Helgarpósturinn - 28.11.1985, Síða 23

sumum er alltaf þessi lifandis skelf-
ingar ósköp að gera. Það má segja
að þeir séu í einhverri púlvinnu við
þetta allt saman, sem er alls ekki
nauðsynlegt, því ef menn skipu-
leggja vel og hafa það innbyggt að
gera þetta eftir ákveðnum reglum,
þá verður þetta ekki nein vinna í
sjálfu sér. Þetta verður svona system
og menn fljúga létt og lipurlega og
á skemmtilegan hátt.
Það að fljúga sjálfur er alveg sér-
stök tilfinning og ég get tekið undir
með Jóhannesi Snorrasyni, sem
sagði einhvern tímann að flugið
væri alltaf nýtt og heillandi ævin-
týri. Það er svo undravert hversu
margbreytileikinn er mikill í flug-
inu. Maður finnur flugið aldrei eins
frá einni ferð til annarrar. Það er
enginn flugtími eins og sá næsti á
undan og landið sem við erum að
fljúga hérna yfir er svo óendanlega
fjölskrúðugt, að það er ekki hægt að
fá leið á því. Þótt maður fljúgi í áætl-
unarflugi sömu rútuna kannski dag
eftir dag, þá sér maður landslagið
alltaf frá nýju og nýju sjónarhorni. í
fluginu upplifir maður fegurðina
eins og hvergi annars staðar."
Önnur vídd
„Og svo er það hitt, sem mörgum
finnst skrýtið, en flugið færir mann
nær guðdóminum. Þetta hef ég sagt
og meira að segja prestur sem var í
læri hjá mér gat ekki neitað þessari
staðreynd. Sannleikurinn er sá að
það er hreinlega mannbætandi að
fljúga. Á flugi um loftin blá er maður
kominn á annað svið. Maður er
kominn í burtu frá argaþrasinu og
leiðindahasar á jörðu niðri og eng-
um háður nema sjálfum sér og flug-
HP RÆÐIR VIÐ EINAR
FREDERIKSEN FLUGKENNARA
OG HEIMSHORNAFLAKKARA
vélinni sinni. Maður hugsar öðruvísi
þarna uppi — spekúlerar í allt öðr-
um hlutum. Það er málið. Þetta er
önnur vídd þarna uppi.
Ég hef aldrei unnið hjá hinum svo-
kölluðu tveimur stóru hér á landi,
sem nú eru sameinaðir, Flugfélag-
inu/Loftleiðum, síðar Flugleiðum.
Atvikin hafa sennilega hagað því
þannig. Þegar ég var kominn á
þennan flæking og hafði gaman af,
þá var ævintýraeðlið það mikið í
mér að tilhneigingin gegn bindingu
var sterk. Og ég hef ákaflega víða
flækst. Allt austur frá Teheran til
Afríku, vestur um haf, til Suður-
Ameríku og flækst þetta vítt og
breitt.
Mín innrétting er þannig, að ég
hef alltaf haft gaman af ævintýrum
og þótt ég sé orðinn þetta fullorð-
inn, þá á ég eftir að lenda í nýjum
ævintýrum. Er harður á því.
Og ég er með fleiri járn í eldinum
en flugkennsluna hér heima. Maður
hefur alltaf gengið með það í mag-
anum, hvort einhverjir möguleikar
sköpuðust ekki á því að koma ein-
hverjum af þessum mönnum í vinnu
sem maður hefur verið að skrifa út.
Ég hef reynt að halda úti flugrekstri
m.a. með framangreind sjónarmið í
huga. Og fyrir nokkrum árum und-
irbjuggum við stofnun flugfélags
sem gæti unnið á alþjóðlegum vett-
vangi. Ég fékk síðan gamlan og góð-
an kunningja minn í lið með mér,
sem ég reyndar skrifaði út í atvinnu-
og kennaraflugprófi á sínum tíma,
Arngrím Jóhannsson. Og í samein-
ingu komum við þessu á laggirnar
og Air Arctic komst í gang í fyrra.
Við tókum á leigu flugvél í Belgíu og
komum upp námskeiði fyrir flug-
menn og vélamenn þar ytra og vor-
um í flugrekstri í allan fyrravetur og
í sumar. Höfum tekið að okkur verk-
efni og flogið fyrir ýmis merkisflug-
félög, s.s. eins og Kenya Airways og
Surinam Airways. Ég held nú ekki
að þetta Surinamverkefni hafi kom-
ið upp vegna dvalar minnar þar nið-
ur frá á sínum tíma, en það kann að
vera að einhverjir innfæddir hafi
munað eftir íslandsmanninum í
frumskógafluginu. Það getur vel
verið.
Við höfum verið lánsamir. Og við
höfum verið með tvær vélar í
rekstri. Þetta hafa mest verið
skammtímasamningar, sem við höf-
um verið í, en frá í sumar höfum við
flutt hartnær 20 þúsund farþega.
Núna horfir málið þannig við, að
sennilega byrjum við að fljúga niðri
við indlandshaf innan skamms og
sömuleiðis eru fraktverkefni í far-
vatninu. Við höfum reynt að halda
vel utan um þetta félag okkar og
forðast alla yfirbyggingu eins og
heitan eldinn.
En ég ætla ótrauður að halda
áfram með flugskólann og taka
hann föstum tökum þótt á stundum
hafi þetta verið dálítið erfitt, því að
sannleikurinn er sá varðandi flug-
rekstur hér á íslandi, að hann er
bæði erfiður og dýr og hefur aldrei
skilað nægu til að hægt væri að
byggja upp og bæta. Þetta hefur
svona hangið á horriminni."
Öll ævintýri eru
skemmtileg
„Annars er ég ekki viðskiptalega
vaxinn. Allt sem heitir fjármála-
vafstur og svoleiðis er mér hin
versta plága. Ég vil fljúga og kenna
flug. Annars held ég að það veljist
dálítið sérstakir karakterar í flugið.
Ég man eftir því að Tryggvi Ófeigs-
son stórútgerðarmaður var ein-
hvern tímann að tala um skipstjór-
ana sína og sagði að þetta væru allt
saman greindir dugnaðarmenn, en
frekir og fylgnir sér. Og ég held að
þetta sé að verulegu leyti lýsingin á
minni stétt manna, því yfirleitt eru
þetta menn sem eru harðir af sér.
Það er miskunnarlaus og óvægin
baráttan um sætin og menn verða
að leggja sig mikið fram. Þetta er
óstöðug vinna og menn verða að
gefa ansi mikið til að þetta geti
gengið. Velflestir vita líka um hin
ströngu heilbrigðisskilyrði sem sett
eru í fluginu. Atvinnumenn í fiuginu
verða að fara í læknisskoðun með
stuttu millibili. Það skapar dálítið
sérstaka stöðu, því flugmenn vita,
að ef eitthvað ber út af í þessum
læknisskoðunum, þá geta þeir
gleymt sínu ævistarfi. Þetta skapar
óhjákvæmilega vissa spennu.
Ég hef aldrei fyrir alvöru leitt hug-
ann að því að hætta að fljúga, þótt
á stundum verði maður þreyttur,
þegar manni finnst fjárhagsgrund-
völlurinn standa ansi tæpt fyrir flug-
rekstur. En það er nú svona, að það
er æði erfitt að snúa baki við þessu.
Ég held að það sé voðalega mikið
atriði hjá mörgum, sérstaklega
mönnum á mínum aldri, sem upp-
lifðu eiginlega byltinguna í fluginu,
við sáum það fæðast og verða að
veruleika hér á landi, að við höfum
fallið íyrir draumnum og getum
ekki með nokkru móti slitið okkur
frá honum. Þetta verður náttúrlega
oft hálfgert hugsjónarugl. Ef ég væri
bissnesssinnaður, þá kæmi ég ef-
laust ekki nálægt flugrekstri hér á
landi. En flugið er líf mitt og æra.
Ég held t.d. að ég og vinur minn
Helgi Jónsson flugkennari, sem er-
um búnir að vera hvað lengst í þessu
hljótum að geispa golunni áður en
við hættum þessu og munum snúast
í kringum þetta til dauðadags,
hvernig sem vindar kunna að blása.
Það er bara náttúrulögmál, sem
maður fær ekki breytt. Þó svo að við
myndum ekki annað geta en fara út
á völl til að bóna vélarnar, þá mynd-
um við staulast á staðinn.
Ekki get ég heldur lofað því, að
fljúga aldrei aftur í frumskógum
Suður-Ameríku eða annars staðar,
þar sem ævintýra væri von. Ég er
fæddur undir þessari stjörnu að sjá
alltaf einhvers staðar ævintýri og ef
ég hefði tök á og tækifæri til, þá er
ég ekki efins um það, að ég myndi
slá til. Ég hef alltaf gaman af öllu
sem er skemmtilegt. Og öll ævintýri
eru skemmtileg. Það eru alveg
hreinar línur."
hvor annan, hafa tilfinningu hvor
fyrir öðrum. Og reynslan er sú að ég
hef haft ákaflega gott og náið sam-
band við nemendur mína, og marga
löngu eftir að þeir eru komnir úr
læri frá mér. Sumir þessara stráka
koma á mótunaraldri til manns, eru
á aldrinum sextán ára til tvítugs og
það er sami mórallinn í þessu og til
sjós, maður er kallaður „helvítis
karlinn", og margir þeirra hafa leit-
að til manns með hin og þessi
vandamál, sem ekki beinlínis tengj-
ast nú fluginu öll saman. Hafa marg-
ir orðið heimagangar hjá manni.
Oft er ég spurður að því hvort
hinn eða þessi sé vondur eða góður
flugmaður. Það er erfið spurning.
Það er eiginlega ekki hægt að skil-
greina hlutina á þann hátt. Þetta
byggist mikið á skaphöfn manns.
Sumir eru í eðli sínu alltaf grófir.
Þeir geta ekki að því gert. Þeir geta
þrátt fyrir það verið prýðilegir flug-
menn — akkúrat, eins og sagt er. En
öll þeirra handbrögð verða alltaf
svolítið hrjúf. Það verður oft á tíðum
til þess að viðkomandi menn fá orð
á sig fyrir að vera hálfgerðir hrossa-
brestir, en það þýðir alls ekki að
þetta séu vondir flugmenn. Langt í
frá. Þeir eru ekki síður fullkomlega
öruggir.
Svo leggja flugkennarar áreiðan-
lega mismunandi áherslu á einstök
atriði í náminu. Ég legg óskaplega
mikla áherslu á nettleika og að
menn séu notalegir við flugvélina
sína. Fari mjúkum höndum um
hana og séu ekki að vinna þetta eins
og þeir séu að moka, heldur hafi
þetta „touch" eins og það kallast á
vondu máli.
Það er oft mikill munur á vinnu-
brögðum manna í stjórnklefa. Hjá
staðan skánað og aukinn tími gefst
fyrir tómstundir.
Ég held að elsti nemandinn, sem
um mínar hendur hefur farið, hafi
verið kona sem komin var á sjötugs-
aldurinn. Hún tók gjarnan tíma hjá
mér á sunnudögum og flaug, en hún
kom alfarið með því fororði að hún
ætlaði sér ekki að ná í nein réttindi,
heldur hafði hún bara svo óskap-
lega mikla ánægju af því að fá að
fljúga. Og flaug sjálf á sunnudögum.
Þetta var dálítið merkileg mann-
eskja. Hún hafði.keyrt mjólkurbíl á
sínum yngri árum og var fyrst kven-
manna á Islandi, sem gerði eitthvað
í þá veru. Og svo kom hún öldruð til
að læra að fljúga. Hún ruddi braut-
ina á ýmsum sviðum, þessi kona, og
var ákaflega skemmtilegur og
áhugasamur nemandi.
Það er mjög misjafnt með hvaða
hugarfari fólk lærir flug. Sumir fara
alla leið og taka atvinnuflugmanns-
próf og fara að vinna við þetta. Mik-
ill fjöldi gamalla nemenda minna
flýgur hjá Flugleiðum og raunar hjá
ýmsum flugfélögum úti í heimi.
Margir mínir piltar eru t.d. hjá
Cargolux.
Svo eru auðvitað fjölmargir sem
læra þetta eingöngu ánægjunnar
vegna."
Að vera notalegur við
flugvél
„En það er einhvern veginn svo,
að samband nemanda og kennara í
fluginu verður afar persónulegt og
náið. Nemendur eru auðvitað undir
þá sök seldir að sitja við hliðina á
manni við frekar þröng skilyrði og
kennari og nemandi verða að ná vel
saman til að árangur náist — skilja
HELGARPÖSTURINN 23