Alþýðublaðið - 30.11.1939, Blaðsíða 2

FIMMTUDAGINN 30. NÓV. 1939.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
I </' y '' /
•s/l <s>. e/ •{.pae'w en.
S cx
t 5..-N. f
. / -rr. * f' *íi 7 ^-
ELDFÆRIN
■ : r 7’": • . „Jf
I IpySlp^
fölfíÉÉÉí
134) Svo þutu hundarnir á dómarana og ráðið og hentu þeim
upp í loftið. 135) — Ég vil ekki láta fleygja mér, sagði konung-
urinn, 136) en stærsti hundurinn tók bæði konunginn 137) og
drottninguna og flygði þeim upp í loftið. 138) Og þá urðu her-
mennirnir hræddir.
Húsnæður!
Mjólkin hefir ekki hækkað í verið.
Skyrverðið er einnig óbreytt, og
eftirlitsmaðurinn með vörum vorum
segir það nú vera með allra bezta
móti.
NjðlkarsamsalaD.
Lífið,
UMRÆÐUEFNI
ársrit, gefið út af Jóhannesi
Birkiiand, IV. árgangur, er ný-
k'OiniÖ út. M. a. rita í það Sig-
urður Einarsson, Friðrik Á.
Brekkan, Arnór Sigurjónsson,
Jóhann Kristjánsson bygginga-
meistari, Hallgritniur Jónassion
kennari, Þorbergur Þórðarson,
Haraidur Bjömsson iei'kari, Sig-
ur'öur Heiðdal rithöfundur og
maiigir fleiri.
öllum bókaverzlunium
bæjarins liggja frammi þessa
dagana áskriftarlistar að hinni
væntanlegu ljóðabók Sig. heitins
SigurÖssonar frá Arnarholti. —
Menn ættu að tryggja sér bókina
í tíma, því upplagið er rajög
takmarkað. Það er ekkja skálds-
ins, frú Anna Pálsdóttir, sem
gefur bókina út.
Útbreiðið Alþýðublaðið.
Silungur í krananum. Sleða-
ferðir barna og bílstjórarnir.
Barnatímarnir og barnaguðs
þjónusturnar. Aðbúnaður
manna í styrkþegavinnunni.
Litli skítugi skúrinn. Báta-
gæzla, vitaflutningar og fiski
rannsóknir. Óþarfa kaffi-
skammtur. Fáum við ekki
auka sykurskammt? Lokun-
artími sölubúða. Óhentugt
fyrirkomulag.
—0—
ATHHUGANIR
HANNESAR Á HORNINU
■—o—
FYRIR NOKKRU kom 7 cm
langur silungur úr vatnskrana í
húsi á Baldursgötu. Þetta gefur
fólki tilefni til að spyrja hvaðan
vatnið komi, sem rennur úr krön-
unum. Varla getur verið, að silung-
urinn hafi komið annarsstaðar frá
en úr Elliðaánum.
BIFREIÐ AST JÓRAR kvarta
mjög udan því, að lögreglan hafi
of lítið eftirlit með sleðaferðum
barna á götum bæjarins. Segja
bifreiðastjórar, að þeir séu í hin-
um mestu vanclræðum með að af-
stýra slysum af sleðaferðum barn-
anna.
SVEITAKONA kvartar undan
því, að aldrei skuli vera útvarpað
barnaguðsþjónustum. „Barnatím-
arnir eru oft góðir,“ segir sveita-
konan, „en ég tel, að barnatími
— þegar útvarpað væri barnaguðs-
þjónustum myndi verða betri en
nokkur annar.“
VERKAMAÐUR skrifar á þessa
leið: „Fyrir innan Ás er unnnið að
því að rífa upp grjót og er sú vinna
nefnd styrkþegavinna, en aðbúnað
ur okkar, sem vinnum þar, er slæm
ur, Þarna vinna vanalega á milli
20 og 30 menn á dag, en skúrinn
sem við drekkum í, er svo lítill,
að aðeins 14 menn geta fengið
sæti, hinir verða annað hvort að
standa úti eða setjast á gólfið, sem
er atað mold og auri, því skúrinn
er jafnframt verkfærageymsla. Við
treystum þér til að birta þetta, því
Dagsbrún gerir ekki neitt fyrir
okkur. [Vilja ekki þeir menn, sem
sjá um þetta, athuga það?]
„SPURULL“ skrifar: „Mig lang-
ar til að biðja þig fyrir eftirfar-
andi spurningu til réttra hlutað-
eigenda: Hvers vegna eru notuð
tvö skip til að gera það, sem eitt
getur gert? Því er ekki bátagæzla
við Vestmannaeyjar, vitaflutning-
ar, fiskirannsókn og fleira því um
líkt framkvæmt á einu og sama
skipi? V/s. „Þór“ hættir venjulega
við Eyjar um mánaðamót apríl—
maí, en þá byrjar e.s. „Hermóð-
ur“ á vitaflutningi og er við þá til
í sept., október og liggur svo uppi
til apríl—maí. En v/s. Þór hefir
síðari árin að meira eða minna
leyti legið uppi frá maí til janúar.
V/s. Þór er það stærri en e/s. Her-
DAGSINS.
móður, að hann getur annast vita-
flutninga og jafnframt verið 2—3
mánuði á fiskirannskón ef iil
kæmi.“
VITAMÁL ASTJ ÓRI sagði við
mig um þetta mál: „Þór“ hefir auk
vetrargæzlunnar við Vestmanna-
eyjar verið ætlaðar fiskirannsókn-
ir og landhelgisgæzla á sumrum.
Hitt er svo annað mál, að vegna
sparnaðar hefir hann verið látinn
liggja jafnvel öllu lengur en
æskilegt hefði verið vegna þess-
ara starfa, Þetta á að vera starf
skipsins, og ef það er rækt, er nóg
við þetta verkefni að gera.“
„SEM VITAFLUTNINGASKIP
er Þór óþarflega stór og að ýmsu
leyti óheppilegur. Líka talsvert
miklu dýrari í rekstri en Hermóð-
ur. Hermóður aftur á móti er of
lítill til vetrargæzlu við Vest-
mannaeyjar, og telja Vestmanna-
eyingar hann allsendis ófullnægj-
andi til þess. Nú hefir komið til
mála að láta Hermóð taka upp
flutninga -til Skaftafellssýslna í
stað m/b. Skaftfelligs, og er ekki
ólíklegt að sameina megi starf
þessara tveggja skipa.“ (Það er
verið að athuga þetta nú í sam-
göngumáulanefnd og fjárveitinga-
nefnd alþingis.)
HEIMILISFAÐIR skrifar: „Oft
hefi ég ætlað mér að taka skrif-
færi og skrifa þér um ýmislegt,
sem mér hefir fundizt aflaga fara,
þó að ekki hafi fyrr orðið úr fram-
kvæmdum. Þær hafa drukknað í
daglegu striti eða þá leitinni að
því. En það. sem olli því að ég gat
ekki lengur orða bundizt, er hin ein
kennilega ráðstöfun skömmtunar-
skrifstofunnar, þar sem hún út-
hlutar aukaskammti af kaffi yfir
desembermánuð vegna jólanna. En
hvers vegna ekki sykri? Að vísu
hefir kaffiskammturinn ekki ver-
ið um of, þ. e, a. s. fyrir þá, sem
eitthvað hafa til að kaupa fyrir,
en fólk er þó miklu ver sett með
sykurskammtinn. A. m, k. barn-
margar fjölskyldur. Nú fara jólin
í hönd og helzta tilbreyting hjá fá-
tækum barnafjölskyldum er ef
eitthvað er hægt að baka til jól
anna. En með þessum sykur-
skammti er útilokað að það sé
hægt.“
I ’ ' f'"". T
„EN FYRST ÉG settist við að
skrifa, þá get ég ekki látið hjá
líða að minnast á annað efni. En
það er virðingarleysi bæjarstjórn-
armeirihlutans hérna fyrir hinum
starfandi manni. Á ég þar við hina
illræmdu breytingu á lokunartíma
sölubúða, sem samþykkt var í
haust. Það var mjög sangjarnt og
átti almennum vinsældum að
fagna, að hafa búðir opnar til kl.
8 síðd. á föstudagskvöldum eftir
að sá háttur var upp tekinn að
loka þeim kl. 6 aðra daga. Nú má
segja að þeir menn, sem hafa ein-
hverjum störfum að gegna, hvort
sem um er að ræða verkamenn
eða aðra, að þeir séu útilokaðir
frá því að komast í búð hvað sem
við liggur, nema með því að stel-
ast til þess frá vinnu sinni eða að
neita sér um að borða miðdag
þann daginn. Enda er þessi ráð-
stöfun mjög illa þokkuð meðal al-:
mennings, og væri vel ef meirihluti
bæjarstjórnar vildi endurskoða af-
stöðu sína til þessa máls.“
„NÚ VIL ÉG gera það að tillögu
minni, að enn sé breytt til um
þetta og á þann hátt að sölubúðir
séu aftur hafðar opnar, til kl. 8 á
föstudagskvöldum. En til þess að
íþyngja ekki verzlunarmönnum
með of löngum vinnutíma, þá
mætti í staðinn hafa búðirnar lok-
aðar einn virkan dag í viku
hverri, t. d. miðvikudag. Ég er
þess alveg fullviss, að þetta fyrir-
komulag gæfizt betur en það, sem
nú er, og kaupmenn myndu áreið-
anlega ekki verzla minna en áður.
Því að margir vilja heldur kaupa
sínar nauðsynjar sjálfir en láta
aðra gera það fyrir sig, eða að
stelast frá skyldustörfum sínum til
þess. Þetta fyrirkomulag, sem nú
cr, cr óþolandi og veldur gremju,
sern bitnar á verzlunarstéttinni, en
á að bitna á meirihluta bæjar-
sljórnar þangað til hún sér sóma
sinn í að breyta því.“
„ENN VIL ÉG minnast á eina
ráðstöfun forráðamanna bæjarins,
sem er af svipuðum toga spunnin.
Bærinn leigir kálgarða, svo sem
kunnugt er, og hefir mann til þess
að taka á móti leigunni á vissum
tíma árs. En þess er mjög vand-
lega gætt að hafa viðtalstíma hans
á þeim tíma dagsins, sem ENGUM
starfandi manni, hvað svo sem
hann starfar að, er mögulegt að ná
til hans, nema eins og áður er sagt
að stelast frá vinnu sinni til þess.“
„SAMA MÁLI gegnir um garð-
yrkjuráðunautinn, og er það því
gremjulegra að ná ekki til hans,
þar sem það er kunnugt, að sá
maður, sem gegndi þeim störfum
síðastliðið sumar, gaf þeim, sem til
hans náðu, margar góðar og hag-
nýtar leiðbeiningar. Það væri á-
reiðanlega mjög vel þegin ráðstöf-
un ef þessir menn, garðyrkjuráðu-
nautur og sá, sem tekur við leig-
unni fyrir garðana, værú til við-
tals frá kl, 6 til 8 síðdegis einn
dag í viku, t. d. miðvikudaga, á
þeim árstímum, sem menn þurfa
á því að halda.“
ENGINN aukaskammtur af
sykri fæst fyrir jólin.
Hannes á horninu.
Sölumaðoirinn slkáti
heitir amerísk skemmtimynd,
sem Nýja Bíó sýnir núna. Aðal-
hlutverkið leikur skopleikarinn
Joe E- Bnown ásamt June Trovis,
Guy Kippee o. fl.
Útbreiðið Alþýðublaðið. '

Auglýsing
um styrk úr Sængurkonu-
sjóði Þórunnar Á. Björns-
dóttur, ljósmóður.
í lok desembermánaðar næstkomandi verður í fyrsta
sinn úthlutað styrk úr Sængurkonusjóði Þórunnar Á.
Björnsdóttur, ljósmóður. Tilgangur sjóðsins er að létta
fátækum konum í Reykjavík sængurleguna á fæðinga-
deild Landsspítalans. Giftar konur og, ógiftar geta fengið
styrkinn, en þó því aðeins, að þær standi ekki í skuld fyrir
þeginn sveitarstyrk, er veittur hefir verið á síðustu þremur
árum, áður en leitað er styrks úr sjóðnum, og fylgi vottorð
borgarstjórans í Reykjavík um það.
Þær Sængurkonur, er legið hafa á fæðingadeild Lands-
spítalans á árinu 1939 og uppfylla framangreind skilyrði,
sendi umsóknir sínar til skrifstofustjórans í dómsmálaráðu-
neytinu fyrir 20. desember næstkomandi.
SJÓÐSTJÓRNIN.
GHARLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL,
Upprelsnin á Bounty.
130 Karl ísfeld íslenzkaði.
mála sigldum við beint inn í víkina í blásandi byr. Þegar
gamla skútan tók niðri, var eins og ég fengi högg á brjóstið.
Ég vissi, að ég myndi aldrei fá að sjá England framar. En
jafnframt Vissum við, að við myndum aldrei finna betri
dvalarstað en þennan.
Við náðum öllu úr skipinu, sem við þurftum að nota. Að
því loknu kveiktum við í því og Bounty brann ofan að vatns-
borði. Seinna rann flakið ofan af skerinu og liggur nú á hafs-
botni á 25 faðma dýpi. Það er nú orðið langt síðan þetta var,
en ég man ennþá eftir deginum. Það var 23. febrúar árið
1790. Frá þeim degi og þangað til 1 septembermánuði árið 1808,
þegar Folger skipstjóri kom hingað á Topaz, sáum við enga
aðkomumenn. Þann 27. september 1795 kom skip upp að eyj-
unni. Við slökktum alla elda, og skipverjarnir gátu ekki séð
neitt merki þess, að eyjan væri byggð. En það get ég sagt
yður, að meðan skipið var í námunda við eyjuna, var okkur
ekki rótt. En svo lagði skipið af stað aftur í suðurátt, án þess
að senda bát í land. Skipið yðar er þriðja skipið, sem hefir
komið hingað.
— Hvað voruð þið margir, þegar þið komuð hingað? spurði
ég-
— Það er engin furða þótt þér hafið gleymt því. Það er
orðið svo langt síðan þetta skeði. Við vorum 9 af Bounty og
6 innfæddir. Þér munið vafalaust eftir Toaroa, unga höfðingj-
anum, sem kom með okkur frá Tupuai.
— Já, sagði ég. — Hann hafði tvo vini sína með sér.
— Stendur heima. Þeir voru allir með okkur 12 konur, svo
að við vorum 27 í allt. Christian byrjaði á því að skipta eyj-
unni í 9 hluta, einn hluta handa hverjum af Bounty. Hinir
innfæddu voru dálítið óánægðir með þetta. Þeir blésu Taoroa
öfund í brjóst út af því að hann fengi ekkert, og það var engin
furða.
Hann hafði verið höfðingi á sinni eigin eyju, og það var hinn
mesti misskilningur hjá okkur að ætla honum ekki land. Það
var ekki misgáningur herra Christians. Hann vildi láta alla
njóta réttlætis. Hann bar þetta undir atkvæði og það var fellt
að láta hina innfæddu má land. Við tókum ekki tillit til þeirra
á neinn hátt, það var misskilningurinn. Við gerðum þá að
þjónum okkar og þernum. Þeim geðjaðist ekki að því, en við
því var ekkert hægt að gera. Eftir nokkrar vikur álitum við,
að þeir hefðu sætt sig við þetta. Seinna komumst við að raun
um, að þeir biðu bara eftir tækifæri.
í þrjá ársfjórðunga gekk allt vel. Við mældum út þetta litla
sveitaþorp, byggðum húsin, ruddum skóginn og ræktuðum
landið. Við gróðursettum yamsræturnar og sáðum kartöflum,
byggðum girðingar fyrir grísina og fuglana. Við höfðum nóg
af öllu. Reyndar höíðu menn búið á eyjunni á undan okkur, því
að við íundum leyfar af verkfærum úr steini, en þeir, sem
höfðu notað þssi verkfæri, voru annað hvort liðnir undir lok
þeir höfðu flúið eyjuna fyrir mörgum öldum.
Af og til lentum við í skærum við hina innfæddu. En eitt
er víst: Herra Christian, herra Young og ég vorum góðir
við hina innfæddu. Ég er óbrotinn maður, en ég þekki mun-
inn á vondu og góðu. Og í öllum samþykktum fylgdi ég Christ-
ian og Young að málum. Hefðu hinir hlýtt, þá hefðu aldrei
orðið neinar skærur hér. En hinir gerðu samsæri gegn okkur,
hvernig ætti að fara með hina innfæddu. Það leið ekki á löngu
áður en búið var að gera þá að þrælum. Það hlaut að enda
með skelfingu.
Skærurnar hófust, þegar kona Williams féll fram af björg-
unum og beið bana. Það voru ekki nógu margar konur handa
öllum og William ákvað að taka konuna frá einum hinna inn-
fæddu. Hinir fylgdu honum að málum. Við Christian og Young
mótmæltum þessu. En við vorum þrír gegn sex, svo að við
fengum engu ráðið.
Þetta var upphafið. í næstu sex árin voru stöðugar erjur.
Það var ekki einasta, að við deildum innbyrðis, heldur allir
hinir innfæddu okkur mótsnúnir. Ég ætla ekki að segja yður
frá aukaatriðunum. Hinir innfæddu lögðust í launsátur. Við
vörðumst fyrstu árásunum. Konur okkar aðvöruðu okkur. En
blóðið var farið að sjóða í æðum hinna innfæddu, og þeir biðu
aðeins eftir tækifærinu. í
Dag nokkurn árið 1793 náðu þeir í sumar byssurnar okkar.
Þeir höfðu náð sér í axir. Þeir komu okkur algjörlega að óvör-
um og sigruðu okkur. Á einum degi myrtu þeir Christian,
Williams, Brown, Martin og Mills. Þeir höfðu ætlað sér að
drepa okkur alla. En McCoy og Quintal flýðu inn í skóginn.
Ein konan gat falið herra Young. Ég fékk skot í öxlina, en ég
komst undan, svo að þeir fundu mig ekki. Herra Christian
var að vinna í garðinum sínum. Hann var bezti vinur þeirra,
og það vissu þeir, en þeir vissu jafnframt, að hann myndi
hefna hinna grimmilega, svo að þeir skutu.hann, þar sem hann
var við vinnu sína. Þér getið hugsað yður, hvílíkt tjin okkur