Alþýðublaðið - 28.02.1920, Blaðsíða 2

2
ALí’ÝÐUBL'A.ÐIÐ
kvæðum, sem á móti tillögunni
voru greidd, eins og líka nokkrir
Júngmenn sýndu svo mikla sóma-
tilfinningu, að fþeir létu vera að
greiða atkvæði um mál, sem þeir
ekki íylgdust með i, en sómatil-
finning á því sviði er sjaldgæf
meðal þingmanna um þessar
mundir.
éuSImál Sslanðsbanka.
2% afgjaldið til ríkissjóðs.
Eftir Björn O. Björnsson.
Þann 16. f. m. gáfu hinir hátt-
virtu endurskoðendur íslandsbanka
fit yfirlýsingu í Morgunblaðinu út
af íyrirsþurn minni í sama blaði
þanr. 1Ó. f. m. Þessi yfirlýsing
háttvirtra endurskoðenda er þess
fullkomlega verð, að hún sé lesin
með eftirtekt og íhugun, þar eð
hún gefur mörg veruleg tilefni til
athugasemd og tilTnánari upplýs-
ingar á málinu. Áður en eg sný
mér að þessu, hygg eg rétlara að
gefa stutt yfirlit yfir sögu málsins.
1 desember f. á. kom út bækl-
ingur eftir cand. polit. Jón Dúason,
«am nefnist .Gullmál íslandsbanka*.
Þar heidur höfundurinn því fram
JCO. UBij að íslandsbanki hafi van-
goldið ríkissjóði 2°/o afgjald af
aukaseðlaútgáfunni; í desember-
mánuði einum 1918 hafi það numið
8,719 kr. 05 au. Byggir höfundur
þessa staðhæfingu sína á lögum
»r. 8, 9. sept. 1915 og 5. gr. iaga
nr. 66, 10. nóv. 1905; set eg hór
orðrétt allar þrjár greinar hinna
fyrnefndu laga og 5. gr. hinna
níðamefndu.
Lögin nr, 8, 9. sept. 1915
hljóðá svo:
1. gr.1: Að minsta kosti helm-
inguc foröans3 til tryggingar seðia-
Mpphæð þeirri, sem úti er I hvert
-skifti og fer fram úr 21/* miljón
kr., sé málm forði* samkvæmt
6. gr. laga 10. nóv. 1905.
2. gr„n; (Að) bankinn við lok
hvers máaaðar greiði vexti, 2%
á ári af upphæð þeirri, er seðla-
1) Af enáurskoðendum, eftir Jóni
Dúasyni, kölluð J. gr. 1.
2) Auðkent af mér.
<5) Af endurskoðendum kölluð
1. gr, 9.
upphæð sú, sem úti er í mánað-
arlok, fer fram úr 21/* miljón kr.,
og mdZmforðinn1 nægir ekki til.
[3. gr. Bankinn greiði ókeypis,
og eftir þörfum, í Reykjavík, sam-
kvæmt bréfi eða símskeyti, fjár-
hæðir þær, sem Landsbankinn
borgar inn í reikning íslandsbanka
við viðskiftabanka hans í Kaup-
mannahöfn, og flytji á sama hátt
og ókeypis, það fé, sem Lands-
bankinn þarf að flytja frá Reykja-
vík til Kaupmannahafnar, aö svo
miklu leyti sem innieign íslands-
banka þar leyfir.j “
Seinasta greinin kemur ekki
þessu máli við, sem sjá má.
5. gr. laga nr. 66, 10. nóv.
1905 hljóðar svo:
„Til málmforða má teljast:
a. Lögleg gjaldgeng mynt eftir
því verði, sem myntin til segir.
b. Ómyntað gull og erlend mynt,
sem nemi 2480 kr. fyrir hvert
kílógramm af skíru gulli.
c. Innstæða, sem greidd verður
þegar heimtað er, hjá Þjóðbankan-
um í Kaupmannahöfn, Noregs-
banka, Englandsbanka eða Skot-
lands, svo og hjá öðrum banka-
stofnunum, sem að minst 5/i hlutar
fulltrúaráðs bankans álíta fulltrygg-
ar og taldar eru til íyrsta flokks.
d. Seðlar gefnir út af: Þjóð-
bankanum í Kaupmannahöfn, Nor-
egsbanka, Ríkisbanka Svía, Eng-
landsbanka, Skotlandsbanka, Frakk-
landsbanka og hinum þýzka ríkis-
banka.
Peir hlutar málmforðans, sem
taldir eru undir staflið c og d,
mcga ekki fara fram úr V* alls
málmforðans1)".
Gegn þessu gáfu endurskoðend-
endurnir út tvær yfirlýsingar.
þeirri fyrri svaraði Jón Dúason,
en er þeir gáfu út hina seinni í
51. tbl. Morgunblaðsins þ. á., var
hann kominn af landi burt. Leyfði
eg mér þá að gera fyrirspurn þá,
sem getið er í upphafi greinar
rninnar. — Að svo mæltu vil eg
snúa mér að yfirlýsingu háttvirtra
endurskoðenda, þeirri, er þeir gáfu
út eftir fyrirspurn mína, og athuga
hana lið fyrir lið.
I.
Hinir háttviitu endurskoðendur
hafa í upphafi yfirlýggar sinnar
eftir mér þá spurningu, „hvort
1) Auðkent af mér.
inneign i eriendum bönkum og
seðlar stærstu seðlabanka væru
löglegur málmforði, ef þeir næmu
meira en 74 af því gulli1), sem
lögum samkvæmt á að vera til
tryggingar þeim íslandsbanka-
seðlum, sem úti eru í umferð".
Hér hafa hinir háttvirtu endui'-
skoðendur ekki rétt eftir mér. Eg
talaði um 7* móZ/nforðans, sem
er sama og ^/3 af gullinu; þessi
munur skiftir miklu máli, eins og
eg mun sýna fram á í V. kafla
greinar minnar. Samskonar uœ-
skifti ' koma fyrir seinna í yfirlýs-
ingunni, og mun eg sem sagt at-
huga það í Y. kaflanum.
II.
Hinir háttvirtu endurskoðendui
herma því næst frá því, sem rétt
er, að eg byggi fyrirspurn mína
á niÖurlagi 5. gr. laga nr. 66,
10. nóv. 1905, og tilfæra það orð-
rétt með litlu innskoti til skýr-
ingar lesendum. Því næst halda
háttvirtir endurskoðendur áfram -
„Þessi málsgrein verður ekki
þgdd öðruvisi1) en svo, að inn-
eign í bönkum, og hinir áður-
nefndu seðlar, megi eklci úlrýma
meiru af gulli úr~) málmforðan-
um en 7*“- Eg þykist vita, að
háttvindir endurskoðendur virði
mér það til skilningsskorts, að eg
skil ekki hvað þeir eru að fara
með þessu, en eg er6 ekki viss
um að aðrir geri það. Aftur á
móti vil eg biðja lesendur að at-
huga niðurlag 5. greinar, eða jafn-
vel alla greinina, og íhuga, hvort
ekki sé óhætt aðudraga þá ályktun
af henni, að gull, silfur og kopar,
þ. e. gullforðinn, eigi að vera-
minst 3/i alls málmforðans.
(Framh.)
1) Auðkent af mér.
2) Auðkent af endurskoðendum'
Sex vólbáta vantaði í Sand-
gerði í gærkvöldi þegar síðast
fréttist. Vona menn að þeir ha^
komist til lands er veðrinu slot-
aði síðdcgis.
Dagslirúnari'iindur er í kvölð
kl. 8 í Good-Teroplarahúsinu.