Alþýðublaðið - 10.12.1926, Qupperneq 3

ALÞ.ÝÐUBLAÐIÐ
3
sonar, 1. vélstjóra á „Surprise“,
og bað hann taka mig sem kynd-
ara, þegar „Surprise" færi á veið-
ar. Hann gaf mér að vísu ekki
neitt ákveÖið svar, en hann neit-
aði mér heldur ekki, gaf mér
miklu frekar von um atvinnu.
Núna fyrir hálfum mánuði heyrði
ég sagt, að „Surprise" ætti að
fara að leggja af stað tii fiskveiða.
Ég tók mig því upp og brá mér
til Hafnarfjarðar í peirri von að
fá kyndaraatvinnu á „Surprise“.
Þegar þangað kemur, er mér sagt,
að Einar Þorgilsson hafi bannað
vélstjóranum að taka mig sem
kyndara.
Mér er sagt, að Einar hafi kom-
ið til vélstjórans og spurt hann
að, hvaða kyndara hann hafi
hugsað sér að taka. Jón kvaðst
nú ekki hafa ráðið neinn ákveðið
enn, á meðan hann hafi ekki feng-
ið vissu fyrir, hvenær skipið ætti
að leggja út. Einar segir þá, að
hann hafi ef til vill í huga að
taka pá, sem hafi verið þar í
fyrra, en pað komi nú ekki til
mála meci annan peirm, en hann
ráði, hvort hann taki hinn. Vél-
stjórinn spyr pá, hvor það sé, sem
hann megi ekki taka. „Það er,“
segir Einar Þorgilsson, „pad er
Jens Pálsson. Hcmn oerour ekki
framar á skipinu. Hann verður cið
leitci sér atvinnu annars staðar.“
Þegar kom svona blátt bann frá
eiganda skipsins við pví að taka
mig, pá porði vélstjórinn ekki að
gera það, enda þótt hann hefði
mig í huga, en nú er ekki vandi
að fá vana kyndara, svo að hann
nenti ekki að vera að standa í
stríði um pað að taka mig.
Svona eru þá málavextir. Nú
mun ég sýna fram á og leiða
rök að þeirri ástæðu, sem ég held
að Einar Þorgilsson hafi til pess
að banna að taka mig sem kynd-
ara á „Surprise". En jafnframt-
ætla ég að sýna frarn á, hve
miklum órétti ég er beittur.
Ástæðan til pess, að ég fæ ekki
framar eða fékk ekki atvinnu á
„Surprise", er sú, að ég leitaði
réttar rníns, — sú, að ég lét mála-
færslumann innheimta réttmæta
ltröfu á hendur Einari Þorgils-
syni, — kostnað, sem varð af
10 daga veru minni í landi vegna
veikindct, Vegna pessa fæ ég ekki
fraraar atvinnu á „Surprise", enda
pótt ég væri nærfelt eitt ár á
skipinu við svo erfiðan starfa, að
fáir eða engir voru þá fáanlegir
til að gegna sama starfa, en sem
ég pó gat leyst sæmilega og óað-
finnanlega af hendi, á meðan
maður eftir mann, sem gegndu
sama starfa, gengu af skipinu
vegna erfiðis. Samt sem áður fæ
ég ekki atvinnu á skipinu nú, eftir
að pó er reynsla fengin fyrir pví,
að ég er mörgum hæfari til pess
að leysa petta verk vel af hendi.
Að minsta kosti eru þeir kynd-
arar, sem teknir voru, ekki hæf-
ari en ég. Hvar er nú hin frjálsa
samkeppni? Á það ekki að vera
lögmál hennar að taka pá hæf-
ustu menn, sem völ er á til hvers
starfa? Það á líka svo að vera,
að hæfari maður gangi fyrir ó-
hæfari. En vegna þess, að Einari
er persónulega illa við mig [því
af öðru er þetta ekki sprottið],
pá tekur hann menn, sem eru
mér síðri við starfið, enda pótt
völ væri á betra manni. Menn,
sem koma þannig fram við verka-
menn sína, eins og Einar Þorgils-
son hefir komið fram við mig nú,
ættu ekki að eiga tilverurétt sem
atvinnurekendur, menn, sem
banna verkstjórum sínum að veita
I peim mönnum atvinnu, sem vilja
ná rétti sínum gagnvart atvinnu-
rekanda. Að krafa mín var rétt-
mæt parf ekki að eyða orðum að.
Ég ætla í pví sambandi að taka
af allan efa, með pví að tilfæra
setningu úr gildandi löum þessu
viðvíkjandi, — siglingalögunum
frá 30. nóv. 1914, 5. kafla, 95. gr.
1 henni eru pessi fyrirmæli: „og
auk pess hjúkrun á kostnað út-
gerðarmannr í 4 vikur, ef hann
er hér á landi eða á peim stað
utanlands, par sem löglega mátti
slíta ráðningu hans.“ Þetta laga-
ákvæði er svo skýrt, að pað parf
ekki orðum að pví að eyða, enda
er mér ekki kunnugt um annað
en allir útgerðarmenn beygi sig
möglunarlaust undir pað, nema
Einar Þorgilsson útgerðarmaður í
Hafnarfirði. Vegna pess að ég lét
framfylgja pessu lagaákvæði, pá
sviftir hann mig möguleika til
þess að fá atvinnu við útveg hans.
Eg þykist nú búinn að sýna
fram á, hve slæm aðstaða Einars
jer í pessu máli. Margir spyrja mig
á pessa leið : Heldurðu, að Einar
hafi ekki einhverja aðra ástæðu
en pessa, t. d. að hann hafi pá á-
stæðu, að pú ert úr Reykjavík, en
hann hafi viljað taka kyndara úr
Hafnarfirði, til pess að fara ekki
út úr bænum til að taka menn á
skipið? Það getur vel verið, að
Einar hafi viljað láta líta svo út,
að pessi væri ástæðan, enda er
pað sú eina réttmæta ástæða, sem
hann gæti haft, pví að vitanlega
gat ég pá ekkert við pví sagt,
pó að hann vildi láta sveitunga
sína sitja fyrir atvinnunni. En pað
er ekki svo að skilja, að ástæðan
væri svo göfugmannleg, og parf
í pví sambandi ekki annað en
benda á orð Einars sjálfs, er hann
lét sér um munn fara, þegar hann
bannaði að taka mig, þau, að vél-
stjórinn réði, hvort hann tæki
kyndarann, sem með mér hefði
)verið í fyrra. Sá kyndari er úr
Reykjavík, eins og ég, og úr pví
að pað mátti taka hann, pví mátti
pá ekki alveg eins taka mig? Ég
veit pað, að ég er ekkert síður
starfinu vaxinn en hann, og þori
óhræddur að leggja það undir
dóm þeirra manna, sem með okk-
ur báðum hafa unnið.
Þarna er pá sú vonin Einars
fallin, að hann geti brugðið pessu
fyrir sig, ef á lægi. Mér er held-
ur ekki kunnugt um, að ég hafi
á öðrum sviðum unnið mér til
óhelgis, nema á þessu eina, að ég
krafðist að fá greidda réttmæta
kröfu, enda hefir Einar ætlað að
fyrirbyggja, að ég gæti veikst á
hans skipi framar og komið með
sams konar ‘kröfu, með pvi að
sjá um, að ég yrði ekki á skip-
inu.
Mér finst nú ég vera búinn aÖ
sýna skýrt frarn á, hve óviðeig-
andi og leiðinleg hefir verið fram-
koma Einars Þorgilssonar í minn
garð. Og pó „Morgunblaðið"*)
telji pað ekki rétt að gera þetta
að blaðamáli, pá tel ég það samt
rétt, pví að ekki er nema sjálf-
sagt, að almenningur fái að vita
um pá menn, sem geta fengið
sig til að koma þannig fram við
verkamenn. Og þeir menn, sem
það gera, hvort heldur pað er
Einar Þorgilsson, útgerðarmaður
í Hafnariirði, eða aðrir, eiga skil-
ið fyrirlitningu almennings.
Einar Þorgilsson lét mig ekki
gjalda pess, er ég vel gerði. Hann
lét mig ekki gjalda pess, að ég
var á skipi hans mestallan pann
tíma, sem nær því ógerlegt var
að fá hæfa kyndara. Hann lét mig
ekki gjalda þess, að ég pá leysti
starf mitt vel af hendi og hefi
verið lengur við penna starfa á
pessu skipi en nokkur annar mað-
ur. Nei, Einar Þorgilsson man
ekkert af pessu, en hann er' fljót-
ur að pjóta upp á nef ,sér þegar
ég geri pað, sem honum líkar
miður, enda pótt pað sé ekki ann-
að en pað, að ég krafðist rétt-
mætrar kröfu af hans hendi. Hann
pýtur upp á néf sér vegna þess,
að ég læt ekki' traðka rétti mín-
um. Vegna þess, að ég neyti rétt-
ar míns, er mér neitað um at-
vinnu. En nú er útlit fyrir, að
„Surprise" purfi ekki á göðum
kyndara að halda vegna pess, að
á honum á fram að fara endurbót,
sem orsakar pað, að miklu hæg-
ara verður að kynda undir katl-
inum, og að pað er líklegt, að
pað geti hver sem er. Þá er ó-
hætt að nota sér það, að ég hefi
gert petta óhæfuverk — að leita
réttar míns(!!).
Einar var feginn að hafa mig
meðan hann gat engan fengið,
sem leyst gat starfið eins vel af
hendi, og ég hygg, hann hefði
orðið feginn að taka mig á skip
sitt enn, ef skortur hefði verið
sæmilegra manna.
Vegna pess að ég hefi gert pað,
sem Einari mislíkar, og að pað
er ég, sem parf að fá atvinn-
una, pá notar hann sér pað og
neitar mér um hana. Framkoma
eins og þessi er að mínu áliti
svívirðileg og vel pess verð, að
hún sé gerð heyrinkunn.
Ég læt svo útrætt um petta að
sinni, en ef Einar Þorgilsson ósk-
ar frekari umræða um málið, pá
er ég pess albúinn. Ég býst samt
*) Ég [fór með áskorun mina til
„Morgunblaðsíns“ og bað um rúm
fyrir hana þar, en var neitað vegna
pess, að ritstjórinn taldi ekki rétt að
gera þetta að blaðamáb. Hðf.
Rangæingaklúbbur.
Danzskemtun
í Bárunni sunnudaginn 12 dez.
kl. 9 e. m.
Einsöngur: Frk. Hulda Jónsdóttir.
Aðgöngumiðar fást í Bárunni frá
kl. 1 til 8 í dag (föstudag) og eftir
kl. 4 á sunnudag.
Ranfjælngar! Fjölmennið!
ekki við, að hann óski þeirra,
enda myndu pær ekki verða hon-
úm til neins sóma.
Ég vil að eins geta pess, að
pað er ekki vegna þess, að Ein-
ar Þorgilsson hefir ekki svarað
áskorun minni, að hann hafi ekki
séð hana, pví að ég sendi honum
sérstaklega blað pað, sem hún
birtist í.
Reykjavík, 9. dez. 1926.
Jens Pálsson.
Um daginn og veginn.
Næturlæknir
er í nótt Katrín Thoroddsen,
Vonarstræti 12, sími 1561.
Nefnd til að ræða kaupsamn>
inga
við útgerðarmenn kaus verka-
mannafélagið »Dagsbrún« að ósk
þeirra á fundi sínum í gær. Kosn-
lr voru: Héðinn Valdimarsson, Ól-
afur Friðriksson og Haraldur Guð-
mundsson.
Guðspekifélagið
Fundur verður í »Septímu« í
kvöld kl. 8l/s. Formaður félagsins
flytur erindi um mikilvægustu
kenningar guðspekinnar.
Gröndalskvöld
ætlar málfundafélagið »MagniK
í Hafnarfirði að halda næsta sunnu-
dagskvöld kl. 8V2 í G.-T.-húsinu
par. Flytja par erindi Árni Pálsson
sagnfræðingur og dr. Guðmundur
Finnbogason. Einar Hjörleifsson
Kvaran les upp og Sveinn Þor-
kelsson syngur. Aðgöngumiðar
kosta 50 aura.
Erindi Lúðvigs Guðmundssonar
um vígsluneitun biskupsins
kemur á prent innan skamms.
Veðrið.
Hiti mestur 4 stig, minstur 3
stiga frost. Átt vestlæg, víðast á
suðvestan. Snarpur vindur og
regn í Vestmannaeyjum. Annars
staðar nokkru Iygnara. Lítil snjó-
koma sums staðar á Suðvestur-
og Vestur-landi. Annars staðar
purt veður. Loftvægislægð sénni-
lega að nálgast úr suðvestri. tJt-
lit: Vestlæg átt í dag, allhvöss á
Norður- og Austur-landi og
stundum á Suðvesturlandinu og
hér í grendinni. Hryðju- og élja-
veður, nema purt víða á Austur-
landi. I nótt verður suðlæg átt,
sennilega allhvöss á Suðvestur-
landi og vaxandi á VesturlandL