Alþýðublaðið - 01.05.1927, Blaðsíða 3

1. imal.
liði penna dag, sem er dagur
I. KL 2. e. h. safnast páttakendur í kröfugöngunni saman í Bárunni.
II. Kröfugangan. (Lúðrasveitin spilar.)
III. Ræðuhöld á Austurvelli.
KL 8. verður kvöldskemtun innan verklýðsfélaganna í Bárunni.
Sk@mtiskrá:
1. Haraldur Guðmundsson talar (ræðunni verður víðvarpað).
2. Kuennakór Reykjavíkur syngur.
3. Óskar Guðnasön les upp sögu.
4. Reinh. Richter syngur nýjar gamanvísur.
5. Danz. (Einasta danztækifærið á sumrinu).
l.-maí-merki verða seld á götunum.
l.-maí-blað einnig selt á götunum í allan dag.
Aðgöngumiðar að kvöldskemtuninni kosta kr. 2.00, og byrjar sala á
peim kl. 4 e. h. í Bárunni í dag.
Öll starfsemi kostar fé. Kaupið merkin! Kaupið blaðið! Öll eitt!
Frasmkvæmdaet®fnd[leð
Alpýðuflokks-menn og -konur! Fylkið
hinna vinnandi stétta um allan heim.
Hænufetið.
Það var einhvem tima — ég
man ekkert hve nær, og eftir jþví
heíir pað verið áður en ég var
farinn að veita slíkum atburðum
eftixtekt —, að ]>aö var ejtthvert
verkfall hér í bænum. Ég man
nú heldur ekkert, hverjir verk-
fallið gerðu, eða nein önnur nán-
ari atvik að því. En pað tninnir
mig fastlega, að svp færi um síð-
ir, að allar samningatilraunir
strönduðu í bili á fimm aurum,
að mig minnir um klukkustund,
sem verkamenn kröfðust og at-
\ánnurekendur vildu ekki slaka til
um. Það getur líka vel verið', að
það ha'.i verið einhver önnur upp-
hæð en fimm aurar, en eitthvað
var það svipað, og það skiftir
engu máli. Þá var það eitt sinn,
að ég var staddur þar, sem tveir
menn, er ég þekti báða, og var
annar ihaldsmaður, en hinn al-
þýðuflokksmaður, ræddu um mál-
|ð í mesta bróðerni að vísu, en
þó með fullu sundurþykki.
„Það er mér alveg óskiljanlegt,"
sagði ihaldsmaðurinn, „að þið
skuluð hafa kjark í ykkur til
pð hata af ykkar eigin fólki dag-
kaup í marga daga, þar til yfir
iýkur, og stöðva framleiðsluna
um jafn’angan tíma til stórhnekk-
is fyrir heildina alt út úr vesölum
fimm aurum.“ Það var auðheyrt,
að honum fanst eins og svo mörg-
um, sem ekki hugsa langt, að
hér væru menn að togast á Um
einn einstakan fimmsyring, einn
pening; og honum fanst það hlá-
legt, sem, von var.
„Það er satt, sem þú segir, að
fimm aurar eru eklu mikið fé,“
sagði jafna öarmaöui inn, „ekki
einu sinni urn klukkustund tíu
tíma á dag, þó að margir menn
fengju. En ef ekkert bæri á milli
nema þessir fimm aurar, myndi
óefað fljótt draga til sátta. En
firnm aura.nir eru hnnað en þér
sýnist, annað og msira en fimm
ko;.ar. kildngar. Þú þekkir þjóð-
söguna um, að þ gar daginn fer
að iengja eftir vetrar ólstöður, þá
lengi hann hvera sólarhring um
eitt hænuíet, unz hann er lengst-
ur. Fimrn auratnir em eins og
hænu e ið. Verkamannasíé tin hef-
ir hingað til ve ið í skug. alangri
skammc’egisnót.inni. Daglnn er að
eins íarið að lengja um eitt hænu-
fet hv rn sólarnring, sem liður.
Þau eru mörg hænufeiin áður en
sumrar — margir íimmaurarnir
—, en þegar þau öli eru stigin og
dagur lengitur, lækkar ekki sól
úr því. Fimmau'arnir skiíta því
miklu máli, þð iít.ls virði séu.“
Mér datt í hug setningin úr
ritningunni: „Sól, stattu kyr { Gi-
beon og þú tungl í Ajalonsdal."
_ En það eru stundum fleiri, sem
misskil a fimmeyringinn, en í-
haldsmenn.
Ég hlustaði einu sinni ó tvo
Alþýðuflokksmenn vera að tala
um einhvira aura, sem verka-
mönnum og afvinnurekendum bar
á milli út af. Þá var lika verk-
fall. Og þeir voru báðir fullir
af sigurvissu, og þeir útmáluðu
það hvor fyrir öðrum, að nú væri
alt goít, ef aurarnir fengjust. Það
var endimarkið fyrir þeim að því,
er virtist; þá væri alt fengið. Þeir
möttu aurana of hátt; þeir fundu
ekki, að þeir voru hænufet, sem
varð að stíga og margstíga og
stíga svo ótal sinnum enn áður
en . síðasta hænufetið yrði stigið,
og alt yrði gott.
Þetta er ógnar-skiljanlegt. Það
þarf hugarþrek til að berjast og
bíða ósigur og verða þó .að berj-
ast áfram. En það þarf enn meira
hugarþrek til að berjast og sigra
og þurfa þó að berjast eftir sem
áður og mega aldrei hvílast og
vita ekkert, hvort menn lifi Jrað
að sjá endariegan árangur af við-
('eiíninni. Það er von, að mönnum
verði að setjast eííir einn siguririn,
eitt hænufe ið, og lá á þar, sem
alt sé gott og blesrað.
En þetta mcga menn ekki gera.
Afram ska ! A þ ð n verður að
mjaka sér áfram óaHáíanlega sem
einn samfeldur f.aumur, og alt
byggist á, að einstaklingurinn
þreytfet ekld og láti ékki bugast.
Fyrst, þegar endimarkinu er náð,
réttmætii skiftingu arðs, auðs og
rétti allia tii v nnu og lífs, sem
er unandi við, þá má hvilast.
En er þá friðminn einskis
virði og verður hann of dýru
verði keyptur? Friður er hið
æðsta hnoss, en ofborga má hann
sem annað. Hann er ekki þess
virði, að þúmndir og mi’Ijónir
manna gefi -sig í ánauð, til að
hann haldist. Bardagí fyrir rétt-
um málstað ber í sér sigurvon
og friðarvissu, og því er hann
heilagur.
En því þarf að stíga öll hænu-
fetin? Því má ekki taka alt í einu
stökld?
Svar við því er þessi saga.
Einu sinni, þegar ég var strák-
ur, kom ég að Reykjavíkurlæk
við ósinn með öðrum dreng, og
ætluðum við yfir um. Hann var
að ögra 'mér til að stokkva læk-
inn og kal.'aði m'g ragan, af<
því að ég vildi stikla hann á
steinum. Ég komst h.iu og
höldnu yfir um, en hann stökk
og datt í lækinn.
Það má með litlu afli vinna
stærra verk, ef því er skift í
marga staði, heldur en sé unnið
að því óskiftu.
Ef alþýðan stígur einhuga og
sam'aka hænufetin frá l.-maí-degi
til annars l.-maí-dags og svo koll
af kolli, þá vinst verk'ð um síð-
ir, og ef við sjáum ekki árang-
urinn, þá sjá hann efti komend-
umir, því að íramtíöin ber sig-
urinn í skauti sér.
Giiðbr. J'nsscn.
(Brot úr sögu.)
Ég sit við gluggann inni t litlu
herbergi uppi undir þaki á stóru
húsi.
Hinum megin guæfir húearöðin
við him n, en gatan liggur þröng
og þráðhein fyrir neðan m'g.
Það er 1. maí í dag.
1. maí —. M er velurinn að
hverfa heima á gamla Fróni, og
blómin ! brekkunum í óða önn
að skrýðast sumarskrúðanum.
Þá koma farfuglarnir fijúgandi
handan yfir haíið frá sólarlöndun-
um, heirn, heim tjl Islands hlíða.
Þá birtir yfix.
1. maí. —
Ég stend Upp og hal’a mér fram
á borðið. Það var þó einhver til-
breyting í þvi að liggja þama,
styðja hend undir kinn og stara
á kolsvartan húsavegginn hinum
megin við götuna.
Sjaldan leika sólargeislamir
gleði'eiki sína á gluggum fá-
tækrahverfanna, og svo var um
þessa glugga.
Það var ekkert fagurt að sjá
á þessum vegg, — ekkert, er gæti
Iyft huganum upp úr dægurönn-
um og dutlungum lifsius, heldur
þvert á móti.
Þegar ég horfði á þenran vegg,
svar an og illúðlegan, þá fanst
mér ég sjálíur verða þ :s d sami
veggur, og við horíðumsf í au; u.
Það var sérstaklega einn giug i
á þassum óendanlega húsavegg,
sem dró athygli mína að sér.
Hann stóð oftast opinn á dag-
inn.
Gluggatja'dið óhreint og ri ið
blakti fyrir vindirum, og mér
fanst stundum eins og þ.ta
gluggat a.d væri fáni fátækra-
hverii.ins.
Fátækrahverii —.
Það er þar, sem verkalýðurinn
býr. Það er þar, sam þeir eiga
hæ'i, sem þr.e'a í dauni lum verk-
smiðjum frá sólaruppkomu tíl
sólarlags. Það er þar, sem þau
fæðast, bðmin, til þess eins að
þræ'a og deyja — í fátækt —■ í
fátækrahverfi —.
I
í