Alþýðublaðið - 21.12.1938, Blaðsíða 3

Alþýðublaðið - 21.12.1938, Blaðsíða 3
MIÐVIKUDAG 21. DES. 1938 ALÞÝÐUBLAÐIÐ Gttnnar Gunnarsson: Svartfugl. ALÞÝDUBLAÐIÐ EÍTSTJÓKS: F. K. VALDKMABSSON. AFQBiœSLAi ALSÝSUltiSlNO (Jnmgantnir Irá Hveríiígötu). SÍMAK: 4988—4986. 4900: Afgrelðsla, auglýsingar. 4901: Ritstjórn (inníéndar fréttir). fc Mtstjóri. 4903: Vilhj. S.Vilhjédms8on(heima) 4904: F. R. Vaídémarsson (hetmaj 4905: Altrýðuprentsmiðjan. 49(S'. Afgreiðsía. ALÞÝBPPRENTSMIBJAN thaldíð lærir af koimflnistnm. A.WM SAMAN hafa kom- múnistax haft þá bar- dagaaðferð í baráttu sinni gegn Alþýðuflokknum, að bjóða honum sýknt og heilagt upp á samfylkingu. En jafnframt hafa þeir gætt þess vandlega, að setjá þau skilyrði fyrir sam- fylkingunni, að hún væri gerð á kommúnistískum grundvelli, þannig að fyrirfram væri víst, að Alþýðuflokkurinn myndi neita henni og engin samfylk- ing gæti tekist. En hverju sam- fylkingartilboði hafa síðan fylgt botnlausar skammir um Alþýðuflokkinn fyrir það, að hann vildi ekki samfylkingu og stæði í vegi fyrir einingu verkalýðsins! Þetta er aðferðin, sem Ma- nuilski fyri^kipaði austur í Moskva árið 1931 til þess að reyna að skapa rugling í röðum alþýðuflokkanna úti um allan heim og „kljúfa hvern hópinn eftir annan út úr þeim“ með það fyrir augum að „sameina þá síðan kommúnistaflokkun- um“. Mikinn árangur hefir þessi bardagaaðferð að vísu ekki bor- ið. Það er tiltölulega einstæður viðburður, að nokkur alþýðu- flokksmaður hafi verið svo í- stöðulaus og stefnulaus eins og Héðinn Valdimarsson hér hjá ókkur, að láta ginna sig með svo gegnsæju herbragði til þess að svíkja flokk sinn og gangast undir ok Moskóvítanna. En það er þó ekki um að vill- ast að Sjálfstæðisflokknum hér, sem eins og allir vita á nú mjög vingott við kommúnista, hefir miklast þessi „árangur“ þeirra svo mjög, að hann veit nú ekkert betra en að taka upp alveg tilsvarandi herbragð gagnvart Framsóknarflokkn- um. Það kemur fram í því, að Morgunblaðið býður nú Fram- sóknarflokknum svo að segja daglega upp á eins konar sam- fylking'u um þjóðstjórnar- myndun hér á landi, en lætur þess jafnframt getið í hvert sinn, að vitanlega komi slík þjóðstjórnarmyndun ekki til mála, nema Framsóknarflokk- urinn „breyti til og taki upp stefnu Sjálfstæðisflokksins“, eins og komist var að orði í Morgunblaðinu þ. 6. desember síðastliðinn og sagt heíir verið í því með örlítið öðruvísi orðum mörgum sinnum síðan. Vitanlega dettur Sjálfstæðis- flokknum það ekki í hug, að Framsóknarflokkurinn taki slíku þjóðstjórnartilboði upp á stefnu Sjálfstæðisflokksins, frekar en kommúnistum, að Alþýðuflokkurinn gengi inn á samfylkingu á kommúnistískum grimdvelli. En Morgunblaðs- mennirnir gera sér bersýnilega von um það að geta eftir res epti Manuilskis og kommúnista skapað rugling í Framsóknar- flokknum með stöðugum þjóð- stjóranrtilbððuM, þó upp é Skáldsaga; um Sjöiundár- málin 1802—1805- Magnús Ásgeirsson i'slenzka'&i. — Menningar og fræðsllusam- band alþýóu Rvk. 1938. Það inlá teljasl bó'kmmtaliegiur viðburbur, að Svartfugl eftir Glinnar Gunnarsson kemur út á íslenzklu. Þýðingin virðist prýði- lega af hendi leys’t,' ienda er Magnús Ásgeirsíson sjálfsaigt hiin’n allra bezti þýð'aíndi meðál ísliend- inga, þótt hantn sé enn medri snillingur í aneöferö b'umdins máls en óblunidins. Otgáfan er isnotlur lað ytra útliti og prófanka- liestlu'r vandaðiur. Mun óhætt áð segja, að þe;tta sé í fynsta isinni, sienii rit eftir Gunnar Gunuars- snn er giefið út á ísienzku á svo viandaðan hátt, sem slíku sitór- skákli hæfir. Svartfugl fjallar lum hin svo kölluðu Sjöundármál 1802—1805. Sjöundá var afskektur bær á Ratuðasandi í Barðastraindarsýs lu. Urn alriiamótin 1800 var tvíbýli á bæ þessum og bjuggu tvenn hjón sín á hvorium helmiingi jarð- ai’innar, Annar hónidinn hét Jón ÞorgrÉnsson. Va,r liann kVænt- ur konu, sem hét Stieinunn Sveinsdóttir. Jón var væskil- menni, en Steitniunn var mjög fráð sýnuim, 'kvensköiungur hinn mesti og skapstór, vel greinid og furðu vel að sér í kvenleguim hannyrðum. Nokkúð þótti hún áistleitin, og var sagt, að hún hefði fremlur átt Jón af þvi, áð hana langaði til áð giftast, en af hlinfu, að henmi þætti nokkuð vænt um hanm og teldi hanin sér saan- boðinn, enlda: giftist hún honum Ung. Hinn bóntíinn hét Bjami Bjama'Son. Var hann hið rniesta karlmenni, stórskomnn og svip- mikill. Átti hann konU’ þá, er Giuðrún hét. Var hún ístöðulitil, betlsuveil og lítil fyrir mann að sjá. Var samkomulag beggja þessara hjóna heldur lélegt. EftSr að Steinluran og Jón kOmu að SjöUndá, tók 'brátt áð bera á því', að þau Bjami og Steinunn feidi hlugi samian, og undu þaira Jón og Guðtrún því hið versta. Loks verðlur það úr, að Bjami dreplur Jón um vetrartima, en segir Guðrúnu konu slinni, að hann miuni hafá hnapað fyriir björg. Snemmia siuimarið eftir ráða, þaU Stieinunn og Bjarni Guðrúnu af döguni. Um sama leyti finst lík Jóras, og þótti útlit lí'ksiins gruii'samlegt og benda til þess, að hann hefði verið myrtur. Hvisaðiist nú fljótt um sveitína, að ekbi væri alt með feldu á Sjöundá, og er uú hafin ra'nmisókn í mállinlu- GuðtmiunídUr Scheving, lungur og fnamgjarn lögfræðáng’- ur, er þá var siettur sýsiiumaðuir í Barðastrandarsýslu, rawnsakaði málið af miklum dugraáði. Eyj- ólfur aðstoðarprestur Koibeinlsson fékk Bjarraa loks til að meðganga stefnu Sjálfstæðisflokksins sé, og jafnvel klofið út úr honum hóp manna, og þó aldrei væri nema einn MacDonald, eins og Morgunblaðið er alt af að tala um, til þess að innbyrða hann síðan í Sj álfstæðisflokkinn! Það eru sannarlega sér- kennileg pólitísk fyrirbrigði, sem menn fá að horfa upp á á landi hér í seinni tíð. Komm- únistar — atkvæðafénaður fyr- ir Sjálfstæðismenn í bæjar- stjórnum úti um land og í op- inberu bandalagi við þá í fé- lögum verkamanna! Sjálfstæð- ismenn — starfandi eins og sanntrúaðir lærisveinar Manu- ilskis eftir reseptinu frá Mosk- va! Gunnar Gunnarsson glæpinm fyrir sér, en síðan játuðu bæði Bjami og Steiniumn fyrir sýsllumianiníi. Voru þau bæði dæmtí til iífláts, en Bjami auk þess til pyndingar. Skyldi hann klípást með glóianidi tötti'guni og handhöggvast éðúr en hamm yrði hálshöggvinn. Áfrýjluðú þaiu dómi síraum og voru tengi í haldi í fangahúsinú í Rvik. Er sagt, að Friðrik Trampe stíftamtmanni hafi fúndist rnikið til uirra væn- léi'kai SteinUniraar og hafi gert alt, teem í hans valdi istóð, til arð fá haraa náðaiðá, en er því var synj- að', hiafi hann iséð isvo úm, aið hún hafi getað tekið eitúr, svo áð hún þyrfti ekki að ganga úrtdir böðíulsöxma. En hvað sem þesisú liður, þá lézt Steinunn í fangáhúsinu í ReykjaVík, og var hún dysjuð uppi í Skólar vörðluholtá. Var dys heraniair nefníd „Stemkúdys". Bein 'hiennar vom fflutt í fcirkj'ugarðinn í Reýkjiaivík fyrir rúmum' 20 áruan, og spunn- ust út aff þvi blaðaskrif og deMur, eá'nsl og mairga mun leka minni til. Bjami var sieradnr til Noregs haiustið 1805 til pyndingar og líf- láts, og viarð hann hið karlmann- llegasta við dauðá sínium. Þessi islarmisöguliegi1 harmleikur er uppisitiaðam í Svartfugli, sem er játndngar Eyjólfs aðstoðair- prests Kollbeinslsonár. Fer höf- Undur svo meistlaraliega með efn- ið, að hyergi er veiliu að finraa í hinni listrænu byggingu verkslins. Með sárúm tíraimiatísfcum stíg- anda 'líður frásögn hins góða, saimviztausania prests áfrlam, siem eftir fimtán' ár er lenin ekki fær Um að dæma, hvort hamn hefir giert :rétt eða rangt, er hann situðl- aði að því, að Bjami og Steimuran meðgengu afbnot sin. Það er spumingin, sem' hann hefir aldrei getað svarað — spúruingin, sem' tanýr saimvizkú liesendanna tii sVairs. Svartfugl kom út á dönsfcu ár- Jð 1929, og hefiir hókin 'verið þýdd á rnörg erlend mai. Alls staðar hefir hún fengið hiraa lof- legustiu dónia, enlda er hún tví- inælalaust eitt hið heilsteyptastla listrænasta og áhrifamestia verk Guranars Guninarssionar. Ég mun vlar'la einn um þá skoðun, að Svartfugl sé senniiega hin hezta sfcáldsaga, sem birzt hefir á ís- lenzku eftir ís'lenzkan höfiund. Væri vel farið, ef úttooma þiessar- ar bókar á ístenzkiu yrðí ti'l þess að fleiri rit Gunnars Gummarasom- ar kæmu út á voriu miáílji í vöind- úðum þýöinguim og snotrum út- gáfum. Þó að það sé rnieira en meðals'kömm, viröast íslendingar ienn ekki hafa. komið auga á, hví- Iffcur snillingur Gunnar Gulnmars- so,n er, þiegar boinUm tekst hezt. Er þáð 'ósk min, áð útgáfa þiess- ar,ar ágætu bótoair yrði til þess, að Isiendingar yinniu bug á tóm- iæti sínU gagnvart sínum fræg- asita rithöfundi, og fcendi þeim að meta bann Hið verðteifcum. 20. dez. 1938. Stowin Jóh. ÁgúWww*. Nýjar bækar frð Menningarsjóði. BÓKADEHjD Menningar- sjóðs sendi í gær tvær nýjar bækur á bókamarkaðinn. Eru það Veraldarsaga eftir eft- ir hinn heimsfræga enska rit- höfund og sagnfræðing H. G. Wells, íslenzkuð af Guðmundi Finnbogasyni, og Sálkönnunin eftir sænska heimspekinginn og uppeldisfrömuðinn AZf Ahl- berg, þýdd af Jóni Magnús- syni. Menningarsjóði hefir að þessu sinni tekizt bókavalið mun bet- ur en oft áður og með því bætt fyrir margar syndir. Sérstak- lega mun óhætt að fullyrða, að hin stutta, en yfirlitsgóða og andríka Veraldarsaga eftir Wells muni verða almennings- eign hér á landi, þar sem áhug- inn fyrir sögu hefir ævinlega verið svo mikill, en svo lítið verið gert á síðustu árum til þess að fullnægja honum. Með hinu litla kveri Sálkönnunin eftir Ahlberg er einnig bætt úr mikilli þörf, sem hingað til hefir verið hér á landi á hlut- lausri fræðslu um þessa merki- legu grein sálarfræðinnar, sem oft er einnig kennd við braut- ryðjanda hennar, Sigmund Freud. Menningarsjóður hefir þegar áður á þessu ári gefið út Upp- runi íslendingasagna eftir norska norrænufræðinginn Knut Liestöl, í íslenzkri þýð- ingu eftir Björn Guðfinnssori, ágæta bók, sem ekki var lengur. varizalaust að láta óþýdda á ís- lenzka tungu. Frágangurinn á öllum bók- unum er, eins og áður,. á hókurri Menningarsjóðs, hinn vandað- asti, Þær eru allar prentaðar í Ríkisprentsmiðjunni Guten- berg. Alþýðublaðið mun minnast. nánar á þessar bækur síðar. S. P. Það er eins og maður fái betri spil, ef spilað er á xs- lenzku spilin. Þetta er líka svo. Litirnir eru svo fagrir, pappír- inn svo góður og spilin svo hál og gljáandi. íslenzku spilin hans Tryggva Magnússonar verða því ekki að eins beztu spilin, heldur líka þau ódýrustu, ef tekið er tillit til gæðanna. Látið ekki sjá annað á spilaborði yðar en íslenzku spilin. Fást allsstaðar. Magnús Kjaran Heildverzlun. Halló Hafnflrðingar og nágrannar! Jólabazarinn gefur 10% og allar aðrar vörur með 5% af- slætti. Notið tækifærið! Sparið peningana! Verzlið þar, sem ódýrast er. Framtíðin með framtíðarverði. Gnðm. MagnAsson, Kirkjuvegi 14. Sími 9091. 3 sondisv*in»r. Jólagjafir. HANDA FULLORÐNUM: Skrifmöppur úr íeðri SkrifuncSirBegg, sérBega smekkieg Bréfakörfur, itijög faESegar " Blekstafiv rrteö tilheyrandi þerri- vöitu o. fl., afar falleg Spilapeningar, nokkrir kassar eftir ... ..._ SJálfhEekungar, hinir heims- frægu MONT BLANC Bréfsefnamöppur, sérlega smekklegar SeðEaveski Ljésmyndaalbúm HANDA BÖRNUM: Lifabækur Myndabækur BEýantslifir Vatnslitakassar Mótunarleir Barnabréfsefni Rrent Halma-spil Myndastimplar Sjálfblekungar Skrúfblýantar GeriÖ kaup yðar hið fyrsfa, því bfrgðirnar eru óvanalega takmarkaðar. PAPttí RS RITFAN6AVERZLUN INGÓLFSHVOLI = SÍMI 2Jf4' Gerið jólapantanirnar hjá okkur. Núna fyrir jólin gefum við öllum, frá okkar lága verði, 10%. Egta appelsínu- og epla-fromage 0,40 pr. stk. ís 0,65 pr. stk. Tertur 5 kr. 12 pers. Hrærðar kökur, bekken-kökur, sandkökur, sódakökur, jólakökur, marg- ar tegundir af smákökum. — Seljum tertubotna með sanngjörnu verði. — Þar sem egg og annað til bök- unar er nú svo dýrt, þá er það víst, að það borg- ar sig ekki að baka heima. — Sendum heim. Bakaríið í Þingholtsstræti 23. Símar 4275 og 5239. Framnesveg 38. Sími 5224. ÚTSÖLUR: Klapparstíg 17. Sími 3202.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.