Alþýðublaðið - 09.09.1939, Blaðsíða 1

RITSTJÓEI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUE
LAUGARDAGUR 9. SEPT. 1939.
207. TÖLUBLAÐ
~S^SSr^S^S^^S!t
*ffii«rmimmiiiiinir.w
Konur og karlar grafa skotgrafir í útjöðrum Varsjár.
Ilnsklpalélaissklpln er-
lendis slflla heimlelðls f dag
Ee skipin hér heima verða ekki látin f ara
fyrr en samið er við sjómannafélögin.
Þjóðverjar ern á nndanhaldl Syrir Frðkknmu
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KAUPMANNAHÖFN í morgun.
ÞÝZKI HERINN, sem sótt hefir til Varsjá frá Austur-Prússlandi, er nú á iiæstu grös-
um við borgina, og eru grimmiíegar orustur háðar norðan við hana. Borgin er undir
stöðugri stórskotahríð Þjóðverja, og hver loftárásin er gerð af annarri á miðbik hennar.
Pólski herinn lætur hægt undan síga, en hefir borgina alla enn á sínu valdi. •
Yfirgnæfandi meirihluti borgarbúa, sem fyrir ófriðinn voru 1 milljón og 200 þúsund,
eru flúnir úr borginni. Eftir eru 120 þúsund manns, sem allir taka þátt í vöín hennar.
Það er ekki búizt við því, að Pólverjar geti varið borgina til lengdar, en auðséð þykir,
að þeim muni takast að bjarga hernum heilu og höldnu yfir í nýjar, sterkar varnar-
stöðvar á austurbökkum Weichsel.
QTJÓRN Eimskipafélags
*$" íslands tilkynnti í dag
rétt fyrir hádegi, að Sjóvá-
tryggingafélagi Islands hefði
horizt símskeyti um það, að
vátrygg'mg sá á skipshöfnum
Eimskipafélagsins, sem um-
boðsmenn sjóvátryggingafé-
lagsins í London hafa unnið
að undanfarna daga, sé nú
komin í lag.
Segir stjórn félagsins enn
fremur, að skip félagsins
191 AtlendiDDnr á
flóttaskipunum.
Vistir verða íian að íá úr
landi, pegar Mroðir fieirra
brýtur.
r ÞEIM sex skipum, sem
* hingað haf a f lúið, eru alls
191 sjómaður. Langflestir eru
Þjóðverjar, en auk þess Norð-
menn (á norska skipinu), brezkir
þegnar, Portúgalar og frá fleiri
þjóðum.
Sjómenn af fyrstu tveimur
skipunum gátu farið í land, en
síðan hefir verið gefið út bann
við landgöngu þeirra. Það er ó-
líklegt, að skipin hafi nægar
vistir handa skipshöfnunum —
enda munu þau þegar hafa feng-
ið eitthvað af mat úr landi.
Ómögulegt er að segja um
það, hve lengi skipin dvelja hér.
Hinsvegar er ekki líklegt, að
mörg skip flýi hingað úr þessu.
Einhver vafi virðist leika á
því, hvar þýzka stórskipið
Bremen er. Virðast ýmsir telja
líklegt, að það komi hingað,
vegna sogusagna, sem ganga
um það að skipið hafi sloppið frá
hinu brezka herskipi, sem
fylgdi því. Það er ólíklegt, að
þessar sögur hafi við nokkuð að
styðjast, enda hafði áður verið
tilkynnt, að skipið væri komið til
enskrar hafnar.
muni því tafarlaust hefja
siglingar á ný.
En eins og áður hefir verið
getið hér í blaðinu, hafa stétt-
arfélög sjómanna á verzlunar-
skipunum krafizt stríðstrygg-
ingar fyrir sjómennina og
áhættupeninga á stríðshættu-
svæðum í samræmi við það,
sem gildir á Norðurlöndum. Á
fundi með útgerðarmönnum 4.
þ. m. lögðu fulltrúar Sjómanna-
félaganna þessar tillögur fram.
Tillagan um stríðstryggingu
fékk þegar góðar undirtektír
meðal útgerðarmanna. Um á-
hættuþóknun var þá engin af-
staða tekin af þeirra hálfu. Með
bréfi 5. þ. m. hafa fulltrúar
sjómanna ítrekað, að umræður
haldi áfram um þessi mál. Engar
samræður hafa síðan átt sér
stað.
Hins vegar mun nokkur drátt-
ur hafa átt sér stað um svör
á stríðstryggingu fyrir sjómenn-
ina frá hinu enska vátrygging-
arfélagi, og enn fremur munu
útgerðarmenn vilja fá vitneskju
um, hvers konar samninga
útgerðarmenn og sjómenn hafa
gert um þessi mál á Norður-
löndum, og mun það hafa valdið
þeim drætti, sem orðið hefir á
samningum hér. Á dönskum
skipum er stríðstrygging lög-
boðin, en ekki er enn kunnugt
um, hvaða reglur gilda nú á öðr-
um Norðurlöndum um stríðs-
tryggingu. Skipsha^nir á E.s.
Snæfelli og E.s. Selfossi eru nú
þegar stríðstryggðar bráða-
birgðatryggingu, sem er að mun
lægri en sjómenn krefjast og
nú gildir í Danmörku. Skip Eim-
skipafélags íslands voru áður en
stríðið hófst stríðstryggð, en
önnur flútningaskip munu ekki
hafa verið stríðstryggð. Það er
krafa sjómanna, að samningar
takist, áður en skipin leggja úr
íslenzkri höfn.
Þessar kröfur tilkynntu full-
Fíh. á A. síðu.
Þeirri frétt var útvarpað
seinnipartinn í gær á þýzku, að
því er menn héldu frá útvarps-
stöðinni í Varsjá, að Þjóðverjar
væru búnir að taka borgina og
hefðu komið þangað á bryn-
vörðum bifreiðum kl. 4,15 eftir
hádegi (eftir íslenzkum tíma).
En örstuttu síðar var útvarpað
£rá Varsjá á pólsku og fréttin
borin til baka. Álíta menn, að
flugufregninni um hertöku
borgarinnar hafi verið útvarpað
af þýzkri stöð, sem sendi á sömu
bylgjulengd og Varsjá,
Kl. 8,30 í gærkveldi hafði
pólska sendisveitarskrifstofan í
London samband við útvarps-
stöðina í Varsjá, og meðan ver-
ið var að gera loftárás á borg-
ina. Sá, sem talaði við sendi-
herrann, sagði:
„Vér heyrum hávaðann af
skothríðinni, og vér munum
berjast þar til yfir lýkur. f út-
hverfuhum eru hlaðin virki, og
sporvagnar og strætisvagnar
hafa verið stöðvaðir. 120 000
borgarar vinna að því að grafa
skotgrafir. Það verður miklum
erfiðleikum bundið að verja
borgina, en vér höfum að baki
okkar ekki aðeins herinn, held-
ur og hvern einasta borgara,
sem getur valdið byssu."
„íerJW Varsjá ti!
hinzta manns"!
í allt gærkvöld var verið að
gefa fyrirskipanir í pólska út-
varpinu og fólk hvatt til þess
að verja borgina. Ein hvatning-
arfyrirskipunin var frá yfir-
manni setuliðsins í Varsjá, Zu-
Frh. á i. síðu.
Frá kolanámunum í Saar.
Pjððverjar sprengja brýr og
vegi á undanbaldinn í Saar.
•........ »
Margar kolanámur hafa pé pegar
verið teknar af franska hernum
Frá fréttaritará Alþýðublaðsins.
KHÖFN í morgun.
SÓKN, FRAKKA í Saarhéraðinu fer nú harðnandi, og
eru þegar margar kolanámur fallnar í hendur franska
hersins.
Þjóðverjar halda hægt undan og sprengja á eftir sér
bæði brýr og vegi til þess að tefja sókn Frakka. Tundur-
sprengjum hefir verið komið fyrir meira að segja niðri í
ökrunum.
Ákafar orustur standa yfir í skógunum umhverfis Saar-
briicken, og sækja Frakkar þar fram með skriðdrekum, sem
eru 75 smálestir að þyngd, og fylgir fótgönguliðið á eftir
þeim.
Slldarftlkið streym-
ir til baBjarins.
MikiJ nörf er fyrir auicna
vinnu i bænum.
SÍLDVEIÐIFÓLK er nú sem
ððasí að koma heim, og
fjölgar nú óðflaga í bænum.
Jafnframt eykií aðsóknin að
vinnumiðlunarekrifstofunni og
skráning atvinnulausra manna
vex.
I gær vom skrá&ir atvinnulaus-
ir í vinnumiðlunarskrifstofunni
um 290 manms, en sama dag í
fyrra voru skrá&ir hjá henni at-
vinnulausir 307 menn. Nú s«em
stendur vinna við hitaveituna
um 90 manns, og er pað svo að
segja eina vinnan i bænum- — 1
hitaveitunni var fjölgað í vikunni
um 10 manns.
I fyrra byrjaði atvinnubóta-
vinnan ekki fyrr en 27. október,
en íull ástæða er til þess, að at-
vinnubótavinna byrji mi fyrr,
ekki sízt vegna pess, að nú hefir
sumaratvinna manna fyrir norðan
orðið miklu rýrari en hún var
í fyrra. Pess ber og að gæta, að
svo fáir verkamenn vinna nú í
hitaveitunni, að það nægir lítið
tíl að uppfylla hina auknu þörf
fyrir atvinnu.
Þjóðverjar hafa nú flutt
mikinn liðsauka, sex her-
Ríkisstjórnin hxet*
«r tfl a» spara kolln.
.......... ?---------.--------
Kolabirgðir eru til fram á miðjan vet-
ur, en nýju kolin verða miklu dýrari.
"D ÍKISSTJÓRNIN heldur
¦ * áfram að senda tilkynn-
ingar sínar, áskoranir og að-
varanir til almennings.
Hvort tveggja er jafn nauð-
synlegt á tímum eins og nú,
að ríkisstjórnin sé vakandi
og sístarfandi og eins hitt, að
almenningur verði vel við
öllum fyrirmælum hennar og
taki til eftirbreytni aðvaranir
hennar.
Fólk verður að hafa það fast
Frh. i á. siðu.
fylki, að því er sagt er, til
Saarhéraðsins og allra víg-
stöðvanna milli Mosel og
Rín, og er búizt við, að viður-
eignin þar fari mjög harðn-
andi næstu daga.
Havasfregn frá AmSterdam
hermir, að ströngu eftirliti hafi
verið komið á á Þýzkalandi með
allri umferð á þjóðvegum
vegna benzínskorts.
Sagt er, að 66 menn hafi ver-
ið handteknir í gær nálægt Ber-
lín^ fyrir að aka í bifreiðum sér
til skemmtunar.
Eitt Berlínarblaðanna segir,
að það sé óskiljanlegt, að nokkur
maður skuli nota bifreiðar til
skemmtiaksturs, þar sem farar-
tæki, sem ríkið á, liggi ónotuð
vegna benzínskorts,
Þptó sfelp ferst á þýzta
tundurdufii.
LONDON í morgun. FÚ.
Samkvæmt fregn frá Stokk-
hólmi rakst þýzka skipið „Bis-
marck", með 15 manna áhöfn, á
þýzkt tundurdufl suður af Eyr-
arsundi í gær og sökk eftir
stutta stund.
8 mönnum af skipshöfninni
var var bjargað, hinir 7 fórust.
Hollenzkur tundurduflaveið-
ari rakst á tundurdufl úti fyrir
\ hollenzku ströndinni í gær og
sökk með 29 manna áhöfn.
„Miienia" var skotln I
kaf með tundurskeiti.
Frá Washington er símað, að
rannsóknum hafi verið haldið á-
fram viðvíkjandi afdrifum „At-
heniu". Þykir nú sannað, að skip-
ið hafi sokkið vegna þess, að
skotið hafi verið á það sprengj-
um, og hafi skipið spmngið og
sokkið við aðra sprengjuna, sem
í því lenti.
Roosevelt Bandarikjaforseti
hefir lýst yfir þvi, að hann efist
ekki um, að fólk trúi niðurstöð-
um þessarar rannsóknar, sem
gf»rð hafi verið af hiwtlausri þjóð.