Plógur - 25.05.1901, Blaðsíða 5
.37
þá fylgir því sá annniarki, að mik-
ið af fasta áburðinum fer á ýms-
an hátt forgörðum. A vorin þeg-
ar þurkar eru, skrælnar áburðurinn
á yfirborðinu og verður opt að
raka burt helming af honum aptur.
En svo má ekki gleyma því, að
jarðvegurinn er æði misjafn til þess
að halda þvi föstu, sem rignir úr
áburðinum niður í hann. Ef það
er laus og sendin jörð, sem fastur
áburður er borinn á, sígur meira
eða minna af áburðarefnunum nið-
ur úr gróðrarlaginu og því meir,
t>em hann lengur er í jörðinni án
þess að leysast og koma jurtunum
að notum. Ekki er einshætt við
þessu áburðartapi, ef útþynntur á-
burður er borinn á, enda þótt jörðin
sé laus, þvi hann rotnarfljótt í jörð-
unniogkemur strax að mestu leyti
jurtunum að gagni. Og hvergi á út-
þynntur áburður betur við en á
kaldri og fastri jörð, eins og venjul.
er hjá oss. Fasti áburðurinn rotn-
ar seint og er því undirorpinn miklu
tapi, velkist 2—4 ár í gróðrar-
moldinni, áður cn hann allur hefir
orðið jurtunum að notutn, það er
að segja það af honum, sem ekki
•skolastniður í undirlagiðeða skræln-
ar af yfirborðinu.
Það fer eptir ýmsum staðbundn-
um ástæðum, og hvernig áburður-
inn er á sig kominn, hvenær bezt
er að bera á. Fastan áburð má
bera á haust og vor, að haustinu
á þau tún, sem eru ekki hallend
eða með þunnum og lausum jarð-
Vegi. °g er þá bezt að dreifa vel
úr hlössunum. Ef borið er á laus-
an og hallendan jarðv. á haustin
ætti ekki að dreifa úr, heldur bera
í 4—5 smáhauga, það sem ætlað
er á 1 dagsl., og er beztaðhaug-
arnir séu sem fyrirferðarminnstir
og slétta þá vel utan. Ef borið
er á að vorinu, má gera það strax
og tún eru orðin snjólaus, sem opt
er fyiir sumarmál.
Gamalt máltæki segir: „2 hlöss-
borin á að haustinu séu betri en
4 hlöss að vorinu". Þetta er ekki
fjarri sanni all optast. En þó get-
ur svo staðið a, að haustbreiðslan
sé óheppilegri en vorbreiðslan. Ef
borið er á að haustinu á jörð, sem
hallar mjög, skolast mestur áburð-
urinn af að vetrinum; sama er að
segja, ef gróðrarlagið er mjög send-
ið og þunnt. Þá skolastmikið af
áburðinum niður í undirlagið. En
sem betur fer hagar ekki alstað-
ar svo til. Mikill hluti af túnun-
um er svo hallalaus og jarðv. svo
þéttur, að ekki er nein hætta á
að dreifa úr á haustin. Haust-
breiðslan hefur einnig þann mikla
kost að verja rótarstokk jurtanna
fyrir miklum áhrifum af kulda og
næðingum og vcrja því að hestar
rótskafi túnin, sem aigengt er haust
og vetur.
Utþynntan áburð má bera á á
haustin, ef jörðin er þétt, en annars
ekki. Bezt verða notin af honum
að bera hann á í gróandann, þeg-
ar vætur eru; ekki má bera hann
á í þurki, nema ef annars er ekki
kostur, og verður þá að blanda