Alþýðublaðið - 09.01.1939, Blaðsíða 2

MANÚDAG JANÚAK 1939
ALI»ÝÐUBLAÐIÐ
UMRÆÐUEFNI
Karlakórinn og Vesturförin
Fer enginn islenzkur söng-
maður uestur? Ó&amkomu-
lagið og togstreitan koma
okkur sjálfum i koli Var
Árni Friðriksson móðgaður
af útvarpinu — eða ? Bréf
um útuarpið ogfleira. GráU
andi lögreglupjónninn sá
skemtilegasti Er Reyk-
vikingum hœtt að pykja
gaman að álfabrennum?
Athuganir Hannesar á horninu
m Ui’ t-
ÞAÐ er orðið einkennilega
hljótt um karlakórana og
vesturförina. Væri vel ef það
benti tii þess að sættir kæmust á
í málinu og að íslenzkir söng-
menn gætu farið til Bandaríkj-
anna á þessu ári. Því miður er
þó mikil hætta á að svo geti ekki
orðið — og alt virðist þvert á
móti benda til þess. að engir xs-
lenzkir söngmenn fari vestur. Þær
sögur ganga hér um bæinn nú, að
ekkert verði úr söngför Fóst-
bræðra og allir vita hvernig kom-
ið er fyrir Karlakór Reykjavíkur.
*
Þetta er mjög slæmt og mun
yerða okkur óbætanlegt tjón. Við
erum hvattir til af þeim mönn-
um, sem bezt hafa vit á, að auka
viðskifti okkar sem mest við meg-
um við Bandaríkjamenn og fátt
myndi verða betur til þess fallið
að auka kynningu á landi okkar
en fjölmennur hópur góðra söng-
manna, sem ferðast borg úr borg
og syngja fyrir þúsundum manna.
En svo virðist sem ósamkomulag
okkar sjálfra ætli í þessu máli
sem öðru að koma okkur óþyrmi-
lega í koll.
*
Ef ég væri Árni Friðriksson,
þá hefði ég reiðst útvarpinu hast-
arlega núna fyrir helgina. Hann
ætlaði að flytja erindi í útvarpið
og allir vita að erindi Árna eru
mjög fróðleg og skemtileg Og svo
aiþýðlega flutt, að allir geta fylgst
méð. En daginn áður en Árni átti
•að flytja erindi sitt birti útvarpið
auglýsingu þess efnis. að .,til þess
að skiija" erindi Árna þyrftu allir
útvarpshlustendur að káupa Út-
varpstíðindi, sem birti línurit.
*
Likast til hefir Árni ekki reiðst,
DAGSINS.
en ef dómur Rikisútvarpsins um
efnisflutning hans hefir verið rétt-
ur, þá getur hann gert ráð fyrir
því að ekki nema sárafáir hafi
skilið erindi hans. Annars er það
mjög mikið athugaleysi hjá Rík-
isútvarpinu að birta auglýsingar
eins og þessa,
*
,,Hlustandi“ skrifar mér:
„Vegna athugasemdar í greinum
þínum nýlega um útvarpið, skal
þess getið, að tillaga mín um nafn
útvarpsins var: Reykjavík og Eið-
ar — Útvarpið. Þ. e. nöfn stöðv-
anna lesin upp í nefnifalli fyrst.
Það hefir fallið niður r á tveimur
stöðum, líklega í prentsmiðjunni.
Þulurinn segir nú: „Útvarp —
Reykjavík og Eiðar“ í stað
Reykjavxkur og Eiða, sem rétt
væri. Eru nöfnin sennilega höfð
óbeygð vegna útlendinga."
*
„Ég ræddi einnig um ofmikla
notkun útlendra orða í hljóm-
leikastundum útvarpsins og lagði
til að íslenzk orð yrðu notuð í
þeirra stað. Finst þér ekki rétt að
þýða sem flest útlendu orðin og
fá til þess orðhaga menn éf þörf
er á? Nöfn á þessu flestu munu
raunar þegar vera til í málinu. Út-
varpið á að vanda og fegra málið,
en ekki steypa yfir okkur flóði
af erlendum orðum og orðaskríp-
um. Einnig mætti minnast á fleira,
t. d. málið á leikritum útvarpsins.
Er því oft mjög ábótavant svo að
til skammar er útvarpinu. Voru
t. d. orðin „historía, bomba, púls“
o. fl. þvílíkt notuð í leikriti nú
fyrir skömmu. Þó eru frásagnir af
íþróttamótum, knattspyrnu o. fl.
oft langtum lélegri en þetta. ís-
lenzkukennari útvarpsins ætti að
láta til sín heýra um þessi mál;
ég skil hann ekki, ef hann les
ekki yfir hausamótunum á verstu
málníðingunum. “
*
Hafið þið heyrt það, sem ég
hefi heyrt? Það er sagt að „grát-
andi lögregluþjónninn" sé fyndn-
asti lögregluþjónninn.
*
Eru Reykvíkingar að tapa á-
huganum fyrir álfabrennum? Það
virðist óneitanlega svo. Veðrið
var mjög gott á þrettándanum og
þó voru sárafáir á íþróttavellinum
það kvöld. Þarna var þó mjög
skemtilegt að koma og langt frá
því eins kalt og t. d. í fyrra þegar
þarna voru saman komnar þús-
undir manna og alt lenti í hálf-
gerðum vandræðum vegna mann-
fjöldans,
*
„Mig langar að biðja þig að
koma eftirfarandi spurningum til
réttra hlutaðeigenda: Hver er á-
stæðan fyrir því, að við. sem bú-
um vestan Bræðraborgarstígs, er-
um látriir svo öft búa í iriýrkri
þegar út á götu er komið, svo við
slysi liggur? Ég bý á einu horn-
inu í þessu nýja „Skuggahverfi“,
hvort það á að koma í staðinn fyr-
ir gamla Skuggahverfið, sem svo
margir kannast við, viíum við,
ekki, því þess hefir aldrei verið
getið í útvarpinu eða í blöðum.“
*
„Og enn fremur: Er það eftir
beiðni tónskáldanna hér, allar
þessar symfóníur eða hvað það
heitir í útvarpinu, eða er útvarps-
ráðið svona ástfangið í symfóní-
um? Ég fyrir mitt leyti, og eins
munu fleiri vera, skil ekkert i
því. Ég vil heldur heyra gömul
íslenzk lög. Það er nú kannske
af þvi að ég hefi alt af þurft að
híma á hornum lífsins, eins og þú,
Hannes minn,- og þar af leiðandi
ekki lært neitt af þessu.“
Hannes á hornínu.
Farsótíiaíilieíli í nóvember
á öliu lianidinu voru 2283 tals-
iíns, þar -aif -846 í Rvík, 435 á
Suð|u!ri]a,ndi, 169 á Vestuillaindi,
661 á Nforðuriía'ndi og 127 á Awst-
’ uríóndi. Faraó ttaitiilfiellin voriu siean
hér sieg'ir (töiur í svigum frá.
Rvík nema lalnnmns sé geti'ð):
Kverka.bólga 573 (281). Kvefsótt
1149 (468). Gi'gtsótt 7 (2). Iðra,-
kvief 172 (62). Infláðnza 215 (214
'NJ. iog 1 VI.). Kvieflungniafbiólgd
21 (8). Taksótt 11 (0). Skanlaits-
sótt 17 (10). Hemakioima 1 (0).
Kos.sageit 16 (0). Mænusóít 5 (4
Nl. 1 V!.). Muii'nangur, 15 (4).
Hlaupaibóla 34 (9). Herpes Zos-
ter 2 (2).v LandlækMaskrifstofan.
F.B.
VetrftrsiMveidarnar ’ í Noregi
feriui nú byrja'ðar og fara vel af
'sitiað'. Hefiir afli oiriðiið góðuir og
nllmikið af sílid ivesrið sélt til
ÞýzkUlaindS'. Fulltrúar frá þýzk-
um verzlunarhúsu'm eru komnrr
til Noregs, tiJ piesis aö sétrija um
'aukin siidarkaiup 'Þjóiðverjá í
- Noregi á þessiu ári. FÚ..
Útbreiðið Alþýðublaðið!
RéyKíd

Peir, sem ætla að kaupa tllbúÍBm
ábiirð til aotkunar á komandi vori,
ern bednir að gera pantanir sínar
sem allra íyrst, og eigi síðar en svo,
að pær sén komnar í vorar hendnr
fyrir febrúarlok. Húast má við. að
verðið verði ábreytt frá pví sem var
síðastliðið ár.
ÍMarsala riklsins.
ÚTSÆÐI.
Peim, sem purfa að kaupa útlendar
útsœðiskartöflur fyrir komandi vor,
viljum vér benda á, að allar slíkar pant
anir purfa að vera komnar í vorar
hendnr fyrir lok febrúarmánaðar.
Samkvæmt gildandi ákvœðum get-
um vér ekki. affgreitt pantanir frá
einstoknm monnum.
Grænmeíisverslnn ríkisins.
H. R. Haggard:
109
gáuragaingur sá sem horizt úafði að eyrum Oturs,
þar sem hajin faldi síg undir hamrabia'kkainum.
Guðunum htefir vfer'ið fómiærí með rangsleitni,
grenjaði iýðurimn. Þau ©ru sajnnir guiðir, því sjá!
morgunljósíð er rautt!
Málið var nú fcoinið i kynlegt og mjög óvænt
eflni, en Nam hafði lært nokkuð í sinni 50 ára «m-
bættiiS'S't'öðU og varð ekki ráðalaius.
— Þetta ©r samnarlega merkiilegt! hrópaði haun,
þegar hijöð hafði að Iokum aftur fongist: því að
ekk :i©r skýrt frá qeilnlU í sfíku í isiögu jjjóöar vorrar.
einis og því, og að h'vita miouguuijiösaið á fjallinu hafi
orðið raiutt. En, þó er því svo varið, Þo'kÞu-lýðu'r, að
þeim sem þiö hugðuð vera guði hefir ekki vcrið fóm-
að ónéttvíslega- Nei, tákn þetta þýðir þaö að ég
nú skaí segja ykkwr: nú hafa hiniir sönmu guðir, Aca
og JaT, látið sættast, áf því að þau sem dtrfðust aið
taká sér vald þieirra hafa niú verið líflátin. Þess
%egna er bölvuninui létt; af landiíuu, og sðlarljósið
hiefir komið. aftur tll að blessa okfkur.
Þegar hann h,afði lokið máli sínu, byrjuðu ólæt-
iin aftur, sumir orguð|u éitt og s'umir annað, en ekk-
ert var að hafzt, af því að skýring NáJms1 kom við-
stöðuiaust og var seninileg og hugir mainina vorúj
trttlaðir. Svo manin|rrúiin'n fór að hafa s'ig á burt í
óreglu. Að eins þyrp;tust prestann,iT og eints nrargir
og 'komizt gátu að, þar á meðal Olfan, fram á brún-
innar yfir tjöminíhi, tii! þe.s's' að sjá, hváð gerðisit niðril
i djúpinU.
Það var þetta s«ein Otur hafði tekið eftir, og það
oHi þvi, að harax hirti ekki mieira um ópin uppi
ýfir. sér en um suðu fliugnauna frá sið,astá ári. —amm
ramdi augunum frani með hamragirðinjguium,. og . sá
í hringmyndaö ga;tt ,,sem' v,ar beimt unidir sfcurgoðinu,
og munu haf;a verið eittliváð áttíá fiet í þveranál. Nieðri
röndin á þessú gaíi var hér um bil isiex þumiluinga
fyrir ofan yfirborð tjarnairinníar, pg þtanin vatnsbuna
rann út úr því.; Mifcla o.g andstyggilega sikriðidýrið
sem í ra|um og vem var hið eiria, fer Þoikulýðurimh.
idýnkaði, komi ofan feftiir þtessúm istraúm, isiynti að.
’.iokkru leyti -og óð að nolkkm Icyti. Þó að. dýrið
væri 'bæði langt og digfuirt, sá dv'ergurinn jxað að
eiinS fáein augmabiik, svo hvarf þáð niður í hyldýpið,
og fcom slvio S'kyndiilfega í Jjás aftur vlð hlið dauða
ptes’tslimis, sem ,n úivam farimm að söfcfcva. Hræðiliega
höfuðið kom upp úr vatninu, nieins og um nóttina,
þegar stúlfcunni' hafði veríð flpygt þárnja ofan; þ;að
laufc upp 'afánniifcla kjaftimum, tófc með honum ut-
ain um m'ittið á manminum, log hvarf svo ofam í vatns-
ffoðUna. Otur hiorfði í gafið, og þ*að var ekki á-
raúgurs'lausit, því að hanm en haum hefði getað talið
tifl tiu vár ófreskjam farin að slkríða inm um jgatið
var iað vera herfamg .slitt inm í hielli sinm. Nú varð;
dverguirinm aftur hriædduir, því að það var hræði-
legra. áð vetal í nánd vj!ið Ormimn, eða öllu hieldur;
króikódíltinin, en nofckúö anwað,. sein íimyndunarafl hans
háfðii getað búið sér til. Hainn -fór að skoðá vandlega
veggima Utam með, vita hvort hamm fyndi ekki giang,
er hann gæti sloppið út um, ,og hélt sig fast upp að
haimrlnlumi, enida gat hamm það ám miki'ilar þreytu
eða örðugleika, nema hvað honum þóitti vatnið kalt
þv:í var einhvernvegmm svo varið, að honum lék nú
orðið ia'lls eniginó' hugur á að bcrjast við þessa skepnu.
En hvernig siem hanm leitaði, gat hann alls eng,ami
útgang fundið; hafn,raírnir voru full þrjáúu fat á hæð
og siúttu fram, og hvar sem afreúsli kunmu að vera
úr tjörninni, þá vorU þaiu ósýniipg; svo þorði Otur
pkkff að leggjw út í æðisgengnu hrfngiðuna til áð
lieíta þeiirra ,enda þótt ha.xn væri an,nað eins karf-
menni og annar eins' afbragðs sundmáðwr og hann
var, Hann tóik og eftir einú: beimt upp af inmgagnum
t'íl vatnsins vorto tvö göt í húmairinn, og var hvert um
sii'g eitthváö 12 ferhymis'þluimiliungar á stærð. En það
var ekfci wnt áð komast að þesisiuim götum, og enda
þótt umt hiefði verið að ikomast að jjielim', þá. voru
þato s'vo liti’l, að ómöguliegt var að koimastt gegnuim
þau, svo Oiur hugsáða' ekki frekara um þau.
Hann fóir mú að verðá loppinn af kúlda, og hammi
fann, að ef hann tefði mikið lengur í vatninu, nTundi
liann verða máttliatos af þvi, því að þáð kom úr ísm-
tom og smjómumi' ,se.m uppí yfir var. Þáð virtlst því
s'vo, sem ekfci væri nema einn fco.stur fyrir hendl —,
|ást vlð sfcriödýrfð í bæli sfniu. Otur réð þá af að
gera það, þótt honun byöi við þvi og hann .gerði það
með hálftom huga.
XXXII. KAPITULI.
Otur hia'ðlsit vid Vatnabúarui. 1
Z'W gættí pess. vsnn/egá.. rÍ5 vera findir fram-
slútandi h'amrabákfcantom', 'hélt á tvíblaðá'ðá hnífnum
í annari hendimni, og synti að mynninu á 'bæli Orrns-
ins'. Þegar hanm var kominn rétt að því, varö hiánm,
þiess var, að kraftuir vatnsims leitaði upp á við, ,og
neðan, og að eftir hellmum, stem krókódíílinm hafð-
•ist viö I, ranm vafalaust að eirns aukafcvísl úr ánni,
þegar hún var í viexti.
Hanm átti ekki mjög örðiugt mveð að kiomasit aði
mynninu á bamraigöngumum, siætti. svo Ipgi; lyfti sér
(uipp á hömdunum oig sfcáuzt iin|n í gaffi|í isrBtrf, þv íað
hánn lanigaði ekki til a'ð þieir sem sainan höfö'u sáfn-
ázt uppi yfir siægju sig. Hainn sást ekki hieldtor, þvi
a|ð' ratoöa fcögrið og geitarsfcinmsfcápan höfðu sk'Otest
af honlurn ieða fca'ztasit burt í tjörmiuni, og í því Ijósi
sikár leklki svartt búktorinn haús milkið af vi'ð svartaj
hamarimin þarna infðri.
Nú var hainm fcaminto inn í gatið og hnipraðii siddig,
þar samato á sandi eða öHto heldur upplieysttoim haxmri,
Bókasafn sjómanna
í Sandgerði.
Vetrarvertíðini í Samdgerði fer
að hyrja. Sjómenmi'rnir eru fairtoir
að koma hingað. Veðrið er fcalt
og hvasst og ebki róðrairleyft,
það sem af er árinu.
1 ■lárid'Fegum hafa sjómenm hér
oft nægan tíma til þess aið lesa,
ef þeir þá hafa eitthváð til aö
iíta; í; en á því hiefir verið mi&-
brestur.
Bókiai .áfto'isj&daúflgi'I "Sftnidgíet'ði
var stofna'ð í fyirrla í byrjun x-er-
tíðar, til þess að bæía úr- þess-
ari vömtun; en það hefir ekki gert
það nema að Iitlu leyti, vegna
þe&s, að það máði ekki7 til aillra
Sijiómanna hér í fyrra og bæfcur
vorto af skomum skamti, Safnið
eignaðist þó um 1000 bindi bóka,
auik blaða, iem þar af voriu urii
40 biridi og blöðin gjafir frá ein-
stökum mönnum í Reykjaviik. Ég
vil hér með þafcfca þeim fyrir
gjafirnar og geta tveggjá gief-
enida: herra GuðmundaT Bjarna-
aonar, sem gaf yfir 60 bindi
góðra bö.ka. — innTendra og út-
lendra — og Hótiel Vík, sfem gaf
mikið af útliemdtom blöðum.
I lok sí'ðiuistu viertiðar vár hald-
‘im hér sikemtten til: ágóða fyrir
safnið. Nýjar bækur hafa veriö
keyptar núna ium áTamótin og
allar óbundnar bækur frá fyrra
ári btondnar, siwo að isafnið sfculd-
ar mú upp undir 100 krónur. Það
þarf því að hiefja nýja fjársöf.nun
á þessari vertíð með ti'lilögtom
notenda og öðrtom ráðum. Safnið
þarf að eignast önntor 100 bindi
hóika á fcomandi vertíð með. hjálp
htogulsiamra mamna, sem þieikkja
baráttu og þarfir sjómanna.
Sem betur fier er skilningur
mamna og áhwgi að aukast á
þesfsúm imálum, þar aem litið
hiefir vierið unmið áð þeim áður.
Á Siglúfirði hefir stúkan þar
tekið þetta mál í sínar hendúf
á síðaist liðmiu ári. 1 Keflavifc
hafai menn áhuga á að koma upþ
iesstofu íyrir sjómiemn. Ritetjóri
Ægis, Lúóvi'k Kristjáriisison, akrif-
aði grein um bókasöfn fyrir 6jó-
Imiann x októberblað Ægis s, L ár,
og hendir {>ar réttilega á nauðsyn
-þessa máls. Það er J>ví timabært
fyrir bvern sem er, að- ieggja
bókasöfntom og lesstofum sjó-
manna iið, bæði í orði og á
horði. Þesistom málum þarf áð
sinna, og þeim ve.ri'ur vonaúdl
siirtt betur en verið befir í frami-
tíðinni.
Sandgerði, 3. ján. 1930.
VaMimar össa:arson.
Pétur Magxtússon
frá Vallainesi fIiuitti jariinidi í rík-
Nút'varpið í Gaímia Bíó í gær Og
var leifcið um lieið leifcrft eftiir
hanm, Húsið var ftollskiþa'ð, og
koimust færri fyrir em vildu. Vaj-
erimdimto viel * tekið og ræðtomanni
þafcka'ð með dynjaind'i lófataki.
Eimskip.
Gtollfosjs er í- Kaupmammaböfn,
Goðafiasis er í Htoll, Brúalrfolsis er
í Lsi'th, Dettifosis er i Hamborg.
Lagarfosis -er á leið hingað. Sel-
.SO'Sis ©r í Reykjavifc.
í sekkjum og lausri vigt.
Gulrófur, Hvítkál og Sítrónur.
Harðfiskur, Smjör, Egg.
Ávalt bezt.
BREKKA
Ásvallagötu 1, sími 1678, Berg-
staðastræti 33, sími 2148, og
NjálBgötu 40,