Alþýðublaðið - 16.12.1939, Síða 2

LAUGARDAGUR 16. DEZ. 1939.
ALÞYÐUBLAÐID
ITWHMIffiTttr
Næturgalinn
46) Og næturgalinn söng svo yndislega, að tár komu fram í aug-
un á keisaranum. 47) Og keisarinn var svo glaður, að hann vildi
gefa næturgalanum gullskó. En næturgalinn afþakkaði og sagði:
— Ég hefi séð tár í augunum á keisaranum og það eru mér
nægileg laun. Og svo söng hann ennþá fegur en áður. 48) —
Þetta er yndislegasti söngur, sem ég hefi heyrt, sögðu hirðdöm-
urnar. 49) Og hirðmennirnir og herbergisþernurnar létu til-
kynna, að söngur næturgalans væri óaðfinnanlegur.
Jólagjafasýning
frá Öllum deildum félagsins
í Bankastræti 2 á morgun.
5*». t pxínlim
ejjfai a)ii6
(0kaupíélaqió
Peningiag'jafir til Vetrarhjálpar-
ínnar:
N. N. 200 kr., Bína og Nonni
20 kr., N. N. 500 kr., h/f. Max
Pemberton 500 kr., N. N. 21 kr.,
Starfsmenn hjá Helga Magnús-
syni & Co. 70 -kr., N. N. 2 kr.
A. ó. 2 kr., S. O. 1 kr„ E .S. 25
kr., Kona úr Austurbænum 5 kr.
K. M. 10 kr„ Jakob Kristinssion
og frú 25 kr„ Starfsmienn hjá
Jóni Símonarsyni 45 kr„ Innkom-
i'ö við skátasöfnun í Austurbæn-
|um kr. 3895,88. Kærar þakkir.
F. h. Vetrarhjálparinnar. Stefán
A. Pálsson.
Hlini köngsson,
hið vinsæla barnaleikrit Óskars
Kjartamssonar, verður leikið af
skátum n. k. sunnudag. Aðsókn
hefir verið mjög mikil og seld-
ust allir miðar á skömmum tíma
síðast, og er því betra fyrir þá,
sem nú ætla að korna, að hafa
fyrra fallið á. Þetta verður síð-
asta sýning skátanna fyrir jól.
Er útvarpsstjöri verk
færi kommúnista?
Eftir Jónas St. Lúðvíksson.
UNDANFARIÐ hefir mokkuð
verið deilt á útvarpsstjóra,
Jónas Þorbergsson, fyrir að hann
væri hlutdrægur i fréttaflutningi
ríkisútvarpsins, sem á áð vera al-
rnennnigseign og fyrir almenning,
og dragi þá fyrst og fremst taum
sérstaks stjómmiálaflokks, sem sé
„vina sinna“, kommúnista.
Hvað satt kann að vera í .þess-
Um éburði á útvarpsstjórann,
skal ég ekki dæma um og al-
gerlega ósagt látið hér, en ýmsir
eru þeir, sem í þessum ádeilum
finnst ekki of djúpt tekið í árfnni,
eftir því sem. ég hefi fregnað.
Annars er það ekki þetta atriði,
sem mig langaði að drepa á,
heldur annað, sem ýmsum mun
finnast að staðfesti þessar sögu-
sagnir nm hlutdrægni útvarps-
stjórans. Og ckki get ég farið
svo að tala að mig renni e'kki
grun í, að með þessiu atriði, sem
ég mun hér skýra frá, hafi út-
varpsstjóri dœgið taum kommún-
ista.
Eins og þegar er öllum al-
menningi kunnugt af blaðafregn-
um, var haldinn í Vestmianna-
eyjum 4. dez. s. 1. umræðufund-
ur um verkalýðsmálin, Finn-
landsmálin og kommúnista.
Var fundur þessi einhver sá
fjölmennasti, sem haldinn hefir
verið nokkru sinni í Eyjum.
Fundarhúsið, Nýja Bíó, var
troðfullt, öll sæti setin, og allir
gangar troðfullir af áhieyrendum;
stóð fóikið þar að auki í and-
dyri hússins og á tröppum þess.
og meira að segja vildu margir
vdnna til að standa úti fyrir hús-
fcnu í rigningu, en dyr þesis höfðu
vierið opnaðar, svo að fölkið, sem
úti fyrir var, gæti fylgst með um-
ræðunum. Þrátt fyrir þetta varð
mikill fjöldi fólks frá að hverfa.
Það er ekki ofmælt, að fundinn
hafi setið a. m. k. 500 manns.
Á fundi þessum voru sam-
þykktar tillögur þess efnis, að
lýsa samúð með finnsku þjóð-
inni og víta framkiomiu kommún-
ista gagnvart innrás Rússa í Finn
land, og skora á þingmenn kom-
múoista að segja af sér, þar eð
se!a þeirra áfram á aiþingi er i
algerðu ósamræmi við þjóðarvilja
og réttlætiskennd allra sannra ís-
Iendinga“. Enn fremur tillaga
þess efnis, „að nu þegar verði
að vera lokið áhrifum kommún-
ista á verkalýðsmál Eyjanna",
þar sem verkalýðsfélagið sé „á-
róðurstæki“ þeirra o. fl.
Allar þessar tillögur voru sam-
þykktar með um 500 atkv. gegn
14 og 18 mest. Atkvæði voru
talin af mönnum með ýmsar
stjórnmálaskoðanir, og bar þeim
öllum saman méð töluna, svo að
ég hygg að um það verði ekki
deilt að talningin hafi verið rétt.
Og til þiess að votta fininsku
þjóðinni enn meiri samúð ' í
þrengingum hennar og baráttu,
risú allir fundarmenn úr sætum
sínum', að undanteknum nálægt
tíu kommúnistum, sem þama
voiu.
Meðan á fundinum stóð komu
fréttaritarar flestra blaðanna og
óskuðu eftir að fá afrit af sam-
þykktum fundarins, til að senda
blöðurn sínium til birtingar. Auk
þess óskaði fréttaritari útvarps-
ins hins sama. Var hoinum strax
daginn eftir fundinn afhent afrit
af fundargerðinni, sem innihélt
m. a. samþykktirnar allar, ásamt
atkvæðafjöida, og símaði hann
samistundis útvarpinu þennan út-
drátt.
Nú bjuggust mienn við, að I
hinu hlutlausa ríkisútvarpi birtist
þáð sama kvölid hlutlaus frá-
sögn um fundinn eins og hann
var. En kommúnistar iðuðu í
bjiómum yfir því, að nú fengi
alþjóð að vita, hve herfilega
smánarlega útrieið þeir hefðu
fengið í þessu þriðja mesta
höfuðvigi sínu, Vestmannaeyjum.
En neyndin varð önnur. Ot-
varpið byrjaði sínar bragðlausu
fréttir um afmælisdaga, og því
uim !lí'kt, en útvarpsstjóri stakk
þessari frétt undir stól, (þáðsegja
annars sumir að búnkinn þar sé
farinn að hækka ískyggilega). Og
þegar þessar línur em ritaðar, er
fréttin enn á þeim stað, sem út-
varpsstjóri ákvað, og litla von
tel ég um að hún verði færð
úr stað í bráðina.
Og hvað veldur? Hefði útvarp-
ið birt fréttina, hefði hún eðlilega
komið all illa við kaunin ákornm-
únistum, og því hefir ýmsum flog
fð í hug að það hafi verið komm-
únistar, sem komu í vég fýrir
birtingu hennar.
Á slíkum sögum sem þessum
tek ég sjálfur enga ábyrgð, en
hvað serp því líður, virðist full
ástæða til, að tekið sé til at-
hugúnar, hver ástæðan er fyrir
því, að útvarpið birti ekki úm-
rædda frétt.
Ef svo kann að virðast raunin
á, sem mér virðist hafa flogið
fyrir að flokkur vissra manna,
með ákveðnar stjórnmálaskoðanir
ráði gjörðum útvarpsstjóra og
því hvað útvarpið birtir, eftir því
hvort það er þeim sjálfum í hag
eða ekki, þá er ástæða til að:
stemma stigu við slíku með á-
kveðnum. ráðstöfnmun, og leiðir
það þá af sjálfú sér að útvarps-
stjóri sé ekki starfi sínu vaxinn,
éf áhrifa utan að komandi manna
gætir í störfum hans.
Jónas St. Lúðvíksson.
L L. Zameefaof.
Ludwig lazar zamen-
HOF fæddist í borginni
Pjetostok í Póllandi 15. dez. 1859
og hefði því verið áttræður í gær.
Faðir hans var tungumálakennari
af Gyðingaættum. Sjálfur stuhd-
aði Zamenhof augnlækningar í
Yarsjá til dauöadags, 14 apríl
1917.
Kuinnastur er Zamenhiof sem
höfundur alþjóðamálsinís esper-
anto. Fyrstia kennslubókin í mál-
inu kom út 1887. Þá hafði Za-
menhóf unnið í möig ár að því
að endurbæta málið, fága það
og fegra, en hugmyndina að búa
til alþjóöamál, auðvelt og not-
hœft í milliþjóðaviðskiptum, hafði
hann fengið í bernsku.
Zamenhiof hefir ritað margt á
esperanto, bæði þýtt -og frum-
samið. Stíll hans þykir bera af
sitíl flestra annara manna. Hann
er alls staðar lipur og ljós, eiúla
lagði Zamenhof í öllu starfi sínu
kapp á að uppræta hvers konar
íiiisskilning.
Af frumsömdum ritum má
nefna kvæði hans, þar á rneðal
„þjóðsöng“ esperantista, La es-
pero (Vonin), fjölda bláðagreina,
flestar um esperanto eða alþjóða-
tungumái, og ræður fluttar á es-
P'eran'tioþingum. Hefir þetta allt
verið gefið út í stórri bók, Ori-
ginala verkaro (Leipzig 1929).
Þýðingar Zamenhofs eru hinar
merkustu. Hann þýddi allt
Gamla testamentið, afburða vel.
Hann þýddi einnig sikáldrit eftir
marga frægustu höfunda Norður-
álfu, svo sem H. C. Andersen
(æfintýri), Moliére (Georg Dan-
din), N. V. Gogol (Endurskaö-
andinn), Goethe (Ifigenia í Tau-
ris), Schiller (Ræningjarnir),
Shakespeare (Hamiet).
Zamenhof var hugsjónamaður
lalla æfi. 1 !ræðu, fluttri í Londorii
1907, kemst hann svo að orði:
„Lengi ennþá mun dimm nótt
haldast yfir jiörðinni, en eilíflega
helzt hún ekki. Einhvem tíma
kemur sú stund, að mennirnir
hætta að vera hver öðrum úlfar,
í stað þess að berjast látlaust sín
á milli, rífa föðurland hver frá
öðrum, neyða tungumáli síúu og
siðum upp á aðra með ofbeldi;
þá munu þeir lifa innbyrðis í
friði og bróðemi, starfa í fullu
samkomulag'i á jörðinm, sem
þeir lifa á, og beita sér gegn
þeim villtu náttúruöflum, sem
ekki gera sér mannamun. Og
sameiginlega og samihuga stefna
þeir . allir að einum sannleika,
einni hamingju."
Allri æfi sinni varði Zamenhof
til að vinna að þessmii hugsjón-
úm sínum. Og þött ekki kunni að
sýnast blása byrlega fyrir slíku
um þessar miundir, þá er það þö
margra manna trú, að tífsstarf
hans eigi eftir að bera glæsileg-
an árangur.
Útbreiðið Alþýðublaðið.
„fslenzk ull“
Verðlaunasamkeppnin um beztu íslenzku kvensokkana og
fallegustu skíðapeysuna fer fram máriud. og þriðjud. kl.
1—7 e. h„ 18. og 19. desember. Komið og skoðið. Dæmið
sjálf með atkvæði ykkar. Á sama tíma verða seldir nokkrir
einstakir munir. Góðar jólagjafir.
Ath.: Engin vinnuúthlutun fyrrgreinda daga, bíður mið-
vikudags kl. 2—5 e. h.
Skrifstofan „íslenzk ull“,
Suðurgötu 22.
Útsðlumenn |
AlÞýðublaðslus 11
Munið að ársskýrslu um útsölu blaðsins árið 1939 ber |
að senda afgreiðslunni í Reykjavík í síðasta lagi með |
fyrstu póstferð eftir áramótin.
JOHN DICKSON CARR:
Morðin í mmyndasafninn.
n.
— Ungfrú, sagði leynilögreglumaðurinn hugsandi. — Mig
langar til þess að biðja yður að koma með mér ofan og líta á
líkið. En mér var að detta í hug samtal okkar frá í kvöld.
— Nú?
— Við ræddum þá um ungfrú Odette Duchéne, ungu stúlk-
una, sem við fundum myrta í Signu.
Aftur lagði hún saumadótið í kjöltu sér. — Ó, hættið nú,
hrópaði hún og barði hnefanum í borðið. — Fæ ég nú aldrei
frið? Ég hefi þegar sagt yður allt, sem ég veit um þetta mál.
— Ef ég man rétt þá bað Chaumont liðsforingi yður að lýsa
útliti ungfrú Duchéne. Hvort sem minni yðar er bilað eða á-
stæðan einhver önnur, þá var lýsingin röng.
— Ég hefi sagt yður, að það hlýtur að hafa verið einhver
önnur.
Bencolin kveiltti í vihdlinum og slökkti á eldspýtunni.
— Einmitt það, það er laukrétt, ungfrú! Þér hafið haft aðra
í huga. Ég hygg, að þér hafið aldrei séð ungfrú Duchéne. Þér
fenguð engan tíma til umhugsunar, svo að þér hættuð á það.
Þér töluðuð hratt og lýstuð einhverri, sem þér höfðuð í huga.
Og það veldur mér mikillar undrunar.
— Það er það, sem veldur mér undrunar, hélt hann áfram
hugsandi, að svo einkennilega vildi til, að þér gáfuð nákvæma
lýsingu á ungfrú Claudine Martel.
í IV. KAFLI \
GÖMUL ÞJÓÐSAGA KEMST Á KREIK.
Bencolin hafði reitt til höggsins. Hún greip andann á lofti
og varir hennar hvítnuðu. Svo hló hún.
— Hvað eigið þér við? Ég fylgdist ekki með yður. Lýsingin,
sem ég gaf, gat átt við hverja sem var.
— Ó! Þér játíð þá, að þér hafið aldrei séð ungfrú Duchéne?
— Ég játa fekkert! — Eins og ég sagði, þá gat lýsingin átt
við hvaða stúlku sem var.
— En aðeins ein af þeim liggur myrt hér niðri.
— Og það er ekkí nema tilviljun, að stúlkan þarna niðri
líkist konunni, sem ég lýsti.
— Hægan, sagði Bencolin. — Hvernig vitið þér, hvernig ung-
frú Martel lítur út? Þér hafið ekki séð hana.
Hún roðnaði af reiði. Ekki vegna ákærunnar, sem fólst í
orðum Bencolins, heldur af öðru. Hún reiddist, ef einhver
þorði að bjóða henni byrginn.
— Haldið þér ekki, hreytti hún út úr sér, að þér hafið þegar
lagt nógu margar spUmingar fyrir mig? Ég hefi fengið nóg af
yður.
Bencolin hrissti höfuðið. Hann var mjög umburðarlyndur við
hana og æsti það hana ennþá meira. — Nei, sagði hann. Þér
sleppið ekki svona auðveldlega. Það eru fleiri spurningar, sem
ég þarf að leggja fyrir yður.
— Sem lögreglumaður hafið þér leyfi til þess.
— Rétt er það. Jæja, við verðum víst að gera ráð fyrir því,
að eitthvert samband — eitthvert mjög náið samband sé milli
dauða Odette Duchéne og Claudine Martel. En nú komum við
að þriðju stúlkunni. Hún virðist ganga hér urn ljósum logum,
en þó hefir enginn séð andlit hennar. Hún virðist bera brúnan
hatt og loðkraga um hálsinn, Faðir yðar hefir komið auga á
hana.
\
Hamingjan góða, hreytti hún út úr sér. Hafið þér verið að
hlusta á þvættinginn í honum? Talaðu, pabbi, hefirðu verið að
segja þeim frá huagrórum þínum.
Gamli maðurinn rétti úr sér og sagði: — Ég hefi sagt þeim
það, sem ég áleit vera sannleikanum samkvæmt.
— í fyrsta skipti þetta kvöld virtist ísbrynjan bráðna af
henni stundarkorn. Hún snéri sér að föður sínum, tók mjúkt um
axlir hans og sagði blíðlega: — Farðu nú að hátta, faðir minn.
Farðu og hvíldu þig. Þessir herramenn þurfa ekki að tala m^ira
við þig. Ég get svarað spumingum þeirra.
Hún leit til okkar snöggvast, og Bencolin kinkaði kolli.
— Jæja, sagði gamli maðurinn hikandi, — jæja, ef yður
er sama. Þetta hefir komið mjög við mig. Ég hefi aldrei lent
í öðru eins.
Hann brosti eins og utan við sig. Svo snéri hann sér við og'
hvarf út úr herberginu. Hann virtist hafa elzt um mörg ár.
Marie Augustin stundi.