Tíminn - 28.08.1935, Síða 3

TÍMINN
147
verða til þess að skemma hesta
vora og- tefja leið vora.
Við teljum fyrnefudar vega-
bætui- alveg óhæfar, eins og
þær eru og bíðum eftir að þær
verði bættar að miklum mun og
það sem fyrst.
Sem skattgreiðendur og
dýravinir höfum við fullan rétt
til þeirrar kröfu, að jafnt tillit
sé tekið til reiðskjóta okkar og
bílanna við vegaiagningar og
vegabætur, og það því fremur,
sem vegirnir hér eystra eru
ekki notaðir af bílum, nema að
jafnaði hálft árið, en hestaeig-
tndur nota þá sem reiðvegi
jafnt og þétt allt árið um
kring.
Egilsstöðum, 12. ág. 1985.
Ásgeir Ó. Einarsson, dýral.
Pétur Jónsson, Egilsstöðum.
Skozka féð
og einblendingsrœktin
lömbunum. Að mínu áliti eru
einblendingslömbin miklu
þyngri og sterklegri að öllu
leyti og virðist mér þau mjög
væn. Ennfremur álít ég, að
ullin af einblendingsfénu hljóti
að reynast betri en ullin af ís-
lenzka fénu.
Einblendingslömbin yðar eru
mjög svipuð þeim einblendings.
lömbum okkar í Skotlandi, sem
eru 5 vikum eldri og er þetta
einblendingsfjárrækt yðar
mjög mikið í hag. Þér ættuð
því hiklaust að halda áfram
með að leiða íslenzkar ær til
Border-Leicester hrúta og er
ég sannfærður um, af því sem
ég hefi séð, að árangurinn ætti
að verða mjög góður.
Ef þér kynnuð að æskja ein-
hverra frekari upplýsinga um
einblendingsrækt, þá megið
þér, hvenær sem er, snúa yður
til mín og mun ég með ánægju
veita yður hverja þá aðstoð, er
ég get veitt.
Með Gullfossi þ. 25. júlí síð-
astl. kom til Reykjavíkur
skozkur fjárræktarfræðingur,
Jan Cumming, AHanfearn In-
verness í Skotlandi. En af fjár-
* stofni þessa manns keypti
Hallgrímur Þorbergsson Bor-
der-Leicester fé það, sem flutt
var hingað til lands og hann
hefir síðan haft til varðveizlu
á Halldórsstöðum í Laxárdal
og fór þar eftir tillögum land-
búnaðarráðuneytisins skozka.
Jan Cumming kom til lands-
ins meðal annars til þess að
skoða þennan fjárstofn á Hall-
dórsstöðum og kynna sér
hvernig eldi h ans og gæzla
hefði gefizt hér á landi.
Um Jan Cumming er rétt að
geta þess, að hann er í svo
miklu áliti, sem sérfræðingur
um þetta fjárkyn, að hann er
einn af þremur verðlaunadóm-
u rum Border-Leicester-fj árins
á búfjársýningum í Skotlandi
og Irlandi.
Jan Cumming skoðaði ná-
kvæmlega hverja skepnu og
gerði samanburð á hreinrækt-
uðu dilkunum og einblendings-
dilkunum, og fara hér á eftir
kaflar úr umsögn hans, sem
hann lét í té áður en hann
hvarf af landi burt:
„Þegar ég athugaði ofan-
greint fé, þótti mér fróðlegt
að sjá mismuninn á einblend-
ingslömbunum og íslenzku
Mér þótti mjög vænt um að
sjá hvað vel hafði tekizt með
Border-Leicester féð, og virð-
ist mér það þrífast mjög vel.
Aðalvandinn við að ala upp
Border-Leicester eiílblendings-
lömb, er að skipta nógu oft um
haga. Frá því ærnar bera, á að
gefa $eim hálfs-punds fóður-
köku hverri, einu sinni á dag,
þar til gróður er orðinn mikill.
Ég veit fyrir víst, að það
margborgar sig fyrir yður að
reyna þetta. Þegar taðan hefir
verið hirt og háin fer að
spretta, þá er gott að beita
fénu á þennan seinni gróður.
Haginn verður þá aftur nýr og
hreinn.
Ég varð forviða að sjá,
hversu fallegt var íslenzka
Border-Leicester geldféð og
myndi það prýða margan
skozkan fjárhóp af sama kyni.
(do credit to many a Scottish
floch).
Þér skuluð hafa það hugfast,
að láta aðeins bezta Border-
Leicester féð lifa, en lóga hinu.
Á þann hátt getið þér komið
upp hraustum og sterkum
stofni og það mun borga sig
að kaupa hrút við og við frá
Skotlandi. Er þá betra að
kaupa tvo í einu, þeir myndu
una sér betur, einkanlega á
leiðinni og á meðan þeir þyrftu
að vera í sóttkví. Einnig er
gott að hafa einn til vara, ef
annar hrykki upp af eða eitt-
hvert óhapp kæmi fyrir. Ég
mun æfinlega fús til að að-
stoða yður við slík kaup og ég j
skal sjá um, að hrútarnir |
verði alveg óskyldir þeim, sem j
þér hafið“.
Skozki fjárstofninn hér á ;
landi er nú 39 kindur. Fénu j
hefir farnast vel síðastliðið
ár. Þó olli lungnaveikin nokkr-
um örðugleikum, enda var hún
með áleitnasta móti í Þingeyj-
arsýslu, vegna heyskemmd
anna síðastliðið sumar.
Hallgrímur Þorbergsson ger-
ir nú ýmiskonar tilraunir með |
beitarskipti, til þess að halda ;
haglendinu hreinu og hefir j
hann komið upp sjö girðingar- ;
hólfum í túni og engjum. Eitt i
hreinræktaða lambið vandi j
hann undir á af íslenzku kyni
og- sleppti á afrétt.
I haust verða til sölu á
Halldórsstöðum átta lambhrút-
ar og einn hrútur veturgamall
og telur Hallgrímur þá vera
með þroskaðasta og fallegasta
móti.
Oddnr ,,dr“
Oddur Guðjónsson „dr“ birt-
ir ritsmíð í Mbl. fyrra þriðju-
dag, sem mun eiga að teljast
svar við grein minni í N. dbl.
17. þ. m. Þó að þessi grein 0.
G. sé naumast svara verð, vil ég
taka hér til meðferðar nokkur
atriði úr henni, sem sýnishorn
af ritmennsku og röksemda-
færslu hans.
í fyrri grein sinni, sem' birt-
ist í Mbl. 13.—15. þ. m., segir
„dr“ að „þegar um áramót“
hafi það verið „vitað, að fram-
leiðsla á þeim vörum, sem með
góðu móti ekki er hægt að
selja annars staðar en í Þýzka-
landi, myndi aukast stórkost-
lega á árinu“. Ég benti á það
í svari mínu, að enn væri mönn.
um almennt ókunnugt um þessa
fvamleiðsluaukningu, þó að
,.dr“ hefði vitað um hana fyrir
7—8 mánuðum. Þá rennur „dr“
alveg frá sinni fyrri vitneskju,
og heldur því fram! í síðari rit-
smíðinni, að hann hafi sagt, að
„þegar eftir áramót hafi venð
útlit fyrir, að framleiðslan
myndi aukast. En af þessari 1
tvísögn sjálfs síns kemst lær- i
dómsmaðurinn að þeirri niður-
stöðu, að • g sé að reyna að
telja alme i ingi trá um, að ég
hafi þegar um áramót vitað
fyrir, að síldarafli myndi
bregðast!
1 næsta kafla telur „dr“ sig
taka nokkur orð upp úr grein
minni frá 17. þ. m., og hefir j
þau innan tilvitnunarmerkja, ;
en ekki tekst honum að hafa j
setninguna rétta, heldur hefir
skipti á orðum, svo að úr verð- j
ur vitleysa. Engum, sem hefir
lesið skrif „dr“ að undanförnu, j
mun lengur fimiast það til- '
tökumál, þó að flest sem „dr“ j
ritar, sé ákaflega ambögulega
fram sett, en ef til vill hafa
einhverjir búizt við, að doktor
i hagfræði gæti tekið stutta
setningu orðrétta úr blaða-
grein.
Þá heldur „dr“ því fram, að
ég hafi viðurkennt í grein
minni, að „nefndin hafi veitt
innflutning á þýzkum vörum
frá Danmörku fyrir svo hundr-
uðunt þúsunda króna skiptir“.
Hér fer „dr“ með ósannindi,
og geta allir, sem lesa grein
mína, sannfærst um það.
Að því er snertir viðskiptin
við Þýzkaland, sem „dr‘ skrif-
ar mest um, vil ég benda, á, ti)
viðbótar, því sem ég tók fram
í grein minni í N. Dbl. 17. þ.
m., að á fyrstu 7 mánuðum
þessa árs námu vörukaup okk-
ar í Þýzkalandi ca. 3,5 milj.
króna, og er það ca. Ys millj.
kr. meira en á sama tíma árið
áður. Er þó heildarinnflutning-
urinn til landsins nokkru minni
nú en á sama tíma í fyrra. Það
er alkunnugt, að mjög mikið
af þessum þýzku vörum eru
keyptar þar hærra verði held-
ur en hægt er að fá samskonar
vörur fyrir annarsstaðar, að-
eins vegna þess, að til þess að
tryggja þar markað fyrir nokk.
urn hluta framleiðslunnar, hef-
ir gjaldeyris. og innflutnings-
nefnd sett það skilyrði fyrir
innflutningsleyfi á ýmsum vör-
um, að þær yrðu keyptar í
Þyzkalandi.
Eins og ég gat um í fyrri
grein minni, verðum við að
kaupa langflestar þær vörur,
sem nauðsynlegar eru til fram-
leiðslunnar, og fjölmargar aðr-
ar nauðsynjavörur, annarsstað-
ar en í Þýzkalandi, vegna þess
að þæi' eru ófáanlegar þar.
Vexti og afborganir af lánum
er heldur ekki hægt að greiða
með vörum, sern seldar eru til
Þýzkalands. En þrátt fyrir
þessar staðreyndir virðist
fræðimaðurinn 0. G. líta svo á,
að hægt sé að selja íslenzkar
vörur til Þýzkalands án nokk-
urra takmarkana og kaupa þar
iðnaðarvörur í staðinn.
0. G. ber fram þá áskorun
til nefndarinnar, að hún „birti
skýrslu yfir þær innflutnings-
neitanir á þýzkum vörum, sem
hún hefir afgreitt síðan um
áramót“. Það er auðséð, að
„dr“ veit ekki hvers hann er
að krefjast, þvi að ef einhvern-
tima yrði samin og birt skýrsla
um þær innflutningsumsóknir,
sem nefndin hefir neitað, bæði
frá Þýzkalandi og öðrum lönd-
um, myndi þar sjást glögg'
mynd af frekju ýmsra kaup-
sýslumanna, sem eru andlega
tengdir ,,dr“, og slík skýrsla
myndi auglýsa greinilega skiln-
ingsskort þeirra á núverandi
fjárhagsástandi og fullkomið
skeytingarleysi um sjálfstæðis-
mál þjóðarinnar.
í síðustu grein minni gat ég
um tillögu, sem fram hefir
komið í þessu blaði, um að
kauprr.ennirnir mynduðu félag,
sem eitt annaðist öll innkaup
þeirra frá útlöndum, til þess
að betri not yrðu að þeim tak-
markaða gjaldeyri, sem hægt
er að verja til kaupa á erlend-
um varningi. Vel má vera að
tað sé of mikil bjartsýni i
hæfileika kaupsýslumannanna,
að ætla þeim að sigrast á sund-
urlyndinu og tortrýggninni, en
sameinast til úrlausnar á hags-
munamálum þjóðarinnar. Það
skal líka viðurkennt, að tæpast
er hægt að vænta mikilla
heillavæ'nlegra athafna í við-
skiptamálunum af þeirri stétt
og þeim ílokki, sem hefir sætt
sig svo við eymdina, að hafa
Odd Guðjónsson „dr“ fyrir
leiðarstjörnu.
Skúli Guðmundsaon.
SoMw
Reykjavík. — Sími 1249. Símnefni Sláturféla*.
Niðursuðuverksmiðja Bjúgnagerð
Reykhús Frystihús
Fr&mleiöir og aelur i heildkðlu og amisðlu: NlSvraoBll
k]0t- og fiakmeti, fjölbreytt úrval. B]úgn og ailak. áakutl
á brauB, mest og bect úrval á l&ndinu.
HanglkJBt, ávalt nýreykt, viöurkennt fyrir gmOl.
FroeiB kjflt allakonar, fryst og geymt i válfryatibúai efttr
fyllatu nútima kröfum.
Oetar og amJBr frá HJólknrbúl Flúemewna.
Verflakrár aendar eftir óakum, og pantanir afgreiddnr un
allt land.
FREYJIi kaffibœtisduftíð
— nýtilbúift — inniheldur aðeins ilmandi kaffibeeti, ekkert vatn
eða önnur efni til uppfyllingar. Þeea vegna er Freyju kaffibætia-
duftið drýgst, heilnæm&at og beat. Og þó ar það ódýrara en kaffi-
bætir i stöngum.
Notið hað bezta, sein unnið er í landinu
„Kertinn á allar lnndir“
kjötlaganna, óréttlátlega skatt-
lagðir til hagsmuna fyrir bænd-
ur í öðrum landshlutum.
Þessi sífelldi áróður um að
sunnlenzkir bændur séu afskipt.
ir, getur tæplega haft aðrar af-
leiðingar en að spilla því góða
trausti, sem framkvæmdastjóri
Sláturfélagsins, Helgi Bergs,
hefir hingað til notið hjá fé-
lagsmönnum.
Það er öllum vitanlegt, að
Helgi Bergs forstj. er einn af
stuðningsmönnum kjötlaganna,
og hefir mikið unnið að
undirbúningi þeirra. Og síðan
lögin komu í gildi í fyrra haust,
hefir hann átt sæti í kjötverð-
lagsnefndinni og átt hlut að
allri framkvæmd laganna.
Er það af mikilli illgirni
mælt í hans garð, að hann hafi
méð þessum aðgerðum gengizt
fyrir þvi, að sunnlenzkir bænd-
ur yrðu hart leiknir, sem hlyti
þá annaðhvort að stafa af fá-
kænsku eða sviksemi hans við
sitt eigið félag.
En sunnlenzkir bændur munu
áreiðanlega ekki trúa slíkum
rógburði um Helga Bergs. Þeir
vita, og hafa enda fengið að
reyna, að með því að styðja að
undirbúningi og framkvæmd
kjötlaganna, hefir hann einmitt
verið að gæta hagsmuna þeirra
svo sem vera bar. Og áreiðan-
lega myndu þeir ekki vera bet-
ur farnir, þó að Jón Kjartans-
son eða annar slíkur Mbl.mað-
ur, yrði settur í það sæti, sem
Helgi Bergs nú skipar.
En ýmsir munu renna grun
í það hvaðan róginum er nú
stefnt á Helga Bergs, þegar
Mbl. fer að kveina um það fyr
ir hönd Vestur-Skaftfellinga, að
þeir fái ekki að njóta. Reykja-
víkurmarkaðsins, svo sem rétt
sé.
Annars er erfitt að sjá, að
hverju leyti V.-Skaftfellingar
eiga meiri kröfu til Reykjavík-
urmarkaðsins en t. d. Húnvetn.
ingar. Vegalengdin mun vera
svipuð og samgöngur engu lak
ari norðan úr Húnavatnssýslu
en austan úr Skaftafellssýslu.
Sumar slátrunin.
Þá fjargviðrast Mbl. út af
því, að sumarslátrun hafi í
þetta sinn ekki verið leyfð fyr
en mánuði síðar en venjulegt
sé, að sú slátrun byrji.
Haustið 1934 var slátrað alls
um 200 þús. kindum til sölu
innanlands.
Jafnvel þótt sumaralátrunin
hefði numið 1000 fjár á viku
þann mánuð, aem hér er um að
ræða (og Mbl. sjálft hefir ekki
áætlað hana meiri), þá er þar
ekki um að ræða nema. 2% af
því kjöti, sem selt er innan-
lands. Verðmismunurinn á
þessu kjöti og þvi, sem síðar
er selt, getur því ekki skipt
miklu fyrir bændastéttina i
heild, þegar það þá líka er að-
gætt, að fyrir miðjan ágúst eru
dilkar, jafnvel hér á láglendinu,
hvergi nærri búnir að ná fullri
þyngd.
En fyrir Mbl. og íhaldinu er
allt á eina bókina lært. Til
gangurinn sá einn, að vekja ó-
ánægju og torvelda fram-
kvæmd laganna. Þess vegna er
allt tínt til, _ smlátt og stórt.
Þess vegna stangast allar niður
stöður og öll rök. Þess vegna,
er í öðru orðinu viðurkennt, að
bændur meg'i „vel við una“, en
í hinu orðinu sagt að kjötlögin
séu til orðin fyrir tóman ill-
vilja þeirra fulltrúa, sem bænd.
ur hafa. sjálfir valið og beri
ekki árangur nema til ills ein$.
En svona framkomu eru
bændurnir farnir að skilja,
jafnvel þótt þeir kunni að hafa
„mosa í skegginu“, eða kunni
ekki að „þvo sér úr sápu“, eins
og Jón Kjartansson og Sigurð-
ur Kristjánsson!
í 28. tbl. Isafoldar þ. á. er ’
löng ritsmíð með fyrirsögninni:
„Úr Suður-Þingeyjarsýslu, sjö '
vikur af sumri 1935“. — Undir.
skriftina þarf ekki að lesa, svo
vel þekkist höfundurinn af fjöl
breyttni og fæmi í „viðbrögð-
um til vinstri og hægri“ í rit-
hætti.
Guðm. Friðjónsson minnist
á margt, og má telja: Fóta-
menntun, barnafræðslu, sýslu-
sjóðsgjöld, klæðaburð, tízku,
þjóðarfátækt af afburðamönn.
um, gapandi heimsku og ókeyp
is vitleysu. Þá minnist hann á
Hjaltalínssíldarmjöl, ríkisverk-
smiðjusíldarmjöl, brent síldat-
mjöl úr úldinni síld o. s. frv.
Ennfremur á tíðarfar, sauðfjár
“hirðingu, afurðamissi, lungna-
orma, lungnabólgu í sauðfé o.
m. m. fl.
Þetta virðist allt „vitsmúna-
vöxtur“ upp á við, en ekki niður
á við, eins og fótamenntun út
vai*psins .
Þá greinir G. F. mjög „kert-
inn“ frá fjárgeymslu og sauð-
fjárhöldum á sínum bæ. Hann
segir svo nákvæmlega frá, að
kynbótahrút frá Hriflubúinu
var gefin nýmjólk. — Þó veit
ég ekki til, að neinn hrútur frá
Hriflu sé til á Sandi.
En með því að þessum á
minnsta hrút virðist jafn mikið
áhugamál að komast í opinber
blöð eins og sumum höfðingj-
um þessa lands að komast á
fremstu síðu Spegilsins, — þá
skal hér sögð saga hans, að því
leyti sem mér er hún kunn.
t fyrravor skrifaði Bjartmar
Guðmundsson á Sandi mér og
bað mig um lambhrút af hreinu
Kleyfarkyni. Ég átti engan. Ég
spurði Bjartmar hvort hann
vildi ía blending af því kyni
og játti hann því og kvað blend.
inga af því kyni hafa reynst
sér vel. Ég útvegaði honum
svo blending hér frá næsta. bæ,
eða því sem næst. Hann var
undan hrút frá mér af hreinu
Kleyfarkyni og þingeyskri á.
Hrútur þessi hefir ekki fæðst
í Hriflu og aldrei komið þar.
Að þeirra, dómi, sem sáu hrút-
inn, var hann vel vaxinn og
bar megin einkenni Kleyfar-
kynsins. Þyngd hans var 48V2
kg. 29. september.
Nú hefir Bjartmar á Sandi
nýlega skýrt mér fré því, að
hrúturinn hafi fóðrast illa í
vetur, en að vorlömbin undan
honum séu fremur væn og
falleg.
Seint í áminnstri ritgerð
kemur G. F. aftur að kynbóta-
hrútnum frá Hriflu, eins og
hann kallar hann, sem því mið-
ur er nú orðinn hrepplægur á
Sandi.
En ekki verður séð hvers
vegna G. F. verður svo tíðrætt
um heilsuleysi hrútsins, fyrri
en hann nefnir jörðina Hriflu í
sambandi við skepnuhöld, hev-
skap og lungnapestir. — I þessu
sambandi nefnir hann enga
aðra jörð á nafn hér í sýslu. —
Og þess vegna hlýtur hver les-
andi að líta svo á, að veikindi
í sauðfé, meðferð þess og höld
séu í mótsetningu við heilsu,
meðferð og sauðfjárhöld bónd
ans á Sandi og hins „kertna“
Hriflunágranna..
Af ofangreindum ástæðum
leyfi ég mér og tel mér skylt,
að birta hér nokkur atriði og
tölur úr fóður- og afurðaskýrsL
um Hriflubúsins, þó þær séii
áður birtar Búnaðarfélagi ís-
lands. Ennfremur fylgir hév
vottorð forðagæzlumanns Ljósa
vatnshrepps.
Veturinn 1933—34 var jafn-
aðarvigt kindanna í Hriflu
sem hér segir: