Alþýðublaðið - 22.09.1938, Síða 1

Allýðnflokksfélags
fundur anuað kvðld
í Iðnð.
EITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
UTGEFANDI: ALÞYÐUFLOKKURINN
XIX. ÁRGANGUR
FIMTUDAG 22. SEPT. 1938
219. TOLUBLAÐ
Saltsíldsiraflun
kemlHH npp í
332 pús. tiinif
—o—
Sjit eu|i svartnr af
sild fyrir Noriarlandi.
—O—■
SJÓR er ennþá svartur a£
síld fyrir Norðurlandi og
voru saltaðar um 1000 tunnur
á Siglufirði í gær.
Sumt veiddist í snurpinót og
sumt í reknet'. Tvö af þeim
þremur snurpinótaskipum, sem
eru fyrir norðan, komu inn í
gær. Voru af öðru saltaðar 130
tunnur, en veiðin af hinu skip-
inu fór í bræðslu. Undanfarna
viku hefir verið nóg síld á mið-
unum og veður hagstætt, en í
morgun er austan kaldi yfir
rniðunum og töluverður sjór.
Á öllu landinu er nú búið að
salta 332 tunnur, þar af hafa
246 þúsund tunnur verið salt-
aðar á Siglufirði.
Flutningaskipið Bisp er ný-
farið frá Siglufirði með 4000
tunnur af matjessíld til Pól-
lands og Hekla er að lesta á
Siglufirði 4000 tunnur af mat-
jessíld fyrir Pólandsmarkað.
Lamb skotið 1
Vatnagðrðnm.
IFYRRADAG rétt fyrir
þádegi fannst fótbrotið
lamb inni í Vatnagörðum. Var
því slátrað og kom þá í ljós, að
það hafði verið skotið með riffli
í fótinn.
Lögreglunni var ekki gert að-
vart um þetta fyr en síðdegis í
gær. Var þá þegar hafin rann-
sókn í málinu, en skyttan hefir
ekki fundist.
Vinstri afturfótur lambsins
\'ar brotinn, en kúlan hafði
fyrst farið 1 gegn um hægri
lærvöðvann.
Enginn hefir heyrt skothvelli
á þessurn slóðum og er jafnvel
búizt við, að skotið hafi komið
utan af sjó.
Kemur Hitler með nýjar krðt
á fundlaam i Oodesbern í •>*"’
Pólverjar og Ungverjar heimta nú einnig aðskilnað
pólska og ungverska minnihlutans við Tékkóslóvakiu og
þýzku blöðin telja samkomulag Breta og Frakka úrelt.
Tékkneska stjérnin sagði af sér í morgnn
Dr.EÍMrNnksflaard
gefur Mskðlauuin
10 itsiud krónur.
HÁSKÓLI ÍSLANDS hefir
fengið 10 þúsund króna
gjöf frá dr. Ejnar Munksgaard
bókaútgefanda x Kaupmanna-
höfn og verður stofnaður sjóð-
ur við háskólann, sem ber nafn
gefandans.
Verður fé þessu varið í þágu
íslenzkra fræða, til þess að gefa
út forn-íslenzk rit og til þess að
styrkja íslenzka fræðimenn
fjárhagslega, til þess að starfa
að bókmenntalegum, sagnfræði-
legum og málfræðilegum rann-
sóknum í dönskum sÖfnum.
Prófessorar við heimspeki-
deild háskólans eiga að ráðstafa
sjóðnum.
LONDON kl. 11 í morgun. FÚ.
C ÍÐUSTU FREGNIR frá
^ Prag herma, að stjórn
Tékkóslóvakíu hafi sagt af
sér. Tilkynnti borgarstjórinn
í Prag þetta með hátölurum
víðsvegar um horgina.
Það er ekki búizt við, að
dr. Hodza myndi nýtt ráðu-
neyti.
í gærkveldi var það til-
kynnt í útvarpinu í Prag,
að stjórn Tékkóslóvak-
íu hefði fallist á hrezk-
frönsku tillögurnar, eftir að
mjög hefði verið að henni
lagt, og svo mikið, að þess
væru engin dæmi í sögunni
áður, því að áróður Bret-
lands og Frakklands í þessu
máli hefði nálgast bein fyrir-
mæli, eins og ófrjálsum þjóð-
um einum væri hoðið upp á.
í tilkynningunni segir enn-
fremur:
„En vér erum ekki ófrjáls
þjóð, vér höfum fórnað oss
fyrir friðinn í líkingu við það,
er Kristur fórnaði sér fyrir
mannkynið. Vér gerum enga
tilraun til að vísa sökinni þang-
að, sem hún á heima, vér eftir-
látum það dómi sögunnar. Vér
stöndum aleinir uppi, en vér
munum halda áfram að standa
saman og vera Tékkar. Nú
byrjar nýtt og erfitt líf fyrir
oss.“
Orðalag þess boðskapar, sem
frönsku og brezku stjórnunum
var sendur, hefir ekki verið
birt, en það er sagt að honum
ljúki með áskorun til Bretlands
og Frakklands um það, að koma
Tékkóslóvakíu til hjálpar, ef á
hana yrði ráðist.
í einni frétt segir, að stjórnir
Bretlands og Frakklands hafi
þegar verið búnar að tjá stjórn
Tékkóslóvakíu, að þær gætu
ekki veitt aðstoð og af þeim or-
sökum hafi stjórn Tékkóslóva-
kíu að lokum fallist á tillög-
urnar.
Fjölmennir mótmælafundir
og kröfugongur voru haldnar í
Prag í gærkveldi til. þess að
andmæla þeirri stefnu stórveld-
anna að bregðast Tékkóslóva-
kíu. Varð að gera sérstakar ráð-
stafanir til þess að verja sendi-
sveitarbústaði Bretlands, Frakk
lands og Þýzkalands og hótelið,
þar sem Runciman lávarður
dvelst. Heyrðist mannfjöldinn
kalla: „Niður með Frakkland
og Bretland!11 og önnur óvin-
samleg ummæli, en annars fóru
kröfugöngur þessar friðsamlega
fram.
Gkunberlaln
til
16 í morgun.
kl.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
Chamberlain leggur af stað
frá Hestonflugstöðinni áleiðis
til Godesberg kl. 10 í fyrramál-
ið, og verða fjórir menn í fylgd
með honum, meðal þeirra eru
Sir Horace Wilson og William
Strang.
Sir Neville Henderson leggur
af stað frá Berlín í dag áleiðis
til Godesberg. Chamberlain
mun verða kominn til Köln kl.
12 á morgun og mun því verða
kominn til Godesberg í tæka
tíð, en fundur hans og Hitlers
hefst þar kl. 3 e. h.
Frá Þýzkalandi berazt fregn-
ir um mikinn vígbúnað til þess
að taka sem virðulegast og hlý-
legast á móti Chamberlain. Al-
mennur frídagur verður í God-
esberg og göturnar skreyttar.
Fólki hefir verið sagt að raða
sér meðfram vegunum til hall-
arinnar, þar sem viðræðurnar
fara fram, og hylla Chamber-
lain innilega.
Nýjar krðfnr og hót-
anlr í þýzku blððunum.
---------
.9Pai verða emgar málamaiðlaaiir
gerðar I dag £ Godesberg44!
—1 V
LONDON í morgun. FÚ.
1KÝZKU blöðin taka nú
*“■ þá afstöðu, að fransk-
brezku tillögurnar séu nú
orðnar algerlega úreltar, því
að nýtt ástand hafi skapast
vegna afstöðu Póllands og
Ungverjalands.
Eitt blaðið kemst svo að
orði, að það, sem fyrir nokkr-
um dögum virtist alt of mik-
ið, sé nú alt of lítið og hér
komi ekki framar til greina
nein hálf-káks-lausn!
Annað blað segir: Það
verða engar málamiðlanir
gerðar í dag x Codesherg.
þvert á móti verða gerðar
þar ráðstafanir miklu stór-
Frh. á 4. síðu.
Dr. Milan Hodza forsætisráðherra Tékkóslóvakíu (til hægri),
sem nú hefir sagt af sér, og Lord Runeiman. Myndin er tekin
í Hradschin í Prag fyrir fáumvikum síðan.
ei aoást
Qegn brezks stjérninni
—..— ....—
Auk verkalýðs s amtakanna og
Alþýðuflokksins ráðast Chur-
chill og Eden nú opinberlega
á ihaldsstjórnina.
LONDON í moilgiuin. FÚ.
Mr. WINSTON CHURCHILL
hiefir riáðiat mjög á brezk-frönsku
tiilögurnar, sömuteiðis ANTHON Y
EDEN og SINCLAIR, Leiiðitogi
frjálslynda flokksins.
Þegiar CHURCHILL kom frá
Paris, látti hann viðtai við biaða-
nnenm oig sagð-i, að tillögiu'mar
væriu1 ekfcert lannað en fuílkomin
úppgjöf íýriir hótuniuxn nazista.
Þær nnundiu ekki vierða tiil að:
tryggja friðinn, en aj'ðeins aukaj
ó veikleika, ósamheidni og niður-
lægíngu Bretiiandsi og Frakkiahds.
Hann sagði að stríðsxmdirbún-
ingur Þjóðverja væri nú rekinn
af ennþá meira kappi en nokkru
sinni áður, og loks krafðist
hann þess, að þingið væri kall-
að saman þegar í stað.
Anthony EDEN flutti ræðu í
gærkveldi og var henni út-
varpað til Bandaríkjanna. Hann
sagði, að ef ætti að ná friðsam-
legri lausn, þá mætti hún ekki
kosta það, að sjálfum lífs-hags-
munum Bretlands væri fórnað.
Slík lausn getur aldrei orðið
varanleg. Brezka þjóðin er
mjög áhyggjufull um þessar
mundir. Hún veit að það verður
að taka í taumana og óttast að
það verði gert um seinan.
Archibald SINCLAIR flutti
eina ræðu, og sagði að það væri
gífurlegur ábyrgðarhluti aC
kalla ekki saman þingið. Enn
frernur að það væri í flaustri
og niðurlægingu, sem Chamber-
lain hefð tekið þá ákvörðun að
ganga að öllum kröfum Hitlers.
FRAMKV ÆMD ARÁÐ
VERKALÝÐSFÉLAGANNA
hefir gefið út opinberan boð-
skap, þar sem það segir, að hinn
aldagamli hróðxir Englands fyr-
ir lýðstjórn og réttvísi hafi ver-
ið svívirtur með framkomu
Chamberlains, og þessi smán
gefur okkur ekki friðinn, en
hún gefur Hitler nýjan sigur og
betri aðstöðu til þess að undir-
búa hina óhjákvæmilegu styrj-
öld. Boðskapnum lýkur með
Frh. á 4. síðu.
Sovétríkín verja
Tékkóslóvakin
seglrÞjéðvíliiHH!
Við stðndnm aleiiir nppi
segir stjérnln I Prag.
AÐ hiefir eins og vjö imátti
búast fariö mjög í taugarn-
ar á ÞjóiBviljawum, að Alþýöu-
blaöi® skyldi; fyrif tveimimr dög-
lum vekja eftí'rtiekt á þeiTri ein-
keninilega þöga, sem veríð hefir
U'ndanfia'riuair vikuir um afstöðu
Sovét-Rússlajiidís, ef ttl ófriðiar
kæntí út af Tékkóstóvakiu.
Sovét-RússLaard var eims og
Frakktend samningsbundið viö
Tékkóslóvatóu uan að koma heinni
tíl hjálpar, ief á hawa yriði náði&t.
Og því hefrr áðiur fyrr, mejðan
hættan á slíkri árás virtfet ekki
yfirvofandi, verið háldiið svo oft
, á 'lofti af utanrikisináLafulltrúuni
sovéts t jóman'unar og kommúniist-
u:m úti um: allan heim, hvílík
vernd Tékkóslóvaikílu: vær;i í Varn-
arsamningnum við Sovét-Rúss-
land, að það er virkiiega engim
fwrða, þótt mönnum þyki það
einkennllegt, að sovétstjómin
skiuili alt í einiu steinþagna og
hvergi korna nætii, þegiair stríðs-
hættan er orðin að yörvofatndi
veruLeika og Tékkösióvakía þaíf
á hjálp hennar að halda.
AlþýðMblaðið varpaði þeiirri
sþumingu fram i sasmibtínidi viö
þessa einkonniliogu þögin sovét-
stjórðinaxinnar og hiua óvæntu og
skyndilegu uppgjöf EngLainids og
Frakltlands fyrir fcröfum Hitlers,
hvort emhver afi hefði ef til vill
á kíðustu stiundu komið upp urn
afstöðu Sovét-Rússlaindis, ef tíl ó-
friðar kæmi. „Það er* að sjálf-
sögðu ómögulegt að segja neitt
lum það með' vissu iað svo
komnu,“ bætti Alþýðublaðið við,
,jen það: er erfitt að verjaist þeirri
hugsun."
En nú, þegur Tékkó'slóvaikía
hefjr orðið að gefasit lupp vegna
Iness, að hún stendur alep uppi,
eiins og lýst vair yffr i útv'airpinu
i Prci|g í gærkveldi, rýfur Sovéf-
Rúissland alt í einu þögniua: og
lætur utanrikisrá&heirjTa sinin., Lit-
vlnov, lýsa þvi yfiir í Genf, að
það hafi svo sem verið reiðulbúiið
að komia Tékikóslóvakíu tíl hjálp-
wr, og hiarani það, að fairiið hafí. ver-
ið út á braut undainlátssemimna r
með óútreikn.antegum en ógux-
legum afleiðinjgum. Og Þjöðvilj-
anum þykir þetta .svo rnikill
fengiur, að hann birtir þessa yfiir-
lýsiqgu Litvinovs i (mlorgun. undir
rrvonki meiirai né mánna epi ijögm
dálka fyrirsögn, svohljóðaindi:
„Sovétríkin verja Tékkóslóvakíu“!
Og til þess að ekki sikuli vakna
neinn grunur hjá tesendunum, að
þessi „vöm“ kontí of'iseámt, isting-
ur kommúnistablaðið þeirri laðial-
frétt da,gsins í gær undir sfól,
að tékknesfca stjómin hafi þegar
neyðst tíl þess að falliafst á nauð-
ungarsanminga Hitlers og Chaim-
berlains.
„Sovétríkin verja Tókkósióva-
kíu,“ segir Þjóðviljiinn. Jú; það er
lagleg vöm í yfdrlýsiingum og
digurmælum Litvinovsi, þegár ait
er um garð gengið!
Ríldssldp.
Esja var á Afcuhe^ri i
Mti-
.1 ''v..