Bjarki - 20.09.1901, Blaðsíða 2

US
dal. Tókust þeir þetta á hendur og fluttu
málið á þíngi, og fyrir það er flutníngabraut
Iögtekin á Fagradal með vegalögunum frá 13.
apríl' 1894. í þetta skifti gat þó víst ckki
»æsíngin ein« ráðið á þíngmálafundinum á
Höfða, þar sem eingin. rödd hafði heyrst til
þess tíma ura n o k k u r n akveg til Hjeraðs,
og þá eigi heldur yfir Fjar&arhelði. Ósk
þessari rjeði eingaungu þörf Hjeraðsins til
þess að losna við hinn ervtða og dýra lesla-
flutníng sumar og vetur. Síðan liggur ak-
brautarmálið niðri í 6 ár, eða þángað trl 18gg,
að farið er að hreifá þvi hjer ! s/slu, fyrst^í
viðræðum manna, að akbrautarlögin ein nægi
eigi, heldur þurfi sem fyrst að fá fje til fram-
kvæmda, til að leggjá akbrautina. þá — og
þá fyrst — fara að heyrast raddir af Seyðis-
firði um það, að hin fyrrrhugaða akbraut til
Hjeraðs ætti að liggja frá Seyðisfirði um Fjarð-
arheiði. Og síðan hcfur þessu Fjarðarheiðar-
máli verið haldið fram með æ meira kappr og
stutt með mögulegum og ómögulegum rökum,
og í sumum blaðagreinum með fjarstæðum og
lokleysum (talað um snjóplóga og því um líkt).
Þetta nægir til að sýna, að akbraut á Fagra-
dal var fyrir laungu, eigi að eins hugsuð af
okkur Hjeraðsmönnnm, heldur og Iögleidd áð-
ur cn Seyðfirðínga dreymdi fyrir nokkurri ak-
braut; — þeir taka hugmyndina til láns, og
fara svo að keppa við okkur um vegarstæðið.
— Ef annars nokkursssaðar er að tala um
æsíng í þessu máli, þá hygg jeg að þetta nægi
til að sýna, hvar hún á heima.
Þó ætla jeg ekki að nefna það æsíng, held-
ur eins konar dugnað í baráttunni fyrir til-
verunni, þetta, hversu Seyðrsfjörður er leikinn
f því að henda á lofti og reyna að verða fyrri
til að hagnýta fyrir sig hugmyndir annara
manna. Sem dæmr um það er spítalamálið
(hafið á Eskifirði}, akbrautarmálið (hafið á Hjer-
aði) og nú síðast klxðavcrksmiðjumálið (hafið
á Eyjafirði). Og hvernig geingið hefur rerið
að málum þessum, sýnir, að mennirnir eru
bæði dugnaðar- og kappsmenn, og hafa þar á
ofan, liklega oftast nær, skynsemina í heima-
högum, — sem raunar aMt saman — út af
fyrir sig — getur verið nokkurrar virðfngar vert.
Það á alls ekkert skyk við æsfng, að vjer
Hjcraðsmenn viljum hafa akbrautina, þar sem
hún þegar er ákveðin, á Fagradal. Það er
byggt á þcirri san-nfæríngu vorri frá fyrstu, að
dalur þessi1 sje htð eina akvegarstxði milli
Hjeraðs og sjávar, sem að noturra geti komiðr
©g þessi sannfæríng styðst við staðlega (Iocala)
þekkíngu vetur og sumar.. Oss dettur ekki í
hug að reingja vegfræðínginn, eða balda, að
ekki mcgi leggja akvcg á Fjarðarheiði. Það
mi líklega mjög víða, ef það eitt er tekið
til greina. En Hjeraðsmönnum er ekki um
það að gera að fá cinhvern akveg, heldur ak-
veg, sem getur fullnægt þeim þörfum vorum,
sem hafa komið oss út í þetta akbrautarmál.
— það, sem vjer aftur byggjum á full not
ak-brautar um Fagradal, en lítil eða eingin um
Fjarðarheiði,. er þctta aðallega:
1. Títninn scm aka má eftir auðum vegi um
Fagradal er minst 2/5, kragri eg þvf miklu
meiri tryggíng fyrir að nægMegt vörumagn
verði flutt yfir sumarið.
2. Vegurinn er brattaiaus, nema stuttur spöl-
jjy, Þar af lciðir, að allt að þriðjúngi meira
má flytja á hverjuia vagni með sama út-
búnaði, og flutiífngur þar af leiðandi c.
þriðjúngi ódýrari. Þetta hefur sjerlega
roikla þýðíngu, af því að hið eiha, sem
hætt er við að gæti staðið í vegi fyrir
notkua akbrautar er, að almenníngur sæi
í flutníngskostnaðinn, og þá þvf fremur
sem hann væri hærri.
3. Á Fagradal er alstaðar graslendi, og það
öþrotlegt og gott, með frara veginusn,
svo að alstaðar má hafa skiftistöðvar og
á hestum hvar sem vill, en Fjarðarheiði
er ekki annað era hraun og hrjóstur, sann-
kölluð eyðimörk.
þeir sem upphafiega hrundu akbrautar-
márlinn á 3tað, hafa aidirei hugsað sjer að ak-
braut yrði notuð að vetri til, og því ekki gert
ráð fyrir að nota þyrfti snjóplóga og önnur
slík áhöld. Aftur er eðlilegt að formælendur
Fjarðarl'reiðar finrai þörf á slíku, þar sem ó-
hugsanlegt er, að hinn skammi tími, sem veg-
ur þar er auður, gætr fuilnægt flutnrngaþörf-
innr, nema með allt of stórkostlegum- útbún-
aði (fjölda vagna og hesta, sem svo- hefðu allt
of stutta atvinnu til að bera sig, með hæfi-
fegií ’flutnfngsgjafdi). Ea. þegar 4—6 álna
háar vörður eru venjulega á kafi í snjó á
Fjarðarhciði fram á sumar, sem þó cru híaðn-
ar á hæstu hedtum, þá er aanaðhvart: að ak-
brautin yrði að vera vef uppbleypt í dýpstu
dældunum, eða þá að snjóplógurinn þyrfti að
rrsta djúpt.
Ástæður fyrir því, að þíngmálafunduriran á
Höfða vildi ekkr þiggja akbraut yfir Fjarðar-
heiði, ef hún feirrgist ekki á Fagradal, heldur
láta málið bíða betri tíða, voru :
1. að akbraut á Fjarðarheiði kæmi ekki að
notum fyrir snjódýpt, fyrir ofstuttan notk-
unartíma árlega á brautinui og af hátt
ftutníngsgjald.
2. að þegar akbraut væri komin á Fjarðar-
heiði og reynsfan sýndi, að hún væri ekki
notuð til vagnfiutníngs, enda þótt orsakir
þess væri að eins hinar greindu, — þá
mandi verða lángt a& bíða þess, að önn-
ur akbraut yrði lögð við hliðina á henni
yfir Fagradal.
Funcfurinn taldi nauðsynlsgt, að annað
sporið í þessu máli yrð-i rjett stígrð, eins og
hfð fyrsta, en ekki öfugt.
Hverja ástæðu höfum vjer n.ú., Hjeraðsmenn,
til að æskja akbrautar? Þessu er að nokkru
lcytr svarað í upphafi greinar þessarar. Lesta-
flutnínguri'nr! hefur 3 aðalókosti:.
1. að hann fer illa bæði með menn og hesta,
sjer 1 fagi vetrarferðirnar yfir einn hinn
versta fjallveg hjer austan lands.
2. að hann er afardýr, bæði fyrir það, að
hestahald er hjer dýrt, og það hve láng-
ur tími geíngur til haas, mest um aðal-
bjargræðistímaran, vorið og sumarið.
3. að bænduí mega eicki naissa allan. þann
vinnukraft,. sem í flutníngana geingur, og
hljóta oft þeirra vegna að vanrækja nauð-
synja störf. Getur sá óbeini skaði oft
orðrð Bniklu mciri cn hinn beini kostn-
aður.
Og þó. er þetta ekki aðalástæðan til
»3 æskja akbrautar til Hjcraðs. Aðalástæðani
er sú, að vjcr þuríum að fá vöiur fluttar til
hjeraðsins, sem nú er ekki. hugsanlegt að
verði fluttar, fyrir vantandi vinnukraft hesta
og manna, cnda óldeyfan kostnað með sKkum
ftutníngsgögnum, sem nú tfðkast. — Lffsslcíl-
yiði Hjeraðsins í framtíóinni er aukin og bæft
jarðrækt, bæði töðu og matjurta, en til þess
þarf áburð. Eini vegurinn til að auka hann
er að fá annað eldsneyti en áburðinn (sauða-
taðið), en það getur ekki orðið á annan veg
en að fá akbraut frá sjó til Hjeraðs, svo að
flutt verði kol til eldneytis. Þetta cr þýðfng
armeira atriði en rrtáske virðíst í fljótu bragði
Jeg tel sama að brenna áburði og að brenna
töðu, og hún er sannarlega dýr eldiviður. Það
er aðgætandi,. að hjpr lifa mcnn eingaungu 'á
landbúnaði, og þess vegna er grasræktin að-
alfóturinn undir lífi og velmegun allrar alþýðu
hj,er. — Önnur varan er timbur. Það er ó-
sjeð, hversu mjög hinn erviði og dýri lesta-
flutníngur á timhri stendur fyrir verulegum
húsabótúm hjer á Hjeraði, og hver áhrif það
hefur aftur á heilsu og vellíðan manna.
Hjer um má segja, að úr þessum þörfúrra
sje bætt með akvegi, eins þó hann liggi á
þessumi staðnum. sem hinum, en því neitúm
vjcr sem eigum að njöta vegarins og nota
hann. Vjer Hjeraðsmenn getum ails eigi lát-
ið oss í ljettu. rúmi liggja, frvort hann liggur
þar, sem hann kcmur að fullum notum, eða
sáralitlum eða alls eingr.m. Ef vjerfáum ekki-
veginn, þar sem vjer höfum hans not, þá er
oss eingin þága í, að peníngum landsjóðs sje
varið í gagnslausan veg og þannig kastað í'
sjóinn. Vjer erum þvert á móti andstæðir því,
bæði sem gjaldendur og meðeigendur land-
sjóðs, að fje hans sje kastað burt í ónytju-
fyrirtæki.
En. hvrð getur Seyðfirðíngum geingið til að<
vilja eyðileggja þetta nauðsynjamál hjerao'sins?-
Líklega sannfæríng um, að vegur sje betur
kominn á Fjarðarbeiði en Fagradal. — Það er
að minnsta kosfi óliklegt,. að- það sjeu cin-
úngis viðskiftin við Hjeraðið, sem þeir sjeu a3
haldía L Til þess cr þetts allt of mikið vel-
ferðarmál fyrir Hjeraðið, að kaupstaðapólitík.
ætti að komast þar að. Hjeraðið mun og,
enn vera allmiklum mun marmfleira en Seyðis-
fjörður, og því hörð aðgaungu sú kcnníng, a&
Hjcraðið eigi að eins að vera til fyrir Seyðis-
fjörð. Að minnsta kosti dettur mjer ekki f
hug að ætlast til, að Seyðisfjörður enda þótt
minni sje, ætti aðcins að vera til, til þess
að þjóna þörf Hjeraðsins.
Og hverjir hafa nú eðiilegastan atkvæðis-
rjett um það, hvar akbrautin eigi að liggja?
Svar: Þeir, sem hún er lögð fyrir. Sje hún
lögð fyrir Seyðisfjörð, þá er sjálfsagt að leggja
hana, þar sem hann áHtur sig hafa hennar
best not. Sje hún lögð fyrir Hjeraðið, á þess
atkvæði i sama hátt að gilda. — Era fyrir
hvern eða hverja verðun hún lögð, ef til kem-
urf Svar: Fyrir þi, sen> flutmfngarnir hafa
hvílt í. Og þA mun koma upp> hlutur Hjer-
aðsmanna, því ieg vci-t eklci til, aó Seyðis-
fýörður hafi neitt haft af því að segja, hvað
það er, að ná öILum. lífsnauðsynjum sínum yfir
FjarðarhcrðL
Jeg skaJi ótilkvadd.ur játa það, að mj'er og
líklega flestvim Hjeraðsmönnum, væri cins kært,
eða jafnveí kærari, að Fagridalur hefði legið
til Seyðisfj.arðasr, vegna þess að viðsk'.fta.bönd
Hjeraðsins liggja nú flest þángað, En feitMi