Alþýðublaðið - 05.02.1936, Qupperneq 3

ALÞÍÐUBLAÐIÐ
RITSTJÖRI:
F. R. VALDEMARSSON
RITSTJÖRN:
Aöalstræti' 8:
AFGREIÐSLA:
Hafnarstræti 16.
SÍMAR:
4900—4906.
4900: Ffgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjörn (innlendar fréttir)
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálniss. (heima)
4904: F. R. Valdemarsson (heima)
4905:’ Ritstjórn.
4906: Afgreiðsla.
STEINDÖRSPRENT H.F.
Furðulegustu
glæpirnir.
ISLENZKA RÍKIÐ ver ár-
lega fleiri .hundruðum þús-
unda til þess að verja landhelgi
sína, og gæta veiðarfæra smá-
bátanna á vetrarvertíðinni.
Allir eru sammála um, að
þessu fé sé vel varið, því fiski-
miðm eru aýrasta eign þjóðar-
innar.
Þrátt fyrir þetta eru til ís-
lenskir menn, sem eru svo gjör-
spiltir glæpamenn, að þeir hika
ekki við að gera alt, sem þeim
er auðið til þess að gera land-
helgisgæzluna að engu, hika
ekki við að leiðbeina erlendum,
og sennilega íslenzkum togurum
líka, inn í landhelgi, inn á mið
smábátanna, vitandi það, að
slíkt hlýtur að leiða. til þess að
rænt sé bæði aflavon og veið-
arfærum þeirra.
Svo langt er gengið í ósóman-
um, að ekki er annað sýnna en
að myndaður hafi verið félags-
skapur um þessa landráðastarf-
semi.
Þegar svo er komið að rétt-
vísin hefir tekið málið föstum
tökum, og dómsmálaráðherrann
hefir séð sig knúðan til áð gefa
út bráðabirgðalög til þess að
gera rannsókn slíkra mála auð-
veldari og til þess að ákveða
þeim seku hæfilegar refsingar,
þá rís Morgunblaðið, málgagn
stærsta stjómmálaflokksins á
Islandi, upp og velur ráðherr-
ALÞfÐUBLAÐID ...................... MIDVIKUDAGINN 5. fehr. 1006.
anum hin hæðilegustu orð fyrir
þessar aðgerðir.
Þessi afstaða blaðsins er í
fullu samræmi við þann fjand-
skap, sem Ólafur Th\'rs hefir
sýnt á þíngi gegn því aí þingið
setti samskonar lög og ráðherr-
ann hefir nú sett.
Þessi afstaða Ólafs og Morg-
unblaðsins verður því. svívirði-
legri, þegar þess er gætt, að vit-
að er að báðir þessir aðilar hafa
að minsta kosti haft fullan
grun, svo ekki sé meira sagt, um
athæfi njósnaranna.
Nýr þáttur.
Undir meðferð málsins hefir
það komið í ljós, að Sjálfstæðis-
menn hafa átt þá ósk heitasta
að málið yrði svæft. Og eftir
lögmálinu að svo mæla börn,
sem vilja, hafa þeir komið þeim
lygum af stað, að háttsettir Al-
þýðuflokksmenn séu við þessi
mál riðnir, og þess vegna yrði
rannsókn þeirra stöðvuð. Eru
báðir liðir jafn svívirðilegir,
fyrst það að bera heiöarlegum
mönnum á brýn, að þeir séu
samsekir glæpamönnum, en hitt
þó enn verra, að bera ráðherra
þá óhæfu á brýn, að hann.hagi
rannsókn glæpamála eftir því í
hvaða • stjórnmálaflokki glæpa-
mennirnir séu.
Svo langt hefir verið gengið
á þessari braut, að einn af
starfsmönnum Morgunblaðsins
hefir símað lygarnar til er-
lendra blaða. Slíkt er meiri
ósómi en liðist gæti hjá siðuðum
mönnum. En sjálfsagt verður
þetta til þess að auka metorð
mannanna við Morgunblaðið.
Stefán Guðmundsson
söngvari hiefir fengið mikið lof
fyrir hljómleika sína í útvarpið
danska á sunnudaginn,. Blað'ð
Sodal Demokraten ritar um Sbe-
fán og segir, að rödd hans sé
svo fögur og tilkomumikil, að
það sé hreint nýnæmi að heyra
hana. (Ftj.);
Feriningarbörn
séra Árna Sigur&ssonar komi
til viðtals í frikirkjuna á morg-
un kl. 5.
ísfisksala.
Vienus seldi í Grimsby í gær
1400 vættir fyrir 1103 stpd.
Erfisdrykkja sam-
fylkingarinnar á
Seýðisfirði.
í Vcrklýðsblaðinu frá 6.. jan.
, s. 1. er grein með fyrirsögninni
„Verkamienn á Seyðisfirði fagna
samfylkingunni“. Tilefni greinar-
innar er skemtifundur, sem F. U.
. J. og jafnaðarmannafélagið
Draupnir héldu 5. des. s. 1., þar
sem Jóni Sigurðssyni erindreka
var böðið sem gesti.
• Grein þessi má teljast frá upp-
hafi til enda auðvirðilegur blekk-
ingavefur og ósannindaþvæla.
Mestu ösannindin er þó að
finna í fyrirsögn greinarinnar, því
eins ,'og kunnugt er fengu sam-
fylkingartilraunir Jþns 'Rafnsson-
ar hina hraklegustu útreið hér á
Seyðisfirði og samfylkingartillaga
hans drepin á fjölmennum fundi
í verkamannafélaginu með yfir-
gnæfandi meirihluta atkvæða.
Annars er aðaltilgangur greinar-
innar að gera lítið úr áðurnefnd-
um skiemtifundi jafnaðarmanna á
„Elverhöj1, sem þrátt fyrir mjög
nauman undirbúning var vel sótt-
ur. Og luku allir þátttakendur
upp einum munni um það, að
þieir hefðu aldrei fjörugri né
skemtilegri fund setið.
En úr þvi að kommúnistar fóru
að gerá ■«fund þennan að umtals-
lefni í sorphlaði sínu, er ekki úr'
vegi að lýsa dálítið samkomu
þiárri, sern þeir héldu sama kvöhl-
ið í húsi Hjálpræði'shersins. Þeir
höfðu fengið pata af fundi jafn-
aðarmianna og hófu strax ber-
serksgang um bæinn til þess að
smala saman samfylkingarein-
fieldningum og sníkja veizluföng
út úr fátækum verkamannaheim-
ilum. Mun flestum finnast, að erfi
samfylkingarinnar hefði frémur
átt að drekkast á kostnað foringj-
anna.
Á samkomu þessari segir Verk-
lýðsblaðið verkamenn hafa haldið
„sanifýlkingárræðúr sínar", en
,,ver.kamen;n" þessir voru, péir
Steírin kennari og Jón Rafnsson,
sem fceptust við áð' hæla hvör
öðrum og muri hafa verið lítið
um önnur ræðuhöld þar.
Greinarhþfundur er mjög gleið-
ur yfir hvað samkoma þessi 'hafi
verið fjölmenn. Annað mun þeim
þó sjálfum hafa fundist, þar sem
Lýðræði
eftir Karl Halldðrssoir.
I stjórnmálum siðustu ára.eru
* aðallega tvær stefnur ráðandi:
Lýðræði og einræ.ði. Það ætti ekki
■ aö þurfa að útskýra hverjir það
eru, sem eðlilega kjósa einræðið
(fasisma). Þieir menn, sem ekki
trúa á málstað sinn eða beinlínis
' finna að stakkur þeirra þrengist,
grípa til örþrifaráðsins, beita of-
beldi, minni hlutinn heldur meiri
hlutanum í skefjum með aðstoð
auðvalds og hervalds.
Þietta sanna staðreyndir frá
Þýzkalandi, Austurriki, ltalíu og
víöar.
f Danmörk, Noregi og Svíþjóð
munu stjórnmáiin vera minst rot-
in, óg veldur því .gagnmentun
þeirra þjóða.
Hér á fslandi eru innanlarids-
stjórnmálin frekar ung, og ekki
nenia 8 ár síðan sá þingflokkur
sem alt' af og öllu hafði ráðið,
nefriíl. íhaldið, tapaði völdum.
$íðan hefir baráttan verið hörð,
og íiarðnar þó alt af. Auðválds-
stéttin tapar. stöðúgt fylgi yegná
vaxandi þroska alþýöunnar og nú
er svó komið, áð þennan flýjandi
þeir kusu nefnd manna með Jón
Rafnsson í broddi fyl'kingar til
þess að fara á fund jafnaðar-
manna og grátbændu þá að koma
yfir á sína. samkomu, og bendir
þaö ekki til að þar’hafi verið'-fjör
eða fjölmenni. ‘ 1
Sendimenn þessir höfðu ]»ó
hlaup, eri lítil- kaup, því jafnað-
armenn virtu allir Sem einri
fnekju þessa að verðleikum og-
rákú Jðn Rafnsson og taglhnýt- -
ingá hans öfuga til báka; eins o^ ■
maklegt var. ; :''
Flestir þekkja fingraför Jóns
Rafnssonar á greininni1 i Verk-
lýðsblaðinu, en hvers vegna hann
kallar sig Seyðfirðing er ekki vel
ljóst, nemá það' hafí vafeað fyrir
honúm áð þá yrði þvaðri hans
frekár trúað. eða þá hitt, sem lika
mætti geta sér til, að honum hafi ■
ekki líkað svo vel viðúrgerning-
urinn hjá' þeim, sem hann dvaidi
meðan hann var hér í að
hann óskl nú eftir að eignast
framfærslusveit á Seyðisfirði.
Seyðisfirði, 22. jan.
F.U. J.-félagi.
flokk vantar ekfeert nema vopn-
aðar stormsveitir til að fullnæg'ja
hvötum sínum.
Þessi hópur, sem kallar sig nú
Sjálfstæðisflokk, lætur þó annað
í veðri vaka, hann telur sig flokk
cillm stéttai„ hafandi lýðræðishug-
sjón efst á sinni stefnuskrá.
Og þetta lýðræðistakmark hafa
allir. pólitískir flokkar, að þeirra
sögn.
En starfa. t. d. allir fulltrúar
þeirra á alþingi samkvæmt
þessu? P.að á þjóðin heimtingu á
að vita, eftir þeirra eigin kenn-
ingu. ,
En spurningin er: Hvernig skal
kjósendum berast sú vitneskja?
Á síðasta þingi fluttu Fram-
sóknarmenn frumv. um breytingu
á starfsháttum við fundahöld
þingsins. Ég efast ekki um aö
breytingagirni þessi hefir, verið
bygð á góðum viíja til lagfær-
ingar. En það. er eitt atriði, sem
ég hygg að sé vafasamt, og það
er að fella niður, prentun þing-
'ræðna, og jafnyel ,að hætta að
skrifa þær..
Það er. öllum: kunnugt,- sem
hafa hlustað á. aígreiðslu mála á
þingi og lesið síðan um það í
dagblöðununi,. að þar er sannieik-
anum hagrætt svo Iiðlega í felæð-
um hálfsagðrar. sögu, að engum
venjuleguin leikmanni er unt aö
sjáj hvað .virkilega er að gerast.
Lýðskrum í ræðu og riti. verður
aldrei sigurvænlegt tii þroskaös
lýðræðis.
Þá er útvarpið, sem náttúrlega
fíytur óbrjálaðaf fregriir áf þingi,
svo langt sem þær ná, en það
nægir ekki, þar sem aðéins ei
birt innlháld frumvarpa og at-
kvæðagreiðslur um þau; sjálf
me&ferðin, sem lengd þingtímans
veltur á, er ókunn eftir sem áð-
ur. Og útvarpið getur aldrei úr
þvi bætt. til þess eru margar á-
..stæður og öllum kunnar.
;Þá er þriðja leiðin, og hún er
sú að halda áfram með prentun
þingtíðinda og gefa þau út dag-
lega. Ég veit að sú útgáfa yrði
nokkuð dýr, en ég veit líka að
allir, sem vilja- vita hið rétta, sjá
ekki eftir fáum aurum á dag
fyrir þau gögn, sem flyttu þeim
það. Sá aukiun kostnaður, sem
yfði við aukna vinnu og pappíír,
fengist þá þannig að nökkru leyti
aftur, með söluverði tíðindanna
(sem auðvitað gæti ékki miðast
við venjulegt bókaverð), og að
nokkru leyti í styttri plngtlma.
Þegar fulltrúi er kp§inn til al-
þingis, er það gert í trausti þiess,
að hann vinni sómasamlega og
veiti lið öllum velferðarmálum
þjóðarinnar; hann veit það lí'ka
og lofar því.
Hverjar eru svo efndirnar,
nnega ékki kjósendurnir vita það,
eða hvar er lýðræðið að öðrum
kosti?
En vissu nú fulltrúarnir það, að
hvert orð þeirra í sölum hins
háa alþingis væri lagt undir dóm
kjósenda þeirra, þá yrði áreiðan-
lega færra sagt, en meira hugsað,
og þá yrðu liðhlaupar og „þófar-
ar“ að halda eðli sínu í sfeefj-
um og starfa eins og sönraim
umboðsmönnum þjóðarinnar
sæmir. Það þýðir tvenns konar
sparnað: Meiri afköst en áður á
sama tíma, og minni vinna við
útgáfu þingtíðinda.
Þó er aðalatriðið hið stóra sppr,
sem stigið væri með þessu í
menningaráttipa.
j Þar sem skýru ljósi væri varp-
aö yfir aðalvfðfangsefnin, vett-
váng þeirra og meðferð, til hjálp-
ar þeim villuráfandi mönraim;úr
myrkri einstaklingsdýrkunar, of-
sfEekis og haturs, til sannrar
njienningar.
Allir heiðarlegir stjórnmála-
níenn hljóta að eiga slíka ósk.
Ég geri ráð fyrir ,ef hægt væri
að taka upp þetta fyrirkomulag
og það gert, áð dagblöðin yrðu
minna feeypt, nema þau tækju
þánn sið, að skýra aldrei öðru-
vísi en rétt frá staðreyndum, og
þ'á væri betur farið en heima
setið.
Ált Heidelberg.
: Karlakór Reykjavíkur sýndi í
gærkvöldi ,,Alt Heidelberg“ fyr-
ir troðfullu húsi og við ágætar
vjðtökur.
Njósnir gegn njósnuiii
j heitir amerísk tal og tón-
mynd, sem Nýja Bíó byrjar að
syna í kvöld. Er það æfintýra-
lpg njósnarmynd, sem gerist í
Frakklandi. Aðalhlutverkin
leika Kette Gallian og Speneer
. Tracy.
flii nýja verzloiarpólitfk
oo siáltsblaraarviðleitni pjéðanna.
Eftir Halvdan Koht utanrikisráðherra Norðmanna.
Nl.
Um norska framleiðslu er víst
alveg óhætt að segja, að hún
hvilir yfirleitt á tryggum og
eðlilegum grundvelli. Við fram-
leiðum mjög lítið af þeim vör-
um, sem þurfa háa tollvemd,
til þess að framleiðsla þeirra
borgi sig hjá okkur. Miklu frem-
ur mætti segja, að við notuð-
um okkur ekki þau hráefni, sem
til eru í landinu, eins og hægt
er. Við flytjum t. d. mikið af
málmum út, sem við gætum
unnið úr að hálfu eða öllu leyti
hér heima.
Það er eitt af þeim hlutverk-
um, sem verzlunarpólitíkinni eru
sett í dag, að efla iðnaðinn inn-
anlands á öllum þeim sviðum,
þar sem nokkur skilyrði em
fyrir hendi. Eftir tillögu frá
stjóminni gaf stórþingið í ár
heimild til þess, að ríkið gengi
í ábyrgðir fyrir lánum handa
nýjum iðnaðarfyrirtækjum inn-
an lands. En þessi heimild var
alt' of takmörkuð, og það er því
ekki nema lítið, sem hægt hef-
ir verið áð gera. Og það er ekki
ólíklegt, að það eigi eftir að
sýna sig, að ríkið sjálft verði
að hefjast handa, til þess að
skapa nýjan iðnað innan lands,
ef nokkuð verulegt á að verða
ágengt.
Nýir markaðir fyrir iðn-
aðinn og sjávarútveginn.
En ief iðnaðurinn á að eflast, þá
verður að finna nýja maifeaði fyr-
ir hann. Ég á þar þó efeki aðeins
við erlenda markaði, heldur al-
veg eins við innlendan markað.
Að sjálfsögðu er hægt að gera
mikið til þess að afla nýrra mark-
^aða í útlöndum. Það eru til mörg
lönd, sem, í dag fcaupa ekki nema
örlítið af okkur, en sem efalaust.
er hægt að vinna fyrir norskar
útflutningsvörur af ýmsuni tieg-
undum. Ég á þar t. d. við Eystra-
saltslöndin, sem eru yfirleitt land-
búnaðarlönd enn þann d.ag í da!g,
og gætu þess vegna bæði tekið á
móti iðnaðar- og sjávarafurðum.
Ég á þar enn fremur við Sýr-
land og Palestínu, svo að segja
einu löndin í öllum heiminum í
uag, setp fólk flytur til í stór-
um stíl. Tala innflytjendanna til
þessara Janda hefir. upp á síð-.
kastið numið 20—25 OOO .árliega;,
eg, það iei' augljást; að ,svo : mikið
aðstreymi.,af fál'ki útheimtir. stór-
kpstlega aukinn innflutning á vör-
um. Þar my.ndi . einnig, hvprt.
tvieggja, iðnaðarvörur og sjávar-
afurðir, koma til greina.. Ennfrem-
úr .á .ég. þar við Mið-Ameríku og
jöndin: í noröanverðri Suður-Am-
erífeu. Verzlunarstéttin og. ríkis-
valdið. verða: að leggjast á eitt.
um það, að vinna nýja markaði
þar. Það tökur ef til vill langan
tima. En það verður að kenna
fólfeinu þar að gera kröfu til
þieirra vara, sem við höfum að
selja.
Það er sannleikur, sem nauð-
synlegt er að hafa í húga alt af
þegar urn framleiðsiu og verzl-
un er að ræða, — að neyzlugeta
fólksins ier svo að aegjá ótak-
mörkuð. Það, sem alt veltur á, er
að fólfeið komist í kynni við hin-
ar nýju vörur, siem um er að
ræða, og hafi efni á því að kaupa
þær. Viðs vegar úti um heim eru
áreiðanlega ennþá márgar millj-
ónir manna, sem myndu verða
fegnar að fá saltfisk; og hafa þeg-
ar efni á því að kaupa hann.
Þegar' alt, kenrar til alls
er þó stærsti og tryggasti
markaðuriim iiinan lands.
En það, sem á við fólkið í IAm-
eríiku, Afriku og Asíu, á. alveg
. eins við fólkið hér heima. Það
er eriglnn efi á því, að neyzlan
heima fyrir hjá okkur getur orð-
ið miklu meiri heldur en hún er
í dag. Og þegar alt feemur til
alls, er innanlandsmarkaðurinn sá
stærsti og tryggasti.
Við þekkjum úr okkar eigin
sögu dæmi um stórkostleg um-
s'kifti í mataræðL Fyrlr sjö hund-
ruð árum síðan náðu Hansakaup-
mennirnir algerlega yfirtðkunum
í norskri verzlun, af því að þeim
tókst að feenna þjóð okkar að
neyta miklu meira af korni held-
ur en áður. Þ.eir fluttu ódýrt kprn
til landsins, og fólkið keypti
meira og meira af þ.ví. Ný. um-
skifti í mataræði norsku þjóðar-
innar ur&u á 19. öldinni. Þau
orsökuðust af því, að byrjað var
að leggja vegi út um landsbygð-
pia. í staðinn fyrir .hinn fábreytta
mat, sem allur þorri þjóðarinnar
hafði átt við að búa, vandist hún
nú á margs konar nýjan mat,
nýja rétti.
En það eru ekki aðeins nýjar
natvörur, sem hafa rutt sér til
rúrns, heldur og nýjar iðnaðar-
vörur. Það nægir í því sambandi
að minna á þá stófkostlegu þýð-
ingu, sem bómullarvörurnar hafa
fiengið fyrir þjóð okkar á síðustu
hálfri annari öld, eða vélamar,
sem hafa rutt sér til rúms í líand-
búnaðinum, handveifcinu og ekki
Is'ízt í húshaldinu á síðustu hálfri
‘öld. Hver og einn af okkur þarfn-
ast þúsund hluta, sem forfeður
okkar höf&u fyrir nokkrum
mannsöldrum ekld einu sinni
heyrt nöfnin á.
Það er engin ástæða til að efast
um það ,að það er mikið verk
að vinna að því er snertir auknia
sölumöguleika innanlands, og ef
til viil yrði- það verk happa-
drýgra en nokkurt annað, sem
hægt væri að vinna til að efla
framleiðslu ofckar og viðskifti.
Framleiðslan er ekki of
mikil; fólkið hefir bara
ekki ráð á að kaupa það
sem framleitt er.
Hugsunip, sem mest bar á
í umræðunum um atvinnulífið á
fun.dum Þjóðabandalagsi'ns í Gienf
siðast liðið. haust, var sú, að það
Væri rangt að tala úm of mikla
framleiðslu í heiminum. Sannleik-
urinn er þvert á móti sá, að
neyzlan er of lítil, — að fólkið
finnur ekki hjá sér þörfina fyrir,
og þó sérstaklega, að það hefir
ekki ráð á að veita sér þær vör-
ur, sem framleiddar eru í heimin-
um. Það eru engin alvarlega tak-
andi úrræði í þeim erfiðleiikum.,
aem nú steðja að, að draga úr
framleiðslunni. Það rétta er, að
vinna að því, að aufea neyzluna.
Til þiess verða lífsskilyrði alls
almennings að batna mifeið frá
því, sem nú er. Samkvæmt hag-
skýrslum Þjóðabandalagsins eru
ennþá 500 milljónir manna i
heiminum, sem lifa við svo léleg
kjör, að þau verða að teljast und-
ir því lágmarki, sem meanirnir
þurfa til þess að geta lifað.
Ef til vill eru lífskjör manna í
Noregi yfirleitt betri en í fles;um
öðrum löndum. Það er'u ef tdl vill
að eins hin norrænú löndin; sem
eru oktaur fremri í þvi efni. En
enginn skyldi ætla, að ekki sé
hægt að bæta lífskjör fólksins
hjá ok-kur að miklum mun enn.
Alt* veltur á því, að fólkið
hafi atvimiu, — vel laun-
aða atvinnu.
Skilyrðin til þess, að lífskjör
fólksins fari enn batnandi eru, að
kaupgeta ' þess verði meiri. En
fólk ,sem lifir á fátækrastyrk, get-
ur aldnei feeypt mikið. Og í landi
okkar eru ennþá alt of margir,
sem lifa við basl og bágindi. Ef
framleiðslan og verzlunin á að
vaxa, þá er ekki neitt eins tiauð-
synlegt og það, að auka kaupgetu
almennings.
Þannig komumst við — einnig
þegar talað er um vérzlunarpóli-
tíikina — að þeirri niðurstöðu, að
það, sem alt veltur á, sé, að fólkið
hafi atvinnu, vel launaða atvinnu.
1 þjóðfélaginu eiga sér stað stöð-
ug víxláhrif milli framlei&slunn-
ar og kaupgetunnar. Fari kaup-
getan vaxapdi, þá ve;x framleiðsl-
an líka, og öfugt. öll atvinnu-
málapólitík verður því stöðugt
að hafa þessar tvær hliðar at-
vinnulífsins í huga og leitast við
að skapa slík skilyrði, að hvort-
tvieggja — og þá einnig velmegun
alls almiennings — fari vaxiandi.