
T. Þeir Björn Líncl., H. Stef. og
Kl. J. fluttu breyt.till. þess efnis,
að árlegur hlutur.ríkisins af tekj-
um bankans hækkaði, en þá till.
leizt Jóni Þorl. ekki á, og þóttist
viss um, að þá fengist enginn
til áð stofna liann, og Jakob sagði
sama og alt eins. Hvort sem Björn
hefir vitaö sitt: hlutverk eða ein-
hverjar aðrar hpmiur hafa vaicfið,
þá kom hann ekki til atkvæða-
greiösJunnar, og auk hans vant-
aði Bernharð og Öl. Tli., sem mun
hafa verið veikur. Breyt.till. var
feid með 14 atkv. gedn 10 og var
aftur nafnakall. Voru flutnings-
menvwrnir tveir með henni og aðr-
ir þeir, , er atkv. höfðu greitt með
dagskrártiil., nénm P. Þ., sem var
á móti, ásamt þeim hinum, er
felt höfðu dagskrártill. - Samþ.
var ]tó, ab eftirlitsmaður bank-
anná þurfi að samþykkja, afskriftir
banka þessa, og að alþingi kjósi
tvo af þremur endurskoðándum
ltans, í stað þess að landsstjórnin
skipi þá (frá Ing. Bj. og Tr. Þ.).
Fossavirlcjunin.
Loks skýrðu þeir Sveinn i Firði
og Ásgeir frá brtili. við Arnar-
fjarðarfossavirkjunarftv., en síðan
var 2. umr. um þáð aftur frestað
þangað til í dag. Leggur Sveinn
ti), að bannað verði að framselja
sérleyfið (skifta formlega um eig-
endur) án samþ. alþingis, að sér-
ieyfið verði veitt ‘til 50 ára en
ekki 60, að ákvéðin takmörk séu
sett fyrir því, hve lengi atvinnu-
málaráðherra megi ieyfa frestun á
framkvæmdum virkjananna og að
virkjunarfélögin afhendi rikis-
stjórninni 100 þús. kr. um leið og
sérleyfi er gefið út, og geymi hún
féð til tryggingar því, "£10 efndir
verði á virkjun og skilyröum sér-
ieyfisins. Einnig flytur hann og
fjárhn. sína till. hvort um, að
sveitarsjóðirnir á starfiæksiusvoeð-
inu fái [triðjung árgjalda þeirra,
er félögin skulu greiða, í stað
útsvara, en ríkið tvo þriðju hluta.
Ásgeir og J. A. J. flytja till. um,
að sala raforku til aimennings fari
eftir sérleyfislögunum, en verð
árshestorkunnar fari ekki fram úr
50 kr. Fjárhn. leggur til, að l.ögin
falli úr gildi, ef heimildin er ekki
notuð innan ársioka 1928, og
Sveinn leggur til að fella burtu
undanþágu frá eignaskatti og
hækkun útfiutningsgjalds, ef á
yrði lagt' með lögum, en iækka í
þess stað árlegt sérleyfisgjald að
að fyrstu þremur árunum (virkj-
unarárunum) liðnum úr 5 kr. af
hyerri nýtri hestorku í 4 kr.
Efri deild.
F^v. um að veita * Sveinbirni .
Högnasyni guðfræðikanclídat emb-
ætti á fsiandi var samþ. og endur-
sent n. d. svo breytt, og frv. úm
líkhús visað til 3. umr.
■ /
Kvennaskölarnir.
Um frv. um, að ríkið taki að sér
kvennaskólana í Reýkjavík og á
Blöncluósi, urðu langar umræður.
Mentamálanefnd hefir klofnað urn
máliö. Meiri híutinn (I. H. B. og
Jóh. Jóh.) iítur svo á, að kvenna-
.-kólarnir séu sérskólar og eigi
•því kröfu til þess, að ríkið taki
þá að sér, eins og t. d. bænda-
skólana, en minni hlutinn (Jónas
Jónsson) lítur svo á, að kvenna-
skólarnir séu engir sérskólar, og
vill ekki sætta sig við frv. nema
pví að eins, að ríkið taki að sér
um leið héraösskóiana og hús-
mæðraskólana. Hefir Jónas því
komiö. fram með þær viðaukatili.
við frv., að ríkið starfræki héraðs-
skóla á Hvítárbakka með tveimur
deildum, en jafnframt afhendi nú
verandi eigéndur Hvítárbakka
jörðina méð öllum mannvirkjum
landssjóði án endurgjalds. Sömu-
leiðis starfræki ríkið héraðsskól-
ann að Núpi í Dýrafirði og hér-
aðsskólann að Laugum í Þing-
eyjarsýslu, að Laugarvatni i Ár-
nessýslu og húsmæðraskóiana á
Staðaríelli og við Alcureyri. Móð
frv., sem er stj.frv., töluðu J. M.
fors.ráðh. og I. H. B. frsm. meiri
hluta mentamálan., en á móti Jón-
að og Sig. Eggerz, er héldu því
fram, að afieiðingin af því, ef
frv. yrði samþ., myndi yerða sú,
að aðrir skólar í landinu kæmu á
eftir og heimtuðu það, að ríkið
tæki áð sér starfræksíu þeirra. ~
Að lokum var viðaukatill. Jónasar
feld, en frv. samjr. til 3. umr. að
viðhöfðu nafnakaili með 9 : 5
atkv.
Happdrætti.
Um frv. um happdrætti urðu
nokkrar umr. Sig Eggerz kvað
málið svo illa undirbúið frá n. d.,