Alþýðublaðið - 19.02.1937, Qupperneq 1

KvetniakÓF
Framsóknar
Skemtun i Al-
pýðuhúslnn ann
að kvoid.
e sa 'A n » TIS Ý «3íl &
T£Qt «93-7 .Qt HHIÐAaUT!
^ITSTJÖEI: W. E. VAUDEMAESSON
XVIII. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGINN 19. FEBR. 1937.
fTTGliFANDI: AJLl'£BUFLOMUKSNN
42. TÖLUBLAÐ.
tesaxmrsaeaia
Ktðfir Dagsbtúnar nm bætt kjðr verka-
manna ern byggiar á brýnnl nanðsyn.
Verkamenn hafa beðið lengst eltlr
kjarabótam og allar vðrar hækka.
Eftir Guðmund
son formann
0. Guðmunds-
Dagsbrúnar.
VERKAMANNAFÉL. DAGS-
BRON samþykli í einu hljóði
á aðalfundi sínum, þar sem
mætíir voru yfir 500 verkamenn,
sem allir greiddu atkvæði, að
fara fram á samningia við at-
vinnurekenilur um kjarabætur. í
fyrista lagi að stytta vinnudaginn
um eina klukkustund, í öðru
iagi að hækka kaup (munveru-
legt idagkaup) og í þriðja lagi
að koma á idagkaupi l (s(að tíma-
kaups.
Pessar kröfur Dagsbrúnar um
kjarabætur eru ekki óeðlilegar,
pegar litið er á ástandið, sem nú
er hjá reykvískum verkamönnum,
/ .jfsta lagi hið staðbundna at-
vinnuleysi, í öðru lagi hin hrað-
vaxandi dýrtíð í hænum, þar sem
flestar vörur eru þegar mjög
j hækkaðar í verði og útlit fyrir
/ enn meiri hækkun á brýnustu
_í lífsnauðsynjum, í þriðja lagi
vegna betra útlits, fyrir afkomu
atvinnuveganna, vegna aukinna
markaða og hækkandi verðs á
erlendum markaði fyrir afurðir
land'smanna, og í fimta lagi
vegna þess, að allar ákvarðanir
félagsins um hætta aðstöðu
verkamanna, hafa bakað. þeim
fjárhagslegt tjón.
Þrátt fyrir harðvítuga mótstöðu
atvdnnurekenda hiafa kröfurniar þó
vierið knúðar fram með ' mætti
samtakianna, sem mannúðarmál.
I þjóðfélagi einkaframtaksins er
vierkamaðurinn og kionan og heim-
ili þeirra dæmd til þess að þola
hinar mestu mannraunir, þegar
miest er framleitt af gæðum þessa
heims. Þiegar forðabúrin fyllast
af brýnustiu lífsnauðsynjum fólks-
i,ns er framleiðslan minkuð og
jafnviel stöðvuð. Þá skapast at-
vinnulieysi verkalýðsins, sem er
lægiSt launaður allra stétta, og
þarf að vinna til að lifa. Þiegaf
atvinnan bregst, þá vantar mat,
föt, hús iog auk þess hina and-
legu næringiu, blöð, bækur og
útvarp.
Vierkalýðurinn fjölmennir á
fundi samtakia sinna og samþykk-
ir þar kröfur til þings og bæj-
arstjórna um skipúlagningu at-
vinnutækjanna, með hagsmuni
bæja og þjóðar fyrir augum, þann
ig, að hann fái að framleiða, að
hann fái að vinna fyrir síinu
brauði. Svarið þekkjium við reyk-
vískir verkamenn. Hverju svarar
meirihluti bæjarstjórnarinniar hér 1
Hann segir: „Við skiftum okkur
ekki af framleiðslunni, þiað er
hlutverk einstaklingsins, vilji hann
ekki gera út togarana, þá verða
þeir að liggja, þiað er ekki okkar
hlutvierk að fást við framleiðslu.“
Þiessu lík svör hefir íslenzbur
vierkalýður feingið frá alþingi, og
mægir að benda á meðferð þess
á frumvarpi Alþýðiuflokksins um
tiogaraútgerð ríkis og bæja,
Bn þrátt fyrir allt er það þjóð-
arhieildin sem borgar brúsann, ef
illa gengur atvinnurekstur ein-
staklingannia. Þiegar ekkert tillit
er tekið tii óska verkalýðsins um
aukna og skipiulagða framleiðshi
og takmörkun vinnutíma, þá
verður hann sjálfur að knýjia
fram þær umbæt'ur sem hann hef-
ir vald til, með samtökum. Stytt-
ing vinnudagsins er alþjóðlegt
ráð til vinnumiðiunar. Almenn
krafa vetkalýðsins rneðal millj-
ónaþjóðanna, margir af beztu
mönnum þjóðanna styðjia þá
kröfu io.g krefjast af þingum sín-
um lögfestingar á vinniutímla
yerkamanna án þess að vikukaup
sé skiert.
Dagsbrún fler nú fram á við
atvinnurekendur, að vininudagur-
inn verði 8 tímar og að diagkaup
verði greitt, þó geri ég ráð fyrir
að hún mundi samþykkjia; hálf
daglaun, sé ekki unnið lengur en
4 tíma. 8 stunda vinnudiagur verka
manns er fyrirskipaður með lög-
um víða iog hefir Þjóðabandalagið
bieitt sér fyrir því að svo væri
gjört; þó eru fulltrúar einkafram-
taksins þar i yfirgnæfandi meiri-
hluta.
Dagsbrún gerði fyrir nokkrum
árum þá kröflu til alþingis, að
næturvinna væri böninuð með lög-
um í Rieykjavík, og flutti for-
Frb. á 4. síðu.
200 nngllng-
ar taflá F.U.J.
Fræð^la og skemtan
f ilpýðahúsðaa.
FRÆÐSLU- og skemti-fuiiiJiur
Félags ungra jafnaðarmanna
í Alþýðuhúsinu i gærikveldi var
mjög vel sóttur.
Sóttu hann um 200 piltar og
stúlkur.
Byrjað var með því að setjast
að kaffiborðum, og síðan var
sungið og spilað um stund.
Skúli Magnússon flutti því
næst mjög fróðlegt erindi um
.Hollywood og baráttu kvik-
myndastarfsfólksins fyrir bættum
kjörum iog rneiri list í kvik-
myndagerð. Var erimdi hans
þákkað með dynjanidi lófataki.
Erlendur Vilhjálmsson talaði
því næst um hina ágætu rúss-
nesku kvikmynid; För Gullivers
til Putalands, sem sýnld var á
sunnudaginn í Gamla Bíó. Er
kvikmynd þessi einhver sú merk-
asta, sem sýnd hefir verið, leika
í henni um 2000 dúkkur og að
eíns einn maður.
Sigurður Magnússon kennari
las upp kvæði, en. síðan var
sungið og spilað og siðast danz-
að um stund.
Ekkert var þarna af eldra fólki,
en að eins kornungt fólk, sem
Frh. á 4. síðu.
Ens&ir togarahásetar gera upp-
reisn gegn skipstjðra sinum.
Þeir ganga i land tíl að möt-
mæla framferði hans gegn þeim
lll'INGAÐ kom í fyrra kvöld
■*■ enskur togari frá Fleet-
wood, sem heitir „Northera
Chief“. Var hann aö fá sér vatn
og þurfti auk þess að leiðrétta
kompásinn.
I gær um hádegisbilið fengu
nokkrír hásetanna lamdgöngu-
leyff, en er landgönguleyfistím-
Inn var útrunninn, voru tveir há-
setanna ókomnir um borð.
Var þá lögreglan fengin til
þess að leita þeirra. Kom skip-
stjórinn skömmu seinna inn á
lögreglustöð og skýrði frá því, að
sumir þeirra háseta, sem hefðu
verið komnir um borð, væru
farnir aftur, en hafði grun um,
að þeir væru um borð í öðrum
enskum togara, sem lá framuind-
an kolakrananum.
Fóru nú lögregluþjónar ásamt
skipstjóranum um borð, til þess
að grensiast eftir því, hvað
marga vantaði af skipshöfninni,
og kom þá í ljós, að 8 hásetar
voru fjarveranidi.
Fóru nú lögregluþjónarnir á-
samt stýrimanni og bátsmanni
Um borð í hinn enska togarann,
og voru þá þar 6 af hinum 8,
.sem vantaði.
Skýrði lögreglan þeim frá því,
að skipstjórinn óskaði eftir því,
að þeir kæmu um borð, og
hlýddu þeir því. Voru þeir allir
óidrukknir.
Lögðu nú lögregluþjónarnir af
Stað að leita hinina tveggja, sem
vantaði, og fann hún þá eftir
nokkra leit á götunni fyrir fram-
an Ölduna, og voru þeir að koma
þaðan út.
Voru þeir báðir drukknir, en þó
aninar þeirra meira. Var hann
mjög æstur og vildi ekki fara um
iborð. Hinn hásetinn var og dá-
lítið drukkinin, en þó með fullu
ráði og rænu. Varð lögreglan að
taka hinn hásetann með valdi
og færa hann um horð. Gekk
það eftir nokkrar stimpingar.
Þegar um borð kom, afhenti
lögœgian stýrimanni háseiana og
(fór í land.
(Frfc. á 4. síStt.)
Loítárás á Hadrid á hverrl nóttn.
nrr'wr^, .
FJörtán drepnfr og 51 saerðlrjf f Ioftáráslnnl
f nátt, 12 drepnlr og 60 sœrBlr f fyrrlnött.
Látlansir bardagar
nm veglan til Taleicia
LONDON í niorgun. (FÚ.)
UPPREISNARMENN gerðu'
loftálrás á Madrid í nótt.
Nokkrar byggingar voru eyði-
lagðar, 14 menn drepnir og 51
ssærðist.
Við Jaramafljót viðurkenna
báðir aðilar að miklar omlstur
hafi orðið, en. báðir telja sig hafa
unnið á.
Dppreisoarmein fi lið-
styrk fri Saöur-Spini.
BERLIN í morgun. FÚ.
Samkvæmt fregnum frá. aðal-
Stöðvium uppreisnarmanna í Sa-
lamanca, fara síöðugt fram á-
kafir bardagar á Madridvígstöðv-
luinum.
Austanvert við Jaramafljótið
hafa uppreisnarmenn varpiað nið-
ur sprengjum úr flugvélum sínum
nm og valdið stjóraarhernum
miklu tjóni og tekið fimm skriið-
dreka.
Uppreisniarmenn hafa nú, að
því er þeir segja, fengið 2000
mlanna lið frá Suður-Spáni, sem
losnað hafði við fall Ma!(agia.
f nánd við Madrid hefir orðið
mikil Ioftorusta. Flugmenn upp-
reisnarmanna jréðust með
sprengjuhríð á Valenciaveginn,
en innan skanuns komu 20 stjóra-
arflugvélar á vettvaug, og segj-
ast uppreisnarmenn hafa skotið
niður tvær þeirra, án þess að
missa nokkrar sjálfir.
Sagt >er, að sovétstjórnm hafi
veitt Valenciastjóminni 20 millj-
ónir ríkismarka lán til vopna-
kaupa, og á lánið að tryggjast
með gulli því, siem flutt var frá
Spáni í haust.
Uppreisnarflugvélar hafa varp-
að flugritum yfir Almeria, þar
sem íbúarnir eru hvattir til að
gefast upp þegar í stað. Segjast
þeir hafa séð glögglega viggirð-
ingastörf þau, &em verið er að
framkvæma í borginni.
Loftðrás ð Hadrld Itka
i fyrrinótt.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
Uppreisnarmenn gerðu loftárás
á Madrid í nótt, og fórust 12
manns', en 60 særðust. Stjórnar-
berinn telur sig hafa unnið mikinn
sigur iog sótt 3 mílur fram, þar
siem barist ier um veginn milli
Valencia iog Madrid. Stjórnin tel-
ur sér flieiri sigra á öðrum víg-;
stöðvum.
Ennfremur skýrir stjórnin frá
þvi 1 dag, að hún hiafi látið flug-
vélar sínar gera loftárás á Geuta
í Maroktoo, siem er i höndum
uppreisnarmanna og hafi árásin
valdið þieim miklu tjóni, bæði á
mönnum og hergögnum.
KORT AF MADRID OG UMHVERFI HENNAR.
Til hægri á mynidinni sést vegurinn til Valencia. Fyrir ofan
1 hann sést vegurinn til Guadalajara og Saragossa, eini vegurinn,
siem nú er fær burt frá borginni.
Vígbunaðarlánið var sam-
pykt í enska þinginu í gær
með 184 atkv. meirihluta.
LONDON í rnorgun. (FÚ.)
T ÁNTÖKUHEIMILDIN til
■*-^ brezku stjómarinnar, til
þess að auka vígbúinað Bretlands,
var samþykt í neori málstofu
brezka þingsins í gærkveldi með
184 atkvæða meirihluta.
Stanley Baldwjn forsætisráð-
herra talaði síðastur ræðumanna
og sagði að ástandið væri svo
alvarlegt, að ekkert annað sjón-
armið væri verjandi en það,
hvernig Bretiand gæti fyrirbygt
áðsteðjandi hættur. Með þvi að
framkvæma áætlun stjórnarinnar
táfarlaust sagði hann að íenginn
væri bezti möguleiki til slíks,
„Vér j?etum hvorki treyst okk-
ar eigin öryggi né friðiírm í heilm-
inum. niema méð því að hafa
allan vígbúnað Bretlands í nauð-
synlegu ástanidi. Ef vér tökumst
skyldu á herðar, þá verðum vér
áð vera færir um að uppfylla
hana og leggja það á oss, sem
krafist er, á meðan kraftar
| hrökkva. Lýðræðið og frelsið í
heiminum krefur fórna, ef það á
j að geta staðist, og þessaria fórna
j er einmitt krafist nú.“
: Áður en Baldwin tók til máls,
hafði Attlee, leiðtogi verkamanna
og málsvari frjálslynda flokksins,
f *
andmælt lántökuheimildinni.
Roosevelt forseta um þéssi máí.
Að því loknu álti hann viðtaí
Við blaðamenn og sagði þámeðal
annars, að þessar fvrirætlanir
brezku stjómarinnar myndu hafa
tvöföld áhrif í Ameríku. 1 fyrsta
lagi, að ýta mjög uindir það, að
Banidaríkjastjórn stækkaði flot-
ann stórkostlega, en í öðru Iagi
gætu þær orðið til þess að
Bandaríkjastjórn gæti ekki fengið
nauðsynlegt efni til flotaaukning-
ar, eins' og t. d. stál.
I Tokio hefir opinhert álít á
fyrirætlunum brezku stjórnarinn-
ar ekki komið fram, en af blöð-
um þykir augljóst, að japanska
stjórnin muni lita svo á, að þess*
ar ráðstafanir muni einnig kosta
aukinn vigbúnað í Japan.
@0 I
koaa á eltir.
V ígbúnað atf yriræ tlanir b rezku
stjórnarinnar eru mjög ræddar
og athugaðar í New York og
Tokio. Yfirflotaforingi Banda-
rikjanna átti í gær viðtal við
Innhrot í nóít í
skartgripaverzl.
W NÓTT var framið innbrot í
skartgiipaverzlun Jóhanr.esar
Norðfjörðs, Laugavegi 18.
Er búðin í kjallara, og er ýms-
um skartgripum raðað þar út í
glugga, úrum, hringum og þvi-
um líku.
1 glugganum eru tvær stórar
rúður, 8 millimetrar á þykt,
Hafði verið brotið gat á aðra
rúðuna, og var hún krosssprung-
in út frá gatinu.
Hafði síðan verið seilst inn um
gluggann og stolið nokkrum úr-
um og enn fremur silfurstein-
hringum.