Alþýðublaðið - 14.05.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐúBLAíJIÐ
ALÞÝBUBLA©!©
kemur út á hverjum virkum degi.
Aígreiðsla í Alpýðuhúsinu við
Hveriisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
jj Skrifstofa á sama stað opin kl.
( 9Va— 10‘/a árd. og kl. 8—9 síðd.
< Sirnar: 988 (afgreiðslan) og 1294
J (skrifstofan).
< Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
< mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
< hver mm. eindálka.
< Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
< (i sama húsi, sömu simar).
„Gjafir eru yður gefnar.“
„Gjafir eru yður gefnar feðg-
um, og verðið pér litlir drengir
af, ef þér launið engu,“ sagði
Bergþóra forðum, kona Njáls.
„Þér synir mínir eigið allir eina
gjöf saman. Þér eruð kallaðir tað-
skeggjingar, en bóndi minn karl
hinn skegglausi.“ — Það er'u þvi-
líkar gjafir, sem Jón Ólafsson
framkvæmdastjóri hefir gefið ykk-
ur sjómönnum. Hann og íhalds-
félagar hans á alþingi hafa troð-
ið á kröfum ykkar um réttinn til
þess að fá lögtryggða þá minstu
hvild, sem heilsa ykkar krefur.
Og á það ofan hefir hann, í Krafti
þess fjár, sem erfiði ykkar hefir
aflað honum, kastað svívirðuorð-
um á ykkur og félag ykkar á
sjálfu alþingi, brigzlað ykkur öll-
um, sem ekki viljið láta hann og
aðra útgerðarmenn þrælka ykkur
takmarkalaust, um ómensku og
forsvarsmönnum ykkar um illar
hvatir. Bergþóra myndi hafa látið
svo um mælt, að sá væri lítill
drengur, er launaði slíkar gjafir
engu.
Launin, sem Jón Ólafsson fyrst
og fremst og þar næst þeir, er
guldu samþykki við svívirðingum
hans með því að greiða sam-
kvæmt vilja hans atkvæði gegn
kröfum ykkar og óskum, eiga að
fá fyrir athæfið, eru þau, að þið
og öll alþýða með ykkur gangi
öflugt fram í því að hreinsa al-
þingi af ,slíkum lýð. Þau ein svör
sæmir að gefa Jóni að gera hon-
um állsendis ókleift áð komast
nokkru sinni aftur á alþingí. Sví-
virðingarraus sitt getur hann þá
þulið í skrifstofu sinni. Þingið
á að vera til annars. Og því færri
hans likar, sem á alþingi sitja,
því betur veröur þar tekið áhuga-
málum ykkar.
Samlnað plwsg
hélt 10. fund sinn í gærmorgun
og samþykti með samhljóða at-
kvæðum þingsál.-till. um að taka
upp samninga við hin. Norður-
landarikin um ^sáttadómstól, sem
áður hefir verið skýrt nánar frá.
Síðan hóf umræður um þingsál,-
till. Jónasar frá Hriflu um bygg-
ingar- qg landnáms-sjóð, sem fík-
ið fái tekjur, éinkúni raeð gróða-
skatti. Leggur hann nu til, að;
mMIiþinganefr,dinni í landbúnað-
armálum sé falið að undirbúa frv.
um sjóðinn til næsta þings. Átt-
ust Jónas og ráðherrarnir í bráða-
birgðastjórninni einkum við um
tillöguna, því að þeir töluðu gegn
henni, einkum J. Þorl. Jafnframt
vitti Jónas, að þvert ofan í á-
lyktun, er e. d. gerði í hitt ið
•íyrra, lætur Jón Þorláksson tek.ju-
og eigna-skattsskrána hér í Rvík
vera fagða fram í samruglingi,
í stað þess, að tekjuskattur sé
færður sér í dálk og eignaskatt-
!ur í öðru lagi; en með „samsull-
inu“ er alt loðnara og hægara
að dylja útkomuna fyrir almenn-
ingi. Kvað hann víða erlendis
beitt fangelsunum við skattsvik-
ara, en að hérfendis þurfi ekki að
eins að endurbæta skattalögin
sjálf,. heldur einnig framkvæmd
þeirra. Sú væri sögn kunnugra
manna, sagði hann, að- ejtt árið
hafi Krossanessverksmiðjan, —
sem Magnús Guðmundsson kann-
ast við —, t. d. haft eina milljón
króna í hreinar tekjur. —sUm-
ræðunum lauk ekki á þeim fundi.
Meðri deild.
Þar var|§þingsái.-till. um rann-
sókn á Hafnarbótuin í Hnífsdal og
vörnum gegn snjóflóöum þar vís-
að til síðari umræðu með viðbót
frá allsh.nd. um rannsókn hafnar-
bóta í Vopnafirði. Einnig gerði
deildin fullnaðarsamþykt (við eina
ymr.) um uppmælingu siglinga-
leiða á nokkrum stöðuin á Húna-
flóa og um rannsókn á lending-
ar- og hafnai-bótum við Hvamms-
tanga, og var við upphaflegu til-
löguna bætt þremur stöðum öðr-
um í Strandasýslu (till. Tr. Þ.)
og rannsókn á lendingarbótum
við Salthólma á Gilsfirði (till. J.
Guðn.). Kvað atv.m.rh, að byrjað
muni verða á uppmælingum þess-
um að sumri og jafnframt gerð
sjókort yfir þau svæði, og taldi
réttast, að þær verði hafnar á svo
befndri „Giamnleið" inn á Mið-
fjörð, því að eftir henni sé skipa-
'leið . miklu styttri heldur en sú,
er nú verður að fara.
Landsbíinkafrumvarpið
kom þá til 2. umræðu, en atkv.-
gr. var frestað þangað til í dag.
Hafði fjárhagsnefndin brætt sig
saman um nokkrar tillögur. Þrír
nefndarmanna voru þó ekki á-
nægðir með þá afgreiðslu, en
skrifuðu undir álitið með fyrir-
vara. Meðal tillagna hennar er
sú, að burt sé felt ákvæðið um,
að alþingismenn megi ekki vera
bankastjórar. Sama gildi um
bankaráðsmennina, að ekki sé á-
kveðið, að þeir skuli vera utan-
þingsmenn. f frv., eins og e. d.
gekk frá þvj, ,er ákveðið, að rík
isstjórnin skipi formann banka-
ráðsins til 5 ára í sgnn, en hvor
deild þingsins um sig kjósi tvo
bankáráðsmenn 'til fjögurra ára.'
Nefndin ‘Vöi tóta sameinað þing
kjósa bankaráðsmennina f jóra,
aðra en formannima. Ásgeir, H.
Stef. og Jakob Ieggja til, að rík-
isstjórnin skipi formanninn að
eins til þriggja ára í senn, svo
að skipun til þess starfs fari fram
á hverju kjörtímabili.
Héðinn Valdimarsson leggur til,
að neðri deild alþingis kjósi
bankaráðsmennina alla 5 og vara-
menn þeirra til þriggja ára í
senn, og velji ráðið sjálft for-
manninn. Einnig kjósi neðri deild
endurskoðendurna, í stað þess að
ráðherra skipi þá eftir tillögum
bankaráðsins. Kosning í banka-
ráð fari fyrst frani á næsta þingi,
og öðlist lögin ekki gildi fyrri
en 1. marz 1928. — Slíka skip-
un eigi ekki að gera í þinglok
fyrir kosnnigar, heldur eftir þær,
þó að bráðabirgðastjórninni og
þingflokki, sem er að missa völd-
in, svíði að fá ekki að ráða tögi-
um og högldum við skipun banka-
ráðsins. Sé og líklegt, að þing-
ræðisstjórn taki við völdum af
bráðabirgðastjórninni innan nokk-
urra mánaða. Afgreiðsla banka-
málsins alls eigi þó fyrst og
fremst að bíða fram yfir kosn-
ingar, svo að þjóðin sjálf fái að
skera úr því á kjördegi, hvort
hún kæri sig um stefnu bráða-
birgðafjármálaráðherrans, sem vill
að eins takmarkaða ábyrgð rík-
isins á bankanum, er stefnir að
því að veikja hann í samkeppni
við einstaklingabanka. ■— J. A.
J. gerði sig drjúgan í máli og
spáði því, að flestir þingmann-
anna myndu verða endurkosnir.
Þetta yrðu því að mestu sömu
menn á nlfesta þingi. — „Svo
mæla börn, sem vilja.“ Það er
þó ekki víst, að þjóðin sé svo
ginkeypt fyrir íhaldsstefnunni, að
hún telji sig nú ekki hafa fengiö
meira en nóg af henni.
Enn flytur Héðinn tvær tillög-
ur um starfssvið seðlabankans, í
viðbót við þau ákvæði, sem fyrir
eru í frv. Önnur er sú, að hon-
um skuli heimilt að veita lán gegn
ábyrgð bæja-, sýslu- og sveitar-
félaga. Hin fer fram á að auka
starfssvið hans þannig, að auk
þess, sem sérstaklega er tekið
fram í frv., sé honum heimilt að
annast öll nauðsynleg bankastörf,
sem ekki binda fé hans sem seðla-
banka um of.
Það var svo sem ekki að sök-
um að spyrja, að Jón Þorl. og
Magnús dósent andmæltu báðir
tillögum Héðins. Ekki fluttu þeir I
þó fram rök g-egn þeim, heldur
að eins einkunnarorð Jóns Þor-
lákssonar, sem Magnús Torfason
benti á um daginn þegar stjóm-
arskrárdeilan stóð jfir í n. d.:
„Ég ér á móti honurn."
Þá flytja þ ir Ásgeir og H. Stef.
tillögur um, að ákvæðið um, að
ábyrgð ríkisins á skuldbindingum
bankans sé takmörkuð, verði felt
úr frv., að opinbert fé skuli geymt
í bankanum og. að, eftirlitsmaður
banka og sparisjóða framkvæmi
úttekt bankans í hendur banltar
ráðsins, líkt og Jón Baldy. lagði
til í e. d. — Þess mun ekki
þurfa að geta, að um allar þessar
tillögur notaði Jóh Þorl. einnig?
Kjörorð sitt: „Ég er á móti hon-
um.“
Efpa deild.
Fiv. um skemtanaskatt og þjóð-
leikhús var til 3. umr. og var
endursent n. d. Frv. um leyfi til
veðmálastarfsemi í sambandi við
kappreiðar (,,Fákur“) og frv. um
landamerki fóru bæði óbreytt tif
3. umr. Frv. um gjald.af innlend-
urn tollvörum fór og til 3. umr.
Haföi fjárhagsn. lagt til, að toll-
urinn væri ekki hafður jafnlágur
og n. d. hafði samþykt, og ekki
heldur, að hann hækkaði 3. hvert
ár, en í stað þess skyldi að eins
greiddur einn sjötti aðflutnings-
gjalds fram til 1935 af framleiðslu
fyrirtækja, er starfa samsvarandi
og 1926. Það fylgdi og,*aö efni
í innlendar tollvörur skyldi und-
anþegið verðtolli. Voru þessar
breytingar sþ. Svo var frv. um
heimavistir við hinn alm. menta-
skóla til 2. umr, og var fundi
slitið þar í miðjum klíðum.
©FöseEsdlisff ocf svaiv
Til ritstj. Alþbl.
Hr. ritstjóri!
Af því að ég veit, að þér ætiist
til, að blað yðar sé tekið alvar-*
lega, og sömuleiðis, að þér ber-
ið ábyrgð á nafnlausum greinum í
því, þá krefst ég þess, að þér
gerið — eða látið gera — grein
fyrir því, hvaða listamenn ég stæli
í myndum þeim, sem nú eru á
sýningu Listvinafélags Islands,
sömuleiðie, í hvaða myndum það
er gert, — í öðru lagi, að hvaða
leytl ég taki mér þýzkan „Ju-
gend“-stíl til fyrirmyndar (saman-
ber Alþbl. 12. þ. m., grein um.
listsýninguna).
Gudm. Einarsson.
Svar.
Það hefir ekki verið sagt í Al-
þýðubl., að Guðmundur „stæli“
neinn ákveðinn listamann eða
listamenn. Það orö var hvergi við-
haft, en hitt var sagt, að tnynd-
irnar væru „bergmál annara". Það
var auðvitað átt við, að hann
væri ófrumlegur, — að hann ó-
sjálfrátt og óafvitandi yrði "fyrir
áhrifum héðan og handan, sem
síöan gætti hjá honum. í orðinu
„stæli“ liggur það, að gerð sé
ákveðin eftirlíking af ásetíu ráði,.
en það hefir Alþhl. aldrei sagt
að Guðm. gerði. Þegar menn .hafa
eftir, verða menn að gera það .
orðrétt, og auk þess verða menn
að bera sig að skilja mælt mál.
Hvað ,,Jugend“-stílnum þýzka við,-
víkur, hefir Guðmundur greinilega
tekið hann sér ti.l fyrirmyndar í
myndinni „Tistram og Isolde“, —
sem á íslenzku ætti að heita Tís-
trám og ísodd. Annars hsfir Guð-
prundur einskis að krefjast. Það
væri til of mikils mælst, ef blöð-
in ættu að íara að skrifa langar