Alþýðublaðið - 29.10.1937, Síða 3

FÖSTUBAGINN 29. ÖKT. 1937.
ACÞTDUBCAÐIÐ
ALÞÝÐ UBLAÐIÐ
ritstjóiui
F. 8. VALDEMARSSQN
AFORBIÐSLAí
A LJÞYSUHUSINU
(Iangacjrnr trá HverH8gðta>.
SÍMAKi 49C0 — 4936.
4900: Afgreiðt.a, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innlendar fréttir).
1902: Ritstjóri.
03: Vilhj. S.Vilhjáimsson(heima)
4904: F, R. Valdemarsson (heima)
4(03: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsia,
ALÞVÐUPBENTSMIÐJAN
Norski AlþýðaMk-
nrina og kommán-
istarnir hér.
JÓÐVILJINN hefir nýlega
verið að vitna í stefnuskrá
norska Alpýðuflokksins og hald-
ið því frara, að afstaða hians til
byltingarinnar væri alt önnur en
sú, sem samninganefnd Alþýðu-
f'okksins vildi halda fram í sam,-
einingarsamningunum. Röksemd-
ir blaðsins eru sumpart „orð-
hengilsháttur" af verstu tegund
og útúrsnúningar, sumpart bein
fölsun.
í stefnuskrá flokksins er talað
um hina „þjóðfélagslegu bylt-
ingu“ (den sociale revolusjon),
sem flokkurinn vilji leiða til sig-
urs, þ. e. hinn endanlega siguir
sósíalismans. Byltingu í þeim
skilningi eru vitanlega allir sós-
íalistar fylgjandi, hitt greinir
menn á um, hvort stefna beri að
hinni þjóðfélagslegu byltingu
með friðsamlegri þróun, eða
hvort henni skuli komið á með
ofbeldi og meira og. minna blóð-
ugri pólitískri byltíngu og völd-
unum síðan haldið með einræði.
Það er sú leið, s-em af söguleg-
íum ástæðum var farin í Rúss-
landi, og slíkar bardagaaðferöir
álíta kommúnistar að geti einnig
feít við hér.
En Þjóðviljinn hugsar sér að
sanna að sameinaður íslenzkur
alþýðuflokkur geti vel bygt
stefnuskrá sína á slíkum kenn-
íngum, þar sem norski Alþýðu-
flokkurinn sé reiðubúinn til að
beita hvaða meðulum sem er —
og þá líka ofbeldi — til að koma
á hinni þjóðfélagslegu byltingu.
Þessu til sönnunar tekui' Þjóð-
viljinn eftirfarandi setningar upp
úr stefnuskrá norska Alþýjþu-
flokksins:
„Á tímabilinu (overgangsperio-
de) þegar úrslitabairáttan um
völdin fer fram, er flokkurinn
reiðubúinn til að beita öllurn
þeim ráðum (bruke alle de mid-
ler), sem verkalýðurinn ræður yf-
xr, til að brjóta á bak aftur mót-
spyrnu borgarastéttarinnar og
leggja grundvöllinn að uppbygg-
ingu sósíalismans."
Þjóðviljinn gleymir bara að
geta þess, að í fyrri hluta þess-
arar sömu greinar, sem hann vit-
anlega fellir niður, er yfirlýsing
um það, að flokkurinn vilji forð-
ast alt ofbeldi í starfsemi sinni.
IJpphaf greinarinnar er þannig:
„í starfsemi sinni óskar flokk-
urinn að nota félagslegar, hag-
skipu'.egar og pólitískar baiátfu-
aðferðir og forðast ofbeldi."
Þetta eru þau meðul, sem
norski Alþýðuflokkurinn vill
nota, hann vill einmitt ekki nota
ofbeldi, sú baráttuaðferð kemur
ekki til greina. Falsanir Þjóð-
viljans fá ekki breytt þeini stað-
reynd.
Sú röksemd hefir verið færð
gegn því, að hinn sameinaði
flokkur starfaði á grundvelli laga
og þingræðis, að slíkt væri ekki
hægt ef andstæðingamir brytu
lögin og stjómarskrána og virtu
ekki þingræðið. Ef hinir ekki
virða lög og þingræði, getur vit-
anlega engínn flokkur starfað á
grundvelli laga og þingræðls, þá
kemur hln viðurkenda regla til
greina, að „nauðsyn brýtur öll
Iög“. En það er skiljanlegt, að
andstæðingar sósíalismans telji
sér heimilt að fara út fyrir lög
og þingræði í baráttu við flokka,
sem neita að viðurkenna lög og
þingræði. Einmitt þess vegna vill
Alþýðuflokkurinn lýsa þvi yfir,
að hann starfi á grundvelli lagai
og þingræðis, en sú yfirlýsing
gildir auðvitað eltkn lengur, ef
hinir ráðandi flokkar brjóta lög
og þingræði. Að þetta atriði er
ekki beinlínis tekið fram í nú-
verandi stefnuskrá Alþýðuflokiks-
ins stafar vitanlega af því, að
hún er samin áður en nokkur
byltingarflokkur var til hér á
landi, áður en nokkur flokkur
var hér, sem taldi sér heimilt að
koma fram stefnu sinni með of-
beldi og byltingu og áður en of-
beldishreyling borgarastéttarinn-
ar, fasisminn, hafði skotið upp
höfðinu í nokkru landi í veröld-
inni.
Annars er það harla hlálegt af
Þjóðviljanum að ætla sér að telja
fólki trú um að norski Alþýðu-
flokkurinn sé hálfkO'mmúnistisk-
ur byltingaflokkur. Aliir, sem
fylgst hafa með þróun hans, vita,
að stefna hans hefir síðustu' árin
verið sú sama og hinna Alþýðu-
flokkanna á Norðuxlöndum.
Upp á síðkastið hafa staðið yf-
ir umræður um sameiningu mill'i
hans og Kommúnistaflokksins, og
Þjóðviljinn ætti að fræða lesend-
ur sína um þau skilyrði, sem
kommúnistum í Noregi hefir ver-
ið boðið upp á, og bera þau
saman. við það, sem samninga-
nefnd Alþýðuflokksins lagði til.
„Arbeiderbladet" norska skýrði
ný’.ega frá þeim skilmálum, sem
Alþýðuflokkurinn myndi setja
fyrir sameiningunni.
I fyrsta lagi að sameiningin
færi fram Lman Alþýðuflokksins
norska, þ. e. að meðlimir
Kommúnistaflokksins gengju í
hann, og á þeim grundvelli, sem
lagður væri meö „stefnuskrá,
starfsskrá og pólitík“ norskaAl-
þýðuflokksins. Að engin kllku-
starfsemi yrði leyfð. Samanber
að kommúnistar hér vildu áskilja
sér rétt til að vinna áfram fyrir
hinni byltingarsinnuðu túlkun
„marxismans“ og þannig að þvi
að flokkurinn yrði byltingarflokk-
ur. Enn fremur, að leyfð yrði
fullkomin gagnrýni á Sovét-Rúss-
landi, en kommúnistar hér kröfð-
ust þess, að tekin yrði skilyröis-
laus afstaða með Rússlandi.
Loks var því lýst yfir, að
norski Alþýðuflokkurinn ætli sér
;að ganga í Alþjóðasamband jafn-
áðarmanna (II. Inlemationale), og
að ekki komi til mála að leita
samvinnu við alþjóðasamband
kommúnista.
Kommúnistar hér heimtuðu
ekki aðeins að Alþýðuflokkur-
inn gengi úr II. Intemationale,
og það var nefnd Alþýðuflokks-
ins einnig fús til að vinna til
samkomulags, heldur heimtuðu
þeir að flokkurinn „leyfði ekld
neina fjandsamlega afstöðu til
alþjóðasambands1 kommúnista
innan sinna vébanda", og einnig
að tekin væri ofsóknagrein al-
þjóðasambands kommúnista um
„trotzkista", en það er á máli
kommúnista allir þeir innan
verkalýöshreyfingarinnar, sem
gagnrýna réttarfarið í Rússlandi,
inn í stefnuskrána.
Þannig er afstaða norska Al-
þýöuflokksins gagnvart kommún-
istum. Hann er sannarlega ekk-
ert útibú frá Moskva, eins og
Þjóðviljinn vill vera láta og eins
dg samninganefnd kommúnista
vildi að sameinaður íslenzkur al-
þýðuflokkur væri.
Útbrelðlð Alþýðublvöiö!
Meöal norrœnna alþúðutoringja.
Samvinna alÞýðnsamtakanna á
Norðnrlöndnm jarí að ankast.
Viðtal við Jða A. Pétursson,
fuiltrúa Aiþýðusambandsins
á ráðstefnunni í Stokkhólmi.
T SUMAR var í Stokk-
hólmi haldin ráðstefna
með fulltrúum frá öllum
Norðurlöndum, sem hafði
það að markmiði að auka
samvinnu og samstarf Al-
pýðuflokkanna og verka-
lýðssamtakanna á Norð-
urlöndum. Fyrir Alpýðu-
samband íslands og Al-
pýðuflokkinn sátu ráðstefn-
una Jón Axel Pétursson og
Stefán Jóh. Stefánsson.
Alpýðublaðið hefur beð-
ið Jón Axel Pétursson að
skýra nokkuð frá starfi
pessarar ráðstefnu.
„Ráðstefnuna sóttu fulltrúar
frá öllum Norðuxlönduan:
Svíþjóð, Danmörku Noregi,
Finnlandi og tslandi. Meöal full-
trúanna frá Svíþjóð voru Per
Albin Hanson forsætisráÖherra
Svía og formaður Alþý&uflokiks-
íns þar, Gustav Möller, félags-
málaráðherra og fyrverandi rit-
ari flokksins, Lindberg, fo'rseti
verkalýðssambandsins og ýmsir
aörir þektir menn og mikils ráð-
andi í hreyfingunini. Meðal full-
trúanna frá Danmörku voru Al~
sing Andersen landvarnaráðh.,
Hedtoft-Hansen, ritari flokksins,
Klúwer gjaldkeri flokkslns og
Chr. Jensen forseti verkalýðssam-
bandsins o. fl. Frá Noregi mættu:
Oscar Torp félagsmálaráðherra,
og formaður norska flokksins,
Magnús Nielsen varaformaður
flokksins, Martin Tranmæl, rdt-
stjóri Arbeidexblaðsins og Olav
Hindahl forseti verkalýðssamb.,
o. fl.; og frá Finnlandi VainD
Tanner fjármálaráðherna og for-
maður finnska Alþýðuflokksins,
en hann er eins og kunnugt er
forseti Alþjóðasambands sam-
vinnumanna, formaður verka-
lýðssambandsins og fleiri.
Aðalumræðuefni ráðstefnuranar
var um vinnutíma verkaxnanna.
kaup þeirra og kjör og sumar-
leyfi, verkamannaskifti, þaninig
að verkamenn gætu farið úr einu
landi I annað, eftir því, hvar at-
vinnumarkaðurinn væri rúmastur,
faglega samvinnu milli kvenna
á alþjóðagrundvelli og mörg
önnur álíka mál.
En auk þess var mikið rætt
um aukna samvinnu alþýðuisam-
takanna á Norðurlöndum og
aukna þátttöku þeirna á alþjóð-
legum grundvelli.
Fundurinn stóð í tvo daga og
var honum stjórnað af Per Al-
bin Hansson forsætisráðherra og
Lindberg, formanni sænska
verkalýðssambandsins.
Það kom mjög berlega fram á
fundinum, að fulltrúar allra
landanna óskuðu eindregið eftir
því, að samstarf alþýðusamtak-
anna á Norðurlöndum gæti auk-r
ist mikið og það væri fram-
kvæmt á fullkomnum jafnréttis-
grundvelli.
Fulltrúamir lögðu mikla á-
herzlu á það, að allt yrði sam-
starfið að miðast við það, að
auka menningu alþýðurmi'ar í
löndunum og undirbyggja og
styrkja lýðræðið og mátt þess
til röggsamlegra framkvæmda.“
— Hvemig leizt þér á alþýðu-
hreyfinguna í Svíþjóð?
„Þó lað auðvitað sé ekki auövelt
að kynnast miklu á svo stuttum
tínua, sem ég dvaldi í Svíþjóð,
þá get ég ekki nógsamlega dá-
samað allt það góða skipulag,
alla þá miklu reglusemi, sem þar
er á öllum sviðum. Þar virðist
vera valinn maður í hverju sæti.
Hreifingin byggir líka á göml-
um merg og verkalýðurinn er
ákaflega vel lesinn og mennt-
aður, svo að það er enginn
hægðarleikur fyrir afturhaldið að
blekkja alþýðuna með lýðskmmi,
eins og virðist hafa borið ótrú-
lega mikinn árangur hér heima.
Pólitíska hreifingin, verkalýðs-
hreifingin og geysi-öflugt
fræðslustarf meðal alþýðunnar
ásamt öflugri 6amvinnuhreyfíngu
helst alt í hendur og kemur
jafnhliða. Þetta skapair öfluga og
heilstsypta, volduga hreyfingu,
sem virðist ósigrandi, þar ssm
sbefnan er í fullu samræmi við
þarfír líðandi stundar, ástandið í
þjóðfélaginu, og kröfur, bæði
hinna eldri og yngri. Þetta allt
einkennir alþýðuflokkana á Norð-
urlöndum og þiess vegna vinna
þeir sína glæsiLegu sigra. I sam-
anburði við okkur hér, er vert að
muna það, að alþýðuflökkamir á
Norðurlöndum hafa starfað nú í
50—60 ár, og að ekki gekk þeim
betur fyrst framan af en okkur
hér, en þeir störfuðu látlaust,
J Fulltrúar Alþýðuflokksins, J. A.
J P. og St. J. St. fyrir utan eitt stór-
hýsi verkalýðssamtakanna í Stoklý-
hólmi.
hægt en vel, og hver ósigur sem
þeir biðu til að byrja með, varð
til þess, að veilumar voru rann-
sakaðar af kostgæfni og síðan
hafið öflugt umbótastarf, þax
sem þess var þörf. Þetta
fékkst hinsvegar ekkj nema mieð
miklum fómum allrar alþýðu. Nú
fær hún uppskeruna. Kjör alþýð-
unnar eru hvergi í hdiminum' eins
góð og á Norðurlöndum og fnelsi
og menning þegnanna hvergi eins
mikil. Og þetta era verk alþýðu-
flokkanna fyrst og fremst.
Það vakti athygli mína á ráð-
sbefnunni hvernig menn ræddu
málin. Þeir gátu orðið ósammála,
en hver fulltrúanna sem var, —
neyndi að draga fram rök þess
aem hann deildi við, benda á það
sem jákvætt væri og gott í þieim'
og túlka síðan sitt eigið mál á
þiessum grundvelli. Þetta varð tii
þess, að sameiginleg lausn fékkst
í hverju máli. Þannig eiga ment-
aðir lýðræðissinnar að starfa. —
Þetta útilokar klíkuskiap og ó-
þarfa orkueyðslu milli félaga. Að-
alatriðið verður baráttan fyrir
hinu nýja þjóðfélagi og sköpun
sósíalismans. En hún er framund-
an á Norðurlöndum, þó að Al-
þýðuflokkamir tali ekki um hið
sósíalistiska þjóðfélag eins og
eitthvað dásamlegt himnaríki, þá
stefna þeir óðfluga í áttina, eins
og meðal annars sást af ræðu
Staunings, nú er danska ríkis-
þingið var sett.
Ég get ekki nógsamLega þakkjxð
Svíum fyrir gestrisnina aem okk-
ur var sýnd, fannst mér jafnvel
að þeir tækju okkur tsLcndingun-
um allra bezt. Við eigum góða
vini og féLaga, þar s,em Svíar eru,
enda era forvigismenn þeirra hin-
ir mikilhæfustu.
Meðan við Stefán dvöldum í
Stokkhólmi, keypti Alþýðusam-
bancíið sænska bréf Sogsviikjun-
arinnar, sem þá voru til sölu.
Maður lærir margt í slíkum
ferðum sem þessari. En fyrst og
friemst hefi ég lært það, að án
öflugrar fræðslustarfsemi er til-
gangslaust að búast við því, að
Alþýðuflokkarnir geti komið mál-
imi sínum fram. Fræðslan á áð
geta útrýmt hindurvitnunum.', en á
þeim byggist tilvera íhaldsins og
afturhaldsins fyrst og fremst.
Síðar vil ég gjarna, er ég fæ
hentugleika til, drepa á ýmislegt,
sem mér fanst lærdómsríkt og
ég tel að eigl erindi til okkar hér
beima."
Sumdnámsfoeið fyrir sjómenn.
Blaðið vill vekja eftirtekt allra
sjómanna á því, að nú gefst þeim.
gott tækifæri til þess að læra
ókeypis, bæði sund og lífgun
draknaðra á námskeiðum þeim,
sem Slysavarnafélagið og Sund-
Laugarnar hafa séð um að haldin
verða fyrir sjómenn og byrja um
■ þessar mundir. Engum er það
| eins mikið lífsspursmál og ein-
mitt sjómönnum, að kunna að
syndia, og hljóta þeir því að nota
sér þessi ágætu boð.
Ferðabækur
Vilhjálms Stefánssonar, Il.hefti
er nýkomið út, og er það fram-
hald af heftinu „Veiðimenn á
hjara veraldar", Er þetta hefti
prýtt myndum, eins og hið fyrra.
Hln listræna ljós-
mynd hefir slgrað!
Ekki með yfirlætislegum fullyrðingum og orðagjálfri,
heldur með kostum sínum.
Á siðustu 98 árum hefir ljósmyndun tekið sífeidum
framförum og tekniskar endurbætur verið gerðar árlega.
Geta menn pví nú borið fult traust til peirra fagmanna,
er reyna að halda uppi listrænni ljósmyndun, gagnvart
þeim stefnum, sem ganga í öfuga átt og miða til hnign-
unar og afturfarar í listinni. Hefst sú starfsemi helzt við
í kjallaraholum borganna og er framleiðslan oft par eft-
ir.
Ég er einn af þeim, sem hafa reynt að halda á lofti
gildi hinnar sönnu ljósmyndunar gagnvart pessum
skrípaleik, og er pví reynandi, að koma til mín, þegar
kjallaraframleiðslan dugar ekki.
Virðingarfyllst.
Sigurðnr Guðmundsson
i ljósmyndarL
Lækjargötu 2,
Sími 1980. Heima: 4980.