Alþýðublaðið - 18.03.1939, Blaðsíða 4

LAUGARDAGINN 18, marz 1939.
HGAMLA BIO : J
Galdra-
brúðan
Framúrskarandi spennndi
Metro Goldwyn Mayer
kvikmynd, gerð samkv.
hinni hugmyndaríku og ó-
venjulegu sakamálasögu
„The Devil’s Doll“, eftir
Abraham Merrill. Aðal-
hlutverkið leikur hinn á-
gæti ,,karakter“-leikari
LIONEL BARRYMORE.
I. O. G. T.
ST. VÍKINGUR nr. 104. Fundur
r. k. mánudagskvöld. Inntaka
nýrra féíaga. Kosning fulltrúa
á umdæmisþing. Hagnefndarat-
riði: Ingimar Jóhannsson, Ingi-
björg Porsteinsdóttir. Fjölsækið
stundvislega. —- Æ.t.
ST. FRAMTÍÐIN nr. 173. Fundur
á morgun kl. 8. Inntaka nýrra
féiaga. Kosning fulltrúa til æðri
stiga. Húsmálið, innieiðandi Pét
ur G. Guðmundsson. Innsækj-
endur mæti kl. 8,15.
„Lagarfoss“
fer á þriðjudag síðdegis um
Austfirði, til Rotterdam og
Kaupmannahafnar.
„Selfoss“
fer um miðja vikuna til Ant-
werpen og London.
„Dettifoss“
fer á miðvikudagskvöld 22.
marz, um Vestmannaeyjar til
Grimsby, Rotterdam og Ham-
borgar.
KRÖFLR LUFT-HANSA.
Frh. af 1. síðu.
Islendinga eins og nú er ástatt,
að fara fram á að fá slíkt leyfi,
því tortryggni annara þjóða, okk-
úr vinveittra mundu með slíku auk
in og vér algerlega að óþörfu
dregnir inn í deiiur, sem oss
gætu orðið hættulegar.
Pó vitanlegt sé, á því stigi
máls sem nú er, eingöngu talað
um farþega- og póstflug getur
á þeim flugvéium skjót breyting
orðið, ef ófriður brýst út, og þó
vér séum og verðum varnariaus-
jr í ófriði er engin ástæða fyrir
oss til þess einmitt nú, að stuðia
að flugsamgöngum hingað.
Pað getur á engan hátt skoð-
ast nein mótgerð við erlent ríki
að neita því um slíkt leyfi, og
verðí á það litið á þann veg, er
vafasamt hvort vinseindin í vorn
garð síendur dýpra en hagsmuna-
von sú, sem bundin er við það,
að fá afnotin af landi voru í
ákveðnum tilgangi.
Hver sanngjörn og réttsýn þjóð
hlýtur að skilja, að við lítum
fyrst á það, sem okkur má verða
fyrir beztu sjálfum og þann hag
og óhag sem vér á hverjum tíma
höfum af þeim ráðstöfunum sem
gerðar eru hér á Iandi.
Vér vonum að sá tími muni
koma er vér höfum greiðar og
öruggar flugsamgöngur við ná-
grannalönd vor, en nú eru á þvi
mai'gir örðugleikar að á þeim sé
byrjað, þó I „tilraunaskyni" væri,
og þvi er það áreíðanlega krafa
alþýðu til alþingis og ríkisstjórn-
ar að öllum slíkum umleitunum
sé hafnað með fullri kurteisi og
festu.
RÆÐA CHAMBERLAINS.
(Frh. af 1. síðu.)
furða, sagði Chamberlain, þó að
hann væri vongóður, þegar
tékkneska málið hefði verið
leyst í bili, og hann kvaðst vera
þess fullviss, að meirihluti
brezku þjóðarinnaar hefði bor-
ið í brjósti sömu vonir.
Nú væri hann jafn særður og
vonsvikinn eins og brezka þjóð-
in öll yfir því, að þessar vonir
hefðu verið svo harðneskjulega
að engu gerðar. „Hvernig er
hægt að samrýma atburði þess-
ara seinustu daga við þessar yf-
irlýsingar Hitlers, og bar mér
ekki, sem aðila að Miinchen-
sáttmálanum, óskoruð • og
blekkingaíaus vitneskja um
það, er Hitler ætlaði að hafa
sáttmálann að engu? Hitler hef-
ir tekið lögin í sínar eigin hend-
ur og það með slíku hlífðar-
leysi, að jafnvel áður en Hacha
forseti var kúgaður til þess að
gera það sem hann gerði, af því
að hann átti einskis annars úr
kosta, var þýzki herinn þegar
farinn að leggja undir sig Ték-
kóslóvakíu.
Þá ræddi Chamberlain um
yíirlýsinguna, sem von Ribben-
trop las 1 gær um framtíðar-
stöðu hins nýja ríkis. Hann
kvað það hljóma næsta háðu-
lega, að Tékkarnir ættu að
vera sjálfstæð þjóð, og þó hefðu
þeir ekkert atkvæði um utan-
ríkismál, bankamál, landvarna-
mál, og þó er hitt skuggalegast
af öllu, að nú e.r Gestapo, hin
þýzka leynilögregla, komin á
sjónarsviðið, og það er alt
gamla sagan: fjöldahandtökur
án dóms og laga, refsingar og
fangabúðavist, sem ekki sízt
dynur á hinum mætustu mönn-
um tékknesku þjóðarinnar.
flvers virði eru ioforð
oo vflrlfslioar pýzba
rikisins?
„Hver maður í þessu landi
finnur í hjarta sínu djúpa sam-
úð með þessari stoltu og göfugu
þjóð, sem nú hefir verið svift
þjóðlegu sjálfstæði sínu og
frelsi.
Hvað er orðið af yfirlýsing-
um Þýzkalands nm að það vilji
ekki innlima önnur þjóðerni í
þýzka ríkið, hvers virði eru lof-
orð cg yfirlýsignar þýzka ríkis-
ins?
Oss er sagt að þessir atburðir
hafi verið nauðsynlegir vegna
óeirða í Tékkóslóvakíu. Og ef
einhverjar óeirðir voru, hvaðan
komu þær nema að utan, er
nokkur maður utan Þýzkalancls
svo fákænn að trúa því, að
Þýzkalandi hafi stafað nokkur
hætta af þessum óeirðum eða
yfir höfuð af þessari þjóð, og
veldur ekki alt þetta því, að sú
spurning hljóti að vakna hjá
liverjum einasta manni: Ef það
er svona anðvelt að hrjóta lof-
orð, sem eru hátíðlega gefin,
hvers virði eru þá loforð frá
sama aðila:?
Og enn hljótum við að
spyrja: Er þetta seinasta árásin,
eða er von á öðrum. er þetta til-
raun til þess að kúga allan
heiminn ?
Vér metum frelsiO meira
ea friðinn.
Efist ekki um einlægní mína
þegar ég segi, að það er varla
nokkur hlutur, sem ég vildi
ekki fórna fyrir friðinn, og þó
er einn hlutur, sem ég verð að
skilja undan, og sem ég mun
aldrei fórna, og það er það
frelsi, sem við höfum notið í
þessu landi í hundruð ára. Þetta
frelsi gefum við aldrei upp.
Það er ekki til meiri misskiln-
ingur en sá, að gera sér í hug-
arlund, að af því að vér álítum
ófrið hörmulegan og grimmi-
Iegan hlut, þá munum við ekki
berjast maður með manni, þeg-
ar þessum dýrmætu réttindum
vorum er ógnað. Og í þessari
yfirlýsingu minni er ég þess
fullviss, að ég hefi á bak við
mig stuðning og samúð mínnar
eigin þjóðar og allra þeirra
þjóða. sem meta friðinn eins
mikils og vér gerum, en frelsið
þó meira en friðinn.
RæSu Chamberlains var á
köflum tekið með gífurlegum
fagnaðarlátum og þó einkum
þar sem hann lýsti yfir trúnaði
brezku þjóðarinnar við frelsis-
hugsjónirnar og baráttuvilja
hennar.
BREZK BLAÐAUMMÆLLI.
(Frh. af 1. síðu.)
burðum, er gerzt hafa.
„Manchester Guardian“ seg-
ir, að þetta sé alvarlegasta ræða,
sem nokkur brezkur ráðherra
hafi haldið, síðan Sir Edward
Grey flutti hina eftirminnilegu
ræðu sína 4. ágúst 1914, sem réð
úrslitum um afstöðu Bretlands
í styrjöldinni. Blaðið telur ræð-
una boða stefnubreytingu í ut-
anríkismálum Bretlands og seg-
ir, að hér eftir hafi England allt
aðra afstöðu til Þýzkalands en
það hafði í gær.
Dallv Herald helmtar aS
Chamberlaln fari frá.
„Daily Herald“ leggur til, að
Chamberlain segi af sér, og í
sama streng tekur News Chron-
icle“. Telja þau, að með einni
ræðu sé ekki hægt að fá þjóðina
til að gleyma, að Chamberlain
hóf stjórnmálastefnu, sem nú
hefir algerlega brotnað í hönd-
um hans. Þau láta vel yfir ræð-
unni, en gefa jafnframt í skyn,
að Chamberlain muni ekki vera
maðurinn, sem megnugur sé að
leiða þjóðina til nýjpi pg djlsrf-
mannlegra átaj^'jjí|*|/,jtt hér
þurfi við. '
VERZLUNIN OG SJÁLF-
STÆÐISMÁLIN.
(Frh. af 3. síðu.)
upplýsingar, er þeir þurfa með
Þessir landar þeirra eru þarna
einmitt til þess, að gefa slíkar
upplýsingar.
Islenzkir kaupsýslumenn aftur
á móti hafa ekki notið neinna
slíkra hlunninda. Peir hafa van-
ist við að vera einir síns liðs
og hafa ef til vill ekki gert sér
fulla grein fyrir, hvers þeir hafa
farið á mis. Því að öllum lík-
indum hefðu þeir getað fengið
því framgengt, að áminst ákvæði
7. gr. hefði verið notað, ef þeir
hefðu beitt sér verulega fyrir því.
Staðreyndin er sem sagt sú, að
þegar íslenzkir kaupsýslumenn,
hvort heldur hafa verið út- eða
innflytjendur, hafa verið að leita
sér að samböndum og upplýs-
ingum úti um lönd, hafa þeir
ekki notið annara aðstoðar en
Dana. Og þessi aðstoð Dana hef-
ir verið nauðalítil. Það hefir sagt
mér fjöldi af íslenzkum kaup-
sýslumönnum og ég veit þaðauk
þess af eigin reynd. Og þetta er
pðlilegt. Danir hafa sáralitla þekk
ingu á framleiðsluvörum okkar.
Þar við bætist að hæglega geíur
komið fyrir, að hagsmunir okkar
og Dana rekist á, að báðar þjóð-
irnar vilji t. d. selja sömu vöru-
tegund á sama staðnum, og um
hagsmuni hvorrar þjóðarinnar
halclið þið þá að Danir hugsi
fyrst og fremst? Peirri spurn-
ingu held ég að óþarft sé að
svara.
Margra ára reynslá annara
þjóða hefir sannað, að það er
nauðsynlegt hverju ríki að hafa
sína eigin landsmenn semhelztu
trúnaðarmenn í viðskiftalöndum
og þeim löndum, sem að miklar
líkur eru til, að viðskifti geti
hafizt við. Reynslan heíir sann-
að á undanförnum öldum, og þó
aldrei betur en einmilt nú, er
utamikismálin snúast að mestu

f DAG.
Næturlæknir er Alfred Gíslason
Brávallagötu 22, sími 3894.
Næturvörður er i Laugavpgs-
og Ingólfsapóteki.
OTVARPIÐ:
19,50 Fréttir. 20,15 Leikrit: „Flétt-
uð reipi úr sandi“, eftir Valentine
Katajev (Lékfélag Reykjavíkur).
22,10 Frétíaágrip. 22,15 Danslög.
24,00 Dagskrárlok.
A MORGUN.
Helgidagslæknir er Á í: e 1 Gísla
son, Brávallagötu 22, sími 3894.
Næturvörður í Reykjavikur- og
Iðunnarapóteki.
OTVARPIÐ:
9,45 Morguntónleikar (plötur):
Kvartett, Op. 132, a-rnoll, eftir
Beethoven. 11,00 Messa í Döm-
kirkjunni (séra Bjarni Jónsson).
12,15 Hádegisútvarp. 15,30 Mið-
degistónleikar frá Hótel Borg.
17,20 Skákfræðsla Skáksambands-
ins. 1740 Útvarp til útlanda (24,
52m) 18^0 Barnatími (Barnaflokk
ur úr Austurbæjarskólanum í
Rvík). 19,20 Hljómplötur: Man-
söngvar. 1950 Fréttir. 20,15 Er-
indi: Leitin að höfundi Njálu I.
(Barði Guðmundsson þjóðskjala-
vörður). 20,4 Fjórhentur píanó-
leikur (frú Fríða Einarsson og
Fritz Weisshappel). 21,00 Upp-
lestur: Sögukafli (Árni Ólafsson
cand phil.). 21,25 Danslög a)
Danshljómsveit Bjarna Böðvars-
sonar. b) Danslög af plötum.
22,00 Frétíaágrip. 24,00 Dagskrár-
lok.
MESSR Á MORGTJN:
í dómkirkjunni kl. 11 séra
Bjarni Jónsson (altarisganga),
kl. 2 barnaguðsþjónusta (séra
Sigurjón Ámason), kl. 5 séra
Friðrik Hallgrímsson.
í fríkirkjunni kl. 2 barnaguðs
þjónusta, sr. Árni Sigurðsson,
og kl. 5 sr. Árni Sigurðsson.
Barnaguðsþjónustur: KLl. 10 í
Skerjafjarðarskóla, kl. 2 á Elli-
heimilinu, kl. 3 í Betaníu.
Barnaguðsþjónusta í Laugar-
nesskóla á morgun kl. 10 f. h.
Engin síðdegismessa í Laugar-
nesskóla.
í Hafnarfjarðarkirkju kl. 5
séra Garðar Þorsteinsson.
Föstuguðsþjónusta í fríkirkj-
unni 1 Hafnarfirði kl. 8V2, sr.
Jón Auðuns.
í Keflavíkurkirkju kl. 2 og
kl. 5 (barnaguðsþjónusta).
Aðventkirkjan: Fyrirlestur
kl. 8,30 síðdegis. Efni: „Heim-
kynni eilífðarinnar.“ Allir vel-
komnir. — O. J. Olsen.
leyti um viðskifti, að það er
nauðsyn hverri þjóð, að hafa
sína eigin þjóða menn starfandi
að staðaldri meðal helztu stór-
þjóðanna. Aðeins með því móti
að dvelja til langframa og stöð-
ugt í landinu sjálfu, geta þessir
menn kynt sér til fulis alla við-
skiftalega möguleika, sem í því
hafróti, sem á sér stað nú á
tímum í heimsviðskiftunum, geta
breyzt svo að segja frá degi til
dags. Engin þjóð er svo einföid
að láta aðra þjóð, kannske keppi
naut sinn, hafa þetta mikilvæga
starf með höndum. Er það svo
augljóst mál, að sérhver ætti að
geta skilið.
Til þessara trúnaðarmanna okk
ar gætu islenzkir kaupsýslumenn
snúið sdr í fullu trausti, vitandi
að hjá þeim gætu þeir fengið
alla þá aðstoð og allar þær upp-
lýsingar, sem þeir óska eftir að
tokkar ísl. trúnaðarmenn láta
þessa aðstoð af hendi bakþanka-
laust, án þess að hafa neina per-
sónulega hagsmuni á bak víö
eyrað.
LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR.
HÚRRA-
KRAKKI
gamanleikur í 3 þáttum eftir
ARNOLD & BACH,
staðfærður af Emil Thoroddsen.
Aðalhlutverkið leikur:
HARALDUR Á. SIGURÐSSON.
Sýning á morgn (sunnu-
dag) kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir frá kl.
4— 7 í dag og eftir kl. 1 á morg-
1511»
„Þyraalrósa"
Æfintýraleikur fyrir börn.
Sýsimij á moraan kl. 3 */».
mmmTK mmm«
Aðgöngumiðar seldir frá kl.
5— 7 í dag og eftir kl. 1 á morg-
un-
Brimir
kom af ufsa í morgun með
80 tonn.
1 NYiA BIO
Hin heimsfræga saga
Nðmar
Salomons.
eftir H. RIDER HAGG-
AARD sem ensk stórmynd
frá Gaumont British. Að-
alhlutverkin leika: Paul
Robson sem Umbopa
prins, Sir Cedric Hard-
wick sem Allan Quaíer-
main og Rooland Young
sem Good höfuðsmaður.
Saga þessi hefir komið út
í ísl. þýðingu og hlotið hér
sem annars staðar feikna
vinsældir. Myndin er eins
og sagan óvenju spenn-
andi og æfintýrarík.
Aukamynd: SVIFFLUG.
Amerísk fræðimynd um
svifflug og kenslu í svif-
flugi.
Börn yngri en 10 ára fá
ekki aðgang.
Hugheilar hjartans þakkir votta ég ykkur öllum
vinum mínum og kunningjum, bæði fjær og nær,
fyrir auðsýnda virðingu og heiður í tilefni af sex-
tugsafmæli mínu.
Gæfan fylgi ykkur öllum.
Ólafur J. Hvanndal.
Ilpýðuflekksfélii Hafnarfjarðar
heldur fund sunnudaginn 19. þ. m. kl. 4 e. h. í Bæjar-
þingsalnum.
Fundarefni: ,
1. Félagsmál.
2. Stjórnmálaviðhorfið.
Áríðandi að allir félagsmenn mæti!
Stjórnin.
Kjólasýniiig
fpá sanmastofisiiKii Uppaðlnm i báða«
arglngga Gofjnn-Iðiiiin AOalstrœti,
á moregms (sunnndíag).
Saumastofan Uppsillum.
WAwmm
i K. hásinu í kvðld.
AðgðBgamlOar aðelns
kr. 1.75
til klakkau 9,30. Eft-
ir pað9 venjnlegt verð.
a
hljwveitir i K.R.-húsinn
Slómaðnrinn
nýtt vandaO blaO, með fjðlda mSrg«
um groinnum um Iff og starf s|ó-
manna prýtt f jölda mynda, kemnr át
á mánndag. Sðluhðrn komi kl. 9 f. h.
i BÚKAVERZLIININA A UUUUU
18. 1M ■aiulaua.