Alþýðublaðið - 09.02.1935, Page 3

LAUGARD ;GlNN 9, PEBR. 1935.
ALÞÝÐUB].AÐÍÐ
0 T uíí f \ 14 D1:
A LÞÝÖDPL'yf KURINN
SITLTJí.Rl :
F. h, 3ÍX.DEJ A R S SO N
Rltstiórn og tlgreiðsla:
Hverfisgöti 8—10.
S 1 M A R :
4900- 4906.
.000: Afgreiðsla, auglýsingar.
i901: Riistjörn (i mlendar fréttir)
i902: Ritst]rtri.
i903: Vilhj. S. Vi'.hjálmss. (heimai
4004: F. R. Valdf marsson (heima).
4905: Prenlsmið.an.
4908: Afgr.dðsli
Oiæpir unolinga.
t •
SEX innbrot voru framin hér
í bænum i nótt.“
Pannig hijöðuöu fyrirsagnir í
öllum blööum borgarinnar í gær,
og viö liestur pessara greina
toemst maður að því, að hér er
um að ræða einn páttinin í peirri
unglinga glæpaöldu, sem nú
gengur yfir heiminn eims og
skæður faraldur.
Pað ter sannarliega ekki aði ófyr-
irsynju, pó spurt sé: Er hér um
að ræða ávöxt pieirrar menning-
ar, siem rikjandi hefir verið hin
síðari ár rneðal hinna svokölluðu
menningarpjóða?
Er um pað að ræða, að pjóð-
irnar séu að úrkynjast, og búaist
miegi við að pjófnaður og hvers
konar óknyttir fari vaxandi með
hvierju ári?
Engum hugsandi manini getur
blaindast hugur um, að unga
kynstóðin, sem nú ier að vaxa
upp, er pað sem hún ier ann-
aris vegar vegna erfða fná hinni
elidri kynslöði og hins vegar vegna
piess uppeldis, sem hún hefir
hlotið hjá kynslóðinni, siem inú er
að kveðja.
Pað verður pvi ekki um pað
dieilt, að annaðhvort erfðirnár eða
uppeldið hefir verið slæmt, niema
hvort tveggja sé.
Enginn getur efast um pað, að
gamla kynslóðin hiefif gefið æsk-
uininii margan painn arf, sem leið-
ir hana á giapstgu.
Alpýöúblaðið hefir áður beint
á pað, hversu hið ægikga at-
vininuleysi unglinganna, sem
Skapast hefir í hiinu dieyjandi auö-
valdsskipulagi, ier einn meginpátt-
iurinn í pví, að lieiða ungliinga inn
á glæpabrautina. Pað hiefir beint
á hversu tæknin hefir útrýmt
æskunni úr atvimniulífinu, og
hvennig af pví hlýtuT að leiða pá
kröfu, að æskuáruinum verði var-
ið til máms, pnoskaárunum tl
starfs og elliáruinum til hvíldar,
Reykjavíkurbær stendur aö-
gerðalaus í pessum imiáluim, pað'
er ekki svo mikið sean hann eigi
eitt einasta skólahús fyrir ung-
liniga. Hve lengi getur slikur ó-
sómi gemgið?
„Svarti dauði“ var með í för-
inni.
En paðt eru einnig fleiri öfl að
viertd, sem teyma uinglingana út
á glæpabrautina en iðjuleysið.
Rótgrónar venjur eða öllu heldut
óvenjur eiga hér einnig hlut að;
máli.
Þiegar unglingarnir, sem blöðám
töluðu um í gær, höfðu framið
fyrsta innbrotið, fóru pieir og
keyptu eina flösku af „Svartá
dauða“, til pess að svæfa sam-
vizkuna og fá dug til meiri
glæpa. Parnnig er piessu farið'
uindir fliestum kriingumstæðum,
par siem glæpir eru framdir, par
er áfengi með í förinni.
Eldri kynslóðin hefir gefið æsk-
unni drykkjusiði að erfð, næst at-
viininulieysinu er pað versti arfur-
iinin, og á reikniing pess arfs skrif-
ast mjög mikið af öllum glæp-
um æskunnar.
En inú er svo komið siem kom-
MALÞÝÐUBLAÐÍÐ
„Margt býr f þokunni.”
Svsr til ihafdslns frá Magnúsi á Skagnesi
i-F-*
Þýzkur flóttamaður myrtur í
Tékko-Slovakíu.
MorðingjarDÍr voru prír Naz’star.
Sextánda okt. sh birtist í Isa-
fold athyglisvert en fremur efnis-
lítið greinarkom með fyrirsögnr
inni: „Málafierli Magnúsar á Skag-
nesi“.
Er gpeinin að ýmsu leyti sér-
kennileg og ber á sér augljós
merki pólitílskrar veikiunar, og
ruglar höfundurinn svo mjög
saman pólitik og réttarfari, að
engum miun dyljast, að par er
áhugasamur íhaldsmaður að
verki, sem vanist hefir á að mis-
skilja tiigang réttvisiiinmar og líta
á hana sem pólitfskt barsflii. Ut-
an um piessar smekkieysur sjínar
fléttar höfunduTinn svo órök-
studdum stað'hæfingum og slag-
orðium, siem mynda eina samhaing-
andi kieðju af skerandi nieyðar- .
merkjum brotliegs málstaðflr, sem
ekki á ainmars úrkosta en að láta
neka fyrir ósjóum ávirðinga sinna
að hafnlausri strönd rökprotainina.
Greinarhöfuindur kveður sér
hljóðs á piessa leið: „Einhverjir
muna ef tii vill eftir óróa peim,
sem Magnús mokkur Jónsson frá
Skagniesi í Mýrdal gerði eftir
kosningarnar í V.-Skaftiafellsísýslu
á f. á.“
í stað pesis áð sýna af mér óróa
í starfi mínu hjá vegagerðinni um
alpingiskosningamar 1933, einis
og ,,skriffinnur“ isafoldar kemst
að orði, varð ég fyrir næsta refsi-
verðum árásum af verkstjórans
hálfu. Eins og ég hefi áðiur lýst,
spunnust ofsóknir hans út frá pví,
að hann hafði með höndum póii-
tiiskar agitasjónir fyrir íhaldið og
vildi verkstjórinn um fram alt fá
mig tiil piess að kjósa sýsliúmannr
inin í Skaftafellssýslu, siem um)
nokkur 'undanfariin kjörtímahil
hafði lekki með neiinu móti getað
náð kosningu til alpingis, Leiddi
öfgaprunginn stjórnmálaspierring-
ur verkstjórans hann svo nrjög af-
vega, að hann reyndi á margvís-
legan hátt að misnota aðstöðu
sína sem verkstjóri í pe'm kosn-
ingahluinnbrögðum, sem skreyttu
dagliegan fuglasfcap hans á vinpu-
stöðvunum við Klifanda sumarið
1933. Eins og kunnugt ier lauk
verkstjóriinin fargani siinu gegn
mér mieð peim hætti, að hann
baninaði strangliega að láta á bif-
neið míina, og er vert fyrir pá,
siem skrifa um rriálið af íhaldsins
hálfu, að minnas't á pað eða arun-
að, sem máli skiftir.
Ásakanir gne'narhöfundar um
rógburð gegn sýslumanninum tel
ég engan veginin svaraverðar, par
sem pær eru vafalaust isprottnar
af pví, að hann hlýtur að viera
siokkinn í sljóvgandi hugarvingl
sökum piess vansa, er íhaldið að
maklegl'eikum hefir hlotið fyrir
framferði s':tt hér í Mýrdat, og í
pví vaindræða ásigkomulagi miss-
ir hann svo vitanlega af réttum
præði hugsuinarénnar og skilur
ekki að sýslumaðurinn „uppskier
eftir pví siem hann sáir“ og að sá
álitshnekkir, sem hann befir hlot-
ið viegna pátttöku siiinniar í kosn-
ingahneykslismálinu í Mýrdal
iðl er, og árangurslaust að æðr-
ast um orðinn hlut. Hitt sæmir,
að befja baráttu fyrir umbótum,
og baráttu vierðiur að befja fyrir
nýrrt menniingu, æskuna verður
að ala upp til nýrna hugsjóna.
Kaffihúsa-, drykkjusiða- og
samkvæmis-ómenning inúthnans
verður að hverfa úr sögunni, æsk-
an verður að alast upp við hug-
sjónir um próttmikið starfslíf,
hneysti andleg og líkamleg á að
einkienina hana, hún á að pjálfa
líkama simn við ípróttir og úti-
líf, hún á að venjast á að verða
hrifin af verkefnum lífsins, pann-
ig að' drykkjusiðir og önnur ó-
menning geti ekki dafnað í fari
hennar,
skoðast meðal hugsandi manna
sem viðuTkenining réttlætisáns á
pví, að par kom hanin til dyranma
siem ástviinur hins ranga málstað-
ar.
Hinn ókunini greinflrhöfundur
lýsir pví með tilhlýðilegri íháldsi-
vandlætingu, hvermg ég með
kæru á hendur Jóni Brynjólfssyini
verkstjóra knúði réttvísina ávett-
vang til rannsóknar á kosninga-
fargani ihaldsins hér í sýslu, og
mimnist hanin pess með dæmafárri
velpóknun, hve hönduglega Arn-
Ijó'ti tókst í dómum sínum. En á
háttaiag hams í rannsókn málsins
minnist gneiirarhöfuindur ekld, að
eðlilegum hætti, pví Arnljótur á
oefniliega eftir að yf'irheyra sex
vitni, sem hann syinjaði mér um
að lieiða fyrtr réttinn áður en
honn tók máiin í dóm,. En pá
smávægiliegu ónákvæmni, sem
par lýsir sér í frásögn „náung-
• ans“, er ég fús að fyrirgefa bom<-
um, með pví að hanm hefir gert
mér pann ómetanlega gneiða að
geta pess, að Amijótur Jóinssion
lögfræðingur sýknaði Jón Bryn-
ólfsson kosiningasmala íhaldsöns
og dæmdi mig í fjögra mánaíia
fangelsi fyrtr rangar sakar:g.iftirt(
pví Amljótur er orðinn svo sem
kunnugt er pjóðifrægur maður
fyrir réttatfarslieg afglöp sín, og
mun ég láta pá sérstöðu, er hanu
pannig hefir aflað sér sem lög-
fræéingur, spara mér frekari
skýrtngar á dómafargalni hans
gegn mér,
Eitt af pvi, sem alvarlega virðr
ist óróa pankafar höfundar, er,
að Alpýðublaðið befir sýnt mál-
stað mínum pá samúð, að hirta
fyrir mig grein, sem skýrir mál-
'ið í aíalatriðum, <og kvíðir hainn
pví að ég ætli að aegja alt, sem
ég veit um stjórnmálaspillmgu í-
hafdsins hér heima, og býst við
að slík iqpínberun verði prámdur í
götu gætnari hlekkingarleiðtoga í
öðrum kjördæmum. Að öðru lieyti
fer hann fljótt yfir sögur, svo sem,
væinta má, og miinnist tiL dæmie
ekki á, að pá er dómur var ný-
fallinm' í kostóngakúgunartnáli'pu
gsgn Jóni Brynjólfssyini verk-
stjóra, gerði verkstj. sig sekan
um pá hneisu að reyna að kúga
verkaménm sína til pess að skrtfa
undir skjöl, siem hann hafði meðr
ferðis, og par á meðal heiðar!-
lelkavottorð eða einhvers konaf'
traustsyfirI ýsiingu um hann sem
verkstjóra í pjónustu ríkisms!!
Vottorðin hefir veTkstjórinn svo
siennilega ætlað að senda „yfir-
hoðurum sinum“ scm sönniun
piess, aði fleiri en pei:r „bæru ho,np
um gott ,orð“!!! Tvieir menn skoiL
uðust undan að skrifa undir lofsi-
yrði pau, er verkstjóranum hafði
hugkvæmst að reyna að skreyta
sig með, og rak hanin p.á úr vininl-
unni samstundis. Hiina tókst honr
um aði tæla til hlýðni mieð ógn-
un 'um brottrekstur, ef peir létu
ekki að orðum hans.
Að endingu vii ég leyfa mér að -
skora á pann leynda höfund, sem
mér veitist sá heiður að eiga
orðaskifti við, að reyna að vinna
bug á istööíul'Cysi sínu og koma
fram úr skúmaiskoti blygðiunar-
seminnar. Mun ég pá með áinægju
reyina að bregða upp fyrir hoin'-
um pví ljósi, er ætti að geta icis-
að hann við pariin hvimldða
kHankleik, siem hann pjáist af, og
í daglegu tali er nefndur „franv-
hlieypni“ og orðdð hefir p'ess vald-
andi, að hann pr,átt fyrlr vatnmátt
sinin hefir leiðst út í pað glap-
ræði að reyna að verja vondan.
málstað og um lieið gert aig pátt-
takanda i framferði, sem, hefár
á sér fyrtrtitningu almamns vel-
sæmis.
Skagniesi í desemfcer 1934
Magnús Jójip&on*
Heyr Pétur!
Hr. prédikart Pétur Sigurðsson
hefir skrifað mér bréf og tjáð
mér, að næst komandi suunu-
dagskvöld muni hann flytja ler-
(í.idi í Varðarhúsinu um „Alping-
ismanniinn Sigurð Einarsson og
prédikarann Pétur Sigurðss,on“,
ásamt tilmæfum um, að ég mæti
par og taki til máls, ef svo vili
verkast.
Til p'ess að fyrirbyggja allan
misski'iiming vil ég í samhar.di við
pietta vinsamliega boð taka petta
fram:
Amnriki veldur pví, að ég verð
að skiíta tfina míuum niður milli
pess skiemtilega og alvarlega, og
ástæður mínar eru pannig, að ég
hiefi iekki tök á að eyða umgetnu
kvöldi í grín. Verð ég pví að
neita inér uni pá ánægju að
mæta, ien vil vona, að hr. Pétri
Sigurðissyni takist að gera sam-
komuna uppbyggilega án mininar
aðstoðiar. Vil ég mælast t,':l að
rnenn láti pað ekki standa fyrir
sókn sinni aö eritndi hr. Péturs
og óska honum góðrar aðsóknar
og mikits ágóða.
Reykjavílí, 8. febr. 1935.
Sigurairr Eánarsæfí-:
Rafiiósalaust á Ak-
urepi.
AKUREYRI í gært
Á Akuneyri var rafljósalaust og
án útvarps frá kl. 5 í gær til
kl'ukkan 7 í (uiorgun, viegna bráðr-
ar Iieysingar. I gær hljóp Glerá
mjög fram með krapaelg og jaika-
burði, svo að inntökupróna og
leiðisluna að stöðcnni fylti krapá
og klaka. Stöðvuðust vatnsvél-
annar pegar um kl. 12 i gær,
pótt straumur héldist til klukk-
an 5 mieð mótomum. Uninið var
kappsamlega að lagfærtngu frá
kfukkam 10 í gær oig í alla nótt.
Frá Sandgerði.
7. febrúar var haldinla í Saind-
gerði all-fjölmiennur fundur að t'1!-
hlutun séra Eirlks Brynjólfssionar.
Fundariefni var að ræða mögU:-
leika á stofnun málfunda'élags
víðs vegar að af laudinu. Fundur-
inn fór hið bezta fram, og va.r
nefnd kosin tiil að annast nauð-
synliegau undirbúininig áður en fé-
laigið verður st»f,nað'.
Hér er um mýmæli að r.æc'a, og
er Uklegt að fieiri verstöðvar feti
í fótspor Sandgerðinga.
Féla,ginu er aö visu að eins ætl-
að leftiir tól.lögu prestsiins, að vera
máJfunda- og skemti-félag, en
piess má pó vænta, ef alimenn
páttíaka sjómanna fæst um fé-
lagsinyndunina, að pað láti til
sín taka ýms nytjamál og pá ekki
sízt. velferðarmál sjómaimanna,
svo sem slysavamamál og ýmisi-
liegt er snertir aðbúð vermanna,
siern ekki ér öll sem skyldi, vægt
ast sagt. Þá má og gera ráð
fyrir, ef félagið nýtur handleiðslu
séra Eiríks, að pað efli og styrki
tind'indi í porpinu, -og er pess
sízt vanpöri. Sandgerði er eins
og rinanm vita, ein fiskisælasta
verstöð piessa lands, en hefir ver-
iö grátlega lítill isómi sýndur af
pví opiinbiera.
Undir handleiðslu Sjálfstæðis-
betjunnar Óiafs Thors hefir Sand-
gerði gieymst. Hefir „hetja'n“ í
engu sýnt velvildarhug Sandgerð-
iingum frekar en öðrtim kjósend-
um siinum; t. d. heíir ólafur
miargumbeðinn ekki enin pá pózt
pess umkominn að útvega hljóð-
bauju á ininsigliingunfl til Sarrt-
gerðis, sem er aíar prömg og
hættuieg í brimi og dImon,vi8rt.
Svo mikill áhugi viríist nú vsra
orðinn fyrir Slysavömum, að
varla getur liðið á löngu að Send-
Nóttiina ímilli 23. og 24. janúar
síðast Uðánn var póUtískt morð
framið í námunda við Prihrani,
seni er skamt frá Prag. Margt í
samhandi við petta roorð minnir
á morð prófiessors Lessjings sumi-
arið 1933.
Lögreglan í Prag befir gefið
út eftirfarandi skýrslu:
Nóttina miiii 23. og 24. janúar
um kl. 12 var pýzki flóttamaðun-
inn Rudolph Wormys frá Stutt-
gart skotinn til bana í hierbeiigi
sínu i Zahni-gistihúsinu.
Morðingjamir eru prír pýzkir
Nazistar: Hans Múlier, 23 ára
gamall, Gierhard Schubert, 22 ára,
og Edith KarL bach, 25 ára kemslu-
kona.
Morðingjamir komu til Tékkó-
slóvakíu í fcíl cg fóm með leynd.
gerðingar fái baujuna, enda pótt
„betjan“ hafi gieymt henni.
Pað er vel, ef Sandgerðingum
tekst að glæða með sér félagslíf
og félagshyggju, og pessi félags-
stofmun er áreiðanlega spor í
rétta átt og miðar án efa að
hnini íhaldsins á Suðurniesjum.
SjómaUur.
10 miljónnm króna i
snlii bjargað ai hafs-
botni.
Við Kyrrahafsströnd Norður-
Anxríku lauk nýlega björguinar-
starfsemi sem varla á sinn líka.
Pað hiefir bepnast tvedmur ame-
rískum björgunarskipum, að hefja
upp flak af skipi, sem fórst 1901
og bjarga farini p'ess um 10 milj-
ón króna virðti í gulli.
Forsaga málsins er piesisá: Fyrt
ir prem árum sí'öan sigldu tvö
björgunarskip M Seattle áleiðis
til Juneau í Alaska. Leiðtengurinin
• var vel útbúinn; og fyrir hionium
j stóð piektur Ameríjkami, Carl H.
í Wiley. Það var ertindi p'essa leið-
rakst á fisjaka fyrir utan Juneam
Við slysiið druknuðu 72 af 145
farpegum.
Um slysið vita mienn pað, að
„Islander‘“ fór frá Skagway á-
leiðiis til Juneau. Snemma morg-
uns 15. ágúst 1901 rakst pað á
rekísjaka. Meiri hluti farpega
voru gullgrafarar, sem voru á
heimlieið með miikið af pieningum.
Áreksturinn var mjög snöggur og
framhluti- skipsiins molaðist.
Rúmum 30 ártim eftir pennan
atburð datt herra Wiley pað í
hug, að, útbúa leiðangur og reyna
að bjarga hinum dýnmæta farmc.
En pað er ekki fyrr en nú fyrir
skemstu, aði tilraunir pessár, sieim,
staðið hafa yfir í 3 ár, halla
hieppnast.
Leiðangurinn var útbúinn öllum
hugsanlegum björgunartækjum..
Þegar menn höfðu komist að pvi
hvar skipið iá, lögðust tvö gufu-
skip við fiestar uppi yfir ílak-
inu með 20 metra mUiihili. Síjðan
voru pau tengd saman með gild-
um járnbjálkum, til pess að
hindra að' peim hvolfdi, pegar til-
raunirnar byrjuðu. Pað erfiðasta
og seinlegasta var að koma vír-
um uindir flakið. I fleiri vikur
urðu kafararnir að brjóta sér veg
undir fiakið, til pess að komá,
vírunum fyrir. Pað heppnaðist pó
að koma 40 vírum undir f LalkiU.
En nú skeði ur.drlð. Björgunin
heppnaðist með aðstoð sjávarfall-
anna. Þar sem flakið lá er mis-
munur flóðs og fjöru um 10
metrar.
Eftir að p'essir 40 vírar voru
Wormys var Nazisti og yfir-
maðux við útvarpsstöðlna í Stiuitt-
gart—Múlacher. Hann var pektur
sem mjög fróður útvarpsverk-
fræðingurt EftiT morðin 30. júní
var hann nekinin út Nazistaflokkn-
um og nokkru sfðar flúði hann
til Tékkóslóvakíu. Par gekk hann
í lið með drt Strasser, sem er
.fortngi „Svörtu sveitartnnar“, ©n
hann var bróðir Georg Strasser,
sem dnspinn var 30. júni. „Svarta
sveitln" er félagsskapur hinna rót-
tækari Nazista, sem telja að
Hitler hafi svikið stefnuskrá Naz-
istaflokksöns. Þvf er haldið fram,
að Wormiys hafi ætlað að búa til
leyr.ilega útvarpsstöð, sem „svaria
sveitán" hafi ætlað að nota gegn
pýzku stjórninni.
fiestir undir flairinu, var strengt
á peim um fjöru. Þegar flæddi,
lyfti flóðið- flakiuu með sér. Á
pennan hátt lnefir heppnast að
ná skipinu upp á yfirborðið, og
var dregið til strandar,, Síðan var
tekið til að sprengja upp flakið,
og hafa fundist í nokkrum klef-
um um 10 milljóín króna virði í
gulli.
Frá Reyklanesskóla.
Reglugerð uni némssikieið og
aðra félagsstarfseini í sambandi
við Reykjanesskó lann var sam-
pykt á almennum fundi, sem
haldinn var í Reykjanesskóla
nýlega.
I 1. grein reglugerðarinnflr er
gert ráð fyrir pví, að laugardag-
(inn í 5. ieða 6. viku sumars korni
allir, siem pað geta, úr héraðinu í
Reykjanes, og verði pá unndð að
fegrun á umhverfi skólans: p. e.
að gera og bæta gangstigi og
vegi og viinna í gróðiianieit skól-
ans, t. d. ræsta fram, eða undir-
búa jarðveginn á anman hátt,
gróðuraetja plöntur, ien að loknu
dagsverki skemti men:n sér við
sund, Leiki, ræður og danz.
I 2. grein er gert ráð fyrtr að
komið verðí upp náttúrugripa-
safni, og að í gróðrameitnum
vierði komið upp lifandi safni af
jurtum í héraðinu. 1 safninu er
einnig gert ráð fyrir að vxrði
komið upp lifandi safni af jurt-
unj í 'héracinu. I safninu er einn-
ig gert ráð fyrir að verði myndir
af leinkennilegum stöðum iirman
liéraðisins og að jarðfræðiileg lýs-
ing héraðsiins væri samin; einn-
i,g leigi ýmislagt, er sinertir atvinnu
og sögu héraðtsins heima í safn-
inu.
I priðju grein er gert ráð fyri;r
viku námsskeiði fyrir konur um
máinaðamótin maí og júni, par
seni kend sé ræktun mytjajurta,
og geynisla peima og hirðimg og
matreiðsla, ©inkum grænmietis;
ertndi flutt.
í fjórðu grein er ger.t ráð fyrir
priggja daga námskeiði fyrir
bændur, 15. til 17. febrúar, og séu
haldnir fyrirlestrar uni búnaðar-
mál, uppieldismál, félagsmál,
sitjómmól og bókmentiT.
í nefnd til að undirbúa vor-
starfsemina voru kosin: Jakob'
Jónsision lieikfimikeninaii, Jakobfca
Pórðardóttir, séra Þorsteinn Jó-
hanniessoin og Guðhjörg Asgeirs-
dóttir, Svansvfk.
Til und rbúnings bændanám-
skeiðs hlutu kosn'ngu Páll Páis-
son 'Oddviti, ólafur bóndi Ólafs-
son, Haildór bóndi Jónsson og
Jón H. Fjalldal hneppstjóri. Fund-
uriun fói Páli Pálcsyni oddvita
að flytja málið fyrir búnaðar-
pingi og fara fram á stuCninig
ptess.
neð sjómönnum par. En peir eru
em kunnugt er mjög margir í
airdwRrði vfir vetrarviertíð'lna os
angurs, að neyna að ná upp 1600
tomna farpegaskipi, Islander, sem