Helgarpósturinn - 09.07.1987, Qupperneq 8

Á sídustu fimm árum hefur mál-
um fyrir Borgardómi Reykjavíkur
fjölgaö um helmirig. Á þeim líma
hafa tekjur stefnuvotta vaxiö aö
sama skapi. Ef miðaö er viö fjölda
mála hjá Borgardómi í fyrra má
œtla aö þeir sex einstaklingar sem
sinna þessum störfum hafi haft sam-
tals hátt í 20 miUjónir króna í tekjur
á því ári. Þaö gerir rúmlega ein og
hálf laun forseta Islands á mann.
Það er ekki hægt að höfða mál á
hendur manni, án þess að birta hon-
um stefnu áður. Samkvæmt lögum
skulu sérstakir stefnuvottar sjá um
þessar stefnubirtingar. Þeir eru
ráðnir til starfa af yfirmönnum við-
komandi dómstóls. Hins vegar sjá
lögfræðingar um að innheimta
þóknun þeirra hjá hinum stefndu.
Dómstóllinn sjálfur hefur ekki eftir-
lit með þessum launagreiðslum.
500 KRÓNUR FYRIR
HVERJA VITJUN
Það er ekki til ákveðin gjaldskrá
yfir þóknun stefnuvotta. í Reykjavík
taka stefnuvottarnir 500 krónur
fyrir hverja vitjun. I Kópavogi er
gjaldið helmingi hærra og á öðrum
stöðum ýmist hærra eöa lægra.
Stefnuvottunum er í raun í sjálfsvald
sett hvaða gjald þeir setja upp fyrir
þessa þjónustu.
Lítum nánar á launamál þessarar
fámennu stéttar.
Hjá Borgardómi Reykjavíkur eru
tveir aöalstefnuvottar. Þeir eru Hull-
dóra Pálsdóltir og Haukur Mortli-
ens. Þeim til aðstoðar eru Siguröur
Pjetursson, Birkir Þór Gunnarsson,
Oddur Malmberg og Sigríður Erla
Siguröardóttir. Þá er Hulda Sigurð-
ardóttir eins konar afleysinga-
manneskja fyrir þetta fólk.
Að undanförnu hafa Haukur og
Sigríður verið í löngu fríi og því hef-
ur megniö af starfinu lagst á heröar
hinna. Þau starfa tvö og tvö saman;
Halldóra og Sigurður, Birkir og
Oddur.
í fyrra voru þingfest rúmlega
19.300 mál fyrir Borgardómi. Á fá-
einum árum hefur málum fyrir
dóminum fjölgað ótrúlega, til dænt-
is voru þingfest mál ekki nema rúm-
lega 8.000 árið 1982. Samkvæmt
upplýsingum frá dóminum hefur nú
eitthvaö dregið úr þessari fjölgun og
munu mál þingfest á þessu ári vera
færri en á sama tíma í fyrra.
40 ÞÚSUND STEFNUR
BORNARÚT
Ástæðan fyrir þessari fjölgun
mála liggur fyrst og fremst í mikilli
aukningu á vanskilamálum; inn-
heimtu á vangoldnum víxlum og
skuldabréfum.
Að baki hverju máli liggja ein eða
fleiri stefnur. í venjulegum víxla- og
skuldabréfainnheimtum er vana-
lega þremur einstaklingum stefnt,
en stundum færri. í öðrum málum
er ýmist fleiri eða færri stefnt. Eng-
ar upplýsingar er hægt að fá um ná-
kvæman fjölda stefna fyrir dómin-
jm, en ekki er óvarlegt að ætla að
jær hafi verið um 40 þúsund talsins
: fyrra.
Ofangreindir stefnuvottar hjá
ambættinu hafa þó ekki borið út aíl-
ar þessar stefnur. Eitthvað er um
það, að mönnum sé stefnt til Borgar-
dóms frá öðrum sveitarfélögum. Á
sama hátt bera stefnuvottar hjá
8 HELGARPÓSTURINN
borgarfógeta út stefnur til annarra
bæjarþinga.
Eins og áður sagði taka stefnu-
vottar í Reykjavík 500 krónur fyrir
hverja vitjun. Ef vitjun þeirra reynist
árangurslaus í fyrstu, en þeim tekst
að stefna viðkomandi í annað sinn,
krefjast þeir 1.000 króna fyrir.
Ef reynt er að áætla fjölda stefna
í Reykjavík á síðasta ári, er því ekki
óvarlegt að ætla að árangurslausar
stefnur og stefnur til annarra bæjar-
þinga jafni sig út á móti þeim stefn-
um er stefnuvottar í öðrum sveitar-
félögum báru út.
HÆRRI LAUN EN
FORSETINN OG
BISKUPINN
Eins og áöur sagði taka stefnu-
vottarnir 500 krónur fyrir hverja
vitjun. 40 þúsund vitjanir gera því
20 milljónir króna. Þar sem fimm
manns sinna þessu starfi að meöal-
tali, má ætla að árslaun þessa fólks
séu um 4 milljónir króna. Það gerir
um 330 þúsund á mánuði.
Þeir sem standa undir þessum
launum eru þeir sem stefnt er fyrir
dóminn. Eins og áður sagði eru
þingfest mál fyrir dóminum að lang-
stærstum hluta vanskilamál. Það er
því fólk er lent hefur í vanskilum er
greiðir þessum ,,launþegum“ sínum
svo rausnarlega.
Það er erfitt að finna þá opinberu
starfsmenn sem hafa viðlíka laun og
stefnuvottar. Forseti íslands er í dag
með 188.733 krónur á mánuði. For-
sætisráöherra hefur 182.400 krónur
á mánuði, að þingfararkaupi með-
töldu.
Forseti, ráðherrar, biskup, og
aðrir, sem eru hvað best launaöir af
hinu opinbera, eru samkvæmt
þessu varla hálfdrættingar miðað
við stefnuvotta hjá Borgardómi
Reykjavíkur. Þetta kemur sjálfsagt
mörgum spánskt fyrir sjónir. Það
liggur ekki í augum uppi að þessi
stétt beri slíka ábyrgð að það rétt-
læti þennan launamismun.
FÓGETI MEÐ ÞREFÖLD
FORSETALAUN
Til eru opinberir starfsmenn, sem
hafa mun hærri laun en stefnuvott-
arnir. Þannig hefur Jón Skaptason,
yfirborgarfógeti, um 570 þúsund
krónur á mánuði, ef miðað er við
framreiknað skattaframtal hans fyr-
ir tekjuárið 1985. Jón hefur því einn
laun á við forsetann, forsætisráð-
herrann og annan ráðherra til. Jón
er sjálfsagt sá einstaklingur er hið
opinbera verðlaunar með hæstum
launum.
Þessi háu laun Jóns, og annarra
bæjarfógeta, eru tilkomin vegna
þess að hann fær fastar prósentur af
söluverði allra eigna sem boðnar
eru upp í uppboðsrétti. Þessi regla
var afnumin árið 1985, en starfandi
fógetum var gefinn fimm ára aðlög-
unartími til að mæta því tekjuhrapi,
sem fyrirsjáanlegt er.
Sú ráðstöfun að afnema „akkorðs-
prósentuna" hjá fógetunum er ef til
vill aðeins fyrsta skrefið í þá átt að
leggja af það fyrirkomulag sem víða
má finna í réttarkerfinu og á sér
einna helst hliðstæðu í lénsveldun-
um á miðöldum. Þar var mönnum
úthlutað tilteknum embættum og
þurftu síðan sjálfir að afla sér tekna
með embættisverkum sínum.
Hliðstæðum lögum hefur verið
breytt erlendis þar sem það þykir
ekki ýta undir óhlutdrægni dómara
að tekjur þeirra ráðist af því hvernig
dómsorð fellur.
55 ÞÚSUND
SAMKVÆMT SKATTA-
FRAMTALI
Stefnuvottar í Reykjavík
hafa um 320 þúsund
krónur ó mónuði í laun.
Forsetinn hefur 188
þúsund krónur ó
mónuði. Þessi hóu laun
komast þó ekki á skatta-
framtölin.
eftir Gunnar Smára Egilsson mynd Jim Smart
I minni fógetaembættum úti á
landi tíðkast hvoru tveggja, að sér-