Alþýðublaðið - 28.08.1939, Blaðsíða 2

MÁNUDAGUR 28. AGÚST 1939.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Hans ilaiiff.

WlmWTJW FM"':' lilóðð'

Það eru víst hirðmenn, sagði Hans klaufi, — þá verð ég
að gefa dómaranum það bezta.
Niræð koia segir frá Mn-
um sóðii og gðmln dðpm
Hún fylgíst enn með
og þykir lætin ljót í
heimsviðburðunuin
fólkinu úti i heiml.
Og svo sneri hann við vósum sínum og sletti —- Þetta var vel af sér vikið, sagði konungs-
leðju íraman í hann. dóttirin, þetta hefði ég ekki gert, en' ég skal
áreiðanlega læra það.

mm^Mm^f-,
Og svo varð Hans klaufi konungur, fékk konungsdótturina, kórónuna og sat í hásæti.
En þessi saga er eftir blaði dómarans, svo að það er máske ekki vert að trúa henni.
!«»??!«
E -
.Berjatínsla.
KRON hefir nú útvegað berja-
fólki ágæta dvalarstaði austur i
sveitum, þar sem gott berjaland
er. Er það í Haukadal, Þrasta-
lundi, Syðri-Reykjum í Biskups-
tungum og víðar. Ber eru mikil
um þessar mundir, og er nauð-
synlegt að ná þeim, íáður en
þau fara að skemmast, og er á-,
gætur markaður fyrir þau. Fóik,
gem vill fara í berjaferðir, getur
snúið sér til skrifstofu KRON,
simi 1727.
Farsróttir og mahiidauöi
í Reykjavík vikuna 30. júlí til
6. ágúst (í svigum töiur næstu
viku á undan): Hálsbólga 28 (18).
^jSWjfrrl
Kvefsótt 36 (28). Taugaveiki 1
(0). Iðrakvef 8 (18). Kveflungna-
bólga 3 (3). Munnangur 0 (3).
Hlaupabóla 0 (4). Mannslát 2 (9).
Lar.dlæknisskrifstofan. FB.
Farisóttir og manndauði
vikuna 6.—12. ágúst (í svigum
tölur næstu viku á undan); Háls-
bólga 18 (28). Kvefsótt 6 (36).
B.lóðsótt 2 (0). Taugaveiki 0 (1).
Iðrakvef 9 (8). Kveflungnabólga
0 (3). Munnangur 1 (0). Mannslát
1 (2). Landlæknisskrifstofan. FB.
Póstferðir á morgun.
Frá Reykjavík: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Reykjaness-, Kjósar-,
Ölfuss- og Flóapóstar, Þingvellir,
p—¦——WBBSS......."-""......." '"*""'"........"WBIW'
Laugarvatn, Þrastalundur, Hafn-
arfjörður, Barðastrandapóstur,
Borgarnes, Akranes, Norðanpóst-
ar, Dalasýslupóstur, Snæfells-
nesspóstur, Meðallands- og
Kirkjubæjarklausturspöstar,
Grímsness- og Biskupstungna-
póstar. Til Reykjavíkur: Mosfells-
sveitar-, Kjalarness-, Reykjaness-,
Kjósar-, Ölfuss og Flóapóstar,
Þingvellir, Laugarvatn, Þrasta-
lundur, . Hafnarf jörður, Austan-
póstur, Borgarnes, Akranes,
Norðanpóstar, Stykkishólmspóst-
ur, Gullfoss frá ísafirði, Súðin
austan um úr hringferð.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
EKKJAN Sesselja Guð-
mundsdóttir er níræð í
dag. Hún býr nú í „Franska
spítalanum" ásamt dóttur sinni,
Guðrúnu Jónsdóttur. Sesselja
gamia er ættuð austan úr
Hrunamannahreppi og bjó að
Hrunakrók lengst af með manni
sínum, Jóni Jónssyni frá Hörgs-
holti. Hrunakrókur var efsti
bærinn í Hrunamannahreppi.
Hann er nú kominn í eyði fyrir
nokkuð löngu síðan.
Þau hjónin áttu 10 börn, sex
þeirra náðu fullorðins aldri, en
fimm eru nú á lífi, þau Ingimar
skóíastjóri, Jón fisksali, Guð-
rún, Tómas verkamaður og El-
ísabet, sem býr suður í Garða-
hverfi.
Alþýðublaðið heimsótti Sesselju
á föstudagskvöld og hafði stutt
samtal við hana. Þrátt fyrir sinn
háa aldur er Sesselja mjög ern
og hefir góða fótavist; vinnur
hún að prjóni af elju og dugnaði.
Hún notar ekki gleraugu, iog
heyrn hennar er enn fullkomin.
— Viltu segja mér eitthvað frá
gömlum dögum?
„Ég veit ekki, hvað ég á til aö
taka," segir Sésselja og brosir.
„Það er frá svo mörgu að segja.
Tírharnir nú eru svo gerólíkir
þeim tímum, sem ég lifði á mín
æskuár og aðalbúskaparár, að
þið, unga fólkið, getið ekki gert
ykkur þá I hugarlund."
— Hvenær komstu fyrst til
Reykjavíkur?
„Þá var ég 23 ára gömul, eða
árið 1872. Þá var ég send til
Reykjavíkur með belju að aust-
an. Þegar við komum í Foss-
voginn tjölduðum við, en ég gekk
til bæjarins með beljuna. Gömul
kona, sem bjó í Skálholtskoti,
keypti beljuna, og fór ég beint
til hennar með hana. Stórt tún
var þá umhverfis Skálholtskot,
en á þvi túni eru nú Skálholts-
stigur og Þingholtsgöturnar. Þeg-
ar ég kom hingað, var einmitt
verið að lemja grjótið í tugthús-
ið, og gerðu það danskir stein-
smiðir. Þetta átti að vera mikil
Sesselja Guðmundsdóttir.
bygging, og var í.'þá.daga talið,,
að hún stæði alllangt fyrir utan
bæinn!
í þessari sömu ferð kom ég til
Hafnarfjarðar, og man ég sér-
staklega eftir því, hve vatnið var
;tært og gott í læknum. Við tjöld-
tuðum1 í Firðinum, en létum hest-
ana vera á beit í Setbergi. Allt
ferðalagið tók vikutíma, og ég
verð að segja þér það, að ég'
þóttist hafa framazt mikið við
þetta mikla ferðalag. En heldur
þú, að ungu: dömunum "'hér í
Reykjavlk þætti gaman að því,
að leiða belju hér um göturnar
nú? Ég held varla"*.
— Varstu á þjóðhátíðinni 1874?
„Nei; ég var þá nýbyrjuð að
búa, en hann séra Jóhann í
Hruna hafði stórt boð fyrir öll
'hjón í sókninni, og það var mikil
veizla, heilu nauti. var slátrað,
og eftír matinn var bændunum
boðið upp á biiennivín, en kon-
unum koníak. — Þú skalt ekki
halda, að neinn hafi drukkið sig
blindfullan, því að það vár álit-
inn hinn mesti ósiður í þá daga
og fordæmt af öllum."
— Hvað er það elzta, sem þú
manst eftir?
„Það var, þegar miennirnir
komu að norðan til þess að
sakja hundana. Þá var ég 7 ára
gömul, og ég man vel eftir því,
þegar þeir komu heim til okkar
til að vita, hvort þeir gætu feng-
ið hund. Þá var mikið hundafár
fyrir norðan, og margar sýslur
voru alveg hundlausar. Hunda-
mennirnir fengu marga hunda,
og ráku þeir stóra hópa norður
Kjöl, en hvolpana höfðu þeir
undir peysunum- Hundarnir voru
dýrmætir í þá daga.
Það kom sér vel fyrir iokkur i
Árnessýslu, að við skyldum hafa
hjálpað Norðanmönnunum, eins
og við gerðum, því að tveimur
vetrum síðar urðum við að leita
á náðir þeirra. Kom þá upp mikil
kláðapest í fénu, svo að skera
varð niður allan fjárstofninn
milli Ölfusár og Þjórsár. Þá var
farið norður og Norðanmenn
beðnir um fé, og brugðust þeir
sannarlega vel við; þeir jafnvel
gáfu lömb. Þannig hjálpuðum
við hver öðrum í gamla daga."
— Þú fylgist véf með öllum
fréttum og opinberum málum? .
„Já; ég hlusta á útvarpið á
hverjum degi, og það er nú
næstum því eina skemmtunin,
sem ég hefi. Ég hefi sérstaklega
gaman af því að hlu-sta á fréttir
Ferðafélagsins, þegar það er að
fara til Kerlingarfjalla, því að
það rifjar upp fyrir mér grasa-
íerðirnar í gamla daga. En þær
voru ekki neinir lystitúrar í þá
daga, það skaltu ekki halda,
kunningi! Ef það var sólskin, þá
sváfum við í. sólskininu, en' tínd-
um á.næturnar, þegar dögg var
á. — Það var samt sem áður
oft gaman í þessum ferðum til
fjallanna, og þú mátt trúa, að
þá gerðust mörg ævintýri hjá
unga fólkinu. Á þessum árum
voru ekki skálarnir tilað sofa í,
heldur sváfum við í heimaofpum
tjöldum, og okkur leið vel. Það
var taíinn hinn mesti eymdarskap-
'ur a'ð eiga ekki tjald í þá daga".
— Jæja; hvernig lízt þér á á-
standið í' heiminúm núna?
„Þa'ð eru aumu lætin í fólkinu
lúti í heimi núna. A'ð þeir skuli
n'ú ætla sér að fara að deyða og
eyða öllu því á fáum mínútum,
sem 'befir tekið þá áratugi að
byggja upp. Það er annars anzl
skrítið, að þeir skyldu fara að
semja, Hitler og Stalin."
— Sækir þú kirkju núna?
„Nei; ég hlusta á messurnar í
útvarpinu, og mér líkar þær vel.
En í gamla daga taldi ég ekki
eftir mér að fara þriggja tíma
garig til kirkjunnar í Hruna, þó
iað í kalsaveðri væii."
Þessi níræða heiðurskona er
Frh. á 4. siðu.
J ^^- *.'*œ*
.. ii BMBMl
ie.'.'!i!"iLr.!. ^g
CHARLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Upprelsiiiii á Bounty.
§4.
Karl Isfelá íeleíizkaSi.
Ég settist við hlið hennar og hristi hárið frá augunum. í
sömu andránni horfðumst við í augu, og Tehani brosti. Svo
sneri hún sér undan. Allt í einu fór hjarta mitt að slá hrað-
ar. Hönd hennar hvíldi á rótarhnyðjunni rétt við hönd mína.
Ég tók í hönd hennar, og hún dró hana ekki að sér. Hún laut
höfði og horfði ofan í tært vatnið — og við þögðum bæði
lengi.
Ég horfði ekki ofan á vatnsflötinn, heldur á hina fögru
stúlku, sem sat við hlið mér. Hún var í kyrtli úr hvítu efni
og armar hermar og axilir voru silkimjúkar. Og fætur hennar
voru nettir, svo að prinsessa hefði mátt öfunda hana af.
— Tehani, sagði ég og tók með báðum höndum um hönd
hennar.
Hún svaraði egnu, en leit upp og sneri sér að mér. Og áður
en við gátum sagt nokkuð hvíldi hún í örmum mínum. Hinn
daufi ilmur af hörundi hennar gerði mig nærri því ölvaðan,
og um stund hafði ég svo ákafan hjartslátt, að ég gat ekkert
sagt. Það var 'hún, sem fyrst tók til máls.
— Byam, sagði hún og strauk fingrunum gegnum hár mitt.
— Átt þú enga konu?
— Nei, svaraði ég.
— Ég á engan mann.
I sömu andránni heyrði ég kvenrödd neðan frá ánni: —
Tehani, Tehani. Og Tehani svaraði og bað stúlkuna að bíða.
Svo sneri hún sér að mér.
— Það er bara þernan mín, sem kom ásamt mér í land,
Ég bað, hana að bíða við ósinn, þangað til ég kæmi.
— Kemur þú frá Tetiaroa? spurði ég og lét höfuðið hvíla
á öxl hennar.
— Nei, ég hefi verið á Raiatea ásamt frænda mínum. Við
höfum verið á sjó í tvo sólarhringa.
— Hver er frændi þinn?
Stúlkan sneri sér að mér undrandi og spurði: — Veiztu
það ekki?
— Nei, sagði ég.
— Þú talar mál okkar eins og þú værir inrifæddur. En hvað
þið eruð einkennilegir, Eriglendingarnir. Ég hefi aldrei talað
við Englending fyrr. Frændi minn er Vehiatua, höfðingi yfir
Taiarapu.
— Ég hefi heyrt hans getið.
— Ert þú höfðingi í þínu landi?
— Kannske ofurlítill höfðingi.
— Ég vissi það! Ég vissi það um leið og ég sá þig. Hitihiti
hefði ekki gert hvern sem var að taio.
Aftur varð þögn. — Tehani, sagði ég.
— Já.
— Hún lyfti höfðinu og ég kyssti hana á enskan móð, beint
á munninn. Við gengum til baka og leiddumst, en þernan gekk
á eftir okkur og augun stóðu í henni af undrun.
Vehiatua var kominn í land og var að borða morgunverð,
þegar við komum. Hann var virðulegur og góðlegur óldungur
með silfrað hár. Þegnar hans sátu umhverfis hann meðan
hann mataðist, þeir báru honum brauðávexti, steiktan fisk,
nýjari' af glóðinni, og banana. Þessi gamli höfðingi var tatto-
veraður um allan líkamann nema andlitið, og það var sú
fegursta myndskreyting, sem ég hafði nokkru sinni séð. Mér
þótti vænt um, að ég bar aðeins mittisskýlu, því að það þykir
ekki kurteisi að nálgast höfðingja nema með naktar axlir.
Vehiatua virtist ekkert undrandi, þegar hann sá mig.
— Jæja, Tehani, sagði hann vingjarnlega við -frænku sína.
— Morgunverðurinn þinn er tilbúinn um borð. Og hver 6r
þessi ungi maður, sem með þér er?
— Það er taió Hitihitis ¦— hann heitir Byam.
— Ég hefi heyrt á hann minnzt. Vehiatua sneri sér að mér
og bauð mér að matast með sér. Ég settist við hlið hans og
svaraði spurningum hans viðvíkjandi Bounty, sem hann hafði
heyrt mikið rætt um. Hann var undrandi á því, hve fær ég
var. orðinn í tungu Tahitibúa, og ég sagði honum frá'verk-
efni þvi, sem mér hafði verið falið og hvernig taio minn hefði
verið mér til mikillar hjálpar.
— Og nú hefir þú og hinir setzt að hér á eyjunni?
-----Við verðum* hér að minnsta kosti fyrst um sinn, sagði
ég. — Það getur verið, að Georg konungur skipi okkur að
koma heim, þegar næsta herskip kemur, eftir tvö eða þrjú ár.
— Já, sagði hinn aldni höfðingi, maður verður að hlýða
konungi sínum.
Brátt kom Tehani aftur í land, eftir að hún hafði neytt
morgunverðar og haft fataskipti. Hár hennar hafði þornað í
sólskininu, hún var greidd og ilmvötn borin í hár hennar.
Hún gekk á undan fylgdarliði sínu með virðuleik, sem hefði
sæmt enskri hefðarkonu. Höfðinginn kinkaði kolli til mín og
stóð á fætur..
— Við skulum fara til húss ættingja míns.
Feitur, vöðvamikill maður lagðist á k'né fyrir framan Ve-
hiatua. Höfðinginn stökk upp á axlir hans léttilega, eins og
hann hefði mikla æfingu. Maðurinn stóð á fætur stynjandi.
Vehiatua, Teini og fleiri höfðingjar á þeim tímum máttu ekki
ganga, því að ef fætur þeirra snertu jörðina, varð landareign
hins óbreytta manns eign höfðingjans. Hvert sem þeir fóru
voru þeir bornir af manni, sem var æfður til starfsins.
Tehani gekk við hlið mér, og við fylgdum frænda hennar
og gengum eftir sandinum fram með ströndinni. Þegar við
fórum fram hjá fiskimannaþorpunum, flýttu fiskimennirnir