Tíminn - 20.11.1935, Page 4

TlMINN
1*5
Minningarorð
Ada Árnadóttir kennari, sem
varö hinni skæðu mænuveiki að
banabráð 31. ág. s. 1. var fædd að
Svínafelli í Hornafirði 9. sept.
1910, dóttir hjónanna JJórunnbjarg-
ar Jónasdóttur og Árna Bergsson-
ar og ólst hún þar upp hjá for-
eldrum sínum. Ada var ágætum
gáfum gædd og mikilli námfýsi.
Seytján ára fór hún í Eiðaskól-
;mn og naut þar fræðslu í tvo
vetur. Veturinn 1929—30 var hún
við barnakennslu í Skagafirði og
mun hennar meðfædda starfseðli
við það hafa fundið og fallið í
þann farveg, sem markaði lífs-
braut hennar. Vorið 1930 fór
hún alein fótgangandi úr Fljót-
um í Skagafirði til Reykjavíkur
og hafði aldrei þá leið fyr farið
og ekki fyr til höfuðstaðarns
komið, mundu flestar meyjar á
liennar aldri hafa hikað við slíkt
ferðalag. Haustið 1930 fór hún í
konnaraskólann og útskrifaðist
þaðan vorið 1932. Jafnframt kenn-
aranáminu stundaði hún söng-
nám og eignaðist slaghörpu, sem
í höndum hennar veitti mörgum
gleðistundir. — Framkvæmd-
ir námsins reyndu mjög á hag-
sýni hennar og viljaþrek — sem
ávalt reyndist óþrjótandi — því
efnahagurinn var þröngur og
fíeira mótdrægt við að stríða.
þrjú síðastliðin ár hélt hún
svnábarnaskóla í Rvík um vetur
en starfaði á sumrin við barna-
heimilið í Grænuborg, sem hún
l'éll svo sviplega frá, börnunum og
samstarfsfólkinu til fleirþættrar
eitirsjár.
Henni hafði hcppnazt gegnum
nám sitt og reynslu, að öðltist víð-
tæka og sérstæða þekkingu á upp-
eldismálum, sem hún hagnýtti
kappsamlega og vel í kennslu_
sinni og störfum. Henni tókst é-
valt svo prýðilega að klæöa efnin
þeim búningi, sem skilningi og
tilfinningum barnanna hentaði
IipzI. Framkvæmdir hennar léku
allar í gullnu jafnvægi vilja-
fastrar alvöru og sivakandi glað-
xærðar. O,
Að sértu farin, víst ég verð að trúa,
þó virtist komin skammt á æfileið.
Sá ferjumaður fljótur er að snúa,
sem fleytir milli lífsins stranda skeiö.
Finguma, sem mér hugðnæmasta liljóma
hreyfðu að eyra, er birgði lífsinæ tóm,
nú hefir dauði hlekkt í kaldan dróma
og hljóðna látið gléðiþrunginn róm.
þín handtök voru hrein og fljót til dáða
og hugargripin bj'ört scni árdagsskin.
þú áttir sífellt gnægðir góðra ráða,
það gladdi og styrkti að eiga þig að vin.
því er svo heltómt skarðið fyrir skildi
og skuggaþröngi í trúum vinar-hug,
sem með þér lengi að starfi vera vildi
og vinna á sárum þjóðlífsmeinum bug.
Ég kveð þig, Ada, og klökkna lilýt í anda
þó klökkvi sjaldan gisti þína brá.
þú horfðir móti myrkum lífsins vanda
og mildu brosin örast fæddir þó.
Ég veit þú svífur hátt í vizku iieiðið
við hugi vina örugg rækir mót,
því skal ei hugsa fast um iága leiðið
en lifinu vinna að dæmi þínu — bót.
B. L. G.
Norsk tyrirmynd
Framh. af 1. síðu.
tnjólkurvörur, til að hafa fé
handa milli til að standast ó-
hjákvæmileg útgjöld, után
heimilis.
Þannig ætla Norðmenn að
gera þúsundir af heimilum, til
að skapa ungu kynslóðinni
lífsskilyrði, og til að gera Nor-
eg sjálfstæðan um framleiðslu
á landbúnaðarvörum. Norð-
menn búast ekki við að land-
búnaðarframleiðsla geti orðið
útflutningsvara þaðan úr landi.
Þeir byggja á því, að innilok-
unarstefnan muni haldast og
iðnaðarlöndin snúast að því að
auka svo jarðrækt sína, að þau
þurfi lítið að kaupa frá út-
löndum af þeim vörum. En
Norðmenn ætla að gera eins
mikið af sjálfstæðum, nýjum
býlum, eins og kringumstæður
þeirra leyfa. Þessi býli eiga að
vera byggð á því að hvert
heimili kaupi sem minnst að af
\innu, framleiði sem mest til
eigin þarfa, en byggi verzlun
sína á innlenda markaðinum.
Er nokkur betri fyrirmynd
okkur til handa um landnámið,
heldur en fordæmi Norð-
inanna ?
Písíarvætti
nútímans
Magnús Kjaran lýsti því ný-
lega kjökrandi fyrir verzlunar-
þinginu svonefnda, hvemig
hann hefði við hátíðlega messu
á minningardegi Jóns Arason-
ar og sona hans vaknað til
skilnings á því, að hann og
stéttarbræður hans í kaup-
mannastéttinni væru kjömir
píslarvottar hins nýja tíma.
líann hvetur stéttarbræður
sína til þess að taka sér Jón
Arason og syni hans til fyrir-
myndar og umfram allt, að í
verða allir samferða á högg- ■
stokkinn.
Atvinna Magnúsar Kjarans
og hans líka, er að vísu illa
fallin til þess að skerpa gáfur j
og opna útsýn yfir söguleg
rök. Dagleg og látlaus um-
hugsun um það, hvemig unnt
muni vera að hagnast per-
sónulega á viðskiptum við al- j
menning, selja hlut hærra
verði, en hann var keyptur, ná
ábatasömum kaupum, selja
dýrt, þroskar aðeins eina gáfu,
ef gáfu skyldi kalla, — hið
svonefnda verzlunarvit. En
verzlunarvitið er raunar í fari
þeirra manna, sem vinna ein-
göngu fyrir sjálfa sig, ekki
annað en eiginhagsmuna-
Viðokiptin við Þýzkal.
Framh. af 1. sfðu.
sinni reynt að vekja óánægju
út af þessu hjá bændum. Er
það drengskaparbragð, sem
slíkum kumpánum hæfir.
En út af þessu komst Hann-
es þó í talsverðan vanda í um-
ræðunum.
Fjármálaráðherra lagði fyrir
hann þá spurningu, hvort hann
áliti rétt af stjórninni, að leyfa
að selja til Þýzkalands ull og
gærur, sem hægt væri að selja
annarsstaðar (að vísu með
heldur lægra verði), ef það
kostaði það, að einhver Önnur
framleiðsla, sem engin þjóð viU
kaupa nema Þjóðverjar, yrði
að liggja óseld og ónýtast í
landinu.
Ráðherrann endurtók spum-
inguna fjórum sinnum og skor-
aði á Hannes að svara: já eða
nei. En svarið kom aldrei.
A viðavangi
Framh. af 1. síðu.
,,létu verstu látum" framan við
ibúð danska sendiherrans.
Morgunblaðið ,,taldi það til
bi eystiverka, að margir réðust á
einn“ i Keflavík og fluttu for-
mannstetur verkalýðsfélagsins þar
nauðugan til Reykjavíkur, eða var
ekki svo?
Var ekki framið „ofbeldi" af
sjálfstæðismönnum í Bolungarvik
gegn Halldóri Júlíussyni rannsólcn
ardómara?
Var það ekki „hreystivcrk" að
áliti sjálfstæðismanna, þegar kaup
maðurinn löðrungaði Svafar Guð-
ínundsson, þáv. formann innflutn-
iíigsnefndar og stéttarbróðir hans
tuskaðist við Kaaber bankastjóra?"
Þannig lýsa nazistadrengirn-
ir fyrirmyndum sínum.
hyggja samfara hrekkvísi.
Enda þótt svo raunalega sé
háttað um viðhorf kaupmanna
til almennra þroskunarskilyrða,
þá munu þess engin dæmi, að
nokkur maður úr þeirri stétt
hafi fyr en nú látið sér til
hugar koma, að líkja eigin-
hagssmunagaufi kaupmanna
við stærsta fómarafrek, sem
unnið hefir verið í allri sögu
landsins. Ber það til, að mann-
inn, sem ber sér slíkt í munn,
brestur tiltakanlega vitsmuni
og smekkvísi. Sú staðreynd að
einmitt þessi maður er kjörinn
forseti stéttarsamkundu kaup-
manna, gefur þó jafnframt
nokkuð til kynna um hið al-
menna þroskastig stéttarinnar.
Og hvað er það svo, sem
orkar því, að þessi heimska
mannsins rís til svo ótrúlegra
marka? Annarsvegar innflutn-
ingshoft, hinsvegar nokkrar
einkasölur ríkissjóðs. Verzlun
Islendinga er ekki þjóðarat-
vinnuvegur á sama hátt og
verzlun Breta og annarra ný-
lenduríkja. Við erum heldur
ekki þannig settir á sam-
gönguleiðum þjóðanna, að um-
hleðsla vara eða umboð í
milliríkjaverzlun komi til
greina. Verzlun íslendinga er í
því einu fólgin, að selja fram-
leiðsluvörur landsmanna og
kaupa inn frá útlöndum nauð-
synjar þjóðarinnar. Verzlun
slíkrar þjóðar ætti því í raun
réttri öll að vera rekin eins og
umboðsstarf með hagsmuni al-
mennings fyrir augum. Þetta
viðhorf ryður sér smátt og
smátt til rúms og af þessum
skilningi mun smám saman
birta yfir innihaldi þessa
þrætumáls. Magnúsi Kjaran og
hans líkum er alveg óhætt að
þurka framan úr sér helgi-
slepju eiginhagsmunahyggj-
unnar. Það trúir því bráðum
enginn, að hann og aðrir kaup-
menn séu bomir til þeirra sér-
Við stækkum filmur og gaml-
ar myndir í allar stærðir.
Verðið er sem hér segir:
Póstkortastækkun 75 aura.
10X15 cm.........2,50
13X18 cm.........3,25
18X24 cm.........4,50
24X30 cm.........6,00
Sé Afilman ekki til kostar
fyrsta myndin 1,50 meira.
Myndimar eru límdar upp á
karton og að öllu leyti vel frá
þeim gengið. Stækkuð mynd
frá okkur er tilvalin jólagjöf.
Sendum gegn eftirkröfu.
KODAKS.
HANS PETERSEN
Bankastræti 4. Reykjavík.
réttinda, að tína saman aura
úr vösum ríkra og fátækra.
Áður en liðinn er fullur tugur
ára, mun það verða orðin al-
menn skoðun landsmanna, að
verzlun íslendinga beri að
reka eins og umboðsstarf fyr-
ir almenning í samvinnufélög-
um, ellegar fyrir hönd ríkis-
stjómarinnar, þar sem það
þykir betur fara.
En hverfum snöggvast aftur
að samlíkingunni. Jón Arason
Hólabiskup barðist til elli til
verndar þeim trúarbrögðum,
sem hann var settur til að
gæta og til andspymu gegn
erlendri ásælni á hendur lands-
mönnum. Lotinn af elli gekk
hann út til hálshöggs á eftir
sonum sínum í Skálholti.
Skapsmunajafnvægi hans við
þann atburð er sérstaklega
I fært í frásögur. Enda dóu Jón
I Arason og synir hans glæsileg-
asta fórnardauða, sem kunnugt
er um í allri sögu landsins.
Þess er hinsvegar ekki get-
ið, svo í frásögur sé fært, að
Magnús Kjaran né þorrinn af
síéttai'bræðrum hans hafi
fórnað neinu teljandi fyrir
almenn málefni eða velfarnað
þjóðarinnar. Auranurlið í hag-
íelldum og misjafnlega hag-
felldum viðskiptum við almenn- !
iug markar lífsviðhorf þeirra j
og æfistarf. Persil er sjálfsagt ]
ágætt þvottaduft. En inn-
flutningi Persils og verzlun
með það verður ekki líkt við
j fómardauða Jóns Arasonar.
Sérhver kaupmaður, sem ætti
til að bera hið marglofaða
verzlunarvit, gæti verzlað með
, Persil. En allar kynslóðir
landsins hafa eignazt aðeins
] einn Jón Arason.
Og nú kemur málstaður
Magnúsar Kjarans sérstaklega
til greina. Ungur tók hann
þátt í æskulýðsfélögum, þar
sem fórnarlundin var sett of-
arlega á stefnuskrá. Hann átti
þess einnig kost, að taka upp
merki almenningshagsmuna
og beita sér fyrir sjálfsbjarg- ]
arsamtökum almúgans meðal j
þjóðar sinnar. Hvemig brást
hann við? Brást hann þannig
við, að hann geti líkt sér við
Jón Arason? Því fer mjög ]
fjarri. Æskuáh'ugi Magnúsar
Kjaran strandaði í „Persil“ og
öðrum vörumerkjum. Hann
kaus eiginhagsmunanurlið í
stað almennrar þjónustu. Þrátt
fyrir þessar ófrægilegu niður-
stöður situr hann viknandi,
þegar verzlunarstéttarinnar
„er minnst á heilögum stað".
Og hann lýsir hrifningu sinni
með þvílíkum fjálgleik, að vel
mætti ætla að ómagahálsinn á
honum tognaði við þá tilhugs-
un, að mega leggja hann á
höggstokkinn fyrir verzlun
með Persil. Hneykslaður.
Husqvarna-
prjónavélar
eru vðurkenudar
fyrr gæö
Jpllig opsíVJ Þó er verðð
‘ ófrúlega lágt
Sésmbanid ísl. samvínnuféfaga
Carborundum Brand Nia-
gara Grinders hafa alla
þá kosti og gæði til að
bera, sem aðeins fást með
margra ára tilraunum og
reynslu. Hver brýnsluvél
er útbúin með hinum
heimsfrægu, hreinu Car-
borundum smergelskífum.
Notið eingöngu Carbo-
rundum brýnslutæki!
er viðurlcennt að fullnægi hinum ströng-
us-tu kröfum.
rOUNG’S baðduft: Drepur algerlega lús
og annan óþrifnað.
YOUNG’S »Red Label Paste«-baðlyf:
Auk þess að lækna kláða og drepa öll
snýkjudýr, hefir það þann mikia kost, að
að útrýma algerlega nit (færilúsaeggjum)
YOUNG’S „Springboka-baðIyf: Er fram-
úrskarandi gott til allra venjul. notkunar.
Allar nánari upplýsingar gefur
Satnband ísl. samvinnufélaga
Búið til lijá:
Robert Young & Company Limited,
Glasgow, Scotland.
IBezt
Ódýrust
Simí 1080
Prentsm. Acta.
J. X
Ritstjóri: Gíali Gaðmondafloa.