Tíminn - 30.05.1925, Síða 1

©fafbferi
09 afgrei&slur'aðuv íimans et
Stgurgeir ^riðrifsfon,
Sambanbstpisimi, Keyfjcroif
2^fgrei6öía
í í m a h s er í Sambanbst;asinu
0rin baglega 9—'2 f. b-
Simi 'Hfo.
IX. ár.
Reykjavíb 30. maí 1925
28 bliið
Eftirhreitur
um kjöttolismálið.
Yinarkveðja!
Morgunblaðið hefir sent mér
langa „vinarkveðju“ út af kjöt-
tollsmálinu.
Eg lái þeim það ekkert, „kol-
legunum“, isvo eg tali við þá á
miður góðri íslensku — þó að
þeim finnist eg eiga eitthvað hjá
þeim. Og eg tek viljann fyrir
verkið, þá er þeir nú reyna að
bíta frá sér.
Eg lagði lengdarkvarðann á
skrif þeirra. Var kominn upp
í nokkur hundruð sentímetra
dálkslengdar þegar eg nenti ekki
að mæla lengur. Eitthvað á ann-
an mánuð entist þeim lotan — ef
hún er þá búin. Eg verð að játa
að mig gildir einu og enn verð
eg að játa að eg mun hafa dott-
að yfir lestrinum annað kastið.
Mikið á eg að hafa verið vond-
ur, bændablaðsritstjórinn og þing-
maður bændakjördæmis síðar —
í kjöttollsmálinu.
Ákæi-an er sú að eg hafi sótt
málið of fast, bændanna vegna.
þó að bændurnir yrðu að bíða í
tvö ár eftir að fá réttan hlut
sinn í sínu rnesta hagsmunamáli,
þá er eg sakaður um að hafa
sótt mál þeirra of fast.
Svona er hann ríkur rétturinn
íslensku bændanna! En þá er sjáv
arútvegurinn átti hlut að máli,
þá var þegar í stað slegið und-
an, og ekki eitt augnablik urðu
útgerðarmennirnir íslensku að
bíða eftir að hagsmunum þeirra
yrði borgið og íslenskri löggjöf
breytt.
Fyrir þetta er eg ákærður,
bændablaðs-ritstjórinn.
Og það eru ritstjórar Morgun-
blaðsins, málgagns danskra kaup-
manna, sem ákæra mig.
Er það furða þó að eg sé held-
ur rólyndur um ákæruna?
Ákæran mikla.
Bændablaðsritstjórinn Tr. þ. er
um það ákærður af blaði sem út
er gefið af dönskum kaupmönn-
um á íslandi, að hann hafi stofn-
að sjávarútvegi íslands í mikla
hættu, með því að tala um það í
bændablaðinu að komið gæti til
mála að ívilna Norðmönnum um
þeirra atvinnurekstur hér — til
þess að bjarga landbúnaðinum og
losa hann við toll sem gerði að-
alframleiðsluvöru hans óseljan-
lega.
Hver urðu úrslit málsins ?
Hverjar urðu afleiðingarnar af
þessari skemmilegu framkomu
minni ?
Úrslitin urðu lækkun kjöttolls-
íns, svo að bændur íslands mega
allvel við una. Og í annan stað
fullyrti Morgunblaðið — eins og
allir munu minnast — að sem
ekkert hefði verið gefið eftir af
fiskiveiðalöggjöfinni.
Eg fékk mínu áhugamáli fram-
gengt: lækkun kjöttollsins. Morg-
unblaðið telur sig og hafa fengið
því framgengt, sem það sjálfsagt
telur aðaláhugamál sitt í þessu
efni: að ekki var um of slegið
undan á fiskiveiðalöggjöfinni.
Endirinn varð því góður og eg
er ánægður. En Morgunblaðið er
ekki ánægt.
. Eg á að hafa framið dauða-
SKÓFATNAÐUR
í lieildsölu og smásölu.
Til þess að gefa lesendum blaðsins dálitla hugmynd um verðlag á skófatnaði hjá okkur, leyfum
við okkur hérmeð að tilgreina smásöluverð á nokkrum tegundum:
Karlmannastígvél, bæði gegnumsaumuð og plukkuð, mjög snotur og sérlega sterk . . kr. 18,50
Karlmannaskór bæði með mjórri og breiðri tá, mjög góðir aðeins.— 20,00
Kveuskór með krossristarböndum, góðir og fallegir..............— 17,50
Kvenskór reimaðir úr chevreaux.................— 15,00
Við höíum ekki tilgreint það sem ódýrast er, heldur það sem við getum óhikað mælt með og við
vitum að muni gjöra viðskiftavini okkar ánægða.
Höfum ávalt fyrirliggjandi fjölbreytt úrval af allskonar skófatnaði, hvort sem er úr leðri, gummi,
striga eða flóka, einnig flestar skósmíðavörur.
Vörur sendar gegn eftirkröfu, og öllum fyrirspurnum svarað greiðlega.
Kaupmenn og kaupfélagsstjórar! Þegar þér eruð á ferð í Reykjavík, gjörið svo vel að líta inn
til okkar kynna yður verðlag á skófatnaði hjá okkur í heildsölu.
HVANNBERGSBRÆÐVE
Símuefni: Hvannberg. SKOVERSLUN — REYKAJVÍK Útibú: Akureyri
synd er eg nefndi fiskiveiðalög-
gjöfina í sambandi við kjöttolls-
málið.
Er engu líkara en Morgunblað-
ið hafi haldið að enginn nema eg
hafi vitað að samband gæti verið
og samband hlyti að vera milli
kjöttollsins í Noregi og fiskiveiða-
löggjafarinnar á íslandi. A. m. k.
lítur svo út sem Mbl. ætli að
engum hefði getað dottið þetta
í hug í Noregi ef eg hefði ekki
nefnt það. Svo alblinda ætlar
Morgunblaðið okkar norsku frænd
ur vera um það sem hagsmuni
þeirra snertir á landi hér.
Er þetta svo barnalega talað að
eg þori að fullyrða að engum
skrifandi manni á íslandi dytti
í hug að segja þetta á prenti
öðrum en ritstjórum Morðunblaðs
íns. En þeim má vitanlega trúa
til alls!
þó hljóta þeir að vita — og ef
þeir eru það ófróðari um kjöt-
tollsmálið en allir aðrir íslend-
ingar að þeir vita það ekki, þá
skulu þeir fletta upp II. kafla í
nefndaráliti tollanefndarinnar
norsku, sem eg skal lána þeim til
lesturs ef þeir vilja, á blaðsíðu
122 og þá geta þeir lesið svart á
hvítu — að hinn 11. ág. 1922 rit-
ar sjálfur fiskiveiðastjórinn
norski, stjórninni í Noregi bréf og
bendir á að kjöttollinn megi og
eigi að nota til að koma í kring
gagnkvæmum ívilnunum á fiski-
veiðalögum íslendinga og tollinum
á saltkjöti í Noregi.
Og sama hugsunin kemur oft
fram í norskum blöðum.
Mikill skaðræðismaður var eg,
sem sú skylda hvíldi á, þar eð
eg var ritstjóri aðalmálgagns
bændanna að halda ótrauðlega
fram málstað þeirra, er eg talaði
um þetta sama, sem fulltrúar
fiskiveiðanna norsku töluðu um í
sínu landi.
Sé eg nálega landráðamaður
fyrir að hafa talað um fiskiveiða-
löggjöf í sambandi við kjöttoll,
hvílíkur landráðamaður er þá
fiskiveiðastjórinn norski og rit-
stjórar sjómannablaðanna norsku,
sem dirfðust að tala um að
breyta norskri löggjöf um kjöt
toll vegna hagsmuna norskra sjó-
manna við ísland.
Sömu aðstöðu hafði eg og þeir.
Allir tókum við á málinu með
hreinskilni, eins og það hlaut að
liggja fyrir öllum þeim sem um
það hugsuðu, sem einhverja nasa-
( sjón hafa af því með hverjum
Að vefnadarnámsskeiði
Heimilisiðnarfélag’sins
sem stendur yfir frá 1. október til 30. nóvember þ. á. geta enn nokkrir
nemendur fengið aðgang. Kent verður 8 tíma á dag. Kenslugjald 75
krónur fyrir allan tímann.
Umsóknir sendist sem allra fyrst til imdirritaðrar, sem gefur allar
nánari upplýsingar.
Karólína G-uðmundsdóttir, forseti félagsins.
Pósthólf 902. Skólavörðustíg 43. Sími 1509.
hætti samið er ríkja í milli um
gagnkvæma hagsmuni.
þetta er ákæran mikla sem
Morgunblaðsmennirnir bera á mig
ritstjóra aðalmálgagns íslensku
bændanna.
Hjáióma söngui’.
Eg þykist þegar hafa eytt
helst til löngu máli í að svara
þessu hundraðasentímetra skrifi
Morgunblaðspennanna.
Eg á þeim 'engan reiknings-
skap að standa, né húsbændun-
um þeirra útlendu.
Öðru máli væri að gegna ef
einhver bóndinn íslenski hefði
komið til mín og ásakað mig fyr-
ir hve eg hélt á málstað hans í
kjöttollsmálinu.
Sá bóndi er ókominn á minn
fund enn. En mér er skylt að
þakka margar, já mjög margar
hlýjar kveðjur bænda í minn
garð út af máli þessu.
Eg taldi og tel framtíð Is-
lands að langmestu leyti undir
því komna að hér geti þrifist
landbúnaður. Baráttuna fyrir vel-
gengni landbúnaðarins tel eg
hinn þýðingai’mesta lið í barátt-
unni fyrir framtíð íslands og fs-
lendinga.
Eg tel að nálega öllu ætti að
fórna ef um það væri að ræða
að bjarga landbúnaðinum frá
þeim hnekki sem ríða mætti hon-
um að miklu eða öllu.
Landbúnaður íslands var í mik-
illi hættu árin 1922 og 1923, með-
an ekki sá fyrir enda kjöttolls-
málsins. Eg vona að slík hætta
komi aldrei aftur yfir íslenska
bændur. Og þau tíðindi hafa síð-
an gerst og eru að gerast, sem
eg er líka riðinn við, að eg er
vongóður um að slík hætta, úr
þeirri átt, komi ekki aftur yfir
íslenska bændur í fyrirsjáanlegi’i
framtíð.
En eg skal játa það að eg
taldi hættuna fyrir landbúnað Is-
lands svo mikla árin 1922 og 1923,
þegar kjöttollsmálið bættist ofan
á alt annað sem áður var á und-
an gengið, að eg hefði talið mér
bæði rétt og skylt, sem aðaltals-
manni bændanna opinberum, að
fara enn lengra á þeirri braut
sem eg fór — ef eg hefði talið
það nauðsynlegt. Eg tek ekki eitt
orð aftur af þeim sem eg sagði
um málið. það hlægir mig að
heyra pennaþjóna útlendra kaup-
manna ákæra mig.
þegar sjávarútvegurinn átti í
hlut var slegið af íslenskri lög-
gjuf um merkilegt siðferðismál.
Aldrei hefi eg talið það eftir,
ekki með hálfu orði og eru þeir
þó ekki mjög margir á íslandi
sem meir hafa opinberlega barist
fyrir því siðferðismáli en eg.
það þurfti — eins og málið hafði
verið rekið a. m. k. — að bjarga
þannig öðrum aðalatvinnuvegi
þjóðarinnar, og það var gert.
Eg hefi heldur ekki heyrt einn
einasta útgerðarmann né sjómann
telja eftir það sem gert var land-
búnaðarins vegna í kjöttollsmál-
inu.
það eru pennaþjónar hinna út-
lendu kaupmannanna einir sem
þann söng hefja. þeir hafa sung-
ið hjáróma áður öldum saman,
að því ei' íslenskum eyrum hefir
virst, sem fyr og síðar á öld-
um íslandsbygðar, hafa selt sig
á vald útlendinga, hvort sem
heitið hafa Jón skráveifa, Ari
Guðmundsson eða Valtýr.
Skýrsla sendiherrans.
Eg hefi ekki haft tíma til þess
fyr en nú alveg nýlega að lesa
skýrslu sendiherra Islands um
kjöttollsmálið. Fulla tilraun hafði
Morgunblaðið gert til þess að
læða þeim grun inn í huga minn
j og annara, að skýrslan væri hlut-
í dræg. Mér hefði þótt sorglegt ef
svo hefði verið. Eg hefi nú lesið
hana og ekki verð eg til þess
fyrstur að kasta steini að þeim
manni sem fór með svo þýðingar-
mikið mál af okkar hendi út á
við, með góðum árangri er lauk.
Mér varð það meir að segja ná-
lega óblandin ánægja að lesa
skýrsluna. Vii eg þá loks segja
Morgunblaðinu og öðrum, hvað
mér þótti eftirtektaverðast um
lesturinn.
Ekkert íslenskt blað er nefnt
í skýrslunni nema Tíminn. En
Tíminn er oft nefndur og því er
ljóslega lýst hvert bergmál um-
mæli Tímans vöktu í Noregi.
Tíminn er eina íslenska blaðið
sem sendihera íslands telur sjálf-
sagt að geta í skýrslunni. Og
þetta er rétt spegilmynd af því
hve íslensk blöð koma við sögu
kjöttollsmálsins. Tíminn var eina
Reyk j avíkui’blaðið sem fylgdi
málinu og fylgdi því fast, af-
sláttarlaust og látlaust. Tíminn
var eina Reykjavíkurblaðið sem
lét sig það skifta miklu máli og
gerði það að sínu langmesta máli,
meðan yfir stóð, að bændastétt-
inni yrði bjargað í máli sem
fremur öllum öðrum varðaði fram
tíð hennar.
Eg held að eg sé líka eini ís-
lendingurinn sem nafngreindur er
í skýrslunni, fyrir utan þá sem
embættis vegna urðu við málið
riðnir, ráðherrar og sendimenn.
En því er lýst hver áhrif skrif
mín höfðu, bæði þau er hvöttu til
góðrar frændsemi og bróður-
legra samninga um gagn' ræma
hagsmuni og hin er lutu að því
að hart yrði áð koma á móti ef
ekki næðist samningur á sann-
girnisgrundvelli. Eg má yfirleitt
mjög vel við una hvernig sendi-
herrann ber mér söguna. En það
er ekki að undra þó að eg einn
fái þetta umtal í skýrslunni,því að
enginn íslenskur maður gekk svo
fram fyrir skjöldu i málinu sem
eg, enda bar engum jafnrík skylda
til þess sem ritstjóra aðalmál-
gagns bændanna, svo að af engu
er að státa umfram það sem
skylda bauð. Aldrei hafði eg neitt
annað í huga en að vinna gagn
málstað bændfmna og þær einar
hvatir stýrðu penna mínum og
framkomu allri.
Eg er ánægður með úrslitin.
Eg er yfirleitt þakklátur sendi-
herra íslands fyrir hvemig hann
ber Tímanum og mér söguna í
skýrslunni.
Tryggvi þórhallsson.
Drengileg björgun.
Fyrir skömmu hefir þorleifur
Guðmundsson í þorlákshöfn verið
sæmdur ensku heiðursmerki fyrir
að hafa nú í vetur sem leið
bjargað heilli skipshöfn sem váí’
komin í opinn dauðann.
það var um kvöld skömmu eft-
ir áramót. Dimt var orðið og
hvassviðri og mikið brim. þá verð
ur einhver heimamanna í þorláks-
höfn var við að bál er kynt á
skipi, sem komið er rétt upp að
landi við höfða þann er gengur
sunnan og vestanvert við höfnina.
þorleifur bregður skjótt við með
heimamenn sína. Er þeir koma
fram á höfðann sjá þeir að skip-
ið er mjög nærri landi, og veltist á
stórgrýtinu. Framstafninn bar
hátt, og þar var skipshöfnin öll,
en skuturinn var kominn undir
sjó. Fyrirsjáanlegt var að eftir
Frh. á 4. síðu.