Alþýðublaðið - 01.08.1939, Blaðsíða 2

þRIÐJUDAGINN 1. ÁGÚST 1939. !
ALÞYÐUBLAÐIÐ
X.AMDERSEM
Svínahirðirinn.
— Þetta er fyrirtak, sagði prinsessan, um leið og hún gekk
fram hjá. — Ég hefi aldrei heyrt svona fallegt lag. Farið
inn og spyrjið hann, hvað hljóðfærið kosti, en ég kyssi hann
ekki.
— Hann vill fá hundrað kossa hjá prinsess-
unni, sagði hirðmærin, sem inn fór. — Eg
held hann sé orðinn brjálaður, sagði prins-
essan og fór, en þegar hún hafði gengið stund-
arkorn, nam o+QiSaT*
— Segið honum, að hann skuli fá jafnmarga
kossa og í gær, hina getur hann fengið hjá
hirðmeyjunum.
— En okkur er það svo óljúft, sögðu hirðmeyjarnar. — Þvættingur, sagði prinsessan.
Fyrst ég kyssi hann, þá getið þið kysst hann líka.
Hraðferðir Steindórs
til Akureyrar um Akranes érui
Frá Reykjavík: Alla mánud., miðvikud. ®g föstud.
Frá Akureyri: Alla mánudaga, fimtud. og laugardaga.
Afgrelðsla okkar á Aknreyri er á bif-
relðastöð Oddeyrar, sfmi 260.
M.s. Fagranes annast sjólelðlna.
Nýjar upphitaðar bifreiðar með útvarpi.
Blfrelðastðð Steindérs
Símar: 1580, 1581, 1582, 1583, 1584.
„Berlingske Aftenavis“
í Kaupmannahöfn birtir grein
um íslenzka leiklist og viðtal við
systumar Þóm og Emilíu Borg.
Flytur blaðið jafnframt myndir
af Stefaníu Guðmundsdóttur,
Emilíu, Þóm og Óskari Boxg. —
Bendir blaðið á þjóðleikhúsið í
Reykjavík sem viðeigandi minnis-
merki um Stefaníu Guðmundsr
döttur og líkir leiklist hennar við
list ítölsku leikkonunnar Eleo-
nora Duse. FÚ.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
Útvarpið vikuna, sem leið.
hlýða á — kunna þessu mjög
illa, ekki sízt vegna þess,
að margir þeirra hafa einmitt
betri tíma til að hlusta á há-
degis- og síðdegisútvarp á
sunnudögum en aðra daga vik-
unnar. Mér finnst, að útvarps-
notendur eigi a. m. k. kröfu á
skýringu á þessu fyrirbrigði og
tel vafalítið, að hægt sé að lag-
færa þetta með góðum vilja.
Steindór Steindórsson kenn-
ari flutti sumarþætti, og voru
þeir einkum hugleiðingar um
ferðalög á landi, í langferðabíl-
um og utan þjóðvega, og heil-
ræði til ferðamanna og gest-
gjafa. Ekkert var nýtt eða
merkilegt í þáttum þessum, en
búningur og flutningur sæmi-
legur.
Áskell Löve fil. stud. flutti
erindi um aldintrjárækt á ís-
landi og virtist bjartsýnn á það
mál, einkum eplarækt. Pétur
Sigurðsson flutti stuttan en
fróðlegan íþróttaþátt um undir-
búning næstu Olympiuleika 1
Helsingfors 1940. Pétur Ólafs-
son blaðamaður flutti erindi, er
hann nefndi „Júlí 1914““, um
aðdraganda og upptök heims-
styrjaldarinnar fyrir 25 árum.
Hér var auðvitað um miklu
meira efni að ræða en rúmast
VEÐUPtBLÍÐAN og kvöldfeg
urðín undanfarna viku og
vikur hafa vafalaust haft þau
áhrif, að margur hlustandi hefir
fundið minni löngun hjá sér en
elli mundi til að sækja fró og
fræðslu í útvarpið, enda er
ekki annað sýnna en að útvarps-
ráð hafi ætlazt til þessa smá-
greiða af náttúrunnar hendi, er
það samdi dagskrána. En nú, er
dag fer að stytta og búast má
við regni í 40 daga og 40 nætur
eftir allan þurrkinn, er þess að
vænta, að útvarpið bæti ráð sitt,
eða öllu heldur: að ráðið bæti
útvarpið, svo að menn kjósi
fremur að vera innan dyra en
utan um háútvarpstímann.
Útvarpið frá fulltrúafundi
norrænu félaganna á sunnudag-
inn var að sínu leyti mjög á-
nægjulegt, ræður útlendu full-
trúanna allar hlýlegar 1 vorn
garð og vitnandi um einlægan
áhuga á norrænni samvinnu,
flutningur ágætur og framburð-
ur óvenjuskýr. Þó verður að á-
telja það, vegna alls almenn-
ings, að ræðurnar skyldu ekki
vera fluttar í íslenzkri þýðingu
í útvarpinu þá um leið eða síð-
ar. Sýnist sem það hefði mátt
gerast á kostnað einhvers af
grammófónglymjandanum, sem
virðist einna stundvísastur og
friðhelgastur dagskrárliður út-
varpsins. Fyrirlestrum um víð-
tæk efni er sýnilega oft skorinn
alltof þröngur stakkur að tíma j
til, fréttir oft styttar um of eða j tekur á móti gestum til sumardvalar. Gisting og matur
felldar niður vegna of skamms ?elt með sanngjörnu verði. Umhverfið er yndislega fag-
fréttatíma (en lengd hans ætti urt.
eingöngu að ákvarðast af fyrir-
liggjandi fréttaefni í hvert
sinn), en grammófónninn og
harmonikan eiga að öllum jafn-
aði óáreitt helming eða tvo
þriðju útvarpstímans.
í sambandi við sunnudags-
fréttirnar væri ekki úr vegi að
spyrja, hvers vegna aldrei eru
fluttar hádegisfréttir á sunnu-
dögum. Mörgum mun finnast
sem nægilegur starfsmanna-
kostur sé við fréttasöfnun út-
varpsins til þess að rækja hana
á sunnudögum líka. Kvöldfrétt-
irnar á sunnudögum (þær út-
lendu) eru einnig oftast minni
og lítilfjörlegri en rúmhelga
daga. Menn, sem leggja í vana
sinn að hlusta á fréttir — og
vafalaust eru þær sá dagskrár-
liður, sem flestir hlustendur
gæti með góðu móti í einum
stuttum fyrirlestri, en þó gátu
þeir, sem áður voru alveg ó-
kunnugir þessum málum, verið
nokkru nær eftir hann. Búning-
ur erindisins var í meðallagi, en
flutningur þar fyrir neðan.
Ekki má gleyma erindi séra
Arne Möllers, sem hann flutti
fyrra sunnudagskvöld í sam-
bandi við mót norrænu félag-
anna. Kom þar fram hjá hon-
um, sem áður, velvild hans til
íslenzku þjóðarinnar og brenn-
andi áhugi á norrænni sam-
vinnu.
Prentvillupúkinn virðist gera
sér nokkuð dælt við þessa stuttu
útvarpspistla. í síðustu grein-
inni voru þessar villur (báðar
í fyrra dálki): þótt nokk-
uð hafi þegar breytzt til batnað-
ar, fyrir: þótt nokkuð hafi þetta
o. s. frv., og störf og tæki til
sjálfsnáms, fyrir: söfn o. s. frv.
mr.
Júlíana Sveinsdóttir listmálari
hefir fengið tilboð um að sýna
myndir eftir sig á haustsýning-
unni í Charlottenborg, en þetta er
vandaðasta listsýning hvers árs í
Danmörku. FÚ.
Socialdemokmten
í Kaupmannahöfn birtir grein
um Norrænu listasýninguna í
Gautaborg og getur einkum mál-
verka Jóns Stefánssonar, og Júlí-
önu Sveinsdóttur. F.Ú.
Gistihósið í Þrastalundi
Forstöðukona gistihússins veitir leyfi til silungsveiði
með stöng í Soginu.
Allar upplýsingar gefur Ferðaskrifstofa ríkisins í
Reykjavík eða í síma í Þrastalundi.
RIDER HAGGARD:
KYNJALANDIÐ
Spennandi frá upphafi til enda, 528 bls. í stóru broti.
KOSTAR AÐEINS KR. 3,00.
Rider Haggard er heimsfrægur fyrir Afríkusögur sínar.
Margir kannast við Náma Salómons og Hvítramannaíand,
sem báðar hafa komið út á íslenzku. Kynjalandið er ein af
beztu sögum Rider Haggards.
Fæst í afgreiðslu Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8, Rvfk.
CHARLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Uppreisnin á Bounty.
34. Karl ísfeld íslenzkaði.
eins og þeir væru menn. Þeir hafa haft nægan mat, lítið að
gera, og nóg af konum. Þegar við fórum frá Tahiti, var ég
undrandi yfir því, að þeir skyldu ekki allir vera flúnir upp í
fjöllin. Það hefði ég gert, ef ég hefði verið sjómaður.
Þegar dagar liðu og við fjarlægðumst Tahiti, varð dvölin
þar nærri því eins og draumur í endurminningu okkar. Og
smám saman fór lífið að ganga sinn vanagang um borð. Eng-
ir óþægilegir viðburðir högguðu rósemd okkar. Bligh gekk
sínar venjulegu göngur á þilfarinu, en hann talaði sjaldan við
nokkurn. Oftast var hann niðri í klefa sínum, þar sem hann
vann af dugnaði að því að kortleggja eyjarnar. Þannig gekk
allt sinn vanagang, þangað til að morgni hins 23. apríl. Þá
komum við auga á Namuka, eina af Vináttueyjunum. Bligh
hafði komið hér áður, ásamt Cook, og hann hafði í huga að
ná þar í vatn, áður en haldið væri lengra áleiðis til Endea-
vour-sundsins.
Það hafði frétzt um skipkomuna og voru margir hinna inn-
fæddu, ekki einasta frá Nomuka, heldur einnig frá eyjunum
í kring, komnir á staðinn. Þegar við höfðum varpað akkerum,
vorum við umkringdir af bátum. og þilfarið var þéttskipað
villimönnum. í fyrstu truflaði þetta starf okkar um borð, en
allt komst í röð og reglu, þegar tveir höfðingjar komu um
borð, sem Bligh kannaðist við frá því hann hafði komið þarna
árið 1772. Við gátum komið þeim í skilning um, að það yrði
að reka fólkið af þilfarinu, og þeir tóku svo hraustlega til
verka, að eftir stundarkorn voru engir á þilfarinu, nema skips-
höfnin, höfðingjarnir og fylgdarlið þeirra. Bligh skipstjóri
kallaði á mig, og bað mig að vera túlk. Það kom í ljós, að
kunnátta mín í máli Tahiti-búa kom að litlu gagni hér. En
með bendingum og einstökum orðum gátum við gert þeim
skiljanlegt, til hvers við hefðum komið. Þegar höfðingjarnir
höfðu kallað nokkur skipunarorð til mannanna á bátunum,
hröðuðu þeir sér að landi.
Cook skipstjóri hafði gefið eyjunum nafnið Vináttueyjarn-
ar, en það var fjarri því, að mér sýndist íbúarnir vingjarn-
legir. Þeir voru svipaðir Tahiti-búum á vöxt og litarhátt —
og það var bersýnilegt, að kynþátturinn var sá sami, en fram-
hleypni þeirra og frekja féll mér ekki í geð. Þeir voru rumm-
ungsþjófar og stálu öllu, sem hönd á festi. Christian var þeirr-
ar skoðunar, að ekki væri vert að treysta þeim, og stakk upp
á því, að send væri vopnuð varðsveit með þeim, sem sendir
voru 1 land eftir við og vatni. Bligh skipstjóri hló að slíku:
— Þér ætlið þó ekki að gefa í skyn, að þér séuð hræddur
við þessa betlara?
— Nei, skipstjóri, en mér finnst við hafa ástæðu til þess að
gæta allrar varúðar í umgengni við þá. Samkvæmt minni
skoðun ...
Hann fékk ekki að ljúka við setninguna.
— Og hver hefir spurt um yðar skoðun? Skollinn sjálfur,
hefi ég þá ekki ráðið hjartveika kerlingaruglu næstráðandi á
skipið! Komið, herra Nelson, við verðum að gera eitthvað til
þess að friða þessa hugleysingja. Svo fór hann ofan í skips-
bátinn. Nelson fór á eftir honum, því að hann þurfti að ,ná í
nokkrar brauðávaxtaplöntur í stað þeirra, sem höfðu visnað á
leiðinni. Svo fóru þeir 1 land ásamt höfðingjunum tveimur.
Þetta samtal hafði farið fram í viðurvist margra, og ég
tók eftir því, að Christian veittist örðugt að stilla sig. Bligh
hafði þann óheppilega sið, að gera slíkar athugasemdir við
yfirmenn sína, án þess að hugsa hót um það, hverjir væru við-
staddir. Það má ef til vill færa honum það til málsbóta, að hann
var sjálfur svo harðgerður, að hann hafði ekki grun um það,
hve særandi slíkar athugasemdir voru, ekki sízt fyrir mann
eins og Christian.
Það var tilviljun, að ekkert bar við þennan dag. Það, að báðir
höfðingjarnir höfðu farið með Christian, var trygging fyrir
því, að ekki yrði ráðizt á okkur Seinna um daginn komu eyja-
skeggjar um borð til þess að verzla við okkur. Þeir höfðu
hinar venjulegu verzlunarvörur sínar: grísi, fugla, kókoshnot-
ur og yamsrætur. Allan seinni hluta dagsins og næsta dag
stóð þessi verzlun yfir, og að morgni þriðja dags var bátur
sendur í land eftir vatni, undir forystu Christians. Þá kom það
í ljós, að varfærni Christians hafði ekki verið ástæðulaus.
Menn okkar voru ekki fyrr komnir í land, en villimennirnir
fóru að gera óspektir. Bligh hafði ekki neitað því að senda
varðsveit með skipsbátunum, en hann hafði gefið ákveðna skip-
un um það, að ekki mætti nota vopnin. Haward stjórnaði öðr-
um bátnum, en ég hinum. Christian gekk á land upp með
menn sína til þess að sækja vatnið. Eyjarskeggjar þyrptust
1 að vatnsbólinu, sem var mörg hundruð metra frá ströndinni.
Allt var gert, sem hugsanlegt var, til þess að halda þeim 1
skefjum, en þeir urðu stöðugt nærgöngulli. Við höfðum ekki
verið lengur en hálftíma í landi, þegar búið var að stela öxun-
um frá sumum skógarhöggsmönnunum. Christian leysti verk
sitt af hendi svo vel, sem kostur var á, það kom okkur öllum
saman um. Það var snarræði hans að þakka, að villimennirnir
réðust ekki á okkur og tóku okkur höndum, Þeir voru um það