Helgarpósturinn - 28.11.1985, Síða 18

Garðyrkjubóndi býður
varning til sölu á bát
sínum.
HP Á FERÐÁLAG!!
HIMALAJAFJÖLLUM
FYLKIÐ SEM HEFUR VERIÐ BITBEIN INDLANDS OG PAKISTANS
og myndir Bjarni Harðarson
Islenskir kotbœndur trúöu því um aldir að ein-
hvers stadar uppi í fjöllunum vœri grösugur dal-
ur þar sem byggju útilegumenn. Stœrra, hraust-
ara og merkilegra fólk sem hefði betra lífsviður-
vœri en það sem þekktist niðri í sveitunum. Móg-
úlarnir í Delhi vissu af svona dal uppi í Hima-
lajafjöllum, þar sem moldin er frjósamari, veðr-
áttan þægilegri, grasið grœnna og fólkiö sœl-
legra.
„Aðeins Kasmír“ voru andlátsorð Jehangirs
mógúls sem skildi við einhvers staðar á leiðinni
frá Delhi til Shrinagar. Árlega flúðu mógúlarnir
óbœrilegan sumarhita Indlands yfir fjöll og firn-
indi til þess að eyða sumrinu í þessum velsœld-
ardal.
Lestarkerfið endar við rætur Himalaja og það-
an er 12 tíma stím með áætlunarbíl yfir 300 kíló-
metra fjallveg. Vegurinn liggur í yfir 2000 metra
hæð, gegnum sveitaþorp þar sem bæirnir raða
sér í vegalausar snarbrattar brekkur, 50, 100 og
sumstaðar áreiðanlega 200 metra ofan við veg-
inn. Annars staðar jafnlangt fyrir neðan. Þó ein-
hvers konar slitlag hafi verið lagt á veginn, þá er
seinfarið. Víða eru u-beygjur fyrir angamjó nef
sem skaga út í hyldjúpa dali. Ólafsfjarðarmúiinn
kemur upp í hugann þegar snarbrattar skriður
umlykja rútuna og vegurinn liggur á lítilli syllu
þar sem skriðuföll hafa stolið þeim möguleika
að tvö ökutæki megi mætast. Og ekki einasta
vegagerðin glímir við sömu vandamál og
heima. Landslagið á samsvörun við fjalllendið á
Fróni. Árnar eru tæplega nema sprænur en flest
annað stærra í sniðum en við eigum að venjast.
Og þegar 200 kílómetrar eru að baki rennur
rútubíllinn inn í Oddsskarð þeirra Indverja, —
tveggja og hálfs kílómetra löng jarðgöng sem
halda byggðinni handanvið í vegasambandi yfir
vetrartímann. Við lesum í ferðahandbókum að
handan við þessi göng blasi sjálfur Kasmírdalur
við. En klukkan er eitt að nóttu og löngu komið
svartamyrkur þegar okkur ber þarna að.
ÞRÆTUGIRNI OG
SKAPHEIFT
Shrinagar, höfuðborg Kasmírfylkis er frá-
brugðin borgum Indlands. Enda þótt landið hér
lúti Delhi-stjórninni þá er héraðið ekki hluti af
Indlandi frekar en Færeyjar af Danmörku.
Kasmírfylki hefur allt frá skiptingu Indlands hins
forna verið bitbein ríkjanna tveggja, Pakistan og
Indlands. Aðeins fyrir fáum dögum lýsti Zia U1
Haq hershöfðingi því yfir að Kasmírfylki ætti að
tilheyra Pakistan og á auðlindasnauðum jökli
nyrst á landamærum ríkjanna hafa hersveitir
ríkjanna drepið 100 úr hvoru liði síðustu þrjú
eða fjögur misseri. Ibúarnir í Shrinagar eru lang-
flestir, yfir 9 af hverjum 10, múhameðstrúar, 5%
eru hindúar, nokkur þúsund Sikkar og innan við
100 kristnir. Borgarbúar eru eitthvað fleiri en
500 þúsund og sumir halda þjóðhátíðardag Pak-
istana hátíðlegan, frekar en þann indverska.
Húsin hérna eru evrópsk, með bárujárnsþök-
um upp á íslenska vísu. Sumir hér virðast leggja
meiri rækt við hús sín og híbýli heldur en við
þekkjum annars í Asíulöndum. Fólk hér býr líka
við vetrarríki. Snjórinn getur orðið vel ökkla-
djúpur og gaddurinn farið í 15 gráður. Kasmír-
búar eru álíka hörundsdökkir og Norðurindverj-
ar en að öðru leyti frábrugðnir þeim. Fólk hér er
evrópskara að líkamsburðum, vinnusamara og
kannski ögn stærra. En Kasmírbúar eru líka
þekktir fyrir þrætugirni og skapheift. Andstætt
við sallarólega hindúa í Rajastan eða gúrúana í
Gangesfljóti þá stóðu íbúar Shrinagar í hávaða-
rifrildi daginn út og inn, slagsmálum þegar
henta þótti og stundum datt manni í hug að
gamlar kerlingar væru í þann veginn að særa
hvor aðra ofan í jörðina. Það er eins og þessi
tröllslegu fjöll, vatnsföll og óblíð veðrátta hafi
mótað mannskepnuna hér. Eða höfum við það
ekki heima á íslandi að Flóamenn og Landey-
ingar hafa þótt heldur seinþreyttir til vandræða
meðan Húnvetningar og Þingeyingar hafa ráðið
yfir fádæma baráttugleði? En samanburðar-
landafræði er annars varasöm fræðigrein.
HÚSBÁTAR
Ferðalangar fengu líka að kynnast kostum og
löstum þessa skapferlis fjallabúanna. Borgin
Shrinagar sem byggð er á bökkum Selum-árinn-
ar og Dal-vatnsins er hvað þekktust fyrir þau
hundruð af húsbátum sem þar er að finna. Um
það bil 100 þessara báta eru reknir sem hótel.
Flestir litlir, með tveimur til þremur herbergj-
um, baði og stofu og svölum. Fjórir eða 6 ferða-
langar í hóp geta því haft einn bát út af fyrir sig
og bátseigandinn sér oftast um að koma gestum
sínum í land með litlum gondólum sem hér kall-
ast sikhara. Við, tveir íslendingar, Austurríkis-
maður og Breti samskipa á Dalvatni, lásum það
degi of seint í ferðahandbók að í Kasmír ganga
menn frá því við báteiganda áður en flutt er inn
að heitt bað sé heit sturta en ekki ylvolg vatns-
fata, og fá það á hreint hvort eggin séu eitt eða
tvö í morgunmat og þar fram eftir götunum. Við-
skiptalífið í Kasmír er óprúttnara og ákefðin
meiri en annars þekkist í Indlandi.
Á hólmum og bökkum Dalvatnsins er hver
skiki ræktaður og grænmetið úr þessum jarð-
vegi er bragðmeira og betra en það sem fæst á
markaðstorgum niðri í Delhi. A hverjum morgni
koma garðyrkjubændurnir með vörur sínar á
sikhörum til fundar við kaupmennina sem sigla
tómum sikhörum á sama stað. Þennan morgun
sem við völdum til þess að fara á markaðinn
gekk allt saman friðsamlega fram og stemmn-
ingin ekki alveg óskyld réttunum heima á ís-
„landi. Brennivín var reyndar forboðið á þessari
samkomu en það er ekki loku fyrir það skotið að
enhverjir hafi laumað litlum hassmola í tóbakið
sitt. Þarna voru púlsvinnukarlar með drekk-
hlaðna báta. Einn með gulrætur, annar næpur,
sá þriðji spínat og í þessu kraðaki 50 til 60 smá-
báta glitti í tvo blómabændur sem buðu marglita
vendi til sölu. Smám saman leystist samkoman
upp. Smákaupmenn héldu burt með sitt lítið af
hverju og sumir bændanna höfðu klárað allt sitt,
en aðrir áttu hálfan farm óseldan.
Skjannahvítir tindar blárra fjalla minntu und-
irritaðan á afréttarlöndin heima. I skógi vaxinni
brekku undir smábænum Gulmarg hittum við
fátækan Kasmírbónda sem spurði galvaskur
hvort við ættum tóbak, — og hefði getað verið
Jón Hreggviðsson endurborinn.
Þegar við kvöddum Shrinagar og héidum á vit
undralandsins Ladakh var búið að strengja
borða yfir aðalgötu bæjarins þar sem sagði frá
því að Músagildran eftir Agötu Christí væri kom-
in út á Urdu, öðru tveggja tungumála Kasmír-
búa.
I troðfullri rútu upp Himalajafjöll með snarbrattar hlfðar á báða bóga.
18 HELGARPÖSTURINN