Fróðskaparrit - 01.01.1971, Blaðsíða 125

Útlitið fyri áhaldatidi yøkstri í fólkatali Føroya
133
burSartølim avsett, og eftir x-ásini đeyðatølini, frá høgru
móti vinstru, tí at tey em »negativ«, skilt á tann hátt, at
deyðatalið minkar um fólkanøgdina í einum landi, meðan
burðartalið økir um hana. Hava vit burðar- og deyðatal fyri
eitt ávíst ár, kemur hetta punktið, sum er fastlagt av koordi-
natunum, einsamalt at umboða árið, bæði viðvíkjandi burðar-
og deyðatali. Sama punktið gevur okkum eisini hitt triðja
talið, náttúrliga vøkstin, tí B-f-D=Vn, har B er burðartal,
D er deyðatal og Vn er náttúrligur vøkstur. Skákistrikurnar,
ið eru teknaðar, geva hesa stødd. Krossurin, sum er iinntekn-
aður til at miða seg eftir, gongur gjøgnum burðartal 25 °/oo
og deyðatal 15 %o, og armarnir umskarðast sostatt har náttúr-
ligi vøksturin er 10 °/oo. Hesin krossur býtir myndina upp í
fýra teigar:
I: Teigurin ovast vinstmmegin hevur høgt burðartal og
høgt deyðatal.
II: Teigurin ovast høgrumegin hevur somuleiðis høgt burðar-
tal, men deyðatalið er lágt.
III: Teigurin niðast høgramegin bevur bæði lágt burðartal
og lágt deyðatal.
IV: Teigurin niðast vinstrumegin hevur lágt burðartal og
høgt deyðatal.
Gongdin í flestøllum londum hevur verið úr teigi I um II
og til teig III. Bert í heilt fáum førum verður teigur IV raktur.
Næstan øll tey framfcomnu londini í Europa og Norður-
amerika, eins og Japan, liggja í dag í triðja teigi, meðan til-
afturskomnu londin oftast liggja í fyrsta teigi ella í øðrum.
Hetta almenna fyribrigdi, gongdin úr I um II til III nevnist
á enskum »the demographic transistion«, hygg t. d. W. Peter-
sen (1961), (11. bls.).
Men hvussu hevur gongdin so verið í Føroyum? Tey elstu
tølini, ið higartil em komin uppá prent hesum viðvíkjandi,
eru at finna hjá /. C. Svabo í hansara »Indberetninger fra en
rejse i Færøe, 1781—82«. 1 kapitlinum »Om Folkemængden«
setur hann hesa talvu upp: