Alþýðublaðið - 14.07.1926, Blaðsíða 4

4
Umvarpssíöðvurr, fer nú fjölg-
andi. Umvarpa þær ekki að eins
sönghljómum, heldur einnig ræð-
um og margvíslegum tilkynning-
um. Umvarpið heyris.t víða úr
löndum. Og pó að sönghljómar
séu alþjóðamál, þá er alt öðru
máli að gegna um ræðurnar.
En samt þarfnast jafnvel hljóm-
listin allsherjarmáls. Þannig hefi
ég íengið bréf frá mörgum ensk-
um umvarpsheyrendum, þar sem
þeir hafa spurt mig, hvort stöð
mín gæti ekki greint heiti söng-
laganna „líka á ensku“. En hvaða
gagn myndu þeir hafa af því,
Spánverjarnir, ítalirnir eða Tékkó-
slafarnir, sem hljómleikana
heyrðu ?
Það hlýtur að vera ölltlm auð-
skilið án þess, að fleiri orð séu
um þáð hcíð, að það er ekki
nema mjög lítill hluti þeirra
manna, sem heyrt geta, sem skilja
umvarp á þjóðtungunum. Þess
vegna er það, að Hugh S. Pöcock,
aðalritstjóri mikla, enska um-
varpsblaðsins „Wireless World“,
með réttu kallar Esperanto „lykil
heimsumvarpsins".
3. Skýrsla Eptcns.
Það var kvöld eitt í marzmán-
uði 1922, að ég heyrði firðíal í
fyrsta sinni á æfinni, og þótíi
mikið til koma. Tck ég nú að
leggja mig efíir þeim fræðum af
kappí. Sá ég þegar, að hve mikl-
um notum Esperanto gæti þar
orðið. En ég vissi ekki tiþaðaðrir
hefðu þá skoðun. Þá sá ég einu
sinni bréf frá dr. Pierre Corret í
„Wireless WorId“. Þess var getið
neðanmáls, að bréf það væri
frumriíað á Esperanto. Ég skrif-
aði Corret strax, og tókst vin-
fengi gott með okkur. Viö mint-
umst á að koma á fót félagi til
að útbreiða Esperanto meðal um-
varpsmar.na og umvarpsvísindi
meðal esperantisía. Hr. Lendorff
í Kaupmannahöfn skrifaði okkur
líka um þetta efni, og dag nokk-
urn í janúar 1924 ákváðum við
loks að stofna félagiö.
Nokkrum vikum síðar fengum
við bréf frá Sambandi amerískra
umvarpsfélaga, þar sem það til-
kynti okkur, að það hefði mánuð-
tim saman rætt um það að fá
allsherjarmál fyrir umvarpið. Ætl-
aði þaö nú að skrifa umvarpsíé-
lögum hvarvetna í heimi um þetta
nLÞÝt/UDLAtÍlu
efni. Enn fremur kvaðst það hafa
fengið meðmæli með fleiri hjálp-
armálum en Esperanto, en áður
en það tæki nokkra ákvörðun
vildi það komast eftir því, hver
allsherjarmál væru útbreiddust. í
ágúst ákvað félag þetta loks að
velja Esperanto, því að það hafði
fengið bréf svo hundruðum skifti,
sem öll mæltu með því, og sum
frá merkum mönnum eða félög-
um. Ákvörðun þessi hafði mikil
áhrif víða í öðrum heimsálfum.
Þá var það og allmikill atburð-
ur og áhrifaríkur, að ræðu þeirri,
er konungur Breta hélt, þegar
heimssýningin brezka var opnuð,
var umvarpað á Esperanto.i Heppn-
aðist það ágætlega, og heyrðist
ræðan í 18 löndum.
Ráðstefna var haldin í Genf (í
Sviss) í apríl 1924. Sátu þar ýms-
ir fulltrúar umvarpsstöðva og
firðtalsfélaga. Mælti sú ráðstefna
eindregið fram með Esperanto og
vék því . til allra umvarpsstöðva,
að þær skildu umvarpa einhverju
á Esperanto a. m. k. vikulega.
Getið verður síðar um árangur
þann, sem orðið heíir af ráðstefnu
þessari eða þá af verkum ein-
stakra manna, er áhuga hafa á
þessum málum.
Edouard Belin — hinum fræga
franska vísindamanni, sem fundið
heíir upp að senda myndir sím-
leiðis eða þráðlaust með firðtækj-
um, — hefir verið boðið áð vera
heiðursforseti í 1. R. A„ og þáði
hann boð .það með þökkum.
Nú hefir I. R. A. skrifstofur i
22 ríkjum, en meðlimir þess eru í
meira en 30; þeir eru alls 500.
(Frh.)
Reykjavik, 9. marz 1926.
Ól. Þ. Krrisfjánsson.
Utn dagkn ogj veglatiB.
Næturlæknir
er í nótt Kjartan Ólafsson, Lækj-
argötu 6 B, sími 614.
Gullfoss
kom í gærkveldi frá útlöndum. •
Til sildveiða
eru farín norður skipin: „Aldan“
„Langanes“ og „Rifsnes“.
Guðspekifélagið.
Fundur i samkomusal þess kl. 8Vs
í kvöld. Svisslendingurinn Conrad
Englert flytur erindi á norsku um'
dr. Rudolþh Steiner og starf hans.
Th. Stauning
fórsætisráðherra og kona hans
fóru í gær í boði Alþýðuflokksins
austur í Þrastaskóg og að Ölfus-
árbrú. Höfðu þau mikla ífiiægju af
þeirri ferð, enda var veður gott
fyrir austan. í gærkveldi héldu
nokkrir alþýðuflokksmenn hjónun-
um samsæti á „Hótel lsland“. Yfir
borðum bar ráðherrann í ræðu fram
ósk sína um það, að íslenzkri al-
þýðu mætti auðnast, að flokkur
hennar yxi sem fljótast svo, að al-
þýða gæti rutt burtu auðvaldsskipu-
laginu og bygt upp skipulag jafnað-
arstefnunnar á Islandi.
Þurkur
virðist nú kominn með hundadög-
unum, og sýnast hjnir endurfæddu,
gömlu hundadágar þannig'ekki með
öllu marklausir.
Knattspyrnukappleikurinn
í gærkveldi fór svo, að íslenzka
sveitin vann tvo leiki, en norska
sveitin engan. Meiri þróttur virtist
i leik íslendinga, en aftur meiri
leikni hjá Norðmönnunum. 1 kvöld
keppa sveitirnar í siðara sinn.
Gengi erlendra mynta í dag:
Sterlingspund. . .
100 ltr. danskar . .
100 kr. sænskar . .
100 kr. norskar . .
Dollar..............
100 frankar franskir.
100 gyllini hollenzk
100 gullmörk þýzk.
. kr. 22,15
. — 120,77
. - 122,22
. — 100,06
. - 4,56V2
. — 11,90
. — 183,46
, — 108.58.
Stefán Pétursson
cand. phil., sem undanfarið hefir
stundað sagnfræðinám í Berlin, hef-
ir samið doktorsritgerð, er hann
ver bráðlega, um muninn á sögu-
speki Hegels og hinni efnalegu
söguskoðun Karls Marx.
Þenna dag
— 14. júlí — 1850 fæddist vísinda-
maðurinn alkunni Björn M. Ólsen
prófessor.
Fyrirlestur.
Þórstínu Jackson í gærkveldi var
fróðlegur og vel fluttur. Lýsti hún
örðugleikum þeim, sem íslenzku
landnemarnir vestan hafs áttu við
að búa. Lýsti hún því, hversu mjög
samheldni þeirra hefði orðið þeim
til styrktar í lífsbaráttunni, ekki sizt
meðan eríiðleikarnir voru mestir.
Sýndi hún margar skuggamyndir,
sem yfirleitt voru skýrar og sumar
ágætlega, t. d. af líkneski Þorfinns
karlsefnis, sem Einar Jónsson lista-
maður gerði. Þórstína kvað íslenzka
menningu eiga skilið að breiðast
út meðal þjóðanna og verða „móð-
ins“, líkt og frönsk menning er orð-
in, og kvað hana geta orðið stór-
þjóðunum til blessunar. Vildi hún
láta Islendinga sjálfa stuðla að því.
— Þórstína hefir ritað landnáms-
sögu íslendinga í Norður-Dakota,