Helgarpósturinn - 10.12.1982, Qupperneq 3

irinn Föstudagur 10. desember 1982
3
Leiðir kjósendur
hle/gai—- " —
posturinn
Blað um þjóðmál, listir og menn-
ingarmál.
Ritstjórar:
Árni Þórarinsson og Björn Vignir
Sigurpálsson.
Ritstjórnarfulltrúi:
Guðjón Arngrímsson.
Blaðamenn:
Guðlaugur Bergmundsson, Óm-
ar Valdimarsson, Þorgrímur
Gestsson
Útlit:
Kristinn G. Harðarson.
Ljósmyndir:
Jim Smart.
Dálkahöfundar:
Hringborð:
Auður Haralds, Birgir Sigurðs-
son, Heimir Pálsson, Hrafn
Gunnlaugsson, Jón Baldvin
Hannibalsson, Jónas Jónasson,
Magnea J. Matthíasdóttir, Sigríð-
ur Halldórsdóttir, Sigurður A.
Magnússon.
Listapóstur:
Heimir Pálsson, GunnlaugurÁst-
geirsson, Jón Viðar Jónsson,
Sigurður Svavarsson (bók-
menntir & leiklist), Árni Björnsson
(tónlist), Sólrún B. Jensdóttir
(bókmenntir & sagnfræði), Guð-
bergur Bergsson (myndlist),
Gunnlaugur Sigfússon (popptón-
list), Vernharður Linnet (jazz).
Árni Þórarinsson, Björn Vignir
Sigurpálsson, Guðjón Arngríms-
son, Guðlaugur Bergmundsson,
Jón Axel Egilsson (kvikmyndir).
Erlend málefni:
Magnús Torfi Ólafsson.
Skák:
Guðmundur Arnlaugsson.
Spil:
Friðrik Dungal.
Matargerðarlist:
Jóhanna Sveinsdóttir.
Stuðarinn:
Jóhanna Þórhallsdóttir.
Utanlandspóstar:
Erla Sigurðardóttir, Danmörku,
Inga Dóra Björnsdóttir, Banda-
ríkjunum, Helgi Skúli Kjartans-
son, Bretlandi.
Útgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni P.
Magnússon.
Auglýsingar: Inga Birna Gunn-
arsdóttir.
Innheimta: Guðmundur Jó-
hannesson.
Dreifing: Sigurður Steinarsson.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir.
Lausasöluverð kr.15.
Ritstjórn og auglýsingar eru að
Síðumúla 11, Reykjavík.
Sími: 81866.
Afgreiðsla og skrifstofa eru að
Hverfisgötu 8-10. Símar 81866,
81741 og 14906.
Prentun: Blaðaprent hf.
Stjórnmálaflokkarnir eru að
tapa tiltrú fólksins í landinu. Stöð-
ugt fleiri kjósendur eru að verða
afhuga stjórnmálaflokkunum og
alltaf fjölgar þeim, sem nota fyrsta
tækifæri til að kjósa nýja flokka og
frambjóðendur - ýmist til að
„reyna eitthvað nýtt“ eða til að lýsa
vanþóknun sinni á hinum hefð-
bundnu stjórnmálaflokkum.
Þetta kemur greinilega fram í
skoðanakönnun Helgarpóstsins í
dag um fylgi flokkanna í Revkja-
vík. Spurt var hvern væntanlcgra
og hugsanlegra framboðslista kjós-
endur gætu helst hugsað sér væri
gengið til kosninga nú. Af sex
hundruð manns, sem spurðir voru,
svöruðu nærri 250 því til, að þeir
væru ekki búnir að gera upp hug
sinn eða þá að þeir vildu engan
flokk. Svokallað lausafylgi í
Reykjavík telur ekki 44 af hverjum
eitt hundrað kjósendum.
Nær þriðjungur þeirra, sem af-
stöðu tóku í skoðanakönnuninni,
kváðust ætla að greiða atkvæði
þcim þremur „sérframboðum“,
sem helst hafa verið til umræðu
manna á meðal undanfarnar vikur.
Af þeim þremur hugsanlegu listum
nýtur utangarðsmaðurinnííslensk-
um stjórnmálum.Vilmundur Gylfa-
son, yflrgnæfandi fylgis, eða liðlega
tólf af hundraði. Miðað við niður-
stöður skoðanakönnunarinnar
fengi framboðslisti Vilmundar
næst flest atkvæði kjósenda í
Reykjavík væri kosið í dag. Kvenna
framboðið fengi fleiri atkvæði en
Framsóknarflokkurinn og sér-
framboð dr. Gunnars Thoroddsen
fengi jafnmikið fylgi og Alþýðu-
flokkurinn allur.
Skoðanakönnun Helgarpósts-
ins bendir einnig til að flokkarnir,
að Sjálfstæðisflokknum undan-
skildum, muni tapa talsverðu fylgi í
Reykjavík. Allir myndu flokkarnir
tapa kjördæmakjörnum manni í
Reykjavík á kostnað Sjálfstæðis-
flokksins og sérframboðanna
þriggja, sem rætt er um. En ef
flokkarnir eru að tapa tiltrú og
trausti kjósenda, hvernig má það
þá vera, að Sjálfstæðisflokkurinn
bæti við sig talsverðu fylgi -
Sjálfstæðisflokkurinn sem hefur
verið meira og minna í molum allt
kjörtímabilið? Skýringarinnar er
vafalaust að leita í getuleysi ríkis-
stjórnarinnar, sem nú situr. Ráð-
herrar hennar hafa viðurkennt, að
stjórninni hafl mistekist sitt helsta
ætlunarverk; að vinna bug á verð-
bólgunni. Verkalýðsflokkarnir,
Alþýðuflokkur og Alþýðubanda-
lag, gjalda vafalaust að einhverju
leyti linku verkalýðshreyfingarinn-
ar. Þegar buddan fer að léttast hjá
almenningi og það verður stöðugt
dýrara og erfiðara að brauðfæða
fjölskylduna, fer fólk að hugsa. Allt
hefur verið reynt nema meirihluta-
stjórn Sjálfstæðisflokksins. Hvers
vegna ekki að reyna það? Þetta vita
ýmsir forystumenn Sjálfstæðis-
flokksins og munu vafalaust minna
rækilega á þetta í þeirri kosninga-
baráttu, sem nú fer í hönd.
Og vitaskuld verður það í kosn-
ingabaráttunni, sem úrslit næstu
alþingiskosninga ráðast. Hinir ó-
ákveðnu munu gera upp á milli
framboðslistanna og velja og hafna
í loforðasjónum. En flokkarnir
mega ekki gleyma því, að íslenskir
kjósendur hafa gefið það greinilega
til kynna, að loforð eru ekki nóg.
KREPPAN
(í sálarlífinu)
„Gætið yðar fyrir falsspá-
mönnum, er koma til yðar í
sauðarklæðum, en eru hið
innra glcfsandi vargar; af
ávöxtunum skuluð þér
þekkja þá. (MATTHEUS
7-15)
R.æöur stjórnmálamann-
anna eru fullar af kreppu-
hringboröiö
í dag skrifar Jón Baldvin Hannibalsson
tali, enda þótt kreppan sé
enn sem komið er mestan
part í kollinum á sjálfum
þeim. Heimskreppan -
samdráttur í eftirspurn í
þungaiðnaði og atvinnuleysi
sem stafar af vaxandi sjálf-
virkni í fjöldafram-
leiðslu örtölvualdar - þessi
kreppa hefur enn ekki
numið land á íslandi. Hún
kemur að vísu, bíðiði bara
róleg. En á meðan við bíð-
um er rétt að bóka það, að
ársins 1982 verður minnst í
íslandssögunni sem 3ja
mesta aflaárs frá upphafi.
Það fær bronsverðlaun. Ár-
ið í fyrra fékk gull, og árið
þar á undan silfur. Þar að
auki var SÍS að setja sölu-
met á Bandaríkjamarkaði
um daginn.
Ríkisstjórnir allt í kring-
um okkur, hvort heldur þær
kenna sig við hægri eða
vinstri, hafa keyrt niður
verðbólguna - allar nema
Mitterrand, sem hefur bæði
aukið verðbólgu og atvinnu-
leysi. Enda er hann pólitískt
mikilmenni, eins og Gunnar
Thoroddsen, og hefur ekki
áhuga á svo jarðbundnum
viðfangsefnum sem gengi
frankans og samkeppnis-
hæfni fransksiðnaðar. Hann
er literateur, sem veit að
mestu skiptir að safna fjár-
sjóðum á himni, þeim sem
hvorki mölur né ryð fá
grandað og þar sem þjófar
brjótast ekki inn og stela.
Auk þess veit hann að hjarta
Frakka er þar sem fjár-
sjóður þeirra er og hann má
helst ekki vera innan seiling-
ar franskra skattyfirvalda.
En þetta var nú útúrdúr.
Kjarni málsins er sá að við
njótum góðs af þessu öllu
saman í stórlækkuðu inn-
flutningsverði. Auk þess
sem eini vin íslenskra út-
gerðarmanna í raun er kú-
rekinn í Hvíta húsinu sem
hefur sífellt verið að styrkja
dollarann, sem útgerðar-
mennimir okkar fá borgað
fyrirfiskinn sinn með. Þann-
ig hefur forsjónin verið örlát
við okkar eina sanna pólit-
íska mikilmenni, ayjatollah
Thoroddsen. En það er eins
og fyrri daginn; það er ekki
einu sinni hægt að hjálpa
þeim, sem ekki hjálpa sér
sjálfir. Og þá er ekki annað
eftir en að hóta fólki með
tæknibyltingarkreppu og
löngum biðröðum atvinnu-
leysingja, sem væntanlega
mundu ná frá Trygginga-
stofnun og hringinn í kring-
um Hlemm, ef ekki nyti við
stjórnvisku þeirra snillinga,
sem í heilan áratug hafa í
rólegheitunum rústerað ís-
lenska lýðveldið, á mestu
uppgangsárum þess, eins og
að drekka vatn.
Hvaða hugmyndatengsl
vekur kreppan í þínum
huga? Langar biðraðir
atvinnuleysingja, atvinnu-
bótavinna, skjóllítil börn og
bættar flíkur, mannsefni
sem liggja óbætt hjá garði,
tómur diskur, sorg og sút.
Marxisti mundi auðvitað
minna okkur á, að kreppan
er stéttbundin eins og allt
annað. Galbraith segir frá
því, að dagana eftir
kauphallarhrunið í svarta
október ’29 hafi skýjakljúfar
hótelanna á Manhattan
fyllst af náfölum fasteigna-
sölum og vonlausum
verðbréfapröngurum, sem
báðu um herbergi á efstu
hæð. „Til að sofa í eða
stökkva út?“ - spurðu þjón-
arnir. „Stökkva“, sögðu
þeir, - og fengu 5% afslátt.
En eins dauði er annars
brauð. Og til eru þeir menn,
sem bíða kreppunnar óþreyju
fullir með annarlegan
glampa í augunum. Þeir vita
sem er, að margir eru kall-
aðir en fáir útvaldir og þá
fyrst byrjar þeirra blóma-
skeið. Hverjir eru það? Það
eru mannkynsfrelsarar, sem
enginn hefur nennt að hlusta
á meðan allir stóðu á blístri
af bílífi; himnaríkisprédik-
arar, sem enginn hafði þörf
fyrir, meðan himnaríki var
talið vera hér og nú; heilags-
anda-hopparar allra handa,
sem hvergi hafa getað króað
af áheyrendur nema fyrir
utan ríkið og Hagkaup milli
5 og 7 á föstudögum. Allt
þetta 5% „lunatic fringe'* -
sem anglosaxar nefna svo -
sem hvergi þrífst fyrr en
þjóðfélagið sjálft er sokkið
ofan í dreggjarnar til þeirra,
gervallur mannfélagssorinn
bíður þess óþreyjufullur að
hefna harma sinna á því
þjóðfélagi, sem skellti skolla
eyrum við öllum þeirra
geðshræringum meðan allt
lék í lyndi; leit á þá eins og
dinglandi sérvitringa í út-
jaðri þjóðfélagsins, flokks-
ins, félagsins, en byrjar nú
að leggja við hlustirnar, sjá
sýnir og heyra raddir og leita
að syndahöfrum og söku-
dólgum. Þannig byrjaði
Adolf húsamálari; þannig
byrjaði Benito litli, þessi
óskrifandi ritstjóri sem gaf
út Avanti Popolo handa ó-
læsum sonum Sykileyjar,'
sem fylltu efnabræðsluhel-
vítin í Toríno og Mílano og
stóðu uppi í rústum ítalsks
þjóðfélags upp úr fyrra
stríði.
annig byrjar fasisminn,
hvort heldur hann kennir sig
við Marx, Múhammeð eða
bara Mussólíni. Þá upphefst
aftur gullöld hinna hund-
grimmu og hatursfullu of-
vita Stórasannleiks, sem
safna liði í krossferð gegn
þjóðfélaginu og enda eins og
venjulega undir járnhæl
hinna borðalögðu varð-
hunda valdsins. Tími hins
Sterka Manns - hins hund-
grimma og siðlausa villidýrs,
er runninn upp.
Kreppan er gósentíð og
gróðrarstía falsspámann-
anna. Þeir munu koma til
yðar í sauðargærum. En hið
innra eru þeir sem glefsandi
vargar; af ávöxtunum
skuluð þér þekkja þá (Matt-
heus 7-15) Og falsspámenn-
irnir leiða hinn vonsvikna
lýð upp á ofurhátt fjall og
heita því að breyta táradaln-
um í Eldórado og eilífa
sæluvist - bara ef lýðurinn
fellur fram og tilbiður þá.
Þetta er gömul saga og ný.
í helgri bók segir: „Ætlið
ekki að ég sé kominn til að
flytja frið á jörðu; ég er ekki
kominn til að flytja frið,
heldur sverð, því að ég er
kominn til að gera rnann
ósáttan við föður sinn og
dóttur við móður sína og
tengdadóttur við tengda-
móður sína og heimilismenn-
irnir verða óvinir húsbónda
síns. Hver sem ann föður
eða móður meir en mér, er
mín ekki verður. Og hver
sem ekki tekur sinn kross og
fylgir mér eftir, er mín ekki
verður. Hver, sem hefur
fundið líf sitt, mun týna því,
en hver, sem hefur týnt lífi
sínu mín vegna, mun finna
það“.
Þetta var eftirlætistilvitn-
un • krossfaranna og fals-
spámennirnir munu hlaða
upp valköstum dag og nótt
sjálfum sér til dýrðar. Þeir
skilja hvarvetna eftir sig
sviðna jörð. Og úr hófförum
þeirra sprettur ekki sting-
andi strá.
- JBH