Plógur - 14.11.1901, Blaðsíða 6
70
oss, með því, að skort hafi hvetj-
andi ritgerðir og upplýsingar í
þeim efnum. Það er síður, ensvo.
Hið ágæta rit: „íslenzk • Garð-
yrkjubók", var þörf og hvetjandi
hugvekja, og hefði átt að geta
opnað augu almennings fyrir nyt-
semi garðyrkjunnar, sama er að
segjá um rit hins ötula lorvígis-
manns þessarar atvinnugreinar,
landlæknis Schierbeck’s; að vísu
hefur þetta haft töluverð áhrif, en
þó miklu minui en ætla mætti, og
það er einkum sveitabændur, sem
hér virðast dragast aptur úr. Það
ætti þó nú að vera orðið flestuni
Ijóst, að garðyrkjun er afarþýð-
ingarmikið atriði, fyrir landbúnað
vorn.
Það er þegar allvíða hér álandi
þekkt og viðurkennt, hve heilnæm
og holl fæða matjurtir eru, og þó
er hér enn þá gengið fram hjá
einu hinubezta, nfl. káltegundunum.
Vér, sem verðum að kaupa ógrynni
öll af dýrri og lítt vandaðri korn-
vöru, ættum að sjá, hve afarmik-
ilsvert það er, að gcta framleitt
sjálfir sem allra mest af því, er
vér þurfum til lífsins viðurhalds. Af
því litla, senr bændur nú geta
selt af búnytjum, gengur mikill
hluti til þess, að kaupa útlenda
matvöru. Með aukinni garðrækt
mætti spara kornvörukaupin svo
mikið, að bóndinn gæti selt helm-
ingi roeiri vöru fyrir peninga, en
nú, og mun þó enginn kvarta um
að fæðið verði lakara eða óhent-
ugra, heldur þvert á móti. Það
sem einkum dregur úr framför
garðyrkjunnar hjá oss, er trúleysi
manna á framtíð hennar. Til
þessa liggja að vísu nokkrar or-
sakir, því vér eigum opt við
ramman reip að draga, að því er
veðráttufarið snertir. En það er þo
samt sem áður víst, að ef upp*
lýstur skilningur stjórnar störfum
vorum í þessari grein, og ekki
brestur ástundun og þolinmæði,
þá er hér mikils arðs að vænta,
sem sjá má afreynslu ýmsra manna
bæði nú og fyrri.
Eg minntist á það hér að fram-
an, að vér enn þá látum eina af
hinum beztu garðnytjum ónotaða
nfl. káiið. Eg vildi óska, að eg
gæti nú þegar af eigin reynslu
sýnt, að ýmsar géðar káltegund-
ir gætu þrifizt hér. Því miður get
eg það ekki, en það eru dæmi
til, sem sýna og sanna að svo
er. .Allvíða í kaupstöðum hefur
verið reynt að rækta ýmsar kál-
tegundir, og heppnazt vel. Það
er þó ætlun ýmsra, að hWtkal
geti ekki þrifizt hér, en á annað
benda tilraunir Björns prófasts
Halldórssonar í Sauðlauksdal. Egg-
ert Ólafsson segir uin garðrækt-
ina þar. í bréfi dags. 7. sept. 1766:
„Hér eru matjurtir yfirfljótanlegar:
h v í tt, rautt sniðsavoy-kál og kaal-
raven undir jörðu, sinep, spinat, sal-
at, laukur, péturselja etc“ (And-
vari I. 178). Hér er hvítkál talið
með, og þó það væri ekki, mætti
ráða það af hinum öðrum tegund-
um, sem taldar eru, að það mundi