Alþýðublaðið - 16.01.1937, Blaðsíða 2

LAUGARDAGINN 16. JAN. 1936.

Nazisminn og
íhaldið
Terið i verðiverkamenn!
AF ÞVÍ AÐ mörgum verka-
mönnum 'ier ekki fullkomlega
ljóst, að íiverju Nazistar- stefna,
þá langar mig til að fara um það
nokkrum orðum „þvi góð vísa er
aldnei >of oft kveðin.“
Þó leitað sé nákvæmlegia, í öllu
því, sem Nazistar skrifa, sést ekki,
að þieir hafi neitt ákveðið taikmark
að stiefna að, og þar af leiðandi
hjá þeim, ekki um neinar s‘arfsað-
ferðir að ræða til að hrinda nein-
um umböíamálum í framkvæmd.
Ein í stað þess, ægir saman í
skrifum þeirra skrilslegu orB-
bragði um alla lýðræðissinna og
andistæðinga þeirra, sem líkaraer
orðbragði götustráka, en ekki hjá
mönnum, sem þykjast vera að
ber así fyiir \ elfe ð föfur'aidsins.
(T. d. sagði einn ræðumaður
þieirria á útbreiðslufundi í Varð-
arhúsinu nú nýlega, ,.að lýðræðis-
sinnar ættu hvergi heima nemia í
kirkjugarðinum, enda væri þess
ekki lengi að bíða, að þeir færu
þangað allir“.). Til að geta gert
sér það vel ljóst, að hverju Naz-
istar stefna, er nauðsýnlegt að
athuga, hvaða mienn það eru, sem
í byrjun fylltu flokk þeirra op-
inberlega.
1 fyrsta lagi eru þiað ungir
menn, úr yfirstéttunium, sem aldir
eru upp við róttækt hatur til al-
þýðunnar og lýðræöissinina, og
þýkja íhaldið of hægfara í að
halida þessum stéttum niðri.
í öðru lagi óknytta- og æfin-
týramenn-, sem finnst stefna Naz-
ista falla vel saman við lífsskoð-
un þeirra <og athafnir.
Og í þriðja lagi menn, sem eru
búuir að missa alla trú á lífinu,
og fleygja sér í faðm Nazismans
í örvæmtingu simni. Þar með
mætti tielja flokkssvikara (eins og
eimræðisherra ftalíu). Þessir menn
hefja svo með nýjum aðferðum
baráttu til að vinna fylgi alþýð-
unnar og millistéttanna, og stela
bá oft málinu frá verkalýðsflokk-
unum, ef þeir halda að það dugi
betur.
Hdztu slagorð þessara manna
eru „ættjarðarást, frelsi og
stéttlaust þjóðfélag“. En á
hvaða hátt þetta rammvirka
þjóðfélag á að leiða meiri menn-
ingu og viellíðan yfir, þjóöarininar
er ekki mirrnst einu orði, )sem
ekki er heldur von, því Nazist-
arnir eru ekiki að berjiast fyrir
nýrri stefnu, heldur að fram-
kvæma hugsjónir stórgróðamianna
og einvaldsherra.
En kjörorð kapítaliis|tamna er
eiinsi og kunnugt er, „frjáls sam-
keppni, og frjálsit framtak ein-
s|taklingsins,“ seim í framkvæmd-
inni hefir þýtt látlausa baráttu
um veraldargæðin, ei-ns og villi-
dýrin berjasit um bráð sína með
„kjaftii og klóm.“ Þesisvegna er
saga mannsins, saga mannviga,
ófriiðar og rána, og frásögn um
það, hvernig yfirsftéttirnar hafa
getað haldið alþýðunni fasjtri í
hlekkjum, fáfræði og kúgunar.
En mefð jafnaðarstefnunni og
uppbyggingu verkalýðsisamtak-
anna, var vald þes^sara manna
brotið á bak aftur eða hefir hnign-
að stórkostlega. Þávar Nazisminn
fundinn upp með fögrum loforð-
um, og með ýmsium brögðum var
alþýðan ginnt til fylgis, við Naz-
isjnann, og þegar tækifæri þótti
komið, þá tóku þessir menn
völdin með ofbeldi, eyddu and-
Stæðingum sínum með pynting-
um, lífláti eða ráku þá úr landi,
en fögru loforðunum, alþýðunni
til handa var gleymt, en hún í
pesis stað færð í sterkari hlekki,
en nokkurntima áður, til að kúga
hnna og arðræna. Þannig hefir
það orðið í framkvæmdinni í
þeim löndum, ?<em nazisminn hef-
ir klófest. Og það þarf ekki að
vera í neinurn vafa urn það, að
nazisiminn hér heima stefnir að
því sama, að framkvæma hugsjón
ir arðránsmannanna, að þeir geti
í næði og mótstöðulaust drottnað
yfir öllu auðmagni og öllum fram
leiðsiiutækjum.
Þesisvegna, þegar Nazistar tala
urn frelsi, þá meina þeir, freisi
fámennrar auðmannaklíku til að
njóta lífsins. Þegar þeir tala um
ættjarðarást, þá meina þeir þræls
lega auðmýkt og smjaður, sem
alþýðan á að sýna kúgurum sín-
um, og þegar þeir tala um eina
stétt, þá meina þeir aðeins yf-
irstéttina, því hinar stéttirnar eiga
áðeins að vera réttlausir þrælar
og vinnudýr.
Það er talið, og mun vera satt,
að Sjálfstæðisflokkurinn hér sé
í mjög náinni samvinnu við Naz-
istana. Sigur íhaldsins við næstu
kosningar væri því að nokkru
leyíi sama og sigur Nazistanna.
Þeir mundu byrja með því, að
stöðva þá miklu uppbyggingu og
framfarir, sem átt hafa sér stað
undir núverandi stjórn, atvinnu-
leysið aukast stórkostlega,
kaupið mundi verða lækkað og
vinnutiminn- lengdur, en það
þýddi ennþá harðari baráttu við
skortinn og fátæktina, og útrým-
ing ailrar vellíðunar og menn-
ingarlífs. Þar af leiðandi er það
helgasta skylda okkar verka-
mannanna og allra þeirra, sem
þrá friðsamt og menningarríkt líf,
að koma í veg fyrir að
nazisminn nái rótum á þessu
landi. En það getum við bezt
með því að fylkja okkur um Al-
þýðuflokkinn, og þaðan samein-
aðir að leggja íhaldið algerlega
að velli við næsitu kosningar.
B. J. ve'rkamaður.
Priónaband.
Höfum fyrirliggjandi nœgar birgðir af ísleuzku
prjónabandi (kamgarni). Margar tegundir og
Iitir. Sendum sýnishorn ef óskað er.
Daggjol sjðklinga.
Daggjöld sjúklinga á ríkisspítöiunum eiru frá 1. jan.
1937 seirn hér segir:
Á Landsspítalanum kr. 6,00 fyrir fullorðna og kr.
4,00 fyrir börn yngri an 12 ára.
Á Vííilsstaðahælinu kr. 5,00 fyrir fullorðna og kr.
4,00 fyrir börn yngri en 12 ára.
Á Kristneshælinu kr. 5,00 fyrir fullorðna og kr. 4,00
fyrir börn yngri ©n 12 ára.
Á Reykjahælinu kr. 4,00.
Á Kleppsspítölum kr. 5,00.
Um Landsspítalann gilda þessi sérákvæði:
Á einbýlisstofum er daggjaldið kr. 12,00.
Útlemdingar, að dönskum þegnum undanskiMum,
greiði tvöfalt gjald.
Skurðistofugjald ©r kr. 15,00, 30,00 og 50,00, eftir
aðgerðum.
Fæðingarstofugjald er kr. 15,00.
Sérstök athygli skal vakin á hækkun á daggjaldi á
Kleppsspítölium, uppi í kr. 5,00.
Ábyrgðar, sem spítalarnir taka gilda, er krafist með
hverjum sjúklingi, og auk þess fyrirframgreiðslu, sem
a. m. k. memur þriggja vikna daggjalidi.
Þangað til öðriuvísi verður ákveðið eru undanskildir
fyrirframgreiðslu þeir sjúklingar, sem eru í sjúkrasam-
lögum, og emn fremur b erklasjúklingar.
Dansleiku
í K.-R-húsinu, sunnudaginn 17. þ. m.,
kl. 10 síðdegis.
Alllr f K. R.
Hatsveiaa og veltinga-
pjóngfélag Islands.
Aðalfundur félagsins verður haldinn
eftir miðjan febrúar.
STJÓRNIN.
ferðir barna
Á eftirtöldum svæðum og götum *r heimílt að r«m« ** i
slað'um:
Anstnrbær:
1. Arnarhóll.
I
2. Torgiö fyxir vestan. Bjarnaborg og miilli Hverfisgötu og Limd-
argötu.
3. Afleggjarinn af Barónsstíg, sunnan v'ið Sundhöllina.
4. Bragagata frá Laufásveigi að Sóleyjargötu.
5. Spítaiastlgur milli óðinsgötu og Bergsfaðaistrietis.
6. Egilsgata frá Barónisstig að Hrlmgbraut.
Vesturbær:
31 áxs afmæUsíagnaðar
Ármanns verður í Iðnó ann-
að kvöld kl. 9 og hefst með
samsæti. Til skemtunar verður:
Ræðuhöld, söngur, upplestur og
danz. Stjóm félagsins biður þess
getið, að engir aðgöngumiðar
verði seldir við innganginn. Pant-
aðir aðgöngumiðar óskast sóttir
’sern fyrst í diag eða á morgun
á afgr. Álafoss.
MeÖ tilvísun til laga nr. 78, 23. júní 1936, um ríkis-
framfærslu sjúkra mann,a og örkumla, eitu berklasjúk-
lingar og aðrir, sem hlut eiga að máli, krafnir um skil-
ríki fyrir framfærslusveit, auk ábyrgðar fyrir þeim kostn-
aði, sem ekki greiðist úr ríkissjóðl.
13. janúar 1937.
Stjðrnarnefnd ríkisspítalanna.
1. BiskUpsstofutúm, norðurbluti.
2. Vesturgata, frá Seljavegi að Hrfngbraut.
3. Gatam frá Bráðræðisholti nr. 39 niður að &jó.
Bifreiðaumferð um ofamgrein'da götuhluta er jafnframt bðnnuð.
Lögrealnstjórinn.
LEONID ANDREYEV:
S|ð memm taengdfir.
— Kiomdu sæll, pabbi! Það fannst honium svo hræði-
lega blátt áfram og hversdagslegt.
Að Iiokinni dórnsuppfcvaðiningunni voru samsærisimeinn
imir ekfci látnir í sama klefamn eins og Tainya hafði bú-
ist við. 'I J.Ian morgunirnn áðiur ea foreldramir komu,
gekk Sergey Golovin um góljf í klefa sínum, snéri upp á
yfirvararskeggið og hnýkliaði augnabrúnina. Stundum
nam hann skyndiliega staðar, fyllti lungun af Lofti og*
blés snöggt frá sér eins og sundmaður, sem verið hefirj
fulllengi tmdir yfirborði vnínsins. En vegna þess að
hann var hriaustmenni og karlmemmi, var hanin rjóður í
kimnum, jafmviel á þessum þjáningatímum, og augu hans
lieiftruðu af innra eldi.
Allt fór þó betur en Sergey hafði búist við. Faðir
hans, Nioolas Sergievitcb Golovin, uppgjafaliðsforingi,
giekk fyrst inn í móttökuhierbergið. Hann var í hvítum
búiningi, ináfölur í andliti og hár og skegg silfurhært.
Það var benzínþefur af fötum hans og axlaskúfarnjr
virtust nýir. Hann gekfc djörfum, mældum. skrefum og
bar sig vteli í göngulagi. Hann rétti fram snjóhvíta og
beinabera hönd síra og sagði hátt:
— Komdu sæll, Sergey. \
A baki honum gekk móður Sergey's; hún trítlaði
og á vöium bennar trítlaði bros, sem ekki virtist eiga
þar heima; hún tók einináig í hönd sonair síins og sagði
hátt: [
— Komdu sæll, Sergey minn; svo settist hún niður, án
þiess að mæla orð frá vörum. Hún kiastaði sér ekki grát-
jandi í fang soniar síns, eins og Sergey hafði búizt við'.
Hún bara kysti hann' og &ettxst niður, án þess að segja
orð. Með akjálfandi bendi fór hún að Laga fellingarnar
á silkikjólnum sínum.
Sergey hafði ekki hugmynd um, að liðsforingimn hafði
eytt allri nóttimni í 'þaö, að búa sig og konu siniá undir
þessa beimsókn:
— Við verðum að létta syni okkar síðustu stundirnH
ar, en megum ekki kvelja hann irmeð harmiatölum. Liðs-
fioringinn hafði fyrirfram hugsað og ákvieðið hverja
setningu og hverja hneyfingu þegar þau stæðu frammi
fyxir hinum dauðadæmda syni rsínuin. i'En stundum
hafði hann orðið æstur og ruglaður. Þá gLeymdi lrann,
því sem hann hafði ætlað að segjia, hmeig niður á Legu-
biekk og fór að gráta. En um morgunimn áimimnti hanim
konu sína um það, hviermig hún ætii að haga sér.
— Kystu hann og vertu þögul, endurtók hann.
— Þú verður kannsfce fær um að tala við hann svo-
lítið seirtna, en vertu þögiul, þiegar þú ert búin að kyssa
hann. Talaðu ekki við hann rétt eftir að jrú hefir kvsit
hann; skilurðu það? Aninars segirðu það, sem þú mátt
eklki segja.
— Ég skil Nioolas Siergievitch, svaraði möðirin
grátandi.
— Og svo máttu ekki gráta! Hamingjan forði þér
þér frá að gráta! Þú sálgar honum, ef þú ferð að gráta !
— Og hversvegna grætur þú þá sjálfur?
— Hviersvpgma ætti ég ekki að gráta þér til samlætis?
Þú mátt ekki gráta, heyriröu það?
— Ég beyri það, Nicolas Sergievitch.
Þau fóru iinn í fviagn! og lögðiu af stað. Þau voru þög-
ul, lotin og gömul. Þau fóru um fjölfarin strætini, nú
stóð kjötkveðjuhátíðin yfir og hávaðasamur æskulýður
þyrptist um göturnar.
Þegar þau komu iinn í tmóttökusalimn, settust þau nið-
ur. Liðsforinginn strauk bendimni niður jakka sinn,'
Sergey stóð. Allt í einu varð honnium litið framan í
hrukkótt andlit móður sinnpr:
— Seztu niðiur, Sergey litli, bað móðirin.
— Seztu iniður Sergey, endurtók faðirimn.
Þau þögðu; ennþá lék þetta tilgerða brios á vörum
móðurinnar.
— En hvað við höfum reynt mikið til þess að fá þig
Iausan, Sergey, byrjaði móðirin. — Pabbi þimn ...
— Það er tilgangslaust móði;r mín, svaraði Sergey.
Liðsforinginn sagði djarflega:
— Það var beinlínis skylda okkar, svo að þú héldir
ekki, að við hefðum sleppt af þér hendinn,i.
Svo varð aftur þögn. Þiau voru hrædd við að tala,
það var eins og öll orð tungunmar befðu glatað sinmi
upprunalegu merkingu og þýddu nú aðeins þetta eitt:
dauðann. Siergey leit á föt föður síns, sem lyktuðu aí
bensíni og hugsaði með sér: Hann á enjgin föt ný og]
hamn hefir hreinsað frakkann simn sjálfur. Hvernig
stiendur á því, að ég hefi aldrei séð hann hreinsa fötin
sín? Máske gerir hann það á morgniaina.
Allt í leimu spurði hann:
— Hvernig líður systur mirrni ?
— Nimotchka befir aldrei hugmynd um þetta! svaraði
móðirim í flýti.
En liðsforinginn greip fram í lalvarlegur:
— Til hviers er að Ijúga. Hún hefir Lesið blöðin.
Lofaðu Sergey að vitm þáð allt ....
Hann gat1 ekM sagt meira. Allt í einu breyttist svipur
móðurinnar. Hún átti lerfitt með að ná andanum:
1— Sia . . . Ser . . . Serg . . tautaði hún, án þess að
I hreyfa varirnarn; — Ser . . . Serg . . .
— Mamma mín!
'Liðsfdiinginn steig eitt skflef áfram; hanm titflaöi
og vafl mábl]eiku;r í framan. Hann tók á því, sem hann
átti til, og sagði við konu sína:
— Viertu þögul,. Kveldu hann ekki! Haim ver&ur að
deyja. Kveldu hann ekki!
Móðirin varð dauðskelkuð og steinþagnaði, en fað-
iiinn þrýsti titrandi hendinni að brjósti sér og endurtók
í sífellu: Kveldu hann elcki!
Svo steig hann eitt skref aftur á bftk; svio sp'urði hann:
— Hvienær?
— í fynamálið, svaraði Siergey.
Móðirin horfði lofan á gólfið og beit á vörina, Svo
sagði hún án þess að hún sæiat opna muniniinn:
— Nimotchka bað mig að kyssa þig fyrir sig, Sergey;
minn!
— Kystu hana frá mér, siagði Siergey.
— Og ChvosLof-fjöIsky 1 dan bað að beilsa þér.
— Jæja! !
— Liðsfioriinginn gfleip fram í: