Alþýðublaðið - 20.01.1939, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Mamenn ern „sortéraðir" eft-
ir pólitlk í vinnn við hofnina.
•—--—*----
Og vegna anna við pólitíska klofttingsstarf-
semi lœtur stjórn Dagsbrúnar þetta afskiftalanst
—... ♦ ...
Þessu taefði verið svarað á eftirminnilegan
taáff, áður en kommúnistar táku við stjórn.
Eftir Felix Guðmundsson»
T TA.RLA hittir maður svo hina eldri og þroskaðri félaga
* í Dagsbrún, að þeim ekki verði þetta að orði: „Hvað
verður um Dagsbrún?“ Stærsta og sterkasta verkalýðsfé-
lagið, sem starfaði hér um langt skeið, og var alt af að vinna
nýja sigra, en er nú flakandi í sárum, ekki eftir óvinina.
heldur eftir nokkra félaga, sem eru að leggja heill og fram-
tíð félagsins í rústir, fyrir sína pólitísku hagsmuni.
Það gátu náttúrlega allir vit-
að, að valdabrölt H. V. og hans
fylgifiska myndi ilt eitt af sér
leiða fyrir félagið, að sámfylk-
ingarhræsni hans og kommún-
istanna yrði líka til ógæfu, en
þó hefir líklega engan órað fyr-
ir því, að svo hörmuleg niður-
læging hlytist af því, sem orðið
er..
Lítum til baka til áranna frá
1920 og til þess tíma, er flótta-
mennirnir byrjuðu hermdar-
verkin- Alt það tímabil var ó-
slitið þroska og framfaratíma-
bil. Það var hætt að vinna næt-
ur- og helgidagavinnu, það var
hætt að vinna með ófélags-
bundnum mönnum, sjóðirnir
voru efldir og auknir. Samtök-
in um land alt voru efld, og
Dagsbrún var einn sterkasti
liðurinn í þeirri samtakakeðju,;
sem myndaði Alþýðusamband
íslands. Hver vinnudeila vanst.
Og á löggjafarsviðinu var sótt
fram með markvissa löggjöf til
umbóta á kjörum verkalýðsins.
Má minna á sem dæmi lögin um
verkamannabústaði, um aí-
þýðutryggingar, fátækralög-
gjöf o- fl. Þá var líka Dagsbrún
svo að segja ein samfeld heild,
þótt þar göluðu örfáir kommar.
Allt fram að þeim tíma, sem
svikrarnir fóru á stað í Dags-
brún, bar þar ekki á pólitískum
reipdrætti nema hjá komma-
strákunum, íhaldsmenn létu
þar ekkert á sér bera og mað-
ur vissi um aðeins örfáa, sem
kusu með þeim. Alment var
það svo, að meginþorri félags-
manna setti viðgang verkalýðs-
samtakanna öllu ofar. Engum
manni hefði þá komið það til
hugar, að komið gætu frám
hreinpólitískir flokkslistar við
kosningar í Dagsbrún.
En nú er sjón sögu
ríkari. Sjálfir atvinnurekend-
urnir geta nú stilt upp við
stjómarkosningar, sá pólitíski
flokkurinn, sem alt af hefir
verið fjarstur hagsmúnamálum
verkalýðsins og þeim mótfaii-
inn í hvíyetna. Og ek“ki nóg með
það, heldur er svo komið, að
atvinnurekendur eru farnir að
láta „sortéra“ verkamenniná
eftir pólitískum flokkslit, og
gefa það að minsta kosti í skyn
Felix Guðmundsson.
1 blöðum sínum, að það verði
munað eftir þeim, er reynist
þægir. Og menn vita sem sagt
að þegar er byrjað að „sortéera“
fólkið hér við. skipavinnuna við
höfnina. Þetta er bein afleiðing
af sundrungarstarfsemi flótta-
mannanna H. V. og Co- í stað-
inn fyrir samfylkingu og sam-
stilt verkalýðsfélag er komin
inn í það harðvítug flokksþóli-
tík, í staðinn fyrir að félagið
sjálft réði öllu um vinnuná, eru
atvinnurekendur farnir að ráða
skiftingu hennar, og fleira mun
á eftir fára. Á'þetta horfir nú-
verandi stjórn Dagsbrúnar án
þess að hreyfa hönd eða fót. Ef
til vill hefir þetta verið eitt af
samningsatriðunum í sumar
fyrir að styðja kommúnistana
við atkvæðagreiðslu þá. En það
hefir fleira leitt af vinnubrögð-
um þessara manna en það, sem
nú er nefnt.
Gegndarlaus fjársóun til
vinnu og blaðs, sem Dagsbrún-
armönnum er gersamlega óvið-
komandi. Og í fyrsta sínn í sögu
Dagsbrúnar hefir hún ekki
staðið í skilum með lögboðna
skatta. Féð hefir verið notað til
annars. Og þessir piltar eru
ekki að' hugsa um það, þó að
Dagsbrún slitní úr tengslum við
önnur verkalýðsfélög eða alls-
Orðsending
til kaupenda út um land.
Munið að Alþýðublaðið á að greiðast fyrirfram
ársfjórðungslega. —- Sendið greiðslur yðar á
réttum gjalddögum, svo sending þlaðsins trufl-
ist ekki vegna greiðsluímlle.
Þeir, sem óska, geta fengiö blaðverðið krafið
með póstkröfu.
Skuggahliðar á félagsstarfi
Málarasveinafélags Rvikur
herjarsamtök verkalýðsins,
þvert á móti, það er þeirra að-
aláhugamál. Það eru sameigin-
legir hagsmunir olíuhringanna,
Kveldúlfs og yfirleitt allra í-
haldsatvinnurekenda og hringa,
og þess vegna er það ofur skilj-
anlegt að þeir slái sér saman
um atkvæðagreiðslur, sem
miða að því að sundra lands-
sambandi verkalýðsins. Með
því er hægt að veikja það svo,
að engar kaup- eða atvinnu-
kröfur þurfi að óttast, þó dýr-
tíðin hækki og krónan lækki,
þó að alt fari í kaldakol. Ég skal
engu spá um úrslit yfirstand-
andi stjórnarkosningar, en ég
er þess fullviss, að haldi þeir,
er nú stjórna, völdum, þá þurfa
þeir ekki meira en eitt ár til, til
þess að eyðileggja Dagsbrún að
fullu. Það er því augljóst mál,
að þessar kosningar eru í raun
og veru úrslitabaráttan um líf
og framtíð félagsins, síðasta
bjargráðið. Þess vegna er það
ómaksins-vert og ekkert hægt
að leggja í sölurnar, sem er of
mikið, ef það tekst að velta
þeim höfuðfjendúm verkalýðs-
málanna frá völdum þeim, er
þeir nú hafa. Samstilt og á-
kveðin markviss stjórn myndi
fljótleg geta fengið starfsemi
félagsins inn á hollari brautir.
Hún myndi fljótt fá samtökin
aukin, fjárhaginn bættan, og
hún myndi hindra það, að
verkamennirnir væru „sortér-
aðir“ eftir þægð og pólitískum
trúar j átningum. Slík stjórn
myndi gera Dagsbrún aftur
það, sem hún áður var, eitt af
sterkustu verkalýðsfélögum í
landinu, félagi, sem væri þess
megnugt að setja öðrum reglur
og láta ekki setja sér eða félög-
um sínum neinar þær reglur
eða skilyrði, sem kæmu í bága
við hagsmuni verkalýðsins.
Felix Guðmundsson.
TÍUNDI aðalfundur Málara-
sveinafélags Reykjavíkur
stendur nú fyrir dyrum. Sú
bjartsýni og von um vaxandi
sigra og aukna velgengni, sem
auðkendu alt félagslíf M.S.F.R.
fyrir þrem árum, eru nú aðeins
horfnar minningar liðins tíma.
Nú er félagslífinu svo komið,
að menn hugsa til framtíðar fé-
lagsins ýmist með fullkomnum
kvíða eða algeru kæruleysi.
Hvað veldur? spyrja ókunnug-
ir. En kunnugir þurfa ekki að
spyrja, þeir hafa orðið að fylgj-
ast með vaxandi hrakförum og
vaxandi smán- í stað aukins fé-
lagsþroska hefir skeytingar-
leysi á ýmsum sviðum rtttt sér
til rúms. Sökina á þessu á for-
maður félagsins, og eftir höfð-
inu danza limimir, stendur þar,
og þegar höfuðið er starfi sínu
á engan hátt vaxið, þá skal eng-
an furða þótt ábýrgðarleysi fari
æ í vöxt. Hverjum samtökurn,
í hvaða mynd sem er, verður að
takast að velja aðéins hæfustu
menn í hvert starf, ef hreinn
voði á ekki að vera búinn. Meir
og meir hefir félagið verið að
súpa seyðið af þriggja undan-
farinna ára óstjórn núverandi
og fráfarandi form., en áður en
_við sökkvum dýpra í óstjóm á
félaginu, verður nú á næsta að-
alfundi að bjarga því, sem
bjargað verður, en það tekst
svo bezt að hæfir menn verði
skipaðir í hvert rúm, velferð
okkar allra veltur á því einu.
Hér eftir á það að vera úr sög-
unni, að mönnum takist að
komast í formannsstöðu í félag-
inu með mútum um vinnulof-
orð og peningalán eða annað
slíkt, vitandi vits að lofað var
aðeins til þess að svíkja fyrir
fram. Félagar! Látið nú vera
lokið því tímabili í félagssög-
unni, að takast megi að blekkja
ykkur með falsi og undirferli
og skoða ykkur þannig aðeins
sem óvita, er óráðvandir geti
spilað með eftir eigin geðþótta.
Af slíku er nóg komið. Stígum
á stokk og strengjum þess heit
að hefna fyrir heimsku og svik
þeirra, sem töldu sig öllum
hæfari til að stjóma málum
okkar, og voru þannig alt af að
reyna að villa á sér heimildir.
Sköpum starfshæfa stjórn í fé-
laginu, en látum þá falla, sem
hafa reynat því verst.
Látum fall fráforandi fpr-
manns og „forseta“ sveinasam-
bandsins við síðustu kosningu í
félaginu í fulltrúáráð sveinasam
bandsins verða fyrirboða þess,
að við skiftum nú um formann
og stjórn að fullu og öllu. Úr
því gætum við á ný farið að
sinna málum okkar af viti og
festu, en það þýðir aftur á móti,
að við getum aftur farið að
horfa bjartari og vonbetri aug-
um fram á við, Allir eitt, félag-
ar, okkur til heilla á yfirstand-
andi og ókomnum tíma.
Nokkrir félagar.
B-listinn
er listi AlþýðUflokks-
manna og verkamanna í
Dagsbrún.
Sttmjarjleyfissýnjtag Í S.tokkhóhni.
í aprílmántu‘ði vierðair nýstár-
leg 'sýniing í Stokkhólmi, sem
kallast sumadeyf issýniúngin. —
Maiiikmiðiö er áð giefa fólki leið-
H, B, Haggard:
119
ap m reyina áð byrgja ijósið1, siem kemur þarina' inn
ttm gatið, þ á'verður'ðu tafarlaust tekin og bundin
flg dóttir min verður pá sett til að gæta þín.
Viertlu sæl, Hjarðkoná.
Og þaiu fóitu og stkildu Júönbiu eftir eina; í huga
hewnajr riktu slíkarr hugsa'nir ,áð naiuimlast veirðtuir umj
þáð ritáð.
Noikkirair kl'ukíkiustumdjir sat hún þarna á rúminiu)
og lét engar bendingár um tilfinningar sínar sjást
á andliti sínu, því að metnaður hennar var of mikill
í>iT þiess að láta þau sjá hugartsitrilð sitt, þesisi' aiugui,
aem hún vfssí að horfðu á sig, þótt hún vissi efckii,
hvar þau væru.
Meðan’ Júanna sat þiainna i' eiinstæðin^sskap sínum,
varð Ixenni ýmisíiegt Ijósar en áður, meðal ainniars
Það að Sóa hlyti að veitai brjáiuð, Ástin og hátríð
Siörn sauð í hienn-air harða hjarta, hafði lagst á heil-
a.ran, og gert hana misiklunarliausiari en leopairda, sem
ræntur hefir verið ungum s’ínutm1. Hún hafði frá byrj-
Un baft skðmm á Leonard og barið til hans úfbrýðis-
húg, og Leonard hafði verið svo ógætinn að iáta
það ávalt í Ijós., að honium gæti'st illa að hmni og
að hanin hefði ótrú á henni. Smátt 0;g simátt höfðu
þessar t'ilfinningar hárðnað svo, að þær höfðu orðið
áð brjálsemS, og það vpr auðsóð, að hún mundi
éinsfcis svifast til þesisi að láta eftir hinum illu hvöt-
Um sín-s tmfiaða hflila!. Af Sóu gat hún því engnar
vægðar vænizt. Ekki voru horfumat betri rneð Nam,
þvi að það vár auðséð' lað hiann hafði eiins mikla'
Ihliðsjjón af pólitíkinm flins og tilfininingum dóttur
sSnnar. Hann var svo mikið flæktur inn í máliö,
hafði gefið svo mikinn höggstað á sér í máili fals-
gUðanina, áð hanu, annáðhvort með réttu eð'a röngu,
hUigði ráð Sóu eina mögUleikajnn til að sleppa út úr
þeiim trúa,rbragða-Slækjum, sem vafizt höfðu uían uan
ha,nn, og vohu orðiini að jafnmikiílli hættu fyiir vald
han-s og ilíf.
Þáð náði því ongri átt að vænta hjálpar frá æðstia
prestinum ,sem' líkt stóð á fyrir og manni á fæLdum
hflsti mflð hengifilug begg ja vegna við sig, nema þá
með því móti, iað hún gæti sýnt honlum einhvem
hætíiuminini veg. Gæti hún ekki gert það, só hún,
að sér mUndi ekkert gagn af því, að Naim hja'íiaiðil
og hræddist Olfan og gaf sámþykki isitt til þiqsisa
hjónabands að einsf í því ískyni, að mútia konunginum
til fylgis við sig mieðan stæði á þflim pólitískiu krampa-
teygjum, £<e;n voú var á —, þó að hún aö hiiiu leyt-
imu þættust vita, og það mieð réttju, að Nam mundi
hfeldwr kjósa að hún kæmist heilu og höldnu út úr
Pokú-landinu, heMur ien að þurfa að fagna henmi stem
drottningu iandsins. Þflttá var &aninais/t áð siegja aiuð-
seð, því a,ð ef hún skyldi ’komast til valdia, ándlegrai
eða veraldlegra, var naumiast við þvi áð búast," að
húrn mtondi gleyrna öllum þeirn rangindum, serni hún
hafði orðið fyrir af hans hálfu. Þetta hjóiniafbaind
viar áð eins bráðabirgðiarúrræði til þiess að afstýra
ógæfu, sem tafarlaust var von á, en ef úr því skyldi
vflrða og Nam slkyldi kornast úr fclipunini, þá Lá það
í áugum uppi, að halda yrði áfriaim stríðinu milli fals-
gyðjunnar Og meinsæfis-pres'tsins, þainjgað til því lyfct-
áði með daUðá annars hvOrs þeirra eða beggja'. En
hvað sem þvi lei'ð, þá lá allt þetta i framiíði/nni,
eiins og Nam hugsiaði ®ér haraa, og þá framjíð ætlaði
Jýanna sér ekki' að lifa.
Svo voriu Leomard úg Olfan. Auðvitað gat Leiomard
okkert geirt, að miinsta fcositi efcki urn istumdapsiákir,
þar som hanin haifði geng'ið í glldrUma; auk þiesis setm
þflð hafði lítið að þýða, því að ganga mátti að því
vísU, áð flf ekki hiefð'i tefcist áð iofcka hann mleð
brögðum, þá hflfðii ver;ið beitt við hanin ofbeldi. Það
var hún, sflm varð að bjarga Leoinard, þvi að'flkfceft1
gát hann geirt til áð bjarga henni.
Því mieira sem Júanná hugsáði málið, því sann-
færðani varð hún Um, að Olfán væri eiini maðutínini,
sém hún gæti nokkurs vænzt af; hanm hafði skuldbund-
ilð sig mflð fliði til að vera vin.ur henuár, og það var
árei'ðanlegt, að hamm var engim sviikari. Hún mimtisit
þflsis, áð þagar þaU áítu tal -saman daginn áður,
hafði hann katnnazt, við það, að hún gæti efcki gefiö
stg nflitt að honiuím miaðam Leomárd væri ó lífi. Nam
hafði áð líkindum ságt bonum að Bjargariinm væri
dauðuir, og svo var það, að hanm hafði lótið lejðást
af ás.tríðu simmi, sflm hún1 vissi, áð var síður fln ekfci
uppgflrð, og hafði farið að seimja við prestinn. Og
sfcilrrxálamir vonu þeir, að hafnn skyldi styðja Nam:
og flokk hans: eftir því sem hontom' væri frámst tont,
og fiá hana fyrir eiginkonu í staðinn, en þó með,
þeim fyrirvara, að hún sfcyidi gamga áð þeim ráða-
hag af frjálsúm vilja.
Það ætláði hún aúðviteð áldrei að gera, og þíess
vflgna gaf fyrirvári Olfans hemini ofiurlitla von. En
samt viss'i Júanna það vel, að það var ekki hyggi-
togt að tneysta of afdrátterlausit á veglimd'i þess'a,
viliiikontongs í flfni, sflm vilímmeinm eílu hvorki vani d
að sýna í veglyndi né tilslökton. En ef alt amnaði
slkyldii briegðust, vaiM hún að treysta á veglyndi haos,
og það var sxöásite úrræðið, eða öí'lta beldur næst-
s,fðasta úrræðið. Og á meðnin á þfls,sU stæði, ætlaðii
liúin að berjast gegn Nam oig SóU, fótmál eftir fót-
mál, og aldrei láta tondan fyrr en hún sæ’i. úð frekari
þrákelkni af s'iunii hálfiu mumdi hafa daúða Leonards
í för meið s'ér. Það gat verið, það var enda liklegt,
áð alt brygðist hemni. pg þá máfiti hún ekki bregð-
aflt sér jjjóif; mieð öðrUm orðum, þó að flitrið hefði
vferið tflkið frá hfenjni, þá varð hún að finma eiuhvfli;'
ráð til að deyja.
Eftir að Júamna hafði hugsa'ö þessi mál svo vel,
Sflm hemtni var unt, stóð hún upp og fór áð gariga
trarn og aftur luim1 kiefann, og setti á s|i|g, hvexmig
beiniingar |um hemtug fierðalög og
dvalanstaði, þar siem gott er að
njóíá 'stomarlieyfis. Eimmig verður
sýnjdtor þar fierðafatmáður og ann-
'ár útbúnjaðtor tíl lamgfierða og
fjallalfliðangra. Á yfirstandiandi
ári gaugá í giMi' lögiu tom 12
leyfisdaga mieð ftu'liuim: launium,
'Sfem fleist vinm'amdii fiÓLk verðtor
‘áðnjjótandi. Því er þeisis vænzt, að
slík sýning beri áramguir í al-
menjnimgs þógu. FO.
Kajupsýslutíðíttdi,
2. tbl. 9, árgangs er nýkomið
ið út. Hflfst það á fréttUlm frá
Hækstaréttí .Þá er greim tom vterzl
Uin!ima, við' útlönd 1938, greim um
verðbréfayiðskifti og fréttir frá
Ræjarþimgi Reykjavikur.
Krossið við B-listann.
Tómatsósa
að eims kr. 1,25 fláslkan
KartöflUf — 0,15 i/z kg-
Gulrófiur — 0,15 — —
Sítrónur — 0,20 stlk.
Bögglasmjör nýkomið.
Egg lækkáð vferö.
BREKKA
Ásvallagötu 1, sími 1678, Berg-
staðastræti 33, sími 2148, og
Njálsgötu 40.
Útbreiðið Alþýðublaðið!