Tíminn - 22.11.1924, Blaðsíða 4

186
T í M I N N
„Vínber á þistlum“.
Menn myndu verða hissa, ef vín-
ber spryttu á þistlum, ef Mörður
Valgarðsson talaði um sáttfýsi og
drengskap, ef dauðadrukkiim
auðnuleysingi prédikaði bindindi,
eða drós með „litum fáða vanga“
syngi lof roða óspiltrar æsku.
Jafnmikil firn hafa komið fyrir
í fátæklegum heimi íslenskrar
blaðamensku. Einn angi Mbl., og
það sá, sem nýtur minstrar virð-
ingai- eða trausts, er farinn að
leyfa sér að tala með fjálgleik um
prúðmannlega breytni í blaða-
mensku.
Nú vita alhr, að blaðsnepill
þessi hefir frá upphafi siglt undir
fölsku flaggi. Hann hefir viljað
láta telja sig málsvara bænda-
stéttarinnar, en í raun og veru
hefir snepillinn verið kostaður af
1—2 síldveiðamönnum í þeim eina
tilgangi að koma illu til leiðar með-
al bænda, tvístra þeim, ala á tor-
trygni og rógi meðal þeirra, sem
þurfa að halda saman. Afleiðingin
hefir átt að koma fram í auknum
vanmætti bygðanna, tryggja síld-
arspekúlöntunum valdið yfir veltu
fé landsins, vinnuafli og stjóm.
Nú, ári eftir kosningar, kasta
þessir meim gærunni. Nú er játað
beint og óbeint hverir hafa kostað
róginn um samvinnufélögin og um
samtök bændanna. Jafnframt ger-
ast útgefendur þessa dilks Mbl.
svo djarfir að gefa sjálfum sér
siðferðisvottorð fyrir heiðarlega
blaðamensku, en áfella Tímann
íyrir klúra framkomu. 1 fyrsta
leik féll þessi spilaborg við það, að
ritstjóri Tímans sannaði að þessi
dilkur hafði ekki einu sinni verið
nefndur í Tímanum. En í pésanum
höfðu verið samfeld illindi og
ósannindi um Tímamenn. — Næst
átti að sanna með samanburði við
útlend blöð, að Tíminn væri stór-
orður um menn. En af því að lyg-
inn maður og þá ekki síður blað á
erfitt með að láta ósannindin
„stemma“, kom sú mótsögn í ljós
hjá síldarmönnum, að þeir játuðu,
að fyrirmyndarblöð í fyrirmyndar-
landinu Frakklandi voru á góðum
vegi með að drepa skáldið Zola, er
hann varði saklausan mann móti
„Moggadóti“ lands síns. I þriðja
leik urðu síldarmenn að hörfa frá
og játa, að Tíminn væri ekki stór-
orður og illorður. þeir fundu nefni-
lega ekki hin dónalegu orð. Enn-
fremur var búið að benda þeim svo
rækilega á munnsöfnuð kaup-
mannablaðanna, að nú játuðu þeir
e.ð stóryrði um andstæðinga væru
leyfileg og sjálfsögð. þeir fundu,
að þeim var nauðsynlegt að geta
beitt illyrðum eins og hingað til og
vildu finna afsökun fyrir því, enda
rigndi nú niður fúkyrðum og
dónalegu orðbragði alveg eins og
höfundarnir hefðu alið allan aldur
sinn undir síldartunnunum.
Síðasta þrautavígið var að játa
að Tíminn væri ekki stórorður, þó
að blöð mættu gjaman vera það í
„réttlátri“ reiði (t. d. frönsku
glsépamennimir móti Zola eða
síldarspekúlantarnir móti íslensk-
um bændum!), en hann væri
stundum persónulegur. Til sönnun
ar getið um þrent: Frásögn um
það, þegar B. Kr. flutti sig út í
biðstofuna áður en hann gerði sig
að öreiga. Frásögn um það, hve
mikils Guðm. Friðjónsson virti
Steingrím sýslumann, er honum
vom gefnir kveðjugripir á Húsa-
vík, og ummæli um vanheilsu
Steins Emilssonar, er hann gaf út
níðritið „Stefnan" fyrir menn í
kaupmannastétt landsins. Engum
þessara þriggja manna hefir dott-
ið í hug að vefengja þessa frá-
sögn. Hún var ekkert nema hóg-
værlega sagður sannleiki. Svo láta
síldarmenn bráðókunnugan, ógagn
rýninn mann mótmæla. því ekki
þola sannleikann?
Og hvað líður svo kurteisi þess
síldveiðimanns, sem leggur mest í
pésann? Bændur austanfjalls
geta borið framkomu hans við
þjórsárbrú vorið 1922 saman við
framkomu okkar Tr. þ. — Við
héldum ítarlegar ræður um lands-
mál. Útgefandi Mbl.dilksins hélt
þar síðan dónalegar æsingaræður
innan um kram af hálffullum skríl
sem tilheyrði flokki hans. 1 öðru
sinni var hann að halda æsinga-
ræðu é pólitiskum fundi í Rvík, og
benti þá ofan úr ræðustólnum á
einn gamlan bekkj arbróður sinn,
og eyddi töluverðum tíma í að lýsa
bonum persónulega, með stóryrð-
um (í nafni réttlátrar reiði).
Svona hefir þá endað ádeiluher-
ferð síldarmanna, þeirra, sem miss
irum saman hafa undir fölsku
flaggi kjassað bændur, þótt til-
gangurinn hafi verið að sundra
þeim og veikja stéttina. Á hverj-
um einstökum lið hafa síldarmenn
nú orðið sér til minkunar, lent í
mótsögnum, étið ofan í sig, orðið
berir að ósannindum um aðalmál-
ið. þeim hefir farnast eins og
blindfullum dóna, sem sakar
reglumann um drykkjuskap.
J. J.
----o-----
Lögreglan.
Undanfarið hefir lögreglan, svo
sem alkunnugt er orðið, sýnt sér-
stakan dugnað í því að grafa fyrir
rætur smyglunar og vínbruggs
hér í bænum. Langflestir þeirra
manna, sem hafa haft orð á sér
fyrir að stunda þessa iðju, hafa
lent í klóm lögreglunnar, hafa orð-
ið að játa sekt sína, því að lögregl-
an hefir getað lagt fram óyggjandi
sönnunargögn, og hafa þeir því
fengið þunga dóma, fangelsisvist
og stórsektir. Skyldu menn því
ætla, að almenn ánægja væri hjá
almenningi yfir þessum röskleika
lögreglunnar, því að öllum góðum
borgurum kemur saman um, að
smyglunin og vínbruggið sé eitt
argasta hneiksli, eins og rekið
hefir verið, enda allskonar óþrifn-
aður annar þróast í því skjólinu.
— En það skortir á að einróma
séu ummæli manna á þessa leið.
„Stormur“ kemur enn út og rit-
stjórinn er Magnús Magnússon
„fyrirmyndarritstjóri“ Ihaldsins.
Einmitt nú, þegar lögreglan vinn-
ur verk sitt ágætlega, og gengur
milli bols og höfuðs á smyglurun-
um, birtir „Stormur“ ádeilugrein
á lögregluna. þegar lögreglan hef-
ir meir að gera en nokkru sinni
fyr, heimtar „Stormur" fækkun
lögregluþj ónanna. Einkum veitist
„Stormur“ að yfirlögregluþjónin-
um, talar um ósamkomulag innan
lögreglunnar í sambandi við hann
o. s. frv. En sannleikurinn mun
vera sá, að með engri eða aðeins
einni undantekningu, mun sam-
búðin innan lögreglunnar ágæt,
allra aðila í milli: lögreglustjóra,
yfirlögregluþjóns og lögreglu-
þjóna. Og það er á allra vitorði um
yfirlögregluþjóninn og alla eða
sem alla lögregluþjónana, að þeir
hafa hinn mesta áiiuga á að rækja
starf sitt með alúð og kostgæfni.
— „Stormur" heimtar fækkun
lögregluþjónanna, en um leið
kvartar hann undan því, að þeir
séu ekki altaf á vakki um götur
bæjarins til eftirlits. það er sam-
ræmi annað eins og þetta! En
heilskygnum mönnum ætti að vera
auðsáð, að því meir sem lögreglan
tefst við rannsókn skipa og við að
Koma upp vínbrotsmálum, því
minni tíma hefir hún til götueftir-
litsins. — Hver er yfirleitt mein-
ingin með þessari framkomu
„Storms“? Færri lögregluþjóna,
meira götueftirlit, segir blaðið.
Útkoman yrði vitanlega: Enginn
timi til að sinna vínsmyglurum og
bruggurum. — Sagði það greindur
maður við ritstjóra Tímans í gær,
að eins og alt væri í pottinn búið,
væri þessi árás „Storms“, opinbera
andbanningablaðsins, á lögregl-
una, einhver mesta traustsyfirlýs-
ing sem hún hefði fengið.
Búnaðarfélag íslands.
Einn liðurinn í starfsemi þessa
félags er að gefa út Búnaðarritið.
það kemur út árlega, og eru nú
alls komnir út 38 árgangar. I rit-
þessu eina
ínnlenda félagí
þegar þér sjóvátryggið.
Sími 542.
Pósthólí 417 og 574.
Símnefni: Insurance.
Islenskur iðuaður.
Styðjið ísl. iðnað.
Kaupmenn og Kaupfjelög!
Haflð þið reynt liart brauð ou1 kökur frá mjer?
Hefi fyrirliggjandi:
Blandaðar kökur (Biskuit’s) og Cremkökur
Skourok — Kringlur — Tvíbökur
j Sýnishorn send ef óskað er. — Vörur sendar um alt land gegn póstkröfu.
Virðingai’fyllst
Huðm. K. Magnússon, Bergstaðastræti 14.
Talsími 67. — Reykjavík.
Til kaupfélaga!
H.f. Smjörlíliisgerðin í ReylijavOt er stofnuð í
)iöim tilgangi, að koma hér á smjörlíkisframleiðslu, sem geti fyllilega
afnast á við samskonar iðn erlendis, bæði hvað gæði og verð snertir.
Eflið íslenskan iðnað.
öiðjið um, Smár a‘- smj örlíkið.
inu er fjöldi af fróðlegum ritgerð-
urn um búnaðarmál vor. Allir, sem
eitthvað hugsa eða starfa að bún-
aðarmálum, ættu að eiga og lesa
Búnaðarritið, það er ódýrasta bók-
m, sem út er gefin á íslenska
tungu.
Félagar Búnaðarfélags Islands
greiða 10 kr. í eitt skifti fyrir öll,
og fá síðan Búnaðarritið til æfi-
loka. Ungur maður um tvítugt,
sem gerist félagi Búnaðarfélags-
ins, eignast fyrir þessar 10 kr. eins
marga árganga af Búnaðarritinu
og hann á mörg ár ólifað. Segjum
að hann verði 60 ára, þá hefir
hann fengið 40 árg. af Búnaðarrit-
inu, fyrir aðeins 10 kr., auk þess,
að sá fróðleikur, sem þar er saman
kominn, ætti að verða honum bæði
til skemtunar og leiðbeiningar við
búnaðarstörfin.
Hver einasti bóndi ætti að vera
félagi Búnaðarfélagsins, og
heppilegri tækifærisgjafir handa
unglingum, en félagaskírteini Bún-
aðarfélagsins, er naumast hægt að
fá, því Búnaðarritið minnir þá á
þetta sérstaka tækifæri, meðan
þeir lifa.
I síðasta árg. voru t. d. þessar
ritgerðir:
Jón Jacobson: Hermann Jónas-
son (með mynd). Árni G. Ey-
lands: Verkfæraval. Pálmi Ein-
arsson: Ræktun garðávaxta. þor-
gils Guðmundsson: Líkamsmenn-
ing. Gunnlaugur Kristmundsson:
Ferð um Jótland 1923. Jón Jacob-
son: Um líf- og helstrauma Is-
lands. Theódór Arnbj arnarson:
Tillögur um hrossarækt. Endur-
minningar frá hrossasýningum
1923 og hrútasýningar á Vestur-
landi 1923. Jón H. þorbergsson:
Sauðfjárrækt. þorkell þorkelsson:
Um úrkomu á Islandi. Klemenz Kr.
Kristjánsson: Gróðurathuganir á
túnum 1923. Kofoed Hansen:
Sandgræðslan. Gunnlaugur Krist-
mundsson: Svar til skógræktar-
í stjórans. Sig. Sigurðsson búnaðar-
málastjóri: Búnaðarhagir Islend-
inga. Landnám. Ól. Ólafsson: Jón
Guðmundsson Ljárskógum. Hall-
dór Helgason: Frænkurnar
(kvæði).
Smyglun. „ísland“ kom frá út-
löndum um síðustu helgi. Ilafði
lögreglan fengið grun um að
áfengi væri í skipinu. Voru þeir
menn yfirheyrðir sem grunaðir
voru, en þeir neituðu öllu. Var þá
allur farmur skipsins rannsakað-
ur. Fundust á fimta hundrað lí:r
ar af spíritus og urðu nú söku-
dólgarnir að játa á sig sektina.
Hafa þeir fengið dóm sinn og eru
úr sögunni. — En sagan er sögð
lengri. það var einu sinni að
Reykjavíkurbær fór að leita að
vatni og þá fanst gull. það er ai-
talað um bæinn að ýmislegt merki-
legt hafi fundist við þessa rann-
sókn á farmi „íslands“. Ósköpin
öll 'hafi fundist af „bannvörum“,
þ. e. vörum, sem íhaldsstjómin
þykist hafa bannað með þeirri
yfirdrepsskaparframkvæmd sem
hún hefir á innflutningshöftunum.
það er fullyrt, að ekki standi á
hlutaðeigendum, sem þessar vörur
eiga að fá, að gera grein fyrir
öllu. Eitt af öðru draga þeir upp
úr vasanum leyfið frá landsstjórn-
inni, undanþágur, undanþágur,
undanþágur. Til hvers skyldu þeir
líka hafa sína stjóm, kaupmenn-
irnir, gætu þeir ekki notað hana til
þess að skrifa undanþágur, þegar
mikið liggur við.
Látinn er 7. þ. m. Sigurður
hreppstjóri í Stóra-Lambhaga í
Skilmannahreppi, merkur dugnað-
armaður.
Eitt hneikslismálið, sem lögregl-
an nú hefir til rannsóknar, er
þannig vaxið, að mikið og sérstak-
lega mikið ríður á að það sé rann-
sakað til hlýtar. það er sannað að
einn af starfsmönnum áfengis-
verslunar ríkisins hefir náð áfengi
úr vínversluninni út á falsaðan
lyfseðil og átti áfengi þetta því-
H.f. Jón Sigmundsson & Co.
tssœœœaxp
og alt til
upphluts
sérl. ódýrt.
Skúfhólkar
úr gulli og silfri.
Sent með póstkröfu út
um land, ef óskað er.
Jón Sigmundsson gullsmiður.
Sími 383. — Laugaveg 8.
STOCKHOLM.
toorgar hærri toonus en nokk-
urt annað hér starfandi
lífsábyrg ð arfélag.
Bonus-listar með tilgreindum
skírteinanúmerum eru til sýnis á
skrifstofu minni,
Eimskipafélagshúsinu nr. 25.
A. V. fuluuus.
Tapast hefir frá Elliðavatni í
sumar rauð hryssa, fjögra vetra
gömul. Mark: Sýlt hægra og tvö
stig aftan vinstra. — Hver sem
kynni að verða var við hryssu
þessa, er vinsamlega beðinn að
gera aðvart kaupmanni Ólafi Ein-
arssyni, Laugaveg 44.
næst að seljast x bæimi, vitanlega
til di’ykkjar. Hefir lengi legið
grunur á því, að á einhvern hátt
„læki“ í áfengisversluninni og er
þetta a. m. k. annað hneikslismál-
ið sem opinbert verður um þá
stofnun. þetta verðui’ að rannsak-
ast til þrautar. Er þetta í eina
skiftið sem áfengi hefir farið með
þessum hætti úr áfengisverslun-
inni? Hvernig er eftirliti yfirleitt
háttað í þeirri stofnun? 1 fyrra
vantaði alt í einu 28 þús. kr. í vör-
um eða peningum. Sannarlega er
það þess vert, að a. m. k. á Al-
þingi verði gengið hart að íhalds-
stjórninni að rétt eftirlit sé haft
þarna.
Manntjón varð á þórshöfn um
miðja vikuna. Druknuðu 3 menn
rétt við land: Sigurður Jónsson,
Jón Friðriksson formaður og
Jósep Jónsson frá Vopnafirði.
Dómur hefii’ verið kveðinn upp
yfir þeim tveim mönnum, sem
ákærðir voru um vöru- og sjóð-
þurðina í áfengisversluninni. Var
annar dæmdur í 30 en hinn í 40
daga fangelsi, en hegningin er
skilorðsbundin. Enn eiga þeir að
greiða 900 kr. í skaðabætur.
Eldsvoði. Síðastliðinn sunnudag
brann veitingahúsið í Stykkis-
hólmi til kaldra kola. Nokkru var
bjargað af munum og matmælum.
Konulát. Aðfaranótt 8. nóv.
andaðist að Kolviðarhóli öldruð
merkiskona, Sesselja Stefánsdótt-
ir, tæplega áttræð að aldri. Hún
hafði verið um tíma hjá sonar-
dætrum sínum á Kolviðarhóh, en
ætlaði um morguninn 9. nóv. til
Reykjavíkur, áleiðis til þeirra sona
sinna, Hervalds skólastjóra x
Borgarnesi og Ingþórs bónda á
Óspaksstöðum í Hrútafirði. Líkið
verður flutt norður með Esju.
Til Mogga.
Fenger virðist vera orðinn hálfrugl-
aður, og ekki vita, að i ættlandi hans,
Danmörku, eru mörg hundruð kaupfé-
lög með samábyrgð eins og hér á
landi. Hann sýnist lika óvitandi um,
að ensku kaupfélögin hafa nú um
mörg ár gefið út stórt pólitiskt blað,
sem berst fyrir að koma kaupfélags-
mönnum á þing við hverjar kosning-
ar. í þriðja lagi sýnist Fenger ekki
vita, að íslenskú kaupfélögin telja sér
jafnheimilt að hefa blöð eins og kaup-
menn. X.
Ritstjóri: Tryggri pórhaJl»poii.
PreutaxuQjan Acta.