Alþýðublaðið - 05.06.1926, Blaðsíða 4

I
4
Þeim hefir ekki nægt að endur-
vinna sjálfstæðið, svo þjóðin gæti
búið að sínu án þess að áreita
aðrar þjóðir. Þeir kusu að taka
iþátt í hinu stórpólitíska tafli.
Þannig hafa árin Jiðið. Stór-
pólitíkin skapar fjandskap og ó-
vissu út á við, herbúnað og fjár-
eyðslu inn 'á við. Fjárhagur Pól-
lands hefir stöðugt farið versn-
andi, skattarnir orðið þyngri og
þyngri. Óánægjan meðal fólksins
hefir vaxið. Þrátt fyrir allan. sjálf-
stæðisgorgeir, þjóðernisrembing
ög hernaðarbrauk hefir mörgum
orðið eins og forðum Israeísmönn-
um í eyðimörkinni að óska sér
aftur til kjötkatla Egyftalands.
Þessi óánægja hefir nú undirbúið
jarðveginn fyrir byltingu þá, er
nú er komin og íyft' hefir herfor-
ingjanum og æfintýramanninum
Piisudski til valda.
Hver er svo þessi Pilsudski ?
Hann er fæddur 1867 í Vilna-
héraðinu, sem þá ‘var einn hluti
Rússlands, af fátæku og ótignu
fólki. í æsku tók hann þátt í
byltinga-hreyíingunni rússnesku,
og eins og svo margir aðrir góðir
menn var hann dæmdur tii út-
legðar i Síberíu. Eftir að hann
siapp þaðan, kom hann heim aftur
og gerðist foringi jafnaðannanna.
Vann hann að þ.ví tim hríð með
miklum dugnaði að efla félags-
samtök verkamanna í hinum rúss-
neska hluta Póllands. Var það þó
örðugt verk og ekki hættulaust,
þar sem allur þess konar félags-
skapur var bannaður, og alt varð
því að fara á huldu.
Hann hataði Rússland. Þegar
heimsstyrjöldin skall á, óskaði
har.n þess eins, að Rússland biði
•ósigur. Þóttist hann þar eygja
möguleika til pólskrar endurreisn-
ar. Piisudski gekk því í lið með
Þjóðverjum og barðist gegn Rúss-
um. En brátt komst hann ao raun
um, að áhugi Þjóðverja og Aust-
urríkismanna á frelsismáli Póí-
verja orkaði mjög tvímæla. Eftir
byltinguna í Rússlandi var þó
fjarri því, að Pilsudski vildi nokk-
uð hafa saman við Rússa að
sælds. Þjóðviérjar höfðu brugðist
vonum hans. Nú tók hann aö
mæna vona’raugum til Parísar og
viðra sig upp við Frakka. Við það
komst hann í ónáð hjá Þjóðverj-
um og varð jafnvel um tíma að
sitja í fangelsi.
ALÞÝÐUBLAÐID
Eftir Versalafriðinn varð hann
sá, er mestu réð í Póllandi. Hon-
um tókst þó lítt að leiða land og
þjóð inn á braut hamingjunnar,
og á mörgum af gönuskeiðum
pólskrar pólitíkur á þessum árum <
ber hann öðrum fremur ábyrgð-
ina. Hann átti ekki minsta sök á
pví, að landið lenti í ófriði. við
Rússa, eins og áður er á minst.
Eftir þann skell bar minna á
honum um hríð. Þó mun hann alt
af hafa átt allmikið undir sér
og allar síðari stjórnir í landinu
orðið að taka tillit til hans. Gg
nú er hann aftur kominn upp á
tindinn.
Er Pilsudski jafnaðarmaður?
Skín alþýðustéttinni nokkuð gott
af því, að hann nái völdum? Þeim
spurningum er ekki svo gott að
svara. Brestur þar kunnugleika
um ástandið í Póllandi og af-
stöðu flokka þar. Að vísu hafa
jafnaðarmenn og frjálslyridir fylgt
honum í þessari síðustjt baráttu,
en það spáir ef til vill eigi niíklu
um, hvernig stjórn hans muni
reynast. Bezt að sjá, hverju fram
vindur. Svo virðist, sem hann
styðjist viö herinn fyrst og fremst.
Margt sýnist ólíklegra en að rás
viðburðanna í Póllandi taki svip-
aða stefnu, eins og raun hefir á
orðið í ftalíu. Mussolini hinn í-
talski var líka eitt sinn jafnaðar-
manna-foringi og ritstjóri aðal-
málgagns jafnaðarmanna þar í
landi.
Síðustu fregnir herma, að vest-
urhluti Póllands hóti að segjast
úr lögum við rikið og heimti full-
komið sjálfstæði. Ella sé borgara-
styrjöld í vændum.
Mundi nú líða að nýrri sundur-
limun Föllands? Og mundu Pól-
verjar ætla að annast skifting-
una sjálfir í þetta sinn ?
31. maí — ’26.
—rn—
Mvað líður likhúsbFggmganni ?
Hvað lengi á hún að dragast?
Gamla líkhúsið í kirkjugarðin-
um er bæjarfélaginu til stór-
skammar, maukfíið, svo að það
verður ekki einu sinni gert hreint.
og bænum getur stafað stórhætta
af því sakir húsnæðisvandræðanna.
Heilar fjölskyldur verða að hýrast
í einu herbergi, en dauðann getur
að höndum borið, þegar minst
varir. Þá á að geyma lík í kytr-
unum 1—2 vikur eins og venja er
hér, að lík standi uppi.
Það var einróma samþykt á
fundum hjá báðum söfnuðum
bæjarins í .fyrra að byggja lík-
hús og kapellu. Það er þó ekki
enn byrjað á verkinu. Það hafa
verið samþykt lög, sem heimila
safnaðarstjórninni að byggja, og
ekki er byrjað, og nú beyrist,
að ti! séu menn hér, sem ætli að
berjast á móti þessu þarfa máli,
en þa® má engum fáum mönnum
háldast það uppi, að hindra fram-
gang þess. Heilbrigði og sómi
bæjarins er í veði. Því ætti fólk
að fjölmenna á safnaðarfundinn
á sunnudaginn og krefjast þess
einum rómi, að kapellan verði
bygð þegar í sumar, og muna eft-
ir .að biðjá safnaðarstjórnina um
vatn á fleiri staði í kirkjugarðin-
urn, svo að fölk geti vökvað
blómin á leiðunum, og fleira
mætti minnast á í sambandi við
garðinn.
Um dagpatiB ©g vegism*
Næturlæknir
er í nótt Árni Pétursson, Uppsöl-
um, sími 1900, og aðra nótt Jón Krist-
jánsson, Miðstræti 3, sími 686.
62 ára
er í dag Magnús Benediktsson,
verkamaður, Bergstaðastræti 45.
Katrín Thoroddsen, læknir,
hefir nú tekið til starfa hér i bæn-
um, sbr. augl. hér i blaðinu i gær,
og leggur einkum stund á barnalækn-
ingar. Mun mörgun konum þykja
vænt um, að kvenlæknir starfar í
bænum.
Kirkjuhljómleik
heldur hljómsveitin þýzka í dóin-
kirkjunni á morgun. Jón Leifs hefir
látið Alþýðublaðinu í té' eftirfar-
andi upplýsingar um lög þau við
Galdra-Loft, sem þar verða leikin:
Fyrra lagið er mimodrama úr 2. þætti.
Það byrjar um leið og Loftur fer út,
éftir að Steinunn hafði kastað af sér
bolnuin. Við lagið eru skrifaðar pess-
ar skýringar: „Loftúr gengur álútuf
út úr stofunni. Steinunn stenduragn-
dofa. Hún snýr sér hægt fram að
áheyrendunum. Andlitið ’ afmyndast.
af sársauka. Hún hnígur niður á
hnén við bekkinn, yfir komin af gráti.
og hristist af ekka, um leið og hún
grúfir sig yfir bekkinn. Hún grætur