Alþýðublaðið - 30.03.1938, Síða 1

Alþýðublaðið - 30.03.1938, Síða 1
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON. ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN. XIX. ÁRGANGUR MIÐVIKUD. 30. MARS 1938. i75. T0LUBLAÐ >qa uiauöia B[,§nÍTOluÖyd i biTfjV Jón Baldvinsson forseti IDAG er Jón Baldvinsson forseti Alþýðusambands ís- lands og sameinaðs alþingis borinn til grafar. Þúsundir vina og samherja bæði hér í höfuðstaðnum og um land alt munu í dag minnast hans og fylgja honum til hinstu hvíldar, með nærveru sinni þeir, sem það geta, hinir í huganum, sem fjarr búa. Þúsundir vinnandi manna og kvenna munu í dag þakka honum það mikla starf, sem hann hefir unnið í þágu íslenzkrar alþýðu, og jafnframt strengja þess heit að halda því starfi áfram þar til sá málstaður, sem hann barð-í ist fyrir, hefir verið borinn fram til fullnaðarsigurs. i Alþýðublaðið er í dag helgað minningu Jóns Bald- vinssonar. Nokkrir af nánustu vinum hans og samherjum úr Alþýðuflokknum og alþýðusamtökunum skrifa í það stutt kveðjuorð til hins látna foringja. Fara greinar þeirra hér á eftir: Jón Baldvinsson. Stefán Jóh. Stefánsson: TI í miðjum Norðursjó barst mér hin sorglega fregn um fráfall Jóns Baldvinssonar. Þó að ég vissi að hann hafði verið mikið veikur á síðustu tímum og um langt skeið heilsu- veill, hafði ég samt staðfast- lega gert ráð fyrir, að geta flutt honum margar hlýjar kveðjur og árnaðaróskir samherja hans og vina í Danmörku og Sví- þjóð. íslenzk alþýðuhreyfing hefir goldið mikið afhroð við dauða Jóns Baldvinssonar. í rúm 20 ár stóð hann í fylkingarbrjósti, óeigingjarn, einlægur, ráðholl- ur og öruggur. Þegar hann, 20. des. s.l. var 55 ára, mintist Al- þýðublaðið hans á þann veg, að liann væri færasti foringi ís- lenzkra stjórnmálamanna. Og þetta var ekki ofsagt. Það er fátítt, í alþýðuhreyfingunni, livar sem leitað er um lönd, að sjá einn af fyrstu frumherjun- um og upprunalegustu áróð- ursmönnunum gera allt í senn, berjast í fámennum hópi, strita og stríða, bæði á deilufundum við andstæðingana og leggja samherjum sírtum hin hollustu og beztu ráð, jafnt í stjórnmál- um og faglegum málum, ganga alltaf í fararbroddi flokks síns og vaxa með flokknum. Sumir hafa sérstaka hæfileika til röggsamlegrar málýtni og á- róðurs, ýmist í ræðu eða riti eða hvorutveggja, en marga slíka menn skortir hæfni til að leggja öruggan grundvöll að byggingu flokks, samhæfa flokksöflin og samnýta starfs- kraftana. En alla þessa eigin- leika sameinaði Jón Baldvins- son á hinn undursamlegasta hátt. Hann barðist og skipu- lagði, hann var harður og samningafús, hann var í farar- broddi um leið og hann vann verk hins óbreytta liðsmanns. Jón Baldvinsson var alþýðu- barn. Hann lifði og óx upp með stétt sinni, hennar sigrar voru hans sigrar, hennar ósigr- ar hans ósigrar. Hann hafðii strax í upphafi hinn fullkomn- asta trúnað stéttarbræðra' sinna, prentaranna, og þegar*1 örðugleikarnir voru mestir, voru ráðin jafnan sótt til hans. Og svo var það alt af meðaJ þeirra manna, sem höfðu við hann einlægt samstarf. Og alls staðar sómdi Jón Baldvinsson sér vel, hvort sem heldur var j sem formaður í sámninganefnd verkalýðsfélaga eða forseti sam einaðs alþingis. Hin mikla greind hans, þekking, reynsla og ljúfmenska — alt þetta gerði það að verkum, að hann náði hinum bezta árangri fyrir samherja sína og hugðarmál. Jón Baldvinsson var sérlega glöggur á menn og málefni. Dómar hans voru hispurslausir og réttlátir. Við flokksmenn sína var hann réttlátur og um- burðarlyndur — en hlaut því miður ekki alt af þá þökk og viðurkenningu, er hann átti skilið. Hann sveik aldrei neinn. Og. allra sízt sveik hann þá stefnu .og hugsjón, er hann barðist fyrir rúma tvo tugi ára. Hann hafði þá miklu ánægju að sjá mikinn ávöxt starfs síns, en hann varð einnig oft fyrir vonbrigðum, stundum sárum vonbrigðum, er féllu honum þungt. En hann lagð) það ekki í vana sinn að fjasa um þá hluti. Jón Baldvinsson var sérstak- lega góður vinur vina sinna. Hann gerði vinum sínum ótelj- andi greiða og gaf þeim mörg holl ráð. Viðmót hans var alt af þýtt og einlægt, en með öllu tilgerðarlaust. Hlátur hans var innilegur, hlýr og hressandi. Hann öfundaði engan og kvart- aði sjaldan þótt margt blési á móti. Hann var sérstaklega góður drengur. Við dauða Jóns Baldvinsson- ar á íslenzk alþýða á bak að sjá sínum bezta foringja og ein- lægasta trúnaðarmanni. Og vinir hans munu aldrei gleyma trygð hans, einlægni og hjálp- fýsi. Stefán Jóh. Stefánsson. Guðm. R. Oddsson: M 18 ÁRA SKEIÐ vorum við Jón Baldvinsson nánir samstarfsmenn. Það var ekki eingöngu sem flokksbræður og samherjar, sem við unnum saman, heldur miklu fremur, fyrst framan af að minsta kosti, sem starfsbræður eins elzta fyrirtækis alþýðufélaganna í bænum, Alþýðubrauðgerðar- innar. Um leið og Alþýðubrauð- gerðin var stofnuð árið 1917 var Jón Baldvinsson kjörinn íramkvæmdarstjóri hennar og sýndi það hve miklu trausti hann átti að fagna þá þegar, er félögin fólu honum jafnframt forystu alþýðusamtakanna, fram kvæmdarstjórn á því fyrirtæki, sem félögin töldu að myndi að miklu leyti valda um framtíðar- möguleika samtakanna. Jón Baldvinsson stýrði og þessu fyrirtæki alþýðufélag- anna öll erfiðustu árin og sýndi með stjórn sinni á því, að hann var fyllilega því trausti vaxinn, sem félögin báru til hans. Hann stýrði þessu nauðsynlega fyrir- tæki svo fram hjá erfiðleikum fyrstu áranna að engum myndi hafa tekist betur. Það vitum við bezt, sem höfðum tækifæri til að fylgjast með störfum hans, enda sýndi það sig síðar, að honum voru falin enn erfiðari og áhrifaríkari störf fyrir Al- þýðuflokkinn. Vorið 1920 kyntist ég Jóni Baldvinssyni fyrst. Var það er ég réðist í þjónustu Alþýðu- brauðgerðarinnar. Síðan var hann húsbóndi mínn í samfleytt 10 ár, éða til ársins 1930, er Al- þýðuflokkurinn fól honum bankastjórn við Útvegsbank- ann. Ég efast um að völ hafi verið á betri og umhyggjusamari hús- bónda en við, starfsfólk Al- þýðubrauðgerðarinnar, höfðum á þessu tímabili. Kom það fram í margskonar myndum gagn- vart starfsfólkinu. Þrátt fyrir margvísleg og aðkallandi störf fylgdist hann mjög náið með kjörum og aðstöðu starfsfólks- ins, starfsmanna í bakaríinu, stúlknanna í búðunum og sendi sveinanna. Hann vildi vita sem gleggst um viðfangsefni þeirra á hverjum tíma og var albúinn til hjálpar þegar þess þurfti með. í hvert sinn er til hans var leitað um einhver vandamál var hann til reiðu, og ég býst ekki við' að margir hafi kynst því eins náið og ég, hve oft hann leysti vandamál manna og kom til hjálpar þegar þurfti. Var það aldrei gert á kostnað þess fyrirtækis, er hann stjórnaði, heldur á kostnað hans sjálfs. Ég fór oft og tíðum til Jóns Baldvinssonar með málaleitan- ir starfsfólksins og svörin voru altaf á sömu lund. Forstjórinn var félagi fólksins og þátttak- andi í kjörum þess. Sami maðurinn, sem hér hefir verið lýst, kom einnig fram í störfunum í opinberu lífi. Það er ekki líklegt að nokk ur maður, hvort sem hann var pólitískur andstæðingur hans eða félagi, hafi vænt hann um að hafa nokkru sinni gert rangt að yfirlögðu ráði, og ráð Jóns Baldvinssonar voru aldrei óyf- irlögð eða gerð í skyndi. Hann hugsaði hvert mál mjög gaum- gæfilega áður en hann réðist í framkvæmdir og hrapaði aldr- ei að neinu. Síðustu dagana sem Jón Bald vinsson lifði kom ég til hans á hverjum degi, og mun því hafa haft nánari kynni af honum þessa daga en aðrir utan heim- ilis hans. Þar sem veikindi hans voru með þeim hætti, að hann mátti ekki verða fyrir neinu ónæði og varð að íorðast alt, sem gæti skapað honum áhyggjur, fylgd- ist hann ekki með því, sem gerðist í opinberu lífi síðustu daga æfi sinnar. Og þó að eng- inn ræddi við hann um þessi mál, þá vissi ég að hann bar ekki kala til nokkurs mánns. Hann var fram í andlátið eins og hann hafði verið alla sína æfi, gjörhugull og rólegur skapfestumaður. L Guðm. R. Oddsson. Kjartan Ólafsson: IÐ andlát Jóns Baldvins- sonar hafa alþýðusamtök- in misst sinn ágætasta foringja — og íslenzka þjóðin einn af sínum beztu mönnum. Okkur, vini og flokksbræður Jóns, setti hljóða, er við frétt- um lát hans. Mátti okkur þó ljóst vera, að slíkra tíðinda gat verið að vænta, eins og heilsu hans var háttað, en við höfðum samt gert okkur vonir um, að við fengjum nokkru lengur að njóta starfskrafta hans og fá- gætra forystuhæfileika. Hann var fámennur hópurinn, sem Jón Baldvinsson tókst á hendur að hafa forystu fyrir, er hann var kjörinn forseti hins nýstofnaða Alþýðusambands ár- ið 1916. Alþýðusamtökin munu þá hafa talið rúmlega 1000 manns innan sinna vébanda. Má því með sanni segja, að mikið hafi á unnizt síðan og risaskref verið stigin á svo skömmum tíma til hagsbóta íslenzkri al- þýðustétt. Hafa þar margir vel að unnið og sumir með ágætum, en Jón langbezt. Er engum rangt gert, þótt fullyrt sé, að honum er það að þakka fremur en nokkrum einum manni öðrum, hvað samtök ís- lenzkrar alþýðu eru orðin vold- ug og sterk. Margt bar til þess, að Jpn varð svo giftudrjúgur í hinum margþættu störfum sínum, sem raun bar vitni. Meðan heilsan entist, var hann hinn mesti af- kastamaður til vinnu, lagði mik- ið að sér, og vakti nótt með degi, þegar honum þótti mikið við liggja. Hann gjörhugsaði hvert mál og rasaði ekki að neinu fyrir ráð fram. Hann var mikill bardagamaður, þótt eng- inn væri hann hávaðamaður, því að fátt var honum fjær skapi en glamur og gífuryrði. Hann var öruggur til sóknar og varnar í orðasennu, en alltaf manna prúðastur og fylgdi hverju sínu áhugamáli fram með» þeim hætti, að á betri málaflutning varð ekki kosið. Samningamaður var hánn frá- bær og leysti oft úr örðugum ágreiningsmálum, þegar aðrir voru frá gengnir, og öllu virt- ist í voða stefnt. Persónuleg á- hrif hans voru mikil, lægnin og þrautseigjan fágæt. Hefir þetta, ef til vill, aldrei komið betur í ljós en á þeim árum, sem hann einn Alþýðuflokks- manna átti sæti á löggjafar- þingi þjóðarinnar, og kom þá fram mörgum og merkum um- bótamálum, svo sem al- þjóð er kunnugt. Hann hafði sér- stakt lag á að laða saman sund- urleita krafta til sameiginlegra átaka, og aldrei nutu vitsmunir hans, lægni og ráðsnilli, sín bet- ur, en þegar aðstaðan var sem örðugust og mest við að stríða. Slík var karlmennska hans, þrek og festa, þegar mest á reyndi. Það lætur að líkum, að til slíks foringja var oft leitað víðs vegar að um ráð til úrlausnar í vandasömum málum. Tók Jón slíku vel, þrátt fyrir mikið ann- ríki, og gerði sér far um að leysa hvers manns vandræði, er til hans leitaði. Gáfust og ráð hans hið bezta, því að bæði var hann heilráður og góðgjarn. Mega alþýðufélögin hér í Hafn- arfirði minnast handleiðslu hans og hjálpar, sem var fúslega veitt, þegar með þurfti, og þá mest og bezt, þegar mest lá við. Nærfelt 18 ár eru nú liðin síð- an ég kyntist Jóni Baldvinssyni fyrst. Ég kann honum innileg'- ar þakkir fyrir langt og gott samstarf. Vináttu hans og drengskap gleymi ég aldrei. Ég mun ætíð minnast hans sem mesta og bezta mannsins, sem ég hefi fyrir hitt á lífsleið minni: „Þá kemur mér hann í hug, er ég heyri góðs manns getið. Hann reyndi ég svo að öllum hlutum.“ Kjartan Ólafsson, Hafnarfirði. Sigurjón Á. Ólafsson: NGINN veit hvað átt hefir fyr en mist hefir“ ; mun mörgum ríkt í huga þegar minst er Jóns Baldvinssonar. Við nánustu samstarfsmenn hans um tvo tugi ára vissum hvaða mann við áttum í hon- : (Frh. á 2. síðu, 6. dálki.)

x

Alþýðublaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.