Plógur - 25.05.1901, Blaðsíða 4
36
vatnshelda jarðlagið (ef um fl. en
eitt er að ræða) nefnist jarðvegs-
botn. Niður að jarðvegsbotninum
er misdjúpt, jarðvegurinn er mis-
djúpur (gróðrarlag og undirlag).
Sumslaðar nær jarðvegsbotninn upp
úr yfirborðinu, þar sem berar
klappir eru. í miklum halla ligg- !
ur hann opt út úr jarðveginum og
kemur þá vatn úr vatnsleiðandi
lögum og nefnist þá uppsprettu-
vatn, eða stundum lindarvatn, þeg-
ar vatnið sígur í eina vatnsæð og
myndar !ind.
Hárpípuvatnið er það vatn kall-
að í jarðveginum, sem jörðin sog-
ar í sig frá jarðbotnsvatninu og
heldur svo föstu í sér, að það
sígur ekki úr henni þótt hún sé
ræst fram, eða jarðbotnsvatnið
leitt dýpra niður. Þess meira, sem
er af smáholum í jarðveginum
(minna rúm milli sand- leir- og
moldagnanna), þess meira sýgur
jörðin í sig af vatni. — Ekki er
hægt að þurka hárpípu vatn úr
jörðinni, en jörðin þornar opt i
venjul. þurki sumpart af því, að
þ>að gufar upp, og sumpart afþví
að jurtagróðurinn eyðir því. En
það kemur ekki fyrir, að hárpípu-
vatnið eða hið nauðsynlega vatn
í jarðveginum, verði oflítið, nema
jörðin sé svo laus að hún geti litlu
hárpípuvatni haldið, og jafnframt
að of djúpt sé niður að vatnsheld-
um jarðvegsbotni. Sandjörðin get-
ur ekki hafið vatn frá vatnsfletin-
um meira en 4—12 þuml., eptir
því hve sandurinn er smágerður;
en sandkend leirjörð getur hafið
vatn 8 — 24 þuml., moldmikil jörð
24—32 þuml., þétt leirjörð 3—4
fet og torfjörð 4—6 fet.
Af því að loptraka- og efna-
bundið vatn hefir litla þýðingu í
jarðveginum í verklegu tilliti, læt
eg hér staðar numið að sinni.
Áburðarpistill.
Munur á útþyntum og föstum áburdi. —
Hvenær á að bera á.
Utþynntur aburður nefnist áburð-
urinn, þegar annað hvert taðið sér,
eða tað og þvag er hrært í sundur
í vatni og borið svo á. Útþynnt-
ur ábutður hefur ýmsa kosti fram
yfir fastan áburð (taðið). Hann
verkar fljótt á jörðina og gerir
meira gagn en fastur áburður. Ef
40 hestar af áburði eru hrærðir út
í vatni sprettur eins vel af þeim
og af 70—80 hestum af föstum á-
burði óútþynntum, en eptir I. sum-
arið er Htið eptir af útþynnta á-
burðinum í jörðinni, en af þeim
fasta talsvert, sem sumpart geym-
ist til næsta árs eða lengur og
sumpart skolast niður í undirlagið
eða fer forgörðum á annan hátt.
En af þessu leiðir, að óheppilegt
er að bera á útþynntan áburð ár
eptir ár, á sama blett, nema að
fastur áburður sé jafnframt borinn
á, sem bezt væri. En fasti áburð-
urinn hefur þann kostframyfir út-
þynntan áburð, að hann skýlir gras-
rótinni, ef honum er dreift um á
haustin eða áður en fer að gróa,
en þótt þetta sé opt mikill kostur,