Alþýðublaðið - 28.04.1939, Síða 2

FÖSTODAGINH 38. april 1«3S.
AliÞYPtlBLAW
UMRÆÐUEFNI
Fagrir morgnar. Árrisnlir
menn. Ég og Ólafur Thors á
hafnarbakkanum. Hvað um
pólitíska rifrildið? Jóhann
Sigurjónsson og Fjalla-Ey-
vindur. Neðanmálssögurnar
og Guðlaugur.
ATHUGANIR HANNESAR
Á HORNINU.
UNDANFARNIR MORGNAR
hafa verið fagrir. Ég er einn af
þeim, sem ekki get sofið eftir kl.
7 frá því fer að birta. Ég fer því
á fætur, hugsa um lífið og þess
leyndardóma nokkra stund — og
aldrei er maður eins gáfaður og á
morgnana, fer síðan út og geng
mér til hressingar til að fá stað-
festingu á niðurstöðum mínum um
lífið og byrja svo að vinna mín
daglegu störf. Þegar ég rölti þann-
ig um göturnar, aðallega í Vestur-
bænum snemma morguns, endur-
fæðist ég oft eins og Þórbergur
kallar það og ég hefi jafnvel upp-
götvað nýja bæjarhluta, sem ég
hafði ekki hugmynd um að væru
til. Var það mér til ósegjanlegrar
gleði.
EN ÞAÐ ERU FLEIRI en ég,
sem fara snemma á fætur. Verka-
mennirnir, sem eru í stöðugri leit
að vinnu eru komnir á fætur á und-
an mér og síðan stjórnarskiftin
urðu hefir nýr fugl bæzt í hóp
hinna árrisulu, fugl, sem aldrei
fyr hefir sést svona snemma á fót-
um. Þó er þessi fugl maður, sem
um margra ára skeið hefir haft
forstöðu fyrir einhverju stærsta
fyrirtæki þjóðarinnar og hefði því
átt fyrir löngu síðan að taka upp
þá ágætu reglu að fara snemma
fætur og snemma í rúmið, taka
daginn snemma, því að með því
er áreiðanlega hægt að ná beztum
árangri af starfi sínu daglega.
ÞESSI MAÐUR er Ólafur Thors
og býð ég hann velkominn á skraa-
plan lífsins snemma hvern morg-
un. Hann er orðinn atvinnumála-
ráðherra og á nú að gegna því
vandasama og vanþakkláta starfi.
sem Haraldur minn Guðmundsson,
augasteinn okkar Alþýðuflokks-
manna, gegndi áður. Ólafur er með
morgunferðum sínum að kynna sér
atvinnuleysið, sjá svona með eigin
augum, hvort atvinnuleysisskrán-
ingarnar séu ekki helber lygi, og
ég hef næstum því hans eigin orð
fyrir því að þær séu ekki rangar,
atvinnuleysið sé alt of mikið og alt
verði að gera, sem unt er, til að
ráða bót á því. Barátta Haralds
Guðmundssonar fyrir umbótum g
DAGSINS.
atvinnuleysismálunum mætti aldr-
ei öðru en svívirðingum og per-
sónulegum illdeilum íhaldsmanna.
Mér dettur ekki í hug að mæta
morgunrannsóknarferðum Ólafs
Thors með sama hætti. Nýl. sagði
hann við hóp af verkamönnum
snemma morguns: Það er blóðugt
að sjá ykkur standa svona og bíða,
ég vona að hitaveitan reynist ekki
svik í sumar. Ég efast ekki um að
Ólafur meinar þetta, hann vill gera
alt, sem í hans valdi stendur, til
að ráða bót á ástandinu, yfirleitt
er það helvítis vitleysa, sem allir
stjójrnmálaflokkar hafa gert sig
seka um, að halda því fram, að
allir andstæðingar væru falsarar
og svikarar.
ÉG ER FYRIR LÖNGU vaxinn
upp úr svoleiðis kjaftæði. Það er
alveg sama hvaða skoðun þessi
eða hinn maðurinn hefir, enginn
vill gera öðrum bölvun viljandi.
hitt er alt annað mál, að menn
greinir á um hvaða leiðir skuli
fara til að ráða fram úr vanda-
málunum, og skoðanir manna á
því fara venjulegast eftir því,
hvava stétt menn tilheyra. Sjálf-
stæðisflokkurinn túlkar sjónarmið
þeirra manna, sem eru betur settir
með launakjör og lífsafkomu, Al-
þýðuflokkurinn túlka sjónarmið
hinna. En eiga fulltrúar þessara
mismunandi sjónarmiða að berjast
eins og grimmir rakkar? Eiga þeir
ekki heldur að reyna að komast
að éinhverri niðurstöðu? Og er
það ekki einmitt tilgangur lýðræð-
isins?
ÉG VEIT að hinn nýi atvinnu-
málaráðherra nagar sig nú í hand-
arbökin fyrir að hafa haldið uppi
rangri stefnu á undanförnum ár-
um í ýmsum málum, eins og fleiri.
En ef framtíðin markast af sam-
starfi og heilhuga vilja til góðrar
lausnar á vandræðum lands-
manna, þá er mikið unnið. Ég vil
láta okkur, þessar sárfáu ' hræður,
sem byggjum þetta ágæta land,
hætta að haga okkur eins og fífl,
en til þess að það sé hægt má ekki
hafa neinn útundan. Allir, sem
landið byggja, verða að fá að
njóta gæða þess, ef þeir nenna að
vinna fyrir þeim. Og ekkert
svindl!
S. SKRIFAR MÉR: „Slæm villa
hefir slæðst inn í smágrein mína
um Eyvindar-Eftirspilið í dálkum
þínum 8. apríl s.l. Þar stendur orð-
ið breiðist fyrir greiðist. Ég var að
minnast á skuggana, sem menn
framkalla á jarðlífsbraut sinni. í
Snæ-
drottningin.
Og hann gekk óhikað fyrir prinzessuna, sem sat á stórri
perlu með þernurnar og undirþernurnar, þjónana og und
irþjónana í kringum sig.
Og ungþjónninn, sem stóð í
dyrunum, var svo stoltur, að
maður þorði varla að líta á
hann.
Hann Óli var mælskur. þegar hann gekk fyrir prinzess-
una. En hann var ekki kominn til þess að biðja hennar,
heldur til þess að vfta. hvað hún væri gáfuð. — Já, víst
hefir það verið Óli, sagði Gerða, — hann var svo gáfaður,
að hann gat reiknað brot í huganum og kunni bæði stóru
litlu margföldunartöfluna. Viltu leiða mig inn í höllina?
.
MMm

■■ . ■
/
■
r
•yV' • •
mmmm

Afy.rié tf/tifcr,

— Það er hægar sagt en gert, sagði krákan. Bíddu þá eftir mér hérna við hliðið, sagði
— En ég skal tala um það við kærastann krákan og svo sperti hún stélið og flaug
minn, sem er taminn. af stað.
B
skáldriti Jóhanns Sigurjónssonar
eru örlagaskuggarnir, sem lagst
hafa yfir líf Eyvindar og Höllu,
svo þungir og svartir, að það virð-
ist vera fullkomin endileysa að
hugsa sér þá greiðast sundur, svo
að segja alveg í einum augnabliks-
hvelli, eins og Eftirspilið sýnir. Af
greiðsla vandamála gengur senni-
lega ekki í neinum loftköstum í
öðrum heimi, fremur en á jarð-
ríkinu. Lögmál lífsins er þróun.
Og að leggja dýnamit-sprengju við
endann á honum Jóhanni heitnum
Sigurjónssyni hæfir áreiðanlega
ekki.“
ENN FREMUR skrifar S.: „Guð-
laugur" getur ekki verið mér sam-
mála um rómantík „Kynjalands-
ins“. Ég álít að rómantíski æfin-
týraljóminn hyrfi gersamlega af
„Þúsund og einni nótt,“ ef þýðandi
„Kynjalandsins“ settist við að
innrita hana, — og að hann hafi
einmitt vísað allmiklum ljóma á
bug úr „Kynjalandinu,” með því
að kunna ekki að ná töfrum í stíl.
En nóg komið um þetta! Að
gamni mínu vil ég spyrja hr.
„Guðlaug” einnár spurningar, sem
hefir verið að velkjast fyrir mér
undanfarið: Skyldi mórauða tíkin
í ritum Kiljans eiga að vera
rómantík?”
„Þá er blessuð pólitíkin. Þeirri
”tík” má alls ekki gleyma! Hr.
Kjartan G. og frú A. K. óska eftir
að henni verði frekar bægt úr
blöðunUm. Ég felli mig ekki alls-
kostar við þá ýtni. Pólitískra orða
þarf mjög við nú til dags. Ekki
sízt vegna þess, að öfgastefnur
vaða uppi, og til andmæla þeim
verður að ætla nægilegt rúm. Þó
skal ég viðurkenna, að ef blöðin
— „Þjóðviljinn” í Reykjavík og
„Verkamaðurinn” á Akureyri væru
bönnuð, þá mundi verða að mun
hægara um vik, með kurteisi og
orðhóf í stjórnmálaumræðum, svo
mjög skyrpa þessi blöð og erta til
hatramlegra orðahnippinga. í því
efni er „Verkamaðurinn” sýnu lak
ari. Það má einsdæmi telja, hve
mjög höfundar þess blaðs gera sér
far um að tína upp gömul, hvít-
veðruð úrgangsefni föruseppa, við
veginn, og kasta þeim sótbölvandi
á eftir andstæðingum sínum. Því
segi ég: Meðan slík blöð eru ekki
heft duglega, þá verður að ætla
höfundum annara blaða nóg frelsi
og rúm til andmæla.”
Hannes á horninu.
Lífið er leikur.
Hin bráðskemtilega mynd verð-
ur sýnd á vegum Hvítabandsins
i Gamla Bíó í kvöld kl. 61/2- Al-
þýðusýning.
Guðspekifélagið.
Reykjavíkurstúkan heldur fund í
ltvöld kl. 9. Magnús Gíslason flyt
\ir erindi um listir.
MsiDroniiing
Alexandrine
fer þriðjudaginn 2. maí kl. 6 síð-
degis til ísafjarðar, Siglufjarðar,
Akureyrar. Þaðan sömu leið til
baka.
Pantaðir farseðlar þurfa að
sækjast á morgun fyrir kl. 3 eða
í síðasta lagi fyrir hádegi á mánu
dag.
Fylgibréf yfir vörur komi sem
fyrst.
Skipaafgr. Jes Zinsen,
Tryggvagötu. — Sími 3025.
Barði Guðmundsson:
Frh.
Að aflokinni bænagerðinni í
Rirkjubæ hélt Flosi ferð sinni
áfram til brennunnar, svo sem
hér segir: „Síðan stigu þeir á
hesta sína og riðu upp á fjall og
svo til Fiskivatna og riðu nokk-
uru fyrir vestan vötnin og
stefndu svo vestur á sandinn —
létu þeir þá Eyjafjallajökul á
vinstri hönd sér — og svo ofan
í Goðaland og svo til Markar-
fljóts, og komu urn nónskeið
annan dag vikunnar á Þríhyrn-
ingshálsa og biðu til miðaftans."
Fyrir löngu hafa fræðimenn
tekið eftir því, að ferðalýsing
þessi er ótæk. Hvorki til Goða-
lands né Fiskivatna gat Flosi
nokkurt erindi átt, og þar að
auki var hann að strekkja við
það að komast á sem allra
skemstum tíma til Þríhyrnings-
hálsa — sem eitt út af fyrir sig
er nógu merkilegt atriði. Ekki
virðist hann hafa óttast svo mjög
njósnir eða skyndi-Iiðsafnað
fjandmannanna. Þegar til Berg-
þórshvols kom fóru þeir sér að
engu óðslega. Þeir komu þangað
fyrir náttmál, og er nú bezt að
nota orð höfundar sjálfs: „Dalur
var í hvolnum og riðu þeir
þangað og bundu þar hesta sína
og dvöldust þar til þess er mjög
leið á kvöldið." Þá fyrst hefja
þeir Flosi árásina, og eftir að
þeir höfðu b'rent bæinn biöu
þeir á staðnum fram á næsta dag
og fóru því næst að eltast við
Ingjald á Keldum um miðja
byggð héraðsins.
Þegar höfundur lætur frá sér
fara öll þessi býsn, dvelur hug-
ur hans sýnilega aðeins að litlu
leyti við Brennu-Flosa. Hugur
hans hvarflar ekki á Fjallabaks-
vegi og framhjá Fiskivötnum
Rangæinganna, heldur svífur andi
höfundar yfir Arnarvatnsheiði og
Fiskivötnum hennar. Hugsana-
tengslin leyna sér hér ekki. Mun-
um vér nú sjá hvað samleikur
sálfræði og sögu megnar, þótt
i litlu sé.
Að síðustu orðunum í lýsing-
unni af ferð Flosa um Fjalla-
baksveg hefi ég áður vikið. Hann
kom á stefnumótsstaðinn um nón
skeið á mánudaginn og beið eftir
bandamönnum sínum nokkra
hríð. Þessi ummæli sýndu oss, að
hugur höfundar, er hann skráði
frásögn þessa, dvaldi með Þor-
varði Þórarinssyni að Rauðsgili
um nónskeið mánudaginn 13. júlí
1255. Maður , skyldi nú ætla, að
öll ferðasagan væri af líkum toga
spunnin. Og svo er það. Daginn
eftir hélt Þorvarður ferð sinni á-
fram til móts við þá Eyjólf og
Hrafn. Reið hann dagfari og nátt-
fari norður um Arnarvatnsheiði,
framhjá Fiskivötnum 0 g kom
morguninn eftir niður að Hvammi
í Vatnsdal. Hugðist hann þar
hremma Ásgrím. Þorsteinsson,
bróður Eyjólfs, sem ekki heppn-
aðist. Hafði Þorvarður hraðað
svo mjög för sinni, sökum þess
að hann óttaðist að Ásgrím
myndi undan bera. Nú þarf ekki
frekar að óska skýringar á hrað-
ferð Flosa um Fjallabaksveg og
því síður á því áður óskiljan-
lega atriði, að höfundur skuli
miða það ferðalag við Fiskivötn
Suðurlandsöræfanna, sem á eng-
an hátt gat snert þá sögu. End-
urminningin um eigið ferðalag
fram hjá Fiskivötnum Arnar-
vatnsheiðarinnar leiða huga höf-
undarins að samnefninu sunn-
lenzka. — En hann vissi óglögt
skil á legu þeirra Fiskivatna. —
Hafi höfundurinn þökk fyrir það.
Hvað nú um önnur ferðalög
Flosa. Þau eru þrjú sem nánar
er greint frá og skulu öll að
nokkru athuguð.
Fyrst er þá að tala um ferð
Flosa heiman frá Svínafelli til
alþingis eftir að hann frétti fall
Höskulds mágs síhs. Frá Svína-
felli reið FIosi til Kirkjubæjar
Þar sendi hann eftir Kolbeini Eg-
ilssyni burðarsyni sínum, „og
kom hann þar“. Annars kemur
sá maður ekki við sögu nema
nafn hans er getið í sambandi
við fund Flosa í Almannagjá.
Frá Kirkjubæ reið Flosi til Höfða
brekku, þar bjó Þorgrímur skrauti
son Þorkels hins fagra. Flosi bað
hann riða til alþingis með sér.
— En hann játaði ferðinni og
mælti til Flosa: „Oft hefir þú
glaðari verið bóndi en nú, og
er þó nokkur vorkun á, þó að
svo sé“. Þessa manns er hvorki
fyr né siðar getið í NjálssÖgu.
Frá Höfðabrekku reið Flosi um
Arnarstakksheiði og kom á Sól-
heima um kvöldið. Þar bjó LoÖ-
mundur Olfsson. Hann var vin-
ur Flosa mikill. Flosi var þarum
nóttina. En um morgunin reið
Loðmundur með honum í Dal
— og voru þar um nótt. Þar
með er söguhlutverk Loðmundar
þessa búið. Daginn eftir borðaði
Flosi hinn fræga dagverð hjá
Hildigunni i Vörsabæ og reið síð
an áfram til alþingis og er nú
ekki greint frá gistingarstöðum
hans á þeirri leið. Þeir koma
síðar fram.
Það þarf nú ekki mikla skarp-
skygni til þess að sjá, að ferða-
lýsing þessi á ekkert skylt við
arfsagnir frá byrjun 11. aldar.
því hvernig mættu slík sundur-
laus smáatvik varðveitast í Iminn-
um manna um 3 aldir. Bn b#t-
ur sjáum vér þó hvernig í pott-
inn er búið þegar sögunni víkur
að liðsbónarferð Flosa austurum
land eftir Njálsbrennuna.
Frá Njálsbrennu reið Flosi með
alla sveit sína — eitt hundrað
manns til Svinafells og sat all-
ur hópurinn þar fram um jól
og er nú ekkert fárast um hey-
annir né önnur þarfaverk á bú-
um. Er lokið var jólum mælti
Flosi til sinna manna „Nú ætla
ég að vér skulum fara heiman,
því að mér þykir sem vér munum
eigi setugrið hafa mega. Skulu
vér nú fara í liðsbón" — Síðan
bjuggust þeir heiman allir. Flosi
var í leistabrókum þvi hann ætl-
aði að ganga. Vissi hann að þá
myndi öðrum minna fyrir þykja
að ganga. Þeir fóru heiman á
Knappavöll, en annan aftur til
Breiðár, en frá Breiðá til Kálfa-
íells, þaðan í Bjarnaírnes í • Horna
fjörð, þaðan til Stafafells í Lón,
en þá tíl Þvottár til Síðu-Halls.
Öll þessi frásögn er ein sam-
hangandi keðja af sönnun-
um fyrir því að hún sé
Brennu-Flosa óviðkomandi. Það
er sjálfgefið að Flosi átti ekkert
erindi með 100 manna sveit til
iiðsbónar um vinsamleg héruð. 10
eða 20 manna fylgdarsveit hefði
átt að nægja til þess að sína
höfðingjaskap hans og þá heföi
hann liklega getað farið ríðandi,
sem meira var um vert. Og enn
veröctr manni á að spyrja. Hvers-
vegna getur hann ekki útvegaö
næigilega marga hesta til farar-
innar? Auk þess skyldi maÖur
ætla, að liðsmenn hans hefðu
haft með sér hross. Það var sann
arlega ekkert spaug að þvælast
fótgangandi eftir krókaleiöum unr
hávetur frá Svínafelli alt norður
að Hofi í Vopnafirði. En slepp-
um því. Samhengi þessa máls
liggur fyrir, sem opin bók. —
Hér ræðir ekki um ferðarupphaí
heldur ferðarlok, sem von er til.
Þann 22. júlí 1255 var Þor-
varður Þórarinsson staddur með
sveit sína við Vatnsskarð eftir
fjögra vikna látlaust ferðalag.
Þangað hafði hann fylgt banda-
manni sínum Þorgilsi skarða af
Þve árfundi. Bað Þorgils Þorvarð
að fylgja sér vestur á land, en
Þorvaldur þóttist eigi til hafa
hestakost og taldist undan alla
vega að fylgja honum í Vest-
f jörðu segir söguriíarinn sem sjálf
ur var viðstaddur. Skyldu þar
leiðir þeirra og hélt nú Þorvarð-
ur heim tfl sin.
Þótt vér hefðum ekki haft
þessa frásögn, geíur hver ogeinn
gert sér í hugarlund hvernig
hestakosti Þorvarðar og sveitar
hans hafi verið háttað á síðustu
dagleiðunum austur að Hofi eft-
ir fimm vikna hringsól um larid-
ið. Látum vera að hver þeirra
hafi í upphafi haft tvó til reið-
ar svo sem Flosi í brennuförinni
Samt sem áður má víst telja,
að á Dimmafjallgarði hafi þeir
Þ*rvarður ekki vakurt riðið. Má