Tíminn - 24.07.1935, Page 1

(Sjaíbbag!
fe í a 6 3 i n « e t J. >4ai
Átfianautfun foatoc 7 tx.
^fereifcski
•# tnnfeelrota á S-auaaveg 10.
GiÍBt 2353 — Póet&óii 061
30. bteð.
Afkoma
atvinnuvega
Sjávarútvegurinn, í þeirri
mynd, sem hann er nú rekinn
hér á landi, má kallast nýr at-
vinnuvegur, enda hafa komið
fram margvíslegir byrj unarörð-
ugleikar og barnasjúkdómar í
rekatri hans. i
Glöggt vitni í þessu efni er
það, að yfirleitt mun það ekki
vera regla, að aflahæstu skip
skili mestum hreinum arði.
Fiskveiðarnar hafa á undan-
förnum árum verið reknar að ,
alltof miklu leyti eins og
„sport“. Skipstjórar. fiskimenn
og jafnvel útgerðarmenn hafa
líka keppt um „sín met“, en
skeytt minna um tilkostnaðinn. ;
Undir þetta hefir svo riðið !
það fyrirkomulag, t. d. á stærri
veiðiskipum, að launa skipstjór.
ann og aðra yfirmenn í hlutfalli
við aflamagn, en ekki afkomu
Útvegsins.
Allt þetta ástand er skiljan-
legt um ungan atvinnuveg, og
einkum þegar hann er rekinn
af „nýríkum“ mönnum, ellegar
sem algengast er, með lánsfé
frá bönkunum og þá á áhættu
alþjóðar. Enda hafa skakka-
föllin flest lent á þeim, þegar
út af hefir borið.
Sjávarútvegur hlýtur um
ófyrirsjáanlega fnamtíð að
verða annar undirstöðuat-
vinnuvegurinn hér á landi.
En hvemig á að reka þenn-
an atvinnuveg?
Togurunum fækkar af því
að þeir eru hættir að gefa
gróða. Lánuveiðarar voru
reyndir. Ekki munu þeir hafla
gefizt vel. Vélbátar eru mjög
márgir og af mjög mismunandi
stærðum. Hver af þessum
veiðitækjum eru til frambúðar.
Hver þeirra borga sig bezt.
Staðhættir grípa inn í. Heild-
aryfirht er ekkert til.
Og á síðustu tímum er enn
eitt sjónarmið komið tii sög-
únnar.
Hver veiðitæki, og hvaða
rekstursfyrirkomulag á fisk-
veiðunum, krefur minnst af er-
lendum gjaldeyri, miðað við
það sem' þjóðin fær í laðra
hönd? Þar er rannsóknarefni,
sem vert er að gefa gauml
Og alveg sama máli gegnir
með liandbúnaðinn.
Nú er mjólkurframleiðsla
einna hagkvæmust að því er
virði&t. Mjólkurbúum fjölgar
og mjólkurmagn þeirra, sem
fyrir voru eykst til mikilla
muna. Miarkaðurinn hefir úm
allmörg ár verið í landinu
sjálfu og verðið hlutfallslega
hátt. En nú er þessi markaður
að yfirfyllast. Útflutningur
stendur fyrir dyrum og jafn-
vel hafinn. Erlenda verðið er
mun lægra. Og samt er gjört
talsvert að því að nota erlend-
an fóðurbæti til mjólkurfram-
leiðslu. Gæti svo farið, að af-
urðir, sem fi-amleiddar væru úr
öllu því mjólkurmagni seml
áynnist við erlenda fóðurbætis-
gjöf, hrykki ekki til endur-
gjalds fyrir þennan fóðurbæti
með því verðlagi, sem! nú er á
mjólkurafurðum í nágranna-
löndunum.
Eins og viðskiptum milli
Framh. á 4. aflhk.
Reykjavík, 24. júlí 1935.
Uppsögn
Svafars
Pálmi Einarsson ráðunautur
gengUr fram fyrir skjöldu í
blaði litla íhaldsins og freistar
að gera Svavar Guðmuhdsson
að píslarvætti út af því, að
stjórn Sambandsins hlaut að
velja á milli hans og Sigurðar
Kristinssonar, eins og komið
var.
Morgunblaðið hafði þyrlað
upp ósannindum um það, að út
af garnadeilunni 1980 hafi J. .T.
sem þá var dómsmálaráðherra,
sótt það svo fast, að láta hand-
taka Héðinn Valdimarsson og
viarpa honum í fangelsi, að Tr.
Þórhallsson og Sigurður Krist-
insson hefðu síðast orðið að
hóta því að segja af sér, Tr. Þ.
forsætisráðherrastarfinu og Sig.
Kristinsson forstjórastarfi sínu
við Sambandið, til þess að fá
þessari stjómarráðstöfun af-
stýrt.
Gaf Sigurður síðan út vott-
orð, þar sem hann lýsir því yf-
ir, að hann hafi aldrei heyrt á
þetta minnst. Mbl. kallar þetta
í'alsvottorð og telur Sig. Krist-
insson ,.vera í þjónustu lýginn-
ar“. Sigurður stefnir blaðinu
og fær ummæli þess dæm dauð
og ómerk. En þá rís up blað,
sem einn af starfsmönnum Saml
bands ísl. samvinnufélaga,
Svafar Guðmundsson, ber á-
byrgð á að því leyti, að hann
er einn af þremur mönnum í
útgáfustjórn þess, og tekur
undir svívirðingar Mbl. í þessu
máli. Voru ummælin með þeim
hætti, að Tr. Þórhallsson, sem
einnig er í útgáfustjórn blaðs-
ins, lét samstundis og ummælin
komu út, birta yfirlýsingu um,
að hann vildi enga ábyrgð á
þeim bera og að þau væru fram
komin án síns vilja og vitund-
ar.
Nú reynir Pálmi Einarsson
að halda því frkm, að hinum
lúalegu ummælum hafi ekki
verið beint gegn Sigurði Krist-
inssyni, heldur aðeins verið
hlutlaus frásögn.
I grein þeirri í blaði Svafars,
sem um' þetta fjallaði, er því
haldið fram, að J. J. múni hafa
svarið rangan eið, og þesSvegna
hafi Sigurður Kristinsson feng.
ið Mbl. dæmt í sektir fyrir að
kalla vottorð Sigurðar falsvott-
orð. Þetta sézt bezt á því, að
blaðið segir:
„Fengust því ekki nægilegar
sannanir og var Mbl. dæmt í
sektiri'.
Blað Svavars Guðmúndsson-
ar slær því föstu, þrátt fyrir
eiðfestan framburð J. J. til
stuðnings ínálstað Sig. Kr., að
ekki sé afsannað að Sigurður
Kristinsson hafi gefið falsvott-
orð, og til þess að geta haldið
í þann skilning á vottorði Sig.
Kr., skirrist blaðið ekki við að
telja það líklegast, að J. J. hafi
unnið rangan eið. Síðar í grein
inni er mál Sigurðar Kristins-
sonar talið „einstakt hneyksl-
ismál“.
Var þessi framkoma blaðsins
ærumeiðandi fyrir Sig. Kr. og
varg það ekki þolað, að undir-
maður hans og samstarfsmlað-
ur við Sambandið gæti haldið
áfram að vera í þjónustu þess,
A víðavangi
Bifreiðasambandið við
Austurland.
i Eysteinn Jónsson fjármála-
ráðherra hefir vakið eftirtekt
i á því í grein í Nýja dagblað-
inu, að brú yfir Jökulsá á
Fjöllum, sem annaðhvort múndi
verða sett á móts við Gríms-
staði eða Möðrudal, mundi
stytta bílleiðina austur á land
um 82—84 km. og jafnframt
hefir ráðherrann bent á að
andvirði brúarinnar múndi
fljótlega innvinnast í sparnaði
á bensíni og hjólbörðum. En
sá spamaður er að því leyti
I mikdsverðari en margur annar
sparnaður, að andvirði fyrir
hvorutveggja þessa vöru fer út
úr landinu. Þegar brú væri
; komin yfir Jökulsá yrði vegar-
lengdin frá Akureyri austur á
land farin á einum degi og
jafnframt yrði þá unnt að
komast landleiðina úr Reykja-
vík austur á tveim dögum.
Skýzt, þegar skýrleik brestur.
Blað litla íhaldsins tók í vet-
ur í streng með Mbl. um, að
forstjóri S. í. S., Sigurður
Kristinsson, hefði gefið „fals-
vottorð,“ í þjónustu lýginnar“.
Einum ábyrgðarmanni blaðs-
ins, Sv. G., sem er starfsmaður
Sambandsins, voru þá gerðir
tveir kostir, að segja sig úr út-
gáfustjóm blaðsins og losa sig
með því undan ábyrgð á um-
mælunum, eða honuml yrði sagt
upp starfi að öðrum kosti.
Svafar kaus að bera áfram
ábyrgðina á blaðinu og þar með
þessum ummælum þess.
Pálmi Einarsson ritar um
þetta í síðasta sprengiblaðið og
telur stjórn S. í. S. hafa með
þessu gengið í fótspor Nazista.
Reisir hann þann dóm sinn á
þeim forsendum, að frásagnir
blaðsins hafi aðeins verið „hlut.
laus frásögn um málaferli".
Þessu til áréttingar birtir
hann svo „frásögnina“. í „frá-
sögninni" er sagt, að ólafur
Thors og Jónas Jónsson hafi í
þessu máli svarið frambúrði
sína hvor gegn öðrum og „feng.
ust því ekki nægilegar sannan-
ir og var Mbl. dæmt í sekt. —
— — Svardagar þeirra ólafs
og Jónasar geta vart samrýmst
og er því sennilegt að annar-
hvor ljúgi. Ag vísu hafa ekki
að því er vitað er Verið bomar
brigður á framburð ólafs, en
hinsvegar mjög sveigt að Jón-
asi um þá hluti“.
Heldur er þessi birting frá-
sagnarinnar undarleg sönnun
um „hlutleysið“. „Að vísu“ er
bersýnilega gerð talsverð til-
raun til að hafa frásögnina
loðna, en það eitt hefir tekizt
að gera hana lubbalega. Blaðið
segir, að svardagar þeirra ól-
afs og Jónasar geti „vart“
samrýmzt, af því að það veit
án þess að segja sér afhendis
ábyrgð á því málgagni, sem
gengið hafði í að rægja heið-
urinn af forstjóra þess.
Þess vegna hlaut stjórn Sam.
bandsins að setja Svafari þá
kosti, sem kunnir eru.
Á Svafar á það við engan
nema sjálfan sig hvem kost-
inn hann valdi sér.
að þeir geta vel samrýmzt, og
sveigir svo að Jónasi um rang-
an eið út frá þeirri Jorsendu,
að „sennilegt“ sé að annarhvor
ljúgi. Hefði það verið hyggi-
legra eins og á stendur fyrir
Pálma, að láta ógjört að endur-
prenta þessa dæmalausu „hlut-
lausu frásögn“ úr blaði Svaf-
ars Guðmundssonar.
Fréttirnar af
landsmálafundunum.
1 nýútkominni ísafold er
hreytt ónotum í blöð Fram-
sóknarflokksins fyrir það, að
þa.u hafi sagt satt frá tíðindum
af landsmálafundunum í vor.
Svo forhertir eru þeir Jón og
Valtýr orðnir í ósannindaiðju
sinni, að þeim finnst það ganga
hneyksli næst, að ekki vilji
allir fara að þeirra dæmi. Mun
ýmisum ótrúlegt þykja, en geta
sannfært sig um ósómann með
því að lesa nefnt blað af ísa-
fold. Um fréttir þær, er birtar
voru af landsmálafundunum1,
bæði í Morgunblaðinu, Alþýðu-
blaðinu og „Framsókn“, er það
annars sameiginlegt, að þær
eru blöðum þessum til skamm’-
ar, og eru slíkar frásagnir til
þess eins, að menn hætta að
trúa fundafréttum yfirleitt í
þessum blöðum. Er það líka
auðséð, á sumum1 fundafregn-
unuiú í Mbl. (og ísafold) að
þeir, sem fréttirnar skrifa,
hafa alls ekki á fundunum’
verið og sennilega ekkert af
þeim heyrt áður en fréttimar
voru birtar. Gott dæmi um
það er langloka sú, er birt var
um) „hrakfarir" Hermanns
Jónassonar forsætisráðherra á
fundinum á Hólmavík! Er það
fullyrt nú, að sú frétt hafi ver-
ið skrifuð suður í Reykjavík
tveim dögum áður en fundur-
inn var haldinn! Þegiar for-
sætisráðherra barst blaðið í
hendur var hann staddur í
Borgarfirði, en símaði þegar til
Reykjavíkur og lét senda 30
eintök af Mbl. norður á Hólma-
vík. Mun það hafa komið þeim
Mbl.-mönnum nokkuð á óvart,
að vera afhjúpaðir þannig
frammi fyrir þeim, er fuhdinn
höfðu setið. — Annað dæm|i er
frásögn Mbl. af Sveinsstaða-
fundinum. ólafur Thors ætlaði
eins og kunnugt er, að eyði-
leggja þann fund og fá flokks-
menn sína til að fara, en tókst
ekki. Nú segir Mbl., að það
hafi verið Framsóknarm«nn
sem vildu hætta við fundinn.
En vel vita fundarmenn, hvað
satt er 1 þessu. — Margir munu
nú spyrja, hvernig á því standi,
að Mbl. skuli sjá sér hag í því
að segja, svona ósatt um fund-
ina. Kunnugir vita ástæðuna.
Tröllasögur Mbl. um hreysti-
verk „íhaldsmanna" og „ófar-
ir“ stjórnarflokkanna úti um
sveitirnar eru settar saman til
að halda upp hugrekkinu hjá
hinu fjölmenna en ótrygga
íhaldsliði í Reykjavík. Við
þrennar undangengnar kosn-
ingar hefir Mbl. haldið saman
þeim’ mislita hóp með því að
láta í veðri vaka, að íhaldið
myndi vinna „glæsilegan“ sig-
ur í sveitakjördæmunum. í
hvert sinn, sem kosningaútslit-
in hafa verið birt í gluggum
blaðsins, hefir svo íhaldsfólkið
reitt hár sitt á götrnn úti og
Skúli Guðjónsson
yfirlæknir í Kaupmannahöfn
hefir vakið mikla athygli fyrir
árangur tilrauna sinna með
Spinatin vítamínstöflur. Hefir
reynzt, að neyzla þeirra leiðir
til eðlilegrar líkamsþyngdar,
feitir menn verða magrir og
magrir menn feitir. Ennfrem-
ur að þeir, sem neyta Spina-
tins, verði ónæmari fyrir far-
sóttum.
íormælt sínum litlu spámönn-
um. Samt hefir það haldið
áfram að trúa, og ef til vill
trúir það enn.
„Varað við hættunni“.
Formaður íhaldsflokksins tal-
aði um það á fundurh fyrir
norðan, að hann hefði á und-
anfömum sjö árum skrifað
mesta fjölda af blaðagreinum,
þar sem hann hefði „varað við
þeirri hættu, sem yfir þjóðinni
hlyti að vofa“ og væru nú spá-
dómar sínir fram komnir.
'í’msum myndi sjálfsagt vera
þökk á því, ef ólafur vildi
gefa út sérprentaðar þessar
greinar, þar sem| hann á sínum
tíma hefir „varað við hætt-
unni“. Mönnum myndi t. d.
þykja fróðlegt að sjá það, sem
þessi spaki maður hefir skrif-
að fyrir 4—5 ámm um yfir-
vofandi hömlur á sölu íslenzks
saltfisks til Suðurlanda og hvar
hann hefir viljað leita nýrra
markaða. Gaman væri líka að
fá að vita, hvort Ólafur hefir
sagt það fyrir í þessum „blaða-
greinum“, að Kveldúlfur myndi
á því herrans ári 1935 skulda
bönkunum 5 miljónir króna, og
að hann sjálfur og bræður
hans mýndu á sama tíma skulda
Kveldúlfi 400 þúsundir. Jafn-
framt vœri gott að fá skýringu
á því, hvaða „rauðliðar“ það
eru, sem hafia neytt ólaf sjálf-
an til að byggja sér íbúðarhús,
sem er svo dýrt, að hann getur
ekki staðig straum af því, þrátt
fyrir 15—20 þús. kr. árstekjur.
Því að þar hefir einhver leikið
á „spámanninn" á meðan hann
var önnum kafinn að „vara við
hættunni“-
Fiskimaðurinn og aflaklóin.
Ólafur Thors, sem talinn er
meðeigandi í sjö togurum, hitti
fátækan fiskimann með iaflann
sinn í fjörunni. „Góð veiði hjá
yður í dag, Jón minn“, segir
ólafur. „Og ekki held ég, að
yður finnist til um þetta smá-
ræði, ólafur minn“, segir mað-
urinn, „önnur eins aflakló og
þér eruð“. ólafur þagði við.
Hann hefir aldrei dreglð fisk
úr sjó. En sjálfum sér hefir
hann gefið viðumefnið „afla-
kló“!
XIX. árg.
Utan úv heimi
Nýlega hefir franska. stjórn-
in fengið samþykkt lög, sem
ætlað er að draga úr halla þeim,
sem gert var ráð fyrir að yrði
á fjárlögunum. En halli sá var
áætlaður hvorki meira né
minna en 10—12 miljiarðar
franka.
1 lögum þessum er ákveðið,
að lækka laun opinberra starfs-
rhanna og eftirlaun öll. Á lægri
laun nemur lækkunin 3%, en
10% á hærri laun. Tekjuskatt-
urinn hækkar um 50%, þó enn
meira á háum tekjum. Af tekj-
um, sem fást af verðbréfum og
hlutabréfum, skal borga 7%
hærri skatt en öðruni tekjum.
Samtímis þessu hyggst stjórn
in að gera ráðstafanir til þess,
að lækka verð á nauðsynjum,
t. d. matvælum og eldsneyti.
Er einnig í ráði að fyrirskipa
10% lækkun á húsaleigu, bæði
fyrir íbúðir og skrifstofur.
Þessar ráðstafanir hafa sætt
töluverðri mótspyrnu hjá þeim,
sem þær koma harðast við, en
almennt hefir þeim þó verið
vel tekið.
Fyrir fáum dögum vorú hafn_
,ai* mjög svæsnar Gyðingaofsókn
ir í Þýzkalandi, en lítið hefir
borið á þeim1 um skeið. 1 Berlín
var lögreglustjórinn, sem þótti
gæta réttar Gyðinga of míkið,
látinn hverfa frá störfum, en
Helldorf greifi settur í embætt-
ið í hans stað. Þessi Helldorf er
talinn einn af harðfylgnustu
andstæðingum vinstri flokkanna
og það var hann, sem fyrirskip-
aði á eigin ábyrgð handtöku
þingmanna úr jafnaðarmanna-
flokknum kvöldið fyrir þing-
húss brunann. Hefir honum því
verið treyst til að vera nægilega
harðdrægur við Gyðinga.
Strax etfir að hann var skip-
aður lögreglustjóri, hófust Gyð_
ingaofsóknirnar fyrir alvöru.
Kvöld eftir kvöld „stormuðu“
fjölmennar fylkingar nazista
um götumar og hrópuðu: „Nið_
ur með Gyðinga“, Auðsýnið
þeim enga vægð“ o. s. frv. —
Yrði Gyðingur á vegi þeirna,
var hann umkringdur, valin
háðuleg og hrakleg orð, jafnvel
flettur klæðum og barinn til ó-
bóta. Rúður í verzlunarhúsum’
þeirra voru brotnar, á veitinga.
stöðum, sem þeir reka, voru stól
ar og borð brotin, ljósin slökkt
og fólkig látið fara út. Stund-
um urðu menn fyrir þessum of_
sóknum, sem ekki voru Gyð-
ingar, en voru teknir í misgrip.
um. Þannig varð t. d. danskur
maður fyrir mjög átakanlega
illri meðferð, eftir því sem
hermir í blaðinu „Politiken".
Samkvæmt seinustu fréttum
frá Þýzkalandi virðist ofsókn-
unum halda áfram með fullum
krafti og sérstaklegja hafa blöð-
in gert sitt til að ýta undir of-
sóknirnar. Einn háttsettur em-
bættismaður hefir gefið út
skýrslur, þar sem reynt er að
sanna tölulega, að Gyðingar séu
sá kynflokkur, sem eigi hlut-
fallslega flesta glæpamenn.
í Berlín eru 165 þús. Gyðing-
ar og í flestum stórborgum
Þýzkalands eru Gyðingar 1,8%
íbúanna.