Bergmálið - 25.09.1899, Side 1

Bebgmalid is pub-
lished three times
per month atthe
SVAVA rRINT.OFFICE
Gimli, Man.
Subscription price
$ 1,00 per year.
Rates of ndvertise
ments scnt on
application..
,,Því feðranna dáðleysi’ er barnanna löl or/ bölvun í nútlð er framtiðarkvöl.“
II, 26.
GIMLI, MANITOBA, MÁNUDAGINN 25. SEPTEMBER
1899.
Eðlilcgt líf. Eðlilegur
dauðdagi. — Blítt
andlát.
Lauslega þýtt.
Ef manneskjan lifir óhrjáð í fullu
samræmi við eðli sitt, þá deyr hún
svo, að hún veit jafn lítið af dauðan-
um og fæðingunni. •
í fæðingunni mætir liarnið svo
hörðu, að líkja má við verstu pynd-
ipgar; en af þessu veit það ekki; það
sefur. Þá fyrst, er það er í heiminn
borið, vaknar það til lífsins og fer að
verða vart við blítt og strítt, það er
fyrii' bej'. í fæðingunni ræð.ur nátt-
úran lögum og lofum.
Ef náttúran væri ein í ráðum, þá
nnmdi dauðinn líka vera þjáninga-
laus, engu síður en fæðingin. Þá er
lífsskeiðið or á enda, fer liin lifaudi
vera sofandi í dauðans faðin, .svo
framarlega sem náttúrpn fær að ráðn.
Þennan þjáningalausa viðburð, þessi
eðlilegu nldurslit köllurn vér blítt
andlát (Euþanasia). Þeir menn, er
læknar eru neíndir, boia þá skyldu
á herðum, að kosta kapps r.m að
halda við heilsu nianna, svo að þeir
geti lifað starfsömu dg hamingjitsöinu
Hfi og að lokum tálmunarlaust náð
þessu endimarki. Blítt andlát getur
hverjum manni hlotnust, hvomtr
þjóðar sem hann er, en þó því að
eins, að hann hlýði lögmáli lífsius.
En það er ætlunarverk læknisins, að
kyuna sér sj&lfum þetta lögrnál, kenna
öðrum og gæta þess að ekki só út af
því bntgðjð,
Þá or læknarnir hafa kent almenn-
ingi, hvernig þessunt blessunarríku
tilgangi náttúnmnar verður náð, o'g
ahnonningur hefir tekið þeirri kenu-
ingu, þá má svo hcita að daiiðiún sé
útlægur gerr, því að þá mun ekki
framnr íylgja honuni ótti, sorg eða
þjáning; þánninliann'Vækja uð nianni
líkt og svefn á kveldi.
Ef ég e r spurður um sannanir á
því, að slíkur dauðdagi geti átt sér
stað, þá eru þær til, því að þess eru
dæmi nú á dögum, þótt örfá séti, að
menn hafa dáið á þennan hátt. Þrátt
fyiir böl og andstroymi mannlífsins
höfum vér, einstaka sinnum, séð nátt-
úruna ryðja sér til rúins, rétt eins
hún vildi sýna oss fram á, að ef húu
væri einráð, þá mundi hún vagga
oss öilum lióglega og blíðlega út úr
heiiniiiuiii, eins og móðir vaggar
barni sínu í svefni. Ef vér beitum
frjálsræðinu, er hún gaf oss, í sam-
ræmi við tilætlun hennar, þá lofav
hún oss fullri hlutdeild í auðlegð,
feguiðargæðum og dásemdum alheims-
ins, lofar að leiða oss að síðustu frá
þessu öllu saman með mjúkri hendi,
hægt og hægt, án þess að vér finnum
til sorgar eða saknaðar, í raun og
veru án þess að vér vitum, hvað um
er að vnra.
Það er niór í minni, að ég.liefi
mér til míkils fagnaðar séð tíu niann-
eskjur fá allsendis eðlilegan dauð-
dnga og blítt andlát, á þarni hátt, er
fyr var greint. Svo fer um þá, er
þenna dauðdaga hljóta, að sáiargáf-
ur þeirra smá deprast, án þess að
því fylgi sngur, sorg eða söknuður.
Metnaðargiindirnar hverfa eða hjaðna
niður í i'ósama hvíldarþrá. Þeir
hætta að hugsa um skvldur sínar og
gleynm stöðum og stundum. Þá sæk-
ír svtfn, drauuilaus svefn, æ meir og
ineir, þar til er þeir liggja í dvala
mest allan daginn. Yökustundirnar
styttast óðuin, og allar þær stundir,
er þeir vaka, lilusta þeir í glöðu
skapi og þjáningarlausir á óm lífsins,
hlátur barnanna og viíiaraddir vanda-
ínannanna, eðu þá, að þeir skrafa um
lieiuiil isiiugina eða rifja upp gamlar
enduruiiuningai' — þ.ir til að liinn
alvaldi svefn sig'rar þá á ný. Þeseu
fer fiam, þar til er sálargáfuriiar eru
sVo að þrotum komnar, að menn líkj-
nst ómáigfv böiinun?
Þetta ev hinn. eðlilegi dauðdagi,
og það er tni mín, að þeir muni
koma tímarnir, að enginndeyi í æsku
og enginn á gamals aldri fyrr en
hann er saddur lífdaganna. Þ.i, mun
dauðiun ekki koina oins og þjófnr á
nóttu; enginn mun óttast lianu og
ekkert verða dauðastríð. Þá verður
dauðinn eðlilegur endi á eðlilegu lífi.
Ef blítt andlát gerist alment og
enginn ótti fylgir dauðanuro, þá inun
engin sorg sækja aðþeim, er eftir lifa.
Fyrirmæli náttúrunnav hræra huga
vorn, hvort heldur þau eru haldin
eða brotin. Það vekur jafnan undrun
eða sorg, ef sviplega ber út af þvf,
sem náttúran hefir til ætlað. Forn-
grikkir voru allra manua glaðlynd-
astir. Þeim þótti skömin að þungum
sorgura, þeir töldu þunglvndið vit-
skerðing, og þó varð þoim svo niikið
urn, ef barn dó eða iinglingur, að
þeirbáru líkamann á bálið fyrir sol-
arupprás, til þess að Ijós dagsins gœti
ekki að líta slíka sorgarsjón. Oss er
annan veg farið. Yér gerum oss dátc
við þnnglyndið, en köstum því ekki;
dapva draumóra teljum vér háleita og
ætlum þá enda guðhræðshi merki.
Vér látum oft sorgina sitja eiua að
völdumí huga voruin. Afrek dauð-
ans skapa oss alls konar þjáningar.
Oss er sorgin sár, cf barn doyr eða
unglingur. Ef maður deyr á bezta
aldri, í fulluni þroska, þá blandast
sorgin eigingjörnum söknuði, af því
að sá ei' horfinn, er að liði mátti verða
og margt gott vinna. Ef gamall mað-
ur deyr, sá ev gengið he.fir í barn-
dóm og mist að fullu minnið, þárenn-
um vér að vísu viðkvænmm hug til
þess, sem horfið er. og vifjum upp
fyrir oss iim stundar sakir ýnnsa þá
atburði, er s)á sorg á miuniuguna,
er. skjótt látum vór þó huggast, or
vér hugsuni til þoss, nð lífsskeið hins
lár.na var eðlilegu á endnr og lífsmiss-
irinn liin bezta og dýiasta gjöf, er
liouuin gat hlotnast.
(Fnunb.)
Ærslin i Olson.
----0----
Hann langar til að skamma Jón og
Guðna—Magnús sleppur. Málar J. og
G. hlutdræga óþökka—Býst við grunn-
skygnum lesendum. -Keinur í spek-
ings- og mannúðar-búningi fram fyrir
fólkið, sem liann heldur að trúi öfhi
sem honum dettur í liug að halda fram
um þá.sem bonum er í nöp við. Jón
þarf að líta sem verst út á myndinni.
—Fólkið hneigist að Guðna hvort sem
er—þorir því ekki annað en að hálf
bæla honunr. Umhverfir orðum Jóns,
um konur þ.er, sem liann—Olson—narr-
aði til sð rita undir meðmæli með
sjáffum sér, sem kennara—Býr þar til
ný orð út úr skamma ummælum,sem
Ols on luifði við Jón prívatlega, þegar
hann fékk ekki skólann—heldur að
hann sé þar að leika rétta lagið—slá á
streng tilfinninganna hjá mæðrunum.
Ber í bætifiáka fyrir sjált'an sig gagn-
vart J. P. Sólmundson, út úr því sem
enginn liafði sakað luinn um, en sem
liaim liafði á sanivizkunni, þó bún
smáMaxin sé. Tókst að ná frá honum
búðarræfli cg ,,business“-i—en ekki
skólanum, og það er sem honum svíð-
ur mest. Út úr þessu verður hann
truflaðui'—hamrar á skólastjórni nni,
en veit ekki sjálfur af því, að hann er
að stór-skamma alt héraðið, og gera
það sem auðviiðiiegast í augum les-
endanna. Beiðin vflrgnæfir skynsem-
ina, af því að fá ekki einn öllu að
ráða—þetta er þá þungamiðjau í þessu
skólamáli hjá frelsis, framfara, rétt-
lætis- og mannúðar-postulamim. Grein-
in hans er sannur Pílatusar þvottur.
Mikil er hans samkvæmni, mik il
hans sannleiksást!!
Þau eru svo mörg slysin sem verða
í þessuni heini; eitt af þeim nýjustu
er það, að skólastjórninni í Gimli-
skólahéraði þóknaðist ekki að veita
lir. B. B. Olson keunarastarfið við
skólann, má vefu þrð sé ein af heun-
ar stói'-synduni, en hún íuun ætln sér
að niæta afleiðingunuin. Slysið er
orðið og skólastjórnin falUn í ónáð
hjá hena Olsou.
Hvað á þá að gernl
Án Iians getnr hún víst ekki lifað?