Alþýðublaðið - 25.11.1939, Blaðsíða 3

LAUGARDÁGUR 25. NÓV. 1939
ALÞYÐUBLAÐBÐ
ALÞYÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON.
í fjarveru hans:
STEFÁN PÉTURSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: AlþýðuprentsmiSjan.
4906f Afgreiðsla.
5021 Stefán Pétursson (heima).
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
Eftir priggia mán
aða stfrlil.
INANGRUN Þýzkaiands meó
■“"* því að stöðva allar sigl-
ingar, alla vörufl'utninga þangað
sjólei'ðina, nema í Eystrasalti —
það var vopnið, sem færði banda-
miönnum að lokum sigurinn í
heimsstyrjöldinni 1914—1918- Og
það leynir sér ekki, að það er
ætlun Breta og Frakka að vinna
styrjöldina, sem nú stendur yfir
með sama vopni. Maginotlínan
með fram frönsku Iandamærunum
er ekki ætluð til sóknar, heldur
til vamar gegn þýzkri árás á
landi. Sókn Bæta og Frakka fer
fram á sjónum. Þar hafa þeir
nú þegar þurkað burtu svo að
segja allan kaupskip^flota Þýzka-
lands. Nú taka þeir næsta skreÉ
ið: Allir vöruflutningar til og frá
Þýzkalandi, sem fara fram á sjón-
um, annars staðar en í Eystra-
salti, verða stöðvaðir, þótt þeir
fari fram með hlutlausum skip-
Þaðy sem útvarpið sagði um
rússnesku skeytasendingarn*
ar eg pað, sem pað pagði um.
----4,-;-—
Hvernig Jónas Þorbergsson útvarpsstjóri hag-
ræddi sannleikanum fyrir vini sina, kommúnista.
A LÞÝÐUBLAÐINU hefir borizt eftirfarandi bréf frá
Jónasi Þorbergssyni útvarpsstjóra, sem hann krefst að
birt verði í blaðinu, ásamt frásögn útvarpsins um skeyta-
sendingarnar frá Rússlandi, að viðlagðri málsókn, ef það
verði ekki gert.
Alþýðublaðinu er ljúft að
birta þessi plögg, því að bréfið
ber þess svo greinilega vott,
hversu útvarpsstjórann hefir
sviðið undan sannleikanum,
sem sagður hei'ir verið um hann
hér í blaðinu og frásögn út-
varpsins gefur gott tækifæri til
þess að ganga úr skugga um
það, hvort það var nokkuð of-
mælt, sem Alþýðublaðið sagði
21. nóy. að í gegnum hana
„gengi eins og rauður þráður
viðieitnin til þess að foreiða yfir
það brot kommúnistaflokksins
og biaðsins, að hafa starfað hér
með stórkostlegum fjárframlög-
um frá erlendu stórveldi og
rekið áróður fýrir það, og læða
því inn hjá hlustendunum í
staðinn, að Alþýðublaðið hefði
gerí sig s'ekí um eitthvað ó-
heiðarlegt, helst skjalaþjófnað
með því að birta vitneskju sína
um skeytasendingarnar." Mun
það verðá sýút betur í athúga-
semdum við frásögn útvarpsins,
sem fára á eft'ir henni.
Hr. ritstjóri Alþýðublaðsins,
Reykjavík.
Sameiningarflokks Alþýðu
Sósíalistaflokksins. Deilir blaðið á
þetta, þá og síðar, og það hafa
fleiri blöð gert eftir að þessar um-
ræður hófust.
Þjóðviljinn svarar næsta dag og
ber ekki á móti því, að umræddar
skeytasedingar hafi átt sér-stað, en
telur að Alþýðublaðinu hefði verið
bezt að rannsaka, hvort það gæti
ekki sjáflt komizt að þeim samn-
ingum, að fá blaðaskeyti frá
Moskva fyrir lítið verð, ef það
bara vildi birta eitthvað af þeim
svo og að -ekki fári vel á því
að prenta óhróður um Sovétríkin
í þeirri prentvél, sem. rússneska
alþýðan hafi á mestu þrengingar-
tímum sínum gefið Alþýðublaðinu.
Tíminn, sem út kom í gær, birti
skýrslu um blaðaskeyti frá útlönd-
um til íslands. — Skýrslan nær í
fyrsta lagi yfir árið 1938 og í öðru
lagi yfir mánuðina janúar — sept-
ember 1939. Skýrslan hefst á svo-
hljóðandi formála:
Sökum þess að skýrsla sú, sem
fjárveitinganefnd fékk frá lands-
símastjóra um blaðaskeyti frá út-
löndum. hefir komist í hendur
eins blaðs og það birt nokkurn
hluta úr henni, hefir formaður
fjárveitinganefndar, Jónas Jóns-
son; óskað eftir að Tíminn birti
hana í .heilu lagi, svo að menn
ættu auðveldara með að glöggva
sig á því hvaðan skeytin koma.
Aðalefni skýrslunnar er að öðru
leyti þetta:
Árið 1938 voru blaðaskeyti:
Frá Færeyjum
Frá Danmörku
Frá Noregi
Frá Svíþjóð
Frá Englandi
Frá Rúsálandi
Samtals
Orð
• 767
85140
524
1120
37,414
117936
242928
Isl. kr.
170,00
19486,00
160,00
341,00
8562.00
95093,00
123812,00
Árið 1939 mánuðina janúar — september voru blaðaskeyti:
Frá Færeyjum
Frá Danmörku
Frá Svíþjóð
Frá Englandi
Frá Þýzkalandi
Frá Rússlandi
Samtals
Orð
100
70414
863
37195
197
78302
181635
ísl. kr.
21,00
16116,00
262,00
7268.00
106,00
63136,00
rrqin nn
Um.
Það liðu þrjú ár frá því aö
heimsstyrjöldin 1914—1918 hófst
og þangiað til sjóstríðið var feom-
ið á það stig, scm það er kömið
[á í þessari styrjöld aðeins þrem-
ur mánuðum eftir ófriðarbyrjun.
Það var ekki fyrr en Þjóðverj-
ar byrjuðu hinn miskunarlausa
kafbátahernað sinn vorið 1917,
jafnt gegn hlutlausum siglingum
::em brezkum, í þeirri fánýtu von
að geta stöðvað aðflutninga til
Englands, að Bretar tó-ku' þá á-
kvörðun í heimsstyrjöldinni, sem
þeir hafa tekið nú: að gera allár
v-ömr af þýzkum uppruna og all-
ar vörar, s-em eru þýzk eign og
á leið til Þýzkalands upptækar á
höfnunum.
En í Iiessu stríði h-ófu Þjóð-
verjar hinn ótakmarkaða kafbáta-
hemað gegn brezkum skipum og
siglingum hlutlausra þjóða til
Bretlands þegar á fyrsta degi.
Og þegar þeir voru gengnir úr
skugga um það, að kafbátahern-
aðurinn bar hvorki þann árang-
ur, að hræða England til frið-
arsamninga n-é st-öðva siglingar
hlutiau'sra þj-óða þangað, gripu
þeir til þes,s ráðs, að dreifa íaus-
um og seguhnögnuðum spr-engi-
duflUm um sjóinn við Englands-
strendur -og sökkva með þeim
aðvöranarlaust tugum skipa án
nokkurs tillits til þ-ess, hvort þau
eru bnezk eða hlutlaus og upp
á von eða óvon um það, hvort
skapshafnir -og farþ-egar k-omast
lifan-di af eða ekki. Á móti slík-
urn herm-darverkium er kafbáta-
hemaðurinn mannúðin sjólf. 1
mörgum tilfellum að minnst-a
kosti geta kafbátamir gefið skips-
höfnunum og farþegunum tæki-
færi til þess að k-omast í bj-örg-
unarbáta. Lausu tundurduflin
gefa engin slík grið. Dreifing
þeirra um höfin er hámark villi-
mennskunnar í hemaÖinum.
En hafið er stórt og skipiii,
(Frh. á 4. síðu.)
Út af árásum blaðs yðar á
fréttastofu Ríkisútvarpsins dagana
20. og 21. þ. m., þar sem þér stað-
hæfið, að ég hafi sem gæzlumaður
opinberrar fréttástöfu brugðist
enlbættisskyldu 'inirini í sambandi
við birtingu • fe-éttar sunnudaginn
19. nóv;, leýfi ég mér að senda
yður umrædda frétt til birtingar
í blaði yðar,
í grein yðar, 21,-þ. m., takið þér
svo tií orða. að það gangi eins
og rauður þráður gegnum fréttina,
að ég hafi með henni viljað hfeiða
yfir ávirðingar tilgreinds stjórn-
málaflokks og með því gengið í
þjónustu flokksins bg um leið er-
lénds stórveldis, sem með áróðri
seilist til valda hér á landi. Enn
fremur staðhæfið þér, að ég hafi
látið undir höfuð leggjast að birta
þau gögn og upplýsingar, er til
greina komu á því stigi málsins.
Teljið þér, að ég með þessu hafi
brotið embættisskyldu mína svo
freklega, að það ætti að varða mig
stöðumissi.
Er hér með skorað á yður. að
birtá í næsta eða öðru tölublaði
blaðs yðar fréttina, eins og hún
liggur fyrir, ásamt þessu bréfi, að
yiðlagðri málsókn.
-Virðingarfyllst.
Jónas Þorbergsson.
Fer frásögn útvarpsins hér á
eftir:
. .Undanfarna daga hefir blöðun-
um í Reykjavík orðið alltíðrætt
um skeytasendingar frá Moskva
hingað til lands, er hafi hlaupið á
160 þús. krónum á einu og þrem
fjórðu hlutum úr ári nú undan-
farið.
Hér verða, sakir tímaskorts,
engin tök á að rekja allar þær
umræður, en Alþýðublaðið hóf
máls á þessu síðast liðinn mið-
vikudag með grein er hét svo:
„Rússar hafa varið 160 þús. kr.
til símskeyta hingað síðan í árs-
byrjun 1938. Hér um bil helm-
ingur allra símskeyta hingað kem-
ur frá Rússlandi. — Hvað vilja
Rússar fá fyrir þetta fé og hverju
hafa kommúnistar lofað þeim?“
Blaðið fullyrðir að síðan í árs-
byrjun 1938 hafi hér um bil helm-
ingur allra þeirra símskeyta —
og mun þar átt við blaðaskeyti —
verið frá Rússla.ndi til Þjóðviljans
og Kommúnistaflokksins — síðar
Formáður fjárveitinganefndar,
Jónas Jórisson, ritar í sambandi við
þetta forystugrein í Tímann í gær.
-— Um ástæður fyrir því, að þetta
mál er fram komið í Alþýðublað-
inu á þarin hátt sem að framari er
greint, lætur hann þessa getið:
„Tildrög þessa máls eru þau, að
fjárveitiriganefnd safnar um þess-
ar mundir óvenjulega miklu efni
um fjármálaaðstæður þjóðarinnar,
í því skyni að borgarar landsins fái
sem fyllsta vitneskju um hinn
sameiginlega hag. Ein af þeim
skýrslum, sem ég óskaði eftir, var
frá landssímanum um það, hve
miklgr yæru tekjur hans af skeyt-
um frá útlöndum. Póst- og síma-
málastjóri gaf þessa skýrslu og gat
ekki annað en gert það. Alþingi
og þjóðin öll á að fá að vita, ef
þess er óskað, hve mikil skipti ís-
lands í símamálum eru við hverja
þjóð. Bréfið ’ kom til skrifstofu
þingsins og var taókfært þar eins.
og önnur skjöl, og síðan sent til
fjárveitinganefndar. En á þeirri
leið hefir einhver maður séð bréfið
og tekið úr því einn þátt, skipti
Rússa við ísland, og sett’ þessa
vitneskju í Alþýðublaðið. Það mun
óhætt mega fullyrða, að hvorki
skrifstofa Alþingis eða menn í
Eins og menn muna
gaf útvarpsstjórinn yfirlýs-
ingu í útvarpinu, eftir
að Alþýðublaðið hafði gagnrýnt
þessa frásögn útvarpsins um
skeytasendingarnar frá Rúss-
landi, þar sem hann „vísar al-
gerlega á bug, sem ósönnum og
ástæðulausum þeim aðdróttun-
um Alþýðublaðsins, að frétta-
stofá útvarpsins drægi taum
sérstaks tilgreinds stjórnmála-
flokks í landinu,“ og lýsti því
jafnframt yfir, að fréttastofan
teldi það „hlutverk sitt að veita
hlustendum útvarpsins. sem
gleggsta fræðslu, eftir þeim
gögpum og upplýsingum, sem
fjárveitingarnefnd hafi komið efni
bréfsihs á framfæri. En húsakynn-
um í þingi er þannig háttað, að
mjög margir menn utan þings
ganga daglega um herbergi, þar
sem verið er að nota skjöl þings-
ins. Þingmenn líta yfirleitt ekki á
skjöl þingsins sem leyndarmál. Yf-
irleitt má telja, að þingið hafi í
fórum sínum næsta lítið af skjöl-
um, sem ekki má kalla almanna
eign.
Síðar í þessari grein — en hana
nefnir höfundur: „Hvernig gefast
gullskór?" — minnir höfundur á
íhlutun Norðmanna um stjórnmál
íslendinga á 13. öld og afleiðing-
ar hennar. — Hann telur og, að
ef það hefði vitnast ómótmælan-
lega, að ráðándi menn í Darimörku,
Englandi eða Þýzkalandi hefðu
varið 160 þús. króna á tveimur ár-
um í aðeins einn lið pólitískrar á-
róðursstarfsemi, þá hefði það sleg-
ið felmtri á íslenzku þjóðina og
andstaða risið gegn slíkum áróðri.
Am (sign.) '
Útvarpað 19.45 — 19 XI 39
ÞÖST. Ríkisútvarpið
Samhljóða útvarpaðri frétt:
Jónas Þorbergsson.
Sigr. Bjarnad.
fyirir liggja um hvert það mál,
jsem vekur mikla og almenna
athygli og umræður í blöðum.“
Skal nú sýnt hvernig útvarps-
stjórinn hefir rækt þetta hlut-
verk í fréttaburði sínum um
skeytasendingarnar frá Rúss-
landi.
1) Úr forsíðufrétt Alþýðu-
blaðsins, sem vakti svo mikla
athygli þegar í upphafi, birtir
útvarpið lítið sem ekkert ann-
að en fyrirsögnina og þau um-
mæli, ,,að blaðið deili á þetta.“
Um hitt þagði útvarpið, til þess
að hlustendum yrði sem minnst
ljóst, hve alvarlegt mál væri
hér á ferðinni. fyrir kommún-
Um þetta fengu útvarps-
hlustendur ekkert að heyra:
-----<>---
istaflokkinn, hvað Alþýðublað- t
ið sagði: Útvarpið sleppti t. d.
þessum ummælum:
„Menn munu nú varpa þeirri
spurningu fram, hvort það sé
af einstakri góðmennsku, að
Rússar, eða alþjóðasamband
kommunista, sem eins og allir
vita, er ekkert annað en verk-
færi sovétstjórnarinnar í utan-
ríkispólitík hennar, hafa ausið
út fjarupphæð, sem nemur 160
þús. ísl. króna síðan í árs-
byrjun 1938 fyrir símskeyti til
Þjóðviljans og Kommúnista-
flokksips hér úti á íslandi? . . .
Líklegt mun það ekki þykja
af annarri framkomu Rússa í
viðskiptum þeirra við aðrar
þjóðir. En hvað ætla þeir sér
þá áð fá í staðinn?? Hverju
hafa kommúnistar lofað þ'eim?
Og hvaða hlutverk er það yfir
leitt, sem sá flokkur rekur hér á
landi, að svo stórkostlegum fjár-
upphæðum skuli vera ausið í
hann áf erlendu stórveldi?'.
2) Eftir að útvarpið hefir
hlaupið yfir þessi orð Alþýðu-
blaðsins, „að blaðið deili á
þetta,“ segir það: „og það hafa
fleiri blöð gert, eftir að þessar
umræður hófust.11
Hvers vengá fengu útvarps-
hlustendur ekki að vita hvaða
blöð það voru? Og hvers
vegna var ekkert nánar sagt um
Ummæli þeirra? Með því að
láta þetta undir höfuð leggjast,
vildi útvarpsstjórinn reyna að
koma því inn hjá hlustendum,
að hér væri ekki um annað að
ræða en hnútukast milli Al-
þýðublaðsins og Þjóðviljans.
. Útvarpið þagði um það, að
Tíminn birti frásögn Alþýðu-
blaðsins og grein orðrétta dag-
inn eftir að hún birtist, með þess
um ummælum: „Má fullkom-
lega taka undir það m'eð Al-
þýðublaðinu, að þessi áróður
Rússa hér er svo varhugaverð-
ur, að það er full ástæða að
íaka hann til nánari athugun-
ar.“
Útvarpið þagði einnig um
það, að Vísir birti einnig daginn
eftir langa grein um málið, eft-
ir að Þjóðviljinn hafði raun-
verulega játað móttöku skeyt-
anna frá Rússlandi, og sagði
meðal annars:
„Það er athyglisvert, að hér
liggur fyrir hrein viðurkenning
frá hendi blaðsins um hv'erjir
eru móttakendur skeyta þessara
og þá einnig á hinu, að í raun
og sannleika er rekstri blaðsins
haldið uppi með rússnesku fé.. .
Hér er um mál að ræða, sem
krefst rannsóknar. Geta stjórn-
arvöldin horft aðgerðalaus á
slíkt hneyksli, að stjómmála-
flokkur hér á landi haldi uppi
baráttu fyrir hagsmuni ferlends
valds, án þess að siík starfsemi
sé athuguð, og það trýggt að
minnsta kosti áð hagsmunum
hins íslenzka ríkis sé ei stéfnt
í voða.“
Þá þagði útvarpið einnig um
það, að Morgunblaðið skrifaði
langa ritstjórnargrein um frétt-
ina tveimur dögum eftir að hún
kom í Alþýðublaðinu og sggði
m. a. um hana:
„Staðfesting á því, að fregnin
væri rétt kom svo í málgagni
kommúnista í gær. Þar var því
að vísu ekki lýst yfir, að skeyta-
gjafirnar rússnesku næmu svo
hárri upphæð. En ekki var gerð
hin minnsta tilraun til áð mót-
mæla þ'essu, Sú þögn verður
skoðuð sem samþykki . . .
Þegar það kemst upp um
menn eða fiokka, að. þeir viimi
í sínu eigin föðuriandi fyrir er-
lend ríki, þá er það með öllum
þjóðum alvörumál."
Öllum þessum blaðaummæl-
um stakk útvarpsstjóri undir
stól. Hvers végna? Af því að
hann vildi draga fjöður yfir sök
Kommúrtistaflokksins og blaðs
hans.
Og þettæ kallar útvarpsstjór-
inn í yfirlýsingu sinni „að :veita
hlustendum útvarpsins sem
gleggsta fræðslu, eftir þeim
gögnum og upplýsingum, sem
fyrir liggja“(!!)
3) Þá kemur í frásögn út-
varpsins að svari.Þjóðviljans og
er þar tilfærður skætingur
kommúnistablaðsins í garð
Alþýðublaðsins, sem ekki
aðeins er málinu gjörsamlega
óviðkomandi, heldur og tilhæfu-
laus ósannindi, eins og það, að
rússheska alþýðan hafi gefið Al-
þýðublaðinu prentvél. Alþýðu-
blaðið eða Alþýðuflokkurinn
hafa aldrei fengið neina prent-
véljné nokkra aðra gjöf frá
Rússlandi. Sú prentvél, sem hér
mun vera um að ræða, var gjöf
frá sænskum Alþýðuflokks-
mönnum fyrir tæpum 20 árum.
í hvaða tilgangi birtir út-
varpsstjórinn þessi ósánnindi
kommúnistablaðsins, sem ekk-
ert koma frásögn útvarpsins við,
nema til þess eins að gefa í
skyn, að íslenzki Alþýðuflokk-
urinn sé undir sömu sökina
seldur og kommúnistaflokkur-
inn? Er hér um óhlutdrægan
fréttaburð að ræða? Eða um
málflutning fyrir kommúnista?
Alþýðublaðið lætur lesandann
(Frh. á 4, síðu.)