Haukur - 01.08.1912, Blaðsíða 10

H A U K U I
efi á því, að það má með rjettu kalla her-
foringja þennan „heimsmeistara ! aklist'
inni“.
Flóðgáttarstífía við Rjúkanfoss í Noregi.
sem inni í kirkjunni var, og settu serkneskt útflúr og greinar
úr kóraninum í staðinn. En þrátt fyrir allar þessar breyt-
ingar, er musteri þetta þó enn í dag fegursta minningarmerkið
um blómaöld hinnar grísku húsagerðarlistar. Það er sagt að
þegar sólin skíni inn í musterið, þá skíni hún ( gegnum
kalkhúðina, sem farin er að þynnast af
sliti, og þá grilli þar í Kristsmynd inni í
veggnum. Múhameðstrúarmenn hvísla þá
hver að öðrum: „Hann kemur aftur, hann
kemur aftur!“ Og þá hugsa þeir sjálf-
sagt til herafla nágrannalandanna. En
þótt allir kristnir menn óski þess sjálfsagt,
að hálfmáninn hverfi afturfyrir krossinum,
þá kysu þeir sjálfsagt helzt að það gæti
orðið án aðstoðar elds og sverða.
Duglegup ökumaður. Foringi
einn úr frakkneska stórskotaliðinu sýndi
nýlega það fimleikabragð við liðskönnun
þar í landi, að stýra 40 hestum ( einu.
Hann varð að standa uppi á öftustu hest-
unum, til þess að geta sjeð yfir allan hóp-
inn — alla samokshestana. Taumarnir,
sem hanp stýrði hestunum með, voru alls
946 metrar á lengd. Og hann stýrði öll-
um þessum hestum svo snilldarlega vel, að
það var eins og þeir hlýddu hverri smá
bendingu, er hann gaf þeim — þar var engin ringulreið. Og
mesta furðu vakti stjórn hans fyrir þá sök, að hestum þess-
um hafði aldrei verið beitt saman, fyr en einmitt þennan dag.
Þeir voru allir tilheyrandi riddaraliðinu. Það er víst enginn
Stœrstu saltpjeturswerksmiðj'
up i heimi. Hinir óþrotlegu kraftar
náttúrunnar og hugvit mannsins hafa í
sameiningu skapað eitthvert dásamlegasta
kynjaverk, sem sjezt hefir. Það eru afl-
stöðvarnar og saltpjetursverksmiðjurnar í
Sáheimi við Rjúkanfossinn í Noregi. Rjúk-
anfoss er í hjeraði því, sem heitir Þelmörk.
og er hann 125 metrar á hæð. Fyrir nokkr-
um árum hamaðist fossinn eins og trylltur
berserkur, ólmur og freyðandi í fjallaauðn-
inni; enginn hafði nokkurt gagn af hon-
um, og enginn hugsaði um hann, nema
þegar svo bar við, að einhverjir tóku sjer
ferð á hendur til þess að dást að mikil'
fengleik hans og hlusta á kuldahlátur hans
í gljúfrunum. En nú hefir ótemjan verið
beizluð, og afl hennar bundið. Eftir fjallsbrekkunni liggur
fjöldi vatnsæða, er flytja vatnið til hverfihjólanna. Hverfi-
hjólin snúa vjelum þeim, sem framleiða rafmagnið og raf-
magnið er svo Ieitt eftir fjölda vírstrengja til saltpjetursverk-
smiðjanna. Saltpjeturinn er unninn úr ,andrúmsloftinu með
einstaklega hugvitsamlegri aðferð, sem Norðmaður einn
Birkelaúd prófessor, hefir fundið. Saltpjetur er til margra
hluta nytsamlegur og er notaður um allan heim. - Hann er
t. d. nauðsynlegur við tilbúning sprengiefna, brennisteinssýru,
saltpjeturssýru, menju og fjölda fleiri efna i
einnig við stál og glergerð; hann er og
notaður við kjötsöltun, og til þess að fram'
leiða kulda o. fl. o. fl.; en mest er hann
þó nú á síðari árum notaður til ábuiðar.
Saltpjetur finnst vfða í náttúrunni, en
hvergi í ríkum mæli. Mest hefir flutzt af
honum frá Kili í Suður-Ameríku. En nU
er norskur saltpjetur seldur um allan heim*
Kringum verksmiðjurnar hefir þegar mynd'
azt allmikill bær, og er hann kallaður Sá'
heimur (Saaheim). Hann hefir nú þegar
yfir 6000 (búa. Fyrri myndin sýnir floð-
gáttarstíflu við Rjúkanfossinn, og síðad
myndin ofurlítinn hluta af vatnsæðunum-
Vatnsæðar við Rjúkanfoss i Noregi.
Bifvjelarbáturinn ,.Deiroit“.
Bifvjelarbátupinn „DetPott‘‘*
Amerískur bifvjelarbátur, „Detroit", sem ef
II metra langur, hefir nýlega farið þver*-
yfir Atlantshafið, frá Nevv York (Arnerík1*
139
140